Đại 

học Mỏ ­ Địa Chất Môn: Tâm lý học quản trị kinh doanh

 Câu 1: Hãy bàn luận về sự công bằng tại đơn vị nơi anh (chị) công tác:

Vai trò và ý nghĩa của sự công bằng:

Công bằng được hiểu là tỷ  lệ  giữa đầu vào mà một cá nhân đóng góp cho 

doanh nghiệp và đầu ra là thứ mà anh ta nhận được từ doanh nghiệp trên cơ sở 
sự đóng góp đó. Đầu vào của nhân viên bao gồm kinh nghiệm, giáo dục, các kỹ 
năng đặc biệt, nỗ lực, và thời gian làm việc. Đầu ra bao gồm lương, phúc lợi, sự 
thăng tiến, sự công nhận hoặc bất kỳ các phần thưởng nào khác nhận được từ 
tổ chức.

Như vậy, bất kỳ một người lao động nào cũng hi vọng được trả công một  
cách xứng đáng với công sức mà mình bỏ ra. Và trong một tổ chức với rất nhiều 
người lao động, công việc của mỗi người có thể  giống và khác nhau. Tâm lý 
chung của họ là mọi người làm công việc như nhau, đóng góp cho tổ  chức như 
nhau sẽ  được trả công như  nhau, những người làm nhiều hơn, đóng góp nhiều  
hơn sẽ được hưởng hiều hơn và đương nhiên những người lười làm việc, đóng 
góp ít công sức cho công ty sẽ phải được hưởng ít hơn so với những người còn 
lại. Tuy nhiên điều đó còn thùy thuộc vào vị trí công việc, nhiệm vụ được giao,  
chức vụ, trách nhiệm và bằng cấp của từng người. Những người có bằng cấp  
cao, được giao phó các chức vụ cao, các công việc quan trọng sẽ  được đãi ngộ 
cao hơn những người bằng cấp thấp hơn, và làm các công việc kém quan trọng 
hơn. Những người lao động trí óc thường sẽ  được trả  công cao hơn so với  
những người làm lao động chân tay ( với điều kiện trong cùng số giờ làm việc).  
Ngày nay, khi cuộc sống của người lao động đã được cải thiện rõ rệt, trình độ 
văn hóa, chuyên môn, kỹ năng nghề nghiệp của người lao động được nâng cao,  
người lao động mong muốn không chỉ  có các yếu tố  vật chất mà còn muốn 

Họ tên: Ngô Hồng Nhung – Lớp: CH QLKTK30APage 1
Đại học Mỏ ­ Địa Chất Môn: Tâm lý học quản trị kinh doanh

được có những cơ  hội thăng tiến trong nghề  nghiệp, được thực hiện những  

công việc có tính thách thức, thú vị…. Vì vậy, họ  càng đòi hỏi được đãi ngộ 
đúng đắn với những gì mình có. Không phải trong bất kỳ một tổ chức nào cũng 
đều áp dụng chế độ cha truyền con nối,con ông cháu cha, những người có nhiều  
tiền, có nhiều ô dù quan hệ cũng được ưu ái hơn những người nghèo và có xuất 
thân kém. Ở các nước chậm tiến hoặc đang phát triển thì cái bệnh đòi “ăn trên  
ngồi tróc”, không cố gắng nhưng muốn hưởng lợi nhiều hơn người khác là một 
căn bệnh trầm trọng. Với mức độ phát triển kinh tế – xã hội còn thấp, điều kiện 
phát triển con người còn giới hạn, chắc chắn một thiểu số  sẽ  có nhiều điều 
kiện, có cơ may thăng tiến hơn hẳn đa số còn lại kém may mắn hơn. Thiểu số 
này trở thành một tầng lớp có đặc quyền và từ đó họ nghĩ rằng mình xứng đáng  
đòi hỏi đặc lợi. Nếu như vậy họ có thể sẽ không đóng góp được gì tích cực mà 
còn có khả năng trở thành một gánh nặng tiêu cực lớn cho xã hội, khiến cho một 
bộ  phận bị  trì trệ, làm việc kém hiệu quả.  Vậy nên, hiện nay tại các doanh 
nghiệp, đặc biệt là những doanh nghiệp lớn, ngân hàng, những doanh nghiệp  
liên doanh với nước ngoài đòi hỏi yêu cầu cao thì họ  luôn coi trọng người tài, 
tuyển chọn dựa trên tiêu chí năng lực thật sự. Đó cũng là một biểu hiện đáng 
mừng của sự công bằng trong doanh nghiệp. Một doanh nghiệp muốn phát triển 
nhanh và bền vững thì những con người góp công sức vào xây dựng và phát triển  
doanh nghiệp đó phải là những con người có tài thật sự, những con người có  
những đóng góp thật sự và có ý nghĩa đối với công ty.  

