Professional Documents
Culture Documents
- Trong kĩ thuật, hệ thống LTI đóng vai trò rất quan trọng.
- Rất nhiều các hệ thống vật lý có các đặc tính cho phép mô tả dưới dạng
hệ thống tuyến tính, bất biến theo thời gian.
- Nhiều công cụ toán học mạnh được phát triển để phân tích các hệ
thống LTI
- Hệ thống LTI dễ dàng được phân tích hơn nhiều so với hệ thống không
phải LTI: bất kì một tín hiệu đầu vào của hệ thống LTI nào cũng có thể
được phân tích thành tổ hợp tuyến tính của nhiều tín hiệu cơ bản, tại
đầu ra sử dụng tính chất xếp chồng để thu tín hiệu
- Hệ thống LTI đóng vai trò quan trọng khi phân tích, xử lý các hệ thống
không phải LTI: trong thực tế, các hệ thống không phải LTI cũng có thể
đạt xấp xỉ gần đúng khi sử dụng mô hình LTI
9/9/2021
Why continuous time LTI systems?
4
- Hệ thống truyền thông ngày nay: Số hay tương tự? Tại sao?
- Dạng tín hiệu thông tin ban đầu là tương tự cần có các hệ thống
tương tự
- Hệ thống tương tự cung cấp tốc độ hoạt động cao hơn.
- Để phù hợp cho các hệ thống rời rạc (hệ thống số), có các bộ chuyển đổi
tín hiệu tượng tự sang số để tương thích tín hiệu giữa hai kiểu hệ thống
- Thiết kế hệ thống rời rạc:
9/9/2021
Đáp ứng của hệ thống và tích chập
6
Hệ thống LTI liên tục hoàn toàn được đặc trưng bởi hàm đáp ứng xung
h(t)
Sử dụng tích chập để viết lại mối quan hệ giữa tín hiệu đầu vào, tín hiệu
đầu ra và đáp ứng xung của hệ thống LTI liên tục
Nếu biết được đáp ứng xung của một hệ thống LTI liên tục, luôn xác
định được tín hiệu đầu ra của hệ thống với bất kì tín hiệu vào nào
Đáp ứng xung của hệ thống CT-LTI là đại lượng vô cùng hữu ích, xác
định được nó trong hệ thống thực tế là rất cần thiết. Nhưng trên thực tế,
không thể xác định nó trực tiếp từ định nghĩa của đáp ứng xung
HỆ THỐNG LTI LIÊN TỤC ĐƠN GIẢN LÀ MỘT PHÉP TÍCH CHẬP
9/9/2021
Đáp ứng nhảy bậc (Step response)
7
Đáp ứng nhảy bậc s(t) của hệ thống CT-LTI (đặc trưng bởi T): là
đáp ứng của hệ thống khi đầu vào là xung nhảy bậc u(t)
Đáp ứng xung h(t) và đáp ứng nhảy bậc s(t) của hệ thống CT-LTI
có mối quan hệ như sau
Đáp ứng xung của một hệ thống hoàn toàn có thể xác định được
từ đáp ứng nhảy bậc nhờ phép tính đạo hàm
Đáp ứng nhảy bậc cung cấp thêm một cách thức thực tế để xác
định đáp ứng xung của hệ thống
9/9/2021
Tích chập (Convolution)
8
Tích chập của w1(t) và w2(t) sẽ tạo ra w3(t) được tính theo công
thức sau:
Với t ≥ T
9/9/2021
Tính chất của tích chập
10
9/9/2021
Bài tập
11
Bài 9: Xác định đầu ra y(t) của hệ thống CT-LTI với đáp ứng xung h(t) và
đầu vào x(t) lần lượt được cho như sau:
a)
b)
Xác định và vẽ đầu ra y(t) = h(t)*x(t) với T lần lượt như sau:
a) T =3, b) T = 2, c) T = 1.5
9/9/2021
Các hệ thống LTI
12
Biểu diễn hệ thống LTI
dưới dạng sơ đồ khối
Các hệ thống LTI nối tiếp
9/9/2021
Các đặc trưng của hệ thống LTI
13
Hệ thống LTI là không nhớ khi và chỉ khi đáp ứng xung h(t)
là hàm không nhớ có dạng
h(t) = Kδ(t) với K là hằng số phức
- Với các hệ thống LTI không nhớ, tín hiệu đầu vào x(t) và tín hiệu đầu
ra y(t) của hệ thống có mối quan hệ như sau
y = x*(Kδ) = Kx
- Đối với hệ thống LTI, điều kiện không nhớ là cực kì hạn chế, do tất
cả các hệ thống LTI không nhớ đều phải là bộ khuếch đại lý tưởng
Hệ thống LTI là ổn định khi và chỉ khi hàm đáp ứng xung h(t) của
nó là khả tích tuyệt đối
9/9/2021
Các đặc trưng của hệ thống LTI
14
Hệ thống LTI là nhân quả khi và chỉ khi hàm đáp ứng xung h(t)
của nó là nhân quả
h(t) = 0 với t < 0
Nếu tồn tại hệ thống là nghịch đảo của một hệ thống LTI thì hệ
thống đó cũng là hệ thống LTI.
