T1 Introducion Guion 2019 20

Neurociencia
cognitiva. 2º Grao en Psicoloxía
Tema 1
Introdución á Neurociencia cognitiva
Neurociencia cognitiva. T1: Introdución
OBXECTIVOS E COMPETENCIAS
 Coñecer e comprender o obxecto e método de estudo da Neurociencia Cognitiva,
como disciplina imprescindible para a comprensión do comportamento humano
como produto da función cerebral.
 Repasar e actualizar os coñecementos de Neuroanatomía adquiridos no 1º curso
que son necesarios para un correcto seguimento desta materia.
1
CONTIDOS
 Que estuda a Neurociencia Cognitiva e como o fai.
 Aproximación ás técnicas e procedementos de estudo das bases neurais dos
procesos cognitivos.
 Repaso de Neuroanatomía.
Coñecementos previos necesarios
 Os coñecementos de Neuroanatomía e Neurofisioloxía adquiridos no 1º curso.
 O concepto e obxecto da Neurociencia condutual, como disciplina estreitamente
relacionada con esta.
METODOLOXÍA
 Tres sesións expositivas (aprox) para a explicación dos contidos (3 h).
Lectura, para a próxima semana, da ref. bibliográfica Escera, Fuentes e
Cadaveira (2016).
 Unha sesión interactiva dedicada ao repaso dos coñecementos de
Neuroanatomía adquiridos en 1º curso, e que son necesarios para un bó
seguimento desta materia (1,5 h).
 Traballo individual de estudo dos materiais, a partir da bibliografía básica
recomendada e completar o informes da sesión interactiva (10 h).
AVALIACIÓN
 O coñecemento e comprensión sobre os contidos do tema avaliaranse nos
exames (parcial e final).
 O informe da sesión interactiva debe entregarse o día da seguinte sesión.
 Opcional: síntese do artigo Escera, C. (2004). Aproximación histórica y conceptual
a la Neurociencia Cognitiva. Cognitiva, 16, 141‐161. Entrega día 27/09/2019 na
clase. Extensión: 300‐400 palabras)
2
ACTIVIDADE OPCIONAL
Escera, C. (2004). Aproximación histórica y conceptual a la Neurociencia Cognitiva.
Cognitiva, 16, 141‐161.
Síntese do artigo, recollendo os 4 rasgos máis importantes que caracterizan á
Neurociencia Cognitiva como disciplina científica.
• Extensión: 300‐400 palabras.
• Formato: Letra tamaño 12, interliñado 1,5. Versión impresa e dixital en .pdf.
• Data de entrega: 27/09/2019. Versión impresa na clase. Dixital por correo‐e a
rodriguez.holguin@usc.gal.
BIBLIOGRAFÍA BÁSICA
Escera, C., Fuentes, L.J., e Cadaveira, F. (2016). De la Psicología cognitiva a la Neurociencia
cognitiva. En T. Bajo, L.J. Fuentes, J. Lupiáñez e C. Rueda (coords.). Mente y cerebro: De la
Psicología experimental a la Neurociencia cognitiva (pp. 21‐39). Madrid: Alianza Editorial.
Carretié, L. (2016). Anatomía de la mente. Emoción, cognición y cerebro (2ª Ed.). Madrid:
Pirámide. Apdo. 1 (Señales centrales) do capítulo 2 (Señales de la mente) (pp. 29‐51).
Redolar, D. (2013). Neurociencia cognitiva. Madrid: Editorial Médica Panamericana. Capt.
4. (pp. 128‐135).
Malavera, M., Silva, F., García, R., Rueda, L., e Carrillo, S. (2014). Fundamentos y
aplicaciones clínicas de la estimulación magnética transcraneal en neuropsiquiatría.
Revista Colombiana de Psiquiatría, 43, 32‐39. (extracto).
Montenegro, I.R., Álvarez‐Montesinos, J.A., Estudillo, A.J., e García‐Orza, J. (2017).
Estimulación eléctrica por corriente continua en el tratamiento de la afasia. Revista de
Neurología, 65, 553‐562 (extracto)
3
Bibliografía complementaria
Escera, C. (2004). Aproximación histórica y conceptual a la Neurociencia Cognitiva.
Cognitiva, 16, 141‐161.
Maestú Unturbe, F., Ríos Lago, M., Cabestrero Alonso, R. (Eds.) (2008). Neuroimagen.
Técnicas y procesos cognitivos. Capt. 2 a 12 (pp. 27‐278).
Redolar Ripoll, D. (Ed.) (2014). Neurociencia cognitiva. Madrid: Editorial Médica
Panamericana. Capts. 1 (pp. 2‐25) e 5 (pp. 143‐160)
Ward, J. (2015). The student's guide to Cognitive Neuroscience, 3th Ed. New York:
Psychology Press. Capts. 1‐4 (pp. 1‐79).
QUE ESTUDA A NEUROCIENCIA COGNITIVA
“La Neurociencia Cognitiva es la neurociencia de lo que sabemos, lo

