THUỐC TÁC DỤNG LÊN

HỆ THẦN KINH THỰC VẬT

GV. NGUYỄN THỊ KIM DUYÊN

 KHÁI NIỆM
• Hệ thần kinh thực vật (còn gọi là hệ thần kinh tự động)
chuyên điều khiển các hoạt động ngoài ý muốn, có vai
trò điều hòa chức phận của nhiều cơ quan, hệ thống để
cho giới hạn sống của cơ thể giữ được sự ổn định trong
môi trường sống luôn luôn thay đổi.
 KHÁI NIỆM
• Hệ thống thần kinh thực vật hình thành từ những trung tâm
trong não và tuỷ sống, cho những sợi thần kinh tới các tạng,
mạch máu và cơ trơn. Trước khi tới cơ quan thu nhận, các sợi
này đều dừng ở một xinap tại hạch, vì vậy có sợi trước hạch
(hay tiền hạch) và sợi sau hạch (hay hậu hạch).
• Hệ thống thần kinh thực vật được chia thành 2 hệ giao cảm và
phó giao cảm khác nhau về cả giải phẫu và chức phận sinh lý.
Phân loại theo giải phẫu
• Hệ giao cảm xuất phát
từ những tế bào thần
kinh ở sừng bên của
tuỷ sống từ đốt sống
ngực thứ nhất đến đốt
sống thắt lưng thứ 3
(T1- L3).
Phân loại theo giải phẫu
• Hệ phó giao cảm xuất phát
từ não giữa, hành não và
tuỷ cùng.
- Ở não giữa và hành não,
các sợi phó giao cảm đi
cùng với các dây thần kinh
trung ương: dây III, dây
VII, dây IX, dây X. Ở tuỷ
cùng, xuất phát từ các đốt
sống cùng thứ 2 đến thứ 4
(S2- S4)
Chất dẫn truyền thần kinh
 Chất dẫn truyền thần kinh

• Các chất dẫn truyền thần kinh tác động đến màng sau
xinap làm thay đổi tính thấm của màng với ion Na +, K+
hoặc Cl- do đó gây ra hiện tượng biến cực (khử cực
hoặc ưu cực hóa). Ion Ca++ đóng vai trò quan trọng
trong sự giải phóng chất dẫn truyền thần kinh.
Phân loại theo dược lý
 Thuốc tác dụng lên hệ cholinergic
Hệ muscarinic Hệ nicotinic
(M) (N)

Thuốc (+) Thuốc (-) Thuốc (+) Thuốc (-)

hệ M hệ M hệ N hệ N

-Acetylcholin Atropin
-Các cholineste Scopolamin - thuốc liệt
khác Ipratropium Nicotin hạch
- Cura và các
chế phẩm
Thuốc kháng Cholinesterase
 Thuốc tác dụng trên hệ Adrenergic
Thuốc (+) hệ Adrenergic
1. Thuốc cường R alpha và beta
- Adrenalin, Noradrenalin, Dopamin
2. Thuốc cường receptor α
- Metaraminol (Aramin)
- Phenylephrin (neosynephrin)
- Clonidin (Catapressan)
3. Thuốc cường receptor β
- Isoproterenol, Dobutamin
4. Thuốc cường ưu tiên receptor β2
- Albuterol (Salbutamol),Terbutalin
5. Thuốc cường giao cảm gián tiếp
- Ephedrin, Amphetamin,
Phenylpropanolamin
Thuốc (-) hệ Adrenergic
1. Thuốc huỷ giao cảm
- Ức chế tổng hợp catecholamin:là α
methyl dopa (Aldomet)
- Làm giảm dự trữ catecholamin trong
các hạt: Reserpin, Guanetidin
- Ngăn cản giải phóng catecholamin:
Bretylium
2. Thuốc huỷ adrenalin
- Thuốc huỷ α- adrenergic: Prazosin
(Minipress), Ergotamin
- Thuốc huỷ β adrenergic: Propranolol,
Atenolol, Metoprolol