Như  vậy, điều kiện “công bằng” có vai trò tạo nên cái “chất” quyết định 
được mức độ  đóng góp của con người. Đó cũng là điều kiện phải được đa số 
chấp nhận một cách chính thống. Từ  đó, cái tâm muốn làm việc tốt bẩm sinh  
của con người sẽ được giải phóng và phát triển để cộng với cái tài của mỗi cá 

Họ tên: Ngô Hồng Nhung – Lớp: CH QLKTK30APage 2
Đại học Mỏ ­ Địa Chất Môn: Tâm lý học quản trị kinh doanh

nhân thì chúng ta vừa có được cái lượng (điều kiện cần) và cái chất (điều kiện  
đủ) đáp ứng tốt nhu cầu phát triển của xã hội.

Công bằng trong xã hội nói chung hay trong một tập thể  nhỏ  nói riêng là một  

yếu tố quyết định có thể thay đổi được, để  mọi cá nhân có lòng tin là sự  đóng 
góp của mình sẽ  được ghi nhận một cách sòng phẳng và được đền bù xứng  
đáng về  mặt vật chất lẫn tinh thần. Từ đó họ  mới tin vào ý nghĩa của sự  đoàn  
kết, đem lại cái tổng giá trị lớn hơn từng giá trị của cá nhân đứng riêng lẻ cộng 
lại và cá nhân họ “được” nhiều hơn là nếu chỉ nghĩ đến mình. Con người bất cứ 
ở đâu, nếu sống trong một điều kiện xã hội còn nhiều bất công thì sẽ  khó sống 
trung thực. Sự công bằng sẽ giúp thắt chặt mối quan hệ của mỗi cá nhân với tổ 
chức, động viên và làm gia tăng sự  hài lòng của họ, từ đó họ  sẽ  làm việc hiệu  
quả và gắn bó hơn với tổ chức. Ngược lại, khi mỗi cá nhân cảm thấy những gì  
họ  đóng góp nhiều hơn những gì họ  nhận được, họ  sẽ  mất đi sự  hào hứng,  
nhiệt tình đối với công việc. Khi đó, mỗi cá nhân sẽ  thể  hiện sự  bất mãn của  
mình bằng nhiều cách, như  giảm sự  hào hứng, thiếu sự  nỗ  lực, làm việc đối 
phó… Trong những trường hợp nghiêm trọng, họ  có thể  có những hành động 
phá rối hay tìm nơi làm việc mới.

Các khía cạnh của sự công bằng:

Công bằng được nhận thức từ  hai khía cạnh chủ  yếu là công bằng trong phân 

phối và công bằng trong thủ tục.

Công bằng trong phân phối là công bằng của các kết quả, các hậu quả, hoàn  
thành cuối cùng. Công bằng trong phân phối giống như tất cả các hình thức công  
bằng, được căn cứ nặng trên các giá trị. Các giá trị  đó là các thước đo hoặc các 
mẫu mực để xét xử các công bằng được đưa ra. Bao gồm:

Họ tên: Ngô Hồng Nhung – Lớp: CH QLKTK30APage 3
Đại học Mỏ ­ Địa Chất Môn: Tâm lý học quản trị kinh doanh

- Sự hợp lý: Quy tắc phân bổ hợp lý đề nghị rằng con người sẽ nhận được  
sự thưởng công là phù hợp với những gì họ mang lại hoặc đem đến

- Sự  bình đẳng: Thước đo sự  bình đẳng đề  xuất rằng tất cả  mọi cá nhân 

đều có cơ hội ngang nhau về nhận kết quả và phần thưởng, bất chấp các  
đặc tính khác biệt

- Nhu cầu: Quy tắc phân loại nhu cầu đề xuất rằng những phần thưởng sẽ 
được phân bổ trên cơ sở nhu cầu cá nhân.