cual abarca todos los recuerdos y lo que hemos aprendido desde que
llegamos al mundo.
- Se ocupa de los mecanismos mediante los cuales el cerebro adquiere,
almacena y recupera conocimiento.
- También se encarga de los procesos cerebrales que impulsan funciones
cognitivas; es decir, funciones en virtud de las cuales usamos
conocimiento en nuestras interacciones cotidianas con los demás y con el
mundo que nos rodea: la atención, la percepción, la memoria, el lenguaje
y la inteligencia.
- [Además], la neurociencia cognitiva aborda los mecanismos con los
cuales nuestros sentimientos y emociones influyen en todas y cada una
de dichas funciones”
Fuster, J. (2014). Cerebro y libertad. Barcelona: Ariel (pp. 97-98).
4
QUE ESTUDA A NEUROCIENCIA COGNITIVA
As bases biolóxicas da cognición humana...
O substrato cerebral da mente...
Como a función cerebral dá lugar ás actividades humanas...
A CONCEPTUALIZACIÓN NEUROCIENCIA COGNITIVA
A información cognitiva emerxe da actividade de redes neurais do
neocórtex (nas que está representada), que trascenden áreas e módulos.
Estas redes neurais están solapadas e interconectadas, existindo
especialización funcional e integración funcional entre elas.
Escera (2004)
COMO ESTUDA A NEUROCIENCIA COGNITIVA
Estuda... Humanos sans.
Mediante ... Técnicas neurocientíficas.
E usando o... Método da Psicoloxía cognitiva.
Imaxes tomadas de: (1,2) webs divulgación sen ref. de copyright (3) http://www.humanconnectomeproject.org/gallery/
10
5
TÉCNICAS E PROCEDEMENTOS DE ESTUDO
Técnicas de uso máis frecuente en Neurociencia Cognitiva
Rexistro Estimulación
 Electroencefalografía e Potenciais •Estimulación magnética
evocados transcranial
Electromag‐  Magnetoencefalografía •Estimulación eléctrica
néticas  [Rexistro de neurona única/ transcranial por corrente
rexistro multicelular/ electrocorticografía] directa
Metabólicas / Tomografía por emisión de positróns
hemodinámicas Imaxe por resonancia magnética
funcional
 Electroencephalography (EEG) and Event‐ • Magnetic transcranial
related potentials (ERPs)/Evoked potentials stimulation (MTS)
 Magnetoencephalography (MEG)
• Transcranial direct current
 [Single‐unit recording / multineuronal recording
stimulation (tDCS)
Denominacións / electrocorticography]
e acrónimos en inglés:
 Positron emission tomography (PET)
 Functional magnetic resonanc imaging (fMRI)
11
ELECTROENCEFALOGRAFÍA (EEG)
• Rexistro dos fluxos de corrente
extracelulares consecuencia dos potenciais
postsinápticos de milleiros de neuronas
(piramidais) do córtex cerebral.
• Eléctrodos de superficie.
Imaxes tomadas de: (1) Debuxos de Ramón y Cajal; (2) Max Plank Institute
12
6
ELECTROENCEFALOGRAFÍA (EEG)
• Ritmos EEG e estados de activación.
• Descargas anómalas (v.g., epilepsia).
• Coherencia / sincronización entre áreas
(conectividade).
Imaxes tomadas de: (1) BCI 2000, (2) Web Ars Technica Openforum
13
POTENCIAIS EVOCADOS (PE)
(Potenciais relacionados con acontecementos discretos, PRAD)
• A partir do EEG. Promedio de
actividade eléctrica cerebral
asociada a sucesos
estimulares/cognitivos.
• Resolución temporal alta (ms).
• Permite identificar padróns de
actividade cerebral relacionada con
operacións cognitivas concretas.
Imaxes tomadas de: (1) Carretié, 2001, Psicofisiología. Madrid: Pirámide; (2) Brookhaven National Laboratory
14
7
MAGNETOENCEFALOGRAFÍA (MEG)
En boa medida homóloga á EEG / PE, pero baseada no compoñente magnético
da actividade cerebral.
Imaxes tomadas de: (1) Web da asociación Neurología Pediátrica, (2) web divulgativa sobre métodos electrodiagnósticos
15
MAGNETOENCEFALOGRAFÍA (MEG)
• Rexistro mediante SQUIDs (supercondutores).
• Resolución temporal alta (ms) e resolución
espacial tamén alta (mm).
Imaxes tomadas de: (1) University of Kansas; (2) Neural Plasticity Lab, univ. of South Carolina (3) Web da asociación Neurología Pediátrica
16
8
ELECTROCORTICOGRAFÍA
• Monitorización do EEG intracranial
no contexto da neurocirurxía da
epilepsia.
• Os eléctrodos colócanse baixo
anestesia xeral, e logo pasa a ser
monitorizado mentres permanece
internado, ao longo de varios días.
Imaxe tomada de: State University of New York, Downstate Medical Center. Comprenhensive Epilepsy Center
17
REXISTRO ELÉCTRICO DE NEURONA ÚNICA
Single‐unit recording
• Rexistro dos potenciais de
acción de neuronas individuais.
• Só circunstancialmente utilizado
en humanos.
• Cables metálicos de diámetro
mínimo (μm), micropipetas de
vidro con solución electrolítica.
Imaxes tomadas de: (1 e 2) Páxina web comercial; (3) US National Center for Biotecnnology Information
18
9
