Edukasyon sa

Pagpapakatao 4
Edukasyon saPagpapakatao – Ikaapat na Baitang
Ikaapat na Markahan – Modyul 8: Pagpapahalaga sa Lahat ng Mga Likha: May
Buhay at Mga Materyal na Bagay Pagkalinga sa mga Hayop na Ligaw at
Endangered
Unang Edisyon, 2020
Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring
magkaroon ng karapatang-sipi ang sinuman sa anumang akda ng Pamahalaan ng
Pilipinas. Gayunpaman, kailangan na may pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng
pamahalaan na naghanda ng akda kung ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga
maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang pagtakda ng kaukulang
bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o
brand name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa
modyul na ito ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang
malikom ang mga ito upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi
inaangkin ng mga tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang
anumang gamit maliban sa modyul na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga
orihinal na may-akda.
Walang anumang bahagi ng nilalaman nito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa
anumang paraan nang walang pahintulot sa kagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon Dibisyon ng Lungsod ng Pasig.

Komite sa Pagsulat ng Modyul

Manunulat: Janssen O. Valenteros
Editor: Nida C. Francisco
Tagasuri: Perlita M. Ignacio RGC Ph.D., Josephine Z. Macawile
Tagaguhit: Edison P. Clet
Tagapamahala: Ma. Evalou Concepcion A. Agustin
OIC-Schools Division Superintendent
Carolina T. Rivera CESE
OIC-Assistant Schools Division Superintendent
Victor M. Javeña EdD
Chief, School Governance and Operations Division
Manuel A. Laguerta EdD
OIC-Chief, Curriculum Implementation Division

Education Program Supervisors

Librada L. Agon EdD(EPP/TLE/TVL/TVE)

Liza A. Alvarez(Science/STEM/SSP)
Bernard R. Balitao(AP/HUMSS)
Joselito E. Calios (English/SPFL/GAS)
Norlyn D. Conde EdD(MAPEH/SPA/SPS/HOPE/A&D/Sports)
Wilma Q. Del Rosario (LRMS/ADM)
Ma. Teresita E. HerreraEdD(Filipino/GAS/Piling Larang)
Perlita M. Ignacio RGC PhD(EsP)
Dulce O. Santos PhD(Kindergarten/MTB-MLE)
Teresita P. Tagulao EdD(Mathematics/ABM)
Inilimbag sa Pilipinas, Kagawaran ng Edukasyon – Pambansang Punong Rehiyon
Tanggapan ng mga Paaralan ng Sangay-Lungsod Pasig
 Edukasyon sa
Pagpapakatao 4
Ikaapat na Markahan
Modyul para sa Sariling Pagkatuto 8
Pagkalinga sa mga Hayop na Ligaw at
Endangered
Paunang Salita

Para sa tagapagdaloy:
Malugod na pagtanggap sa asignaturang Edukasyon sa Pagpapakatao 4 Modyul 8
para sa araling Pagpapahalaga sa Lahat ng Mga Likha: May Buhay at Mga Materyal
na Bagay Pagkalinga sa mga Hayop na Ligaw at Endangered!
Ang modyul na ito ay pinagtulungang idinisenyo, nilinang at sinuri ng mga
edukador mula sa Tanggapan ng mga Paaralan ng Sangay-Lungsod Pasig na
pinamumunuan ng Nanunuparang Pinuno-Tanggapan ng Pansangay na
Tagapamanihala, Ma. Evalou Concepcion A. Agustin,sa pakikipag-ugnayan sa
Lokal na Pamahalaan ng lungsod sa pamumuno ng butihing Punong Lungsod, Kgg.
Victor Ma. Regis N. Sotto, upang matulungang makamit ng mag-aaral ang
pamantayang itinakda ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan
ang pansarili, panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral.

Inaasahan na sa pamamagitan ng modyul na ito, ang mga mag-aaral ay

makauugnay sa pamamatnubay at malayang pagkatuto ng mga gawain ayon sa
kanilang kakayahan, bilis at oras. Naglalayon din itong matulungan ang mag-aaral
na makamit ang mga kasanayang pang-ika-21 siglo lalong-lalo na ang 5 Cs
(Communication, Collaboration, Creativity, Critical Thinking and Character) habang
isinasaalang-alang ang kanilang mga pangangailangan at kalagayan.