Công bằng trong thủ tục quy cho công bằng về phương tiện để giành được các  
kết quả. Các quy tắc thủ tục đề nghị rằng các quyết định sẽ được đưa ra trước  
sau như  một, không có những thành kiến cá nhân, với một thông tin chính xác 
đến độ có thể và với một kết quả có thể thay đổi. Cũng bao gồm trong cả công  
bằng thủ tục là sự đối xử mà cá nhân nhận được trong suốt quá trình, phản ánh  
vấn đề kính trọng cá nhân và sự thích hợp của các câu hỏi được đưa ra.   

Ví dụ ngay tại đơn vị em đang công tác là công ty TNHH Nhà nước MTV Cơ khí 
Đông Anh. Bản chất công ty là doanh nghiệp có vốn nhà nước, nhân viên trong 
công ty có một bộ phận là công chức viên chức nhà nước, một bộ phận là nhân 
viên hợp đồng và một bộ  phận là lao động phổ  thông và đương nhiên đãi ngộ 
đối với từng bộ phận là khác nhau. Tuy nhiên các nhà quản lý luôn cố gắng cân 
bằng những đãi ngộ cho từng cá nhân, bộ phận. Đóng BHXH cho 100% lao động 
làm việc từ 3 tháng trở lên, với những lao động phổ thông làm việc tại các phân 
xưởng sản xuất, công việc vất vả họ sẽ  được đóng bảo hiểm phần công việc 
nặng nhọc và được hưởng phụ  cấp độc hại hàng năm. Quy định rõ ràng mức 
lương, mức thưởng cho từng bộ  phận trong quy chế và ghi rõ trong hợp đồng  
lao động. Hàng quý sẽ tổ chức bình xét cán bộ công nhân viên để chọn ra những 

Họ tên: Ngô Hồng Nhung – Lớp: CH QLKTK30APage 4
Đại học Mỏ ­ Địa Chất Môn: Tâm lý học quản trị kinh doanh

người xuất sắc, có nhiều đóng góp của từng bộ phận và có khen thưởng rõ ràng,  
minh bạch. Như vậy, người lao động trong công ty luôn cảm thấy họ  được tôn 
trọng như  nhau, có động lực để  làm việc. Đương nhiên không thể  tránh khỏi  
tình trạng cạnh tranh nhau. Trong công ty em có hàng trăm nhân viên không phải 
tất cả  họ đều bằng lòng với nhau. Có những người họ  sẽ  luôn cảm thấy công 
sực họ bỏ ra chưa đc trả công một cách xứng đáng. Không tránh khỏi trong một  
công ty có tồn tại những người ích kỷ, mưu cầu cá nhân lười biếng làm việc  
nhưng biết cách khôn khéo để mang lợi về cho mình. Tuy nhiên lãnh đạo công ty 
không phát hiện hay có thể là cố tình dung túng cho những việc làm của dẫn đến 
tình trạng những người khác cảm thấy rất bất bình và có ý phản kháng từ  đó 
gây  ảnh hưởng đến hiệu quả  công việc như  là họ  không chuyên tâm làm việc, 
không sáng tạo trong công việc nữa, có ý chống đối lãnh đạo, đi muộn về sớm,
…Trong năm 2014, giai đoạn đầu năm công ty gặp khó khăn về  tài chính, mặc 
dù ký được nhiều hợp đông kinh tế  nhưng vì một vài lý do mà tiền chưa được  
chuyển về  khiến trong 3 tháng liền công ty nợ  lương của nhân viên. Những 
người nằm trong biên chế  nhà nước họ  vẫn được hưởng lương và các khoản 
phụ cấp theo quy định. Vì muốn tiến độ sản xuất nhanh hơn nên khi đó lãnh đạo 
công ty đã đưa ra quyết định ưu tiên sản xuất, chỉ ứng tiền ứng lương cho công 
nhân sản xuất tại các xưởng và dẫn tới tình trạng nợ  lương 3 tháng liền của 
những nhân viên hợp đồng tại bộ phận văn phòng. Mặc dù ban lãnh đạo đã có ý 
xin lỗi và mong nhân viên thông cảm nhưng họ  cũng là người làm việc hàng 
ngày, việc nợ lương quá lâu khiến cuộc sống của họ bị  ảnh hưởng và hơn thế 
họ cảm thấy không được đối xử công bằng khi vì họ là nhân viên hợp đồng mà 
không được ưu tiên trong khi cong việc của họ cũng rất vất vả, công ty đã làm  
sai khi không trả  lương cho họ  đúng thời hạn như  trong hợp  đồng. điều đó 