TOMOGRAFÍA POR EMISIÓN DE POSITRÓNS (TEP)
• Inxéctase un isótopo radioactivo de
vida curta.
• Detéctase a emisión enerxía
producida pola liberación de
positróns destes isótopos, e que se
acumulan nas rexións con maior
consumo desa substancia (osíxeno,
glucosa, neurotransmisores...).
• Permite identificar as zonas do
cerebro máis activas en
determinados momentos.
Escáner TEP/TC (combinado)
Imaxes tomadas de: Páxina web comercial
19
TOMOGRAFÍA POR EMISIÓN DE POSITRÓNS (TEP)
Resolución espacial alta, pero
resolución temporal baixa.
• A actividade represéntase, logo de
procesar estatísticamente os datos,
mediante códigos de cor.
Cambios na actividade dopaminérxica no avance da
• Non é unha fotografía ou imaxe directa. enfermidade de Parkinson
Imaxes tomadas de: (1) Britain Online Encyclopedia, (2) Department of Biochemistry, Univ. of Arizona
20
10
IMAXE POR RESONANCIA MAGNÉTICA FUNCIONAL (IRMf)
• Sométese o corpo a un campo
magnético elevado, que aliña os
núcleos dos átomos.
• Adminístrase unha radiofrecuencia,
apropiada para os átomos que se quere
observar, que os fai oscilar.
• Constrúese unha imaxe cos lugares de
maior/menor concentración.
• A comparación entre a concentración
de átomos de desoxihemoglobina e
hemoglobina indica os lugares de maior
actividade / consumo de osíxeno
(BOLD).
• Resolución temporal media; espacial
alta.
• Permite identificar as zonas do cerebro
máis activas en determinados
Imaxes tomadas de: (1) Faculté de Médecine de Strasbourg, Univ Louis Pasteur, (2) Web
Fundation Michèle Esnault, (3) Web revista de divulgación médica
momentos.
21
IRM – da localización ás conexións: Tractografía a partir da Imaxe por
tensor de difusión (ITD) (diffusion tensor imaging)
• A RM pódese “potenciar en difusión”: permite
captar o movemento das moléculas de auga.
• No tecido cerebral, as moléculas de auga
desprázanse sobre todo paralelamente aos axóns
(“difusión anisotrópica”).
• Construír os mapas de desprazamento da auga
(mapas de difusión), permite construír mapas de
conectividade cerebral (tractografía).
Imaxes tomadas de: (1) Gray's Anatomy (1858); (2) Human Connectome Project, UCLA
22
11
ESTIMULACIÓN MAGNÉTICA TRANSCRANIAL (EMT)
• Alteración do potencial de membrana
neuronal mediante a aplicación de pulsos
magnéticos a través coiro cabeludo.
• Bobina de metal pola que circulan pulsos de
corrente eléctrica de gran voltaxe e
intensidade.
• O campo magnético que produce induce
unha corrente eléctrica secundaria nas
neuronas corticais (principalmente
piramidais).
Imaxe tomada de: Web de divulgación médica
23
ESTIMULACIÓN TRANSCRANIAL POR CORRENTE DIRECTA (ETCD)
• Administración dunha corrente eléctrica
continua desde superficie.
• Mediante eléctrodos.
• Modula a excitabilidade das neuronas.
Imaxe tomada de: Web comercial
24
12
RESUME DAS TÉCNICAS
Propiedade do
Resoluc Resoluc
Técnica Tipo Invasividade encéfalo na
espacial temporal
que se basea
EEG / PE Rexistro Non invasivo Eléctrica 20 mm ms
MEG Rexistro Non invasivo Magnética 1‐2 mm ms
Rexistro de
Rexistro Invasivo Eléctrica neurona ms
neurona única
Hemodinámica
TEP Rexistro Invasivo 5 mm 30‐40 s
Metabólica
IRMf Rexistro Non invasivo Hemodinámica 1‐2 mm 2‐8 s
Mínima‐
EMT Estimulación Magnética
transitoria
Mínima‐
ETCD Estimulación Eléctrica
transitoria
25
RESUME DAS TÉCNICAS
Resolución espacial e temporal
Imaxe daptada de: Ward (2010), Psychology Press (orix. Churchland e Sejnowski (1988), Science, 242, 741‐745)
26
13
OS PROCEDEMENTOS DE ESTUDO DA NEUROCIENCIA COGNITIVA
• Manipulación controlada experimentalmente da conduta para estudar os
cambios concomitantes na actividade cerebral.
• Definición de hipóteses con base en modelos do funcionamento
cognitivo.
• Deseño de tarefas experimentais que poñan a proba esas hipótesis.
• O principio da subtracción cognitiva (Donders / Sternberg / Posner).
• Alén da subtracción: Os deseños factoriais ou a “conxunción cognitiva”.
27
SUBTRACCIÓN COGNITIVA:
Ex. 1: Atención pasiva a:
A) Seudopalabras: XXXX,…
B) Palabras: CASA, MESA,…
(B – A = Recoñecemento de palabras)
Ex. 2: Atención con lectura de palabras:
A) Lectura silente
B) Lectura en voz alta
(B – A = Produción verbal)
Ex. 3: Atención con produción verbal:
A) Lectura en voz alta de palabras
B) Dicir un sinónimo da palabra
(B – A = Asociación semántica)
28
28
14
CONXUNCIÓN COGNITIVA (deseños factoriais):
Inhibición da resposta
Si Non
Si A. Recompénsase a B. Recompénsase a
inhibición da R emisión da R
Recompensa
Non C. Non se recompensa D. Non se recompensa
a inhibición da R a emisión da R
A ‐ C = Recompensa B ‐ D = Recompensa da