- Nếu h (t) và hinv(t) lần lượt là đáp ứng xung của hệ thống LTI và hệ
thống LTI nghịch đảo của nó, thì
h * hinv = δ
- Nếu hệ thống LTI với đáp ứng xung h(t) sẽ chỉ tồn tại hệ thống
nghịch đảo khi và chỉ khi tồn tại hàm hinv(t) sao cho h * hinv = δ
- Trừ một vài trường hợp đơn giản, rất khó để kiểm tra điều kiện này
9/9/2021
Biểu diễn hệ thống bằng phtr vi phân
15
9/9/2021
Linear Constant-Coefficient Differential Equations
16
9/9/2021
Biểu diễn hệ thống bằng phtr vi phân
17
Để giải phương trình vi phân, cần có điều kiện ban đầu. Tuỳ
vào đặc trưng của hệ thống mà điều kiện ban đầu có thể khác
nhau nghiệm khác nhau
9/9/2021
Giải phương trình vi phân
18
9/9/2021
Ví dụ 1
21
Xác định đáp ứng xung khi x(t) và y(t) của hệ thống được
đặc trưng bởi phtr vi phân sau với điều kiện ban đầu y(0)=0
A = – 1 và
9/9/2021
Ví dụ 1
22
k = – 1 và
Khi đó, nghiệm tổng quát là
Điều kiện ban đầu tại t = 0, y(0) = B – 1 = 0 B = 1
3. Như vậy, nghiệm tổng quát hay đáp ứng đầu ra của hệ
thống sẽ là
9/9/2021
Biểu diễn hệ thống bằng phtr vi phân
23
Hệ thống được biểu diễn bởi phtr vi phân chỉ tuyến tính khi và
chỉ khi tất cả các điều kiện ban đầu bằng 0.
Hệ thống được biểu diễn bởi phtr vi phân chỉ nhân quả khi và
chỉ khi tín nếu tín hiệu đầu vào là nhân quả thì tín hiệu đầu ra
cũng là nhân quả.
- Initial rest condition of the system (điều kiện nghỉ ban đầu): nếu
x(t) = 0 với t < t0 thì y(t) = 0 với t < t0 điều kiện ban đầu y(t0) = 0
Nếu hệ thống được biểu diễn bởi phtr vi phân là tuyến tính và
nhân quả thì hệ thống sẽ bất biến theo thời gian.
Ở điều kiện nghỉ ban đầu:
- Hệ thống là LTI và nhân quả
- Đáp ứng xung h(t) của hệ thống:
9/9/2021
Bài tập
24
Bài 11: Viết phtr vi phân biểu diễn mối quan hệ giữa đầu vào và đầu ra
của hệ thống liên tục sau:
a)
b)
9/9/2021
Why discrete time LTI systems?
25
- Hệ thống truyền thông ngày nay là hệ thống truyền thông
số.
- Xử lý tín hiệu số về cơ bản là xử lý các tín hiệu rời rạc của hệ
thống rời rạc.
- Dễ dàng sử dụng công cụ máy tính để thực hiện mô phỏng hệ
thống
- Tín hiệu rời rạc và hệ thống rời rạc chủ yếu là các tín hiệu và hệ
thống nhân tạo hoặc thu được nhờ quá trình lấy mẫu tín hiệu liên
tục và hệ thống liên tục.