Họ tên: Ngô Hồng Nhung – Lớp: CH QLKTK30APage 5
Đại học Mỏ ­ Địa Chất Môn: Tâm lý học quản trị kinh doanh

khiến một phần lớn nhân viên hợp đồng đã nghỉ việc ngay sau đó và trong số đó 
có những người thật sự tài năng nhưng công ty không trân trọng điều đó nên họ 
buộc phải tìm nơi khác xứng đáng với tài năng của họ. Như  vậy, tâm lý chung  
của người lao động là muốn được đối xử công bằng. Người lao động là người  
trực tiếp làm việc và tạo ra sản phẩm, họ là những người vất vả nhất, vấn đề 
cơm áo gạo tiền buộc họ phải cố gắng nhưng khi những cố gắng của họ không 
được đền đáp thì sẽ  sinh ra tư  tưởng muốn tìm một môi trường làm việc mới 
thoải mái và công bằng hơn.

Như vậy, Công bằng tại một doanh nghiệp là một vấn đề  quan trọng và nhạy  
cảm có ảnh hưởng không nhỏ đến sự phát triển bền vững và tạo dựng một môi 
trường làm việc lý tưởng. Để  tránh tính trạng thiếu công bằng trong doanh 
nghiệp, em xin đề xuất một số ý kiến sau:

­ Hàng quý, hàng năm, tổ chức lấy ý kiến của nhân viên về  công việc, tạo  
cơ hội ch người lao động được bày tỏ quan điểm của mình

­ Có chế  độ  thưởng phạt rõ ràng đối với từng cá nhân quy định rõ ràng  

trong quy chế của công ty

­ Tổ chức các buổi liên hoan, giao lưu, đi du lịch,… hàng năm để nhân viên 
với lãnh đạo, nhân viên với nhân viên được thoải mái và gần gũi nhau hơn

Câu 2: Lấy ví dụ (giả định theo một mẫu mà anh/ chị biết, không dùng tên thực  
và vị trí thực của người đó) về một nhân viên trong đơn vị công tác và bình luận 
về  nhân cách của người đó thể  hiện trong công việc thông qua những thành  
phần cấu trúc của nhân cách nổi bật nhất, đồng thời đưa ra quan điểm ứng xử 
của anh/ chị đối với người đó.

Bài làm: 

Họ tên: Ngô Hồng Nhung – Lớp: CH QLKTK30APage 6
Đại học Mỏ ­ Địa Chất Môn: Tâm lý học quản trị kinh doanh

Cô Nguyễn Thu Lệ, 45 tuổi, hiện đang giữ chức vụ Kế toán trưởng của công ty 
TNHH NN MTV cơ khí Đông Anh. Tính đến nay cô đã giữ chức vụ này được 5 
năm và trong 5 năm đó cô luôn là một kế toán trưởng nhạy bén, sắc sảo, tài giỏi 
và được rất nhiều người nể trọng. 