Subtracción da inhibición emisión
(A ‐ C) ‐ (B ‐ D) = A recompensa: afecta máis á

Conxunción
inhibición ou á emisión da resposta?
29
29
RESUME
O obxecto de estudo: as bases neurais dos procesos cognitivos.
As técnicas: técnicas non invasivas de rexistro (tamén de estimulación)
da actividade do sistema nervioso.
Os suxeitos: principalmente seres humanos sanos.
Os métodos: o método da Psicoloxía experimental / Ciencia cognitiva.
A conceptualización: A información cognitiva está representada en redes
neurais, solapadas e interconectadas.
Especialización funcional das áreas encefálicas e integración funcional
entre elas.
30
15

T1 Introducion Guion 2019 20

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

T1 Introducion Guion 2019 20

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Neurociencia

“La Neurociencia Cognitiva es la neurociencia de lo que sabemos, lo

EEG / PE Rexistro Non invasivo Eléctrica 20 mm ms

MEG Rexistro Non invasivo Magnética 1‐2 mm ms

IRMf Rexistro Non invasivo Hemodinámica 1‐2 mm 2‐8 s

A ‐ C = Recompensa B ‐ D = Recompensa da

(A ‐ C) ‐ (B ‐ D) = A recompensa: afecta máis á

You might also like