რა არის მიწისძვრა?

მიწისძვრა არის დედამიწის ქერქში შენახული ენერგიის მოულოდნელად გამოყოფის

შედეგი, რომელიც ქმნის სეისმურ ტალღებს. მიწისძვრის კერა დედამიწის წიაღის იმ უბანს
წარმოადგენს, სადაც ქანებში დიდი ხნის განმავლობაში დაგროვილი ენერგიის
განტვირთვა ხდება. მიწისძვრის სიძლიერე მაგნიტუდით (ტალღების საერთო ენერგიით )
და ბალებით ფასდება. ბალის სიდიდე კერის სიღრმესა და მაგნიტუდაზეა დამოკიდებული .
დედამიწაზე ორი ძირითადი სეისმური სარტყელია ცნობილი : ალპურ -ჰიმალაური და
წყნაროკეანური.

დედამიწის ქერქი შედგება შვიდი დიდი ლითოსფერული ფირფიტისა და მრავალი მცირე

ზომის ფირფიტისგან. ეს ფირფიტები გადაადგილდებიან ერთმანეთისკენ
(კონვერგენციული საზღვარი), განცალკევებით (დივერგენციული საზღვარი) ან
ერთმანეთის გასწვრივ (გარდაქმნის საზღვარი).

ტექტონიკური მიწისძვრები
ფირფიტების ტექტონიკით გამოწვეულ მიწისძვრებს ტექტონიკური მიწისძვრები ეწოდება .
ისინი მთელ მსოფლიოში მიწისძვრების უმეტესობას წარმოადგენენ და, ჩვეულებრივ,
ტექტონიკური ფირფიტების საზღვრებზე ხდება.

გამოწვეული მიწისძვრები
გამოწვეული მიწისძვრები გამოწვეულია ადამიანის საქმიანობით , მაგ . გვირაბის
მშენებლობით, წყალსაცავების შევსებით და გეოთერმული ან დანაწევრებული
პროექტების განხორციელებით.

ვულკანური მიწისძვრები
ვულკანური მიწისძვრები დაკავშირებულია აქტიურ ვულკანიზმთან. ისინი , როგორც წესი ,
არ არიან ისეთივე ძლიერი, როგორც ტექტონიკური მიწისძვრები და ხშირად გვხვდება
შედარებით ახლოს. შესაბამისად, ისინი ჩვეულებრივ მხოლოდ ჰიპოცენტრის სიახლოვეს
იგრძნობა.

დაშლის მიწისძვრები
დაშლის მიწისძვრები შეიძლება გამოწვეული იყოს ისეთი მოვლენებით , როგორიცაა
გამოქვაბული, ძირითადად კარსტულ ადგილებში ან სამთო ობიექტებთან ახლოს,
ჩამოწოლის შედეგად.

მიწისძვრები ანუ სეისმური ტალღები

სეისმური ტალღა არის ელასტიური ტალღა, რომელიც წარმოიქმნება იმპულსის შედეგად ,
მაგალითად მიწისძვრა ან აფეთქება. სეისმური ტალღები შეიძლება იმოძრავონ
დედამიწის ზედაპირის გასწვრივ ან მის მახლობლად (რეილისა და სიყვარულის
ტალღები) ან დედამიწის შიდა (P და S ტალღები) მეშვეობით.

სხეულის ტალღები
დედამიწის ინტერიერში მოგზაურობისას სხეულის ტალღები ჩამოვა მიწისძვრამდე
გამოსხივებული ზედაპირული ტალღების წინ. ეს ტალღები უფრო მაღალი სიხშირისაა ,
ვიდრე ზედაპირული ტალღები.