Các thành tố cấu trúc của nhân cách ( theo thuyết phân tâm của Freud):

- Xu hướng: là sự  hướng tới một mục tiêu, một đối tượng nào đó, là một  
hệ thống những nhân tố thúc đẩy bên trong quy định tính tích cực của con  
người trong hoạt động của họ. Xu hướng biểu hiện qua các nhu cầu, 
hứng thú, niềm tin, lý tưởng, … của cá nhân mà nếu tập hợp lại chúng sẽ 
xác định mục đích cuộc sống cả con người. 

- Năng lực: Là khả  năng của cá nhân có thể  thực hiện một hoạt động nào 

đó, làm cho hoạt động ấy đạt đến một kết quả nhất định. Năng lực được 
hình thành thể  hiện, và phát triển trong hoạt động. nó chỉ  tồn tại trong 
mối qua hệ với một hoạt động nhất định

- Tính cách: Là một tổng hợp những thuộc tính tâm lý đặc trưng của cá 
nhân phản ánh mối quan hệ  của cá nhân với hiện thực và biểu hiện  ở 
những cử chỉ, hành vi, cách nói năng của cá nhân đó. Tính cách biểu hiện  
mặt xã hội của con người. Tính cách của mỗi cá nhân được hình thành 
dần trong quá trình xã hội hóa, tính cách do giáo dục và do học tập mà 
hình thành. Tính cách luôn có 2 mặt là nội dung và hình thức. 

- Tính khí: Là sự biểu hiện về mặt cường độ, tốc độ, nhịp độ, của các hoạt 
động tâm lý trong những cử chỉ, hành vi, cách nói năng của cá nhân. Tính  
khí mang đặc tính bẩm sinh, di truyền, thể  hiện  ở  cấu trúc của hệ  thần 

Họ tên: Ngô Hồng Nhung – Lớp: CH QLKTK30APage 7
Đại học Mỏ ­ Địa Chất Môn: Tâm lý học quản trị kinh doanh

kinh. Có 4 loại tính khí cơ  bản là: Tính khí linh hoạt, tính khí bình thản, 
tính khí nóng này, tính khí ưu tư.

Cô Nguyễn Thu Lệ với cương vị là kế toán trưởng của công ty TNHH NN MTV 
cơ khí Đông Anh. Trong bất kỳ một doanh nghiệp nào thì công tác kế toán là vô 
cùng quan trọng đòi hỏi sự chính xác và tỉ  mỉ. Với vị  trí dìu dắt cho cả  một bộ 
phận kế toán. Cô Lệ tỏ ra là một nhà lãnh đạo tài năng. 

­ Xét về năng lực: 

Cô Lệ  là một kế  toán trưởng tài giỏi. Với tấm bằng thạc sỹ  kinh tế  sau  

khi du học bên nước ngoài về. Cô được nhận vao làm tại công ty từ những ngày 
đầu công ty mới thành lập. Tuy tuổi còn trẻ nhưng cô đã chứng tỏ sự nhạy bén 
của mình khi kết hợp với lãnh đạo công ty ký kết được nhiều hợp đồng lớn, 
hoàn thiện hệ  thống bộ máy kế  toán cho toàn công ty từ  khi công ty mới chỉ  là 
một doanh nghiệp nhỏ đến khi phát triển thành một công ty lớn đứng đầu trong  
khu vực. Không chỉ  vậy, với khả  năng ngoại ngữ  tốt từ  những ngày du học 
nước ngoài, cô còn có thể giao tiếp với nước ngoài, và với khả năng chuyên môn  
tốt, khả  năng ngoại giao tốt, đã giúp công ty liên kết được với một số  công ty  
nước ngoài, đem lại nhiều lợi nhuận cho công ty. Năng lực của cô là một điều  
hiển nhiên được mọi người trong công ty công nhận.