Biểu diễn và các đặc trưng của hệ thống DT-LTI hoàn toàn
tương tự như của hệ thống CT-LTI và có thể thu được từ
hệ thống CT-LTI nhờ quá trình rời rạc hoá về mặt thời gian
9/9/2021
Đáp ứng của hệ thống LTI rời rạc
26
9/9/2021
Đáp ứng của hệ thống và tổng chập
27
Hệ thống DT-LTI hoàn toàn được đặc trưng bởi hàm đáp ứng xung h(n)
Sử dụng tổng chập để viết lại mối quan hệ giữa tín hiệu đầu vào, tín
hiệu đầu ra và đáp ứng xung của hệ thống DT-LTI
Nếu biết được đáp ứng xung của một hệ thống DT-LTI, luôn xác định
được tín hiệu đầu ra của hệ thống với bất kì tín hiệu vào nào
HỆ THỐNG LTI RỜI RẠC ĐƠN GIẢN LÀ MỘT PHÉP TỔNG CHẬP
GIỮA TÍN HIỆU ĐẦU VÀO VÀ ĐÁP ỨNG XUNG
9/9/2021
Đáp ứng nhảy bậc (Step response)
28
Đáp ứng nhảy bậc s(n) của hệ thống DT-LTI có đáp ứng
xung h(n) là đáp ứng của hệ thống khi đầu vào là xung nhảy
bậc u(n)
Đáp ứng xung h(n) và đáp ứng nhảy bậc s(n) của hệ thống
DT-LTI có mối quan hệ như sau
9/9/2021
Tổng chập (Convolution sum)
29
Tổng chập của x[n] và h[n] sẽ tạo ra y[n] được tính theo
công thức sau:
Tính tổng chập theo phương pháp đồ thị gồm các bước sau:
- Đảo ngược thời gian của h[k] (đối xứng qua trục tung) để được h[-k]
- Dịch đi n để thu được h[n-k] = h[-(k-n)] (hàm theo k, n là tham số)
- Nhân giá trị x[k] với h[n-k] tại từng vị trí của k ứng với một n xác định
- Tại một giá trị n, thu được y[n] tương ứng bằng cách cộng tất cả các
tích x[k]k[n-k]
- Lặp lại lần lượt các bước trên với n biến đổi từ -∞ đến +∞ để thu
được toàn bộ đầu ra y[n]
9/9/2021
Tổng chập (Convolution sum)
30
9/9/2021
Tổng chập (Convolution sum)
31
Ví dụ:
Tính tổng chập của x[n] và h[n] cho bởi đồ thị sau
Đồ
thị
Ma trận
9/9/2021
Ví dụ: Tính tổng chập của x[n] và h[n]
32
9/9/2021
Bài tập
33
Bài 13: Xác đinh và vẽ đầu ra y[n] của hệ thống DT-LTI với đáp ứng xung
h[n] và đầu vào x[n] cho bởi hình sau:
Các đặc trưng của hệ thống rời rạc như tính tuyến tính, nhân
quả, bất biến theo thời gian đều được xác định hoàn toàn
tương tự như với hệ thống liên tục.
Mô tả hệ thống ở mức độ trừu tượng hơn: tín hiệu lối ra
được biểu diễn là một hàm theo tín hiệu đầu vào thu
được nhờ giải phương trình sai phân tuyến tính
9/9/2021
Recursive Difference Equations
35
Phtr sai phân tuyến tính được viết lại như sau
Một hệ thống DT-LTI không đệ qui được biểu diễn bởi một phtr sai
phân tuyến tính không đệ qui như sau
Nhân quả
Nghiệm tổng quát của phương trình sai phân chính là biểu
diễn đầu ra y[n] tương ứng với đầu vào x[n] của hệ thống
và có dạng:
y[n] = yc[n] + yp[n]
- yp[n]: được gọi là nghiệm riêng của phtr sai phân: là tín
hiệu có cùng dạng với tín hiệu đầu vào
- yc[n]: được gọi là nghiệm đồng nhất (nghiệm bù): là
nghiệm của phtr sai phân đồng nhất (phtr sai phân của hệ
thống khi x[n] [n] = 0), đặc trưng cho đáp ứng tự nhiên
(natural response) của hệ thống
9/9/2021
Tìm nghiệm bù (nghiệm đồng nhất)
38
9/9/2021
Tìm nghiệm bù (nghiệm đồng nhất)
39
9/9/2021
Tìm nghiệm riêng
40
9/9/2021
Ví dụ 2
41
Xác định đáp ứng xung khi x[n] = δ[n] của hệ thống được
đặc trưng bởi phtr sai phân sau với điều kiện ban đầu y(-
1)=0 và y(-2)=0
y[n] + 2y[n-1] – 3y[n-2] = x[n]
1. Xác định nghiệm bù (nghiệm đồng nhất):
Đặt x[n]=0, y[n]=λn và thay vào phtr đồng nhất, ta có
9/9/2021
Ví dụ 2
42
9/9/2021
Ví dụ 3
43
Xác định đáp ứng xung khi x[n] = u[n] của hệ thống được
đặc trưng bởi phtr sai phân sau với điều kiện ban đầu y(-
1)=0 và y(-2)=0
y[n] + 5y[n – 1] + 6y[n – 2] = x[n]
1. Xác định nghiệm bù:
Đầu vào x[n]=0, y[n]=λn và thay vào phtr đồng nhất, ta có
Nghiệm của phtr đặc trưng là λ1= -3, λ2= -2, nghiệm bù sẽ là
9/9/2021
Ví dụ 3
44
Bài 16: Hệ thống DT-LTI được đặc trưng bởi phtr sai phân
sau với điều kiện ban đầu y(-1) = 1 và y(-2) = 0
y(n) – 5y(n – 1) + 6y(n – 2) = x(n)
Biết tín hiệu đầu vào hệ thống x(n) = nu(n)
Bài 17: Xác định đáp ứng của hệ thống được đặc trưng bởi
phtr sai phân sau
y(n) + y(n – 1) = sin3n u(n)
9/9/2021