P ტალღა
სხეულის ტალღის პირველი სახეობაა P ტალღა ან პირველადი ტალღა. ეს არის ყველაზე
სწრაფი სახის სეისმური ტალღა და, შესაბამისად, პირველი, ვინც "ჩამოდის " სეისმურ
სადგურში. P ტალღას შეუძლია გადაადგილდეს მყარი კლდისა და სითხეების
საშუალებით, წყლის ან დედამიწის თხევადი ფენების მსგავსად . ის უბიძგებს და აწვება
კლდეს, რომლის მეშვეობითაც ის მოძრაობს, ისევე, როგორც ხმის ტალღები უბიძგებენ და
აწევენ ჰაერს. გსმენიათ ჭექა-ქუხილის დიდი ტაშის ხმა და გსმენიათ ერთდროულად
ფანჯრების ხმა? ფანჯრები ჩხრიალებს, რადგან ხმოვანი ტალღები ფანჯრის მინას
უბიძგებდნენ და ეწეოდნენ, ისევე, როგორც P ტალღები უბიძგებენ და ქანობენ ქვაზე .
ზოგჯერ ცხოველებს შეუძლიათ მიწისძვრის P ტალღების მოსმენა. მაგალითად, ძაღლები
ჩვეულებრივ იწყებენ ისტერიულ ყეფს მიწისძვრის "დარტყმის" დაწყებამდე (ან უფრო
კონკრეტულად, ზედაპირული ტალღების მოსვლამდე). ჩვეულებრივ, ხალხს მხოლოდ ამ
ტალღების დარტყმა და გრძნობა აქვს.

S ტალღა
სხეულის ტალღის მეორე ტიპია S ტალღა ან მეორადი ტალღა, რომელიც მეორე ტალღაა,
რომელსაც მიწისძვრის დროს გრძნობთ. S ტალღა უფრო ნელია ვიდრე P ტალღა და
მხოლოდ მყარი კლდის გავლით შეუძლია გადაადგილება და არა რაიმე თხევადი
საშუალებით. სწორედ S ტალღების ამ თვისებამ გამოიწვია სეისმოლოგების დასკვნა , რომ
დედამიწის გარე ბირთვი სითხეა. S ტალღები მოძრაობენ კლდის ნაწილაკებს ზემოთ და
ქვემოთ, ან გვერდიგვერდ - პერპენდიკულარულად იმ მიმართულებით, რომლითაც
ტალღა მიემგზავრება (ტალღის გავრცელების მიმართულება)

ზედაპირის ტალღები
მხოლოდ ქერქის გავლით, ზედაპირული ტალღები უფრო დაბალი სიხშირისაა, ვიდრე
სხეულის ტალღები და ამის შედეგად ადვილად გამოირჩევიან სეისმოგრამზე .
მიუხედავად იმისა, რომ ისინი სხეულის ტალღების შემდეგ ჩამოდიან , ეს არის
ზედაპირული ტალღები, რომლებიც თითქმის მთლიანად არიან პასუხისმგებელნი
მიწისძვრებთან დაკავშირებულ ზარალსა და განადგურებაზე . ეს დაზიანება და
ზედაპირული ტალღების სიძლიერე შემცირებულია ღრმა მიწისძვრებში .

სიყვარულის ტალღა
ზედაპირული ტალღის პირველი სახეობა ეწოდება სიყვარულის ტალღას, რომელსაც
ეწოდა A.E.H. ლავი, ბრიტანელი მათემატიკოსი, რომელმაც შეიმუშავა მათემატიკური
მოდელი ამგვარი ტალღისთვის 1911 წელს. ეს არის ყველაზე სწრაფი ზედაპირული
ტალღა და გადააქვს მიწა გვერდზე. შემოფარგლული ქერქის ზედაპირზე, სიყვარულის
ტალღები წარმოქმნიან მთლიანად ჰორიზონტალურ მოძრაობას.

რეილის ტალღები
ზედაპირული ტალღის სხვა სახეობაა რეილის ტალღა, სახელად ჯონ უილიამ სტრუტის,
ლორდ რეილისთვის, რომელმაც მათემატიკურად იწინასწარმეტყველა ამ ტიპის ტალღის
არსებობა 1885 წელს. ოკეანის. იმის გამო, რომ ის შემოვიდა, ის მიწის ზემოთ და ქვევით
გადაადგილდება და იმავე მიმართულებით მოძრაობს ტალღა. მიწისძვრის შედეგად
იგრძნობოდა შერყევისკენ უმეტესი ნაწილი რეილის ტალღის გამო, რომელიც შეიძლება
ბევრად აღემატებოდეს სხვა ტალღებს.