­ Xét về tính cách và mối quan hệ với mọi người:

Mặc dù là một người rất tài giỏi nhưng cô Lệ  không phải là người kiêu 
căng hách dịch mà là người rất dịu dàng, khéo léo, luôn luôn bình tĩnh, chín chắn  
xử lý công việc. Cô còn là một người vô cùng cẩn thận và chu đáo. Trong công 
việc luôn đòi hỏi sự chính xác, tỉ mỉ cao. Tuy nhiên khi không liên quan tới công  
việc cô vẫn là một người hòa đồng, vui vẻ, thân thiện. mới tiếp xúc có thể  sẽ 

Họ tên: Ngô Hồng Nhung – Lớp: CH QLKTK30APage 8
Đại học Mỏ ­ Địa Chất Môn: Tâm lý học quản trị kinh doanh

thấy khó gần nhưng càng tiếp xúc lâu càng thấy cô là người khá là dễ mến. Cô 
rất ít khi cáu gắt mà luôn nhẹ nhàng, khéo léo với không chỉ cấp trên, khách mà  
cả các nhân viên cấp dưới và đồng nghiệp trong công ty.

Bản thân em là người mới ra trường và đã đi làm được gần 1 năm thì cô Lệ 
thật sự  là một tấm gương tốt để  học tập. Trước hết là học tập  ở  cô sự  nhẹ 
nhàng, tinh tế, bình tĩnh trong mọi việc vì tuổi trẻ thường hay hấp tấp, vội vàng 
mà dễ dẫn đến sai lầm. Sau đó là học hỏi cô ở cách làm việc, cách tổ chức công  
việc một cách khoa học, học hỏi thêm về  các nghiệp vụ  chuyên môn, vế  cách 
đối nhân xử thế trong môi trường công sở nhiều phức tạp. 

Câu 3: Hãy tự  xây dựng hoặc lấy ví dụ  từ  thực tế  tại đơn vị  công tác 4 ví dụ 

tình huống về kỹ năng giao tiếp của nhà quản trị và bình luận về chúng.

Tình huống 1( kỹ năng định hướng):

Thời điểm cuối năm luôn là thời điểm quan trọng và bận rốt nhất của nghề 
kế toán. ở bất kỳ một doanh nghiệp nào cũng vậy, áp lực hoàn thành báo cáo 
được giao để trình lên cấp trên là rất cao.  Tuy nhiên,vì vấn đề gia đình có 
con nhỏ, bận rộn nhiều việc mà sếp chỉ tin tưởng mỗi chị Hoa có thể làm 
được báo cáo này nhưng do lý do riêng biết rằng mình khó hoàn thành dự án 
đúng thời hạn quy định. Trong trường hợp này, nhiều người thường chờ tới 
ngày đó và đưa ra bài giải thích dài rằng vì đồng nghiệp A không hoàn thành 
xong phần việc của họ đúng hạn nên không có dữ liệu để làm hayvì bạn mất 
nhiều thời gian làm việc này việc nọ… giám đốc chắc sẽ không chấp nhận 
những lý do như vậy. Thay vào đó, 1 ngày trước khi phải nộp báo cáo, chị đã 
xin kéo dài thời hạn và đưa ra kế hoạch chi tiết những bước sẽ làm . Trung 
thực và thẳng thắn, trình bày với sếp rằng chị sẽ làm những gì để nhanh 
chóng hoàn thành công việc sớm nhất và tốt nhất nhưng để đảm bảo độ hoàn 

Họ tên: Ngô Hồng Nhung – Lớp: CH QLKTK30APage 9
Đại học Mỏ ­ Địa Chất Môn: Tâm lý học quản trị kinh doanh

mỹ cho dự án, tôi cần thêm một thời gian nữa. Như vậy, dù đang rất gấp 
nhưng nhờ kỹ năng nắm bắt được tâm lý của sếp là không nghe trình bày dài 
dòng mà cái sếp cần là sản phẩm được làm ra sẽ như thế nào và bạn có hoàn 
thành được việc đã hứa hay không. Nhờ đó chị đã kéo dài được thời hạn nộp 
báo cáo mà không bị sếp đánh giá là lười biếng và thiếu trung thực.

Tình huống 2( kỹ năng định vị):

Tình huống 3 ( kỹ năng nghe):

Tình huống 4 ( kỹ năng điều khiển quá trình giao tiếp):

Họ tên: Ngô Hồng Nhung – Lớp: CH QLKTK30APage 10