რიხტერის შკალა
რიხტერის სკალა (რიხტერის სიმძლავრის სკალა; უფრო კონკრეტულად - ადგილობრივი
სიმძლავრის ML სკალა) განსაზღვრავს მიწისძვრის სიძლიერის რიცხვით მნიშვნელობას.
ის ემყარება 10-ერთეულიან ლოგარითმულ სკალას, რომელიც
გამოითვლება სეისმოგრამაზე ნულიდან უდიდესი გადახრის კომბინირებული
ჰორიზონტალური ამპლიტუდის ალგორითმით.

  მიწისძვრის ინტენსიურობის მერკალის სკალა

მიწისძვრები წყნარ ოკეანეში

მიწისძვრა წყნარ ოკეანეში ტოჰოკუს რეგიონთან 8.9–9.0 ბალიანი მაგნიტუდის მიწისძვრა,
რომელიც 2011 წლის 11 მარტის 14:46 საათზე მოხდა. მიწისძვრის ეპიცენტრი
მდებარეობდა ტოჰოკუს რეგიონში არსებული ოშიკას ნახევრკუნძულიდან 130
კილომეტრში, მისი ჰიპოცენტრი კი დედამიწის ქერქში 24.4 კილომეტრის სიღრმეზე
არსებულა.
მიწისძვრამ გამოიწვია ცუნამის საშიშროება იაპონიის წყნაროკეანურ სანაპიროზე და სულ
მცირე 20 ქვეყანაში, მათ შორის ჩრდილოეთი და სამხრეთი ამერიკის წყნაროკეანურ
სანაპიროებზე. ცუნამის 10 მეტრიანმა ტალღებმა იაპონიას დაარტყეს  იაპონიაში ტალღები
ხმელეთში 10 კილომეტრის მანძილზე შეიჭრნენ.

იაპონიის პოლიციის ეროვნულმა სააგენტომ ოფიციალურად დაადასტურა 14

063 ადამიანის გარდაცვალება, 4916 ადამიანის დაშავება და 14 175ადამიანის უგზო-
უკვლოდ გაქრობა იაპონიის 16 პრეფექტურაში, თუმცა გარდაცვლილთა და დაშავებულთა
რიცხვი გაცილებით დიდია. მიწისძვრამ მიაყენა უმძიმესი ზარალი იაპონიას, მათ შორის
მძიმედ დაზიანდა რკინიგზა და საავტომობილო გზები, დაინგრა რამდენიმე დამბა .
4.4 მილიონი საცხოვრებელი სახლი ჩრდილო-აღმოსავლეთ იაპონიაში დარჩა
ელექტროენერგიისგან და 1.4 მილიონი წყლის გარეშე.

სპიტაკის მიწისძვრა
სპიტაკის მიწისძვრა  6,8–7,2 მაგნიტუდის მიწისძვრა, რომელიც მოხდა 1988 წლის 7
დეკემბერს, ადგილობრივი დროით 11:41 საათზე, სომხეთის სპიტაკის რეგიონში (იმ
დროისთვის საბჭოთა კავშირის ნაწილი).

ადგილობრივი ინფრასტრუქტურა (განსაკუთრებით სკოლები და საავადმყოფოები )

მიწისძვრისთვის მოუმზადებელი აღმოჩნდა, რის გამოც სულ მცირე 25.000 ადამიანი
დაიღუპა. შენობათა უმრავლესობა დაბალი სეისმომედეგობის იყო. თვითმხილველთა
ვარაუდით, მიწისძვრა 10 წუთით გვიან რომ მომხადრიყო, ბავშვები სტრუქტურულად
არასაიმედო სკოლებიდან გამოსული იქნებოდნენ და დაღუპვას გადაურჩებოდნენ .

სრულიად დაინგრა ქალაქი სპიტაკი და 58 სოფელი მის გარშემო; ნაწილობრივ დაინგრა

ქალაქები: ლენინაკანი (დღევანდელი გიუმრი), სტეფანავანი, კიროვაკანი და დაახ; 400
დასახლებული პუნქტი. მიწისძვრამ 16.2 მილიარდი დოლარის ზარალი მოიტანა.
დაღუპულების გარდა, დაახლოებით 19 ათასი ადამიანი დაშავდა, ხოლო 500 ათასი
ადამიანი უსახლკაროდ დარჩა.