Bilang karagdagan sa pangunahing teksto, makikita ang pinakakatawan ng

modyul sa loob kahong ito:

Mga Tala para saGuro

Ito'ynaglalaman ng mgapaalalaat
estratehiyangmagagamitsapaggabaysa
mag-aaral.

Bilang tagapagdaloy, inaasahang bibigyan mo ng paunang kaalaman ang

mag-aaral kung paano gamitin ang modyul na ito. Kinakailangan ding subaybayan
at itala ang pag-unlad nila habang hinahayaan silang pamahalaan ang kanilang
sariling pagkatuto. Bukod dito, inaasahan mula sa iyo na higit pang hikayatin at
gabayan ang mag-aaral habang isinasagawa ang mga gawaing nakapaloob sa
modyul.
Para sa mag-aaral:

Malugod na pagtanggap Edukasyon sa Pagpapakatao 4 Modyul 8 ukol sa

Pagpapahalaga sa Lahat ng Mga Likha: May Buhay at Mga Materyal na Bagay
Pagkalinga sa mga Hayop na Ligaw at Endangered!
Ang modyul na ito ay ginawabilang tugon sa iyong pangangailangan.
Layunin nitong matulungan ka sa iyong pag-aaral habang wala ka sa loob ng silid-
aralan. Hangad din nitong madulutan ka ng mga makabuluhang oportunidad sa
pagkatuto.

Ang modyul na ito ay may mga bahagi at icon na dapat mong maunawaan.

MGA INAASAHAN
Sa bahaging ito malalaman mo ang mga dapat mong
matutuhan pagkatapos mong makumpleto ang modyul.

PAUNANG PAGSUBOK
Dito masusukat ang dati mo nang kaalaman at mga dapat mo
pang malaman sa paksa.

BALIK-ARAL
Dito masusukat ang iyong natutuhan at naunawaan sa mga
naunang paksa.

ARALIN
Tatalakayin sa bahaging ito ang aralin batay sa kasanayang
pampagkatuto.

MGA PAGSASANAY
Sa bahaging ito, pagbibigay ng guro ng iba’t ibang pagsasanay
na dapat sagutin ng mga mag-aaral.

PAGLALAHAT
Sa bahaging ito ibinuod ang mahahalagang konsepto na dapat
bigyang-halaga.

PAGPAPAHALAGA
Sa bahaging ito ay titiyakin kung ang mga kasanayang
pampagkatuto ay naiuugnay at nailalapat sa inyong mga
pagpapahalaga.

PANAPOS NA PAGSUSULIT
Dito masusukat ang mga natutuhan ng mga mag-aaral.
 INAASAHAN

Sa katapusan ng araling ito, inaasahang matutuhan ng

mag-aaral na pahalagahan ang lahat ng mga likha may buhay at
mga materyal na bagay pagkalinga sa mga hayop na ligaw at
endangered.

PAUNANG PAGSUBOK

PANUTO.Isulat ang wasto sa patlang kung ang

pangungusap ay nagsasaad ng tamang pagkalinga sa mga hayop
na ligaw at endangered. Isulat naman ang di-wasto kung hindi.

______1.Panghuhuli ng baboy-ramo sa kagubatan upang

patayin.
______2.Pagtirador sa ibong agila na nakikitang nakadapo sa
punongkahoy..
______3.Panghuhuli sa usa upang kunin ang sungay at ibenta
ito.
______4.Panggugulat sa mga tarsier habang natutulog ang mga
ito.
______5.Pagsangguni saAnimal Welfare Committee para sa
wastong pangngalaga sa mga hayop.

BALIK-ARAL

PANUTO.Isulat sa patlang kung dapat o di-dapat gawin sa

mga hayop ang mga sumusunod na gawain.
________1.Gawan ng kulungan o bahay ang mga hayop.
________2.Lumalapit sa mga hayop na malapit ng manganak
o bagong panganak.
________3.Dalhin sa beterinaryo ang mga alagang hayop na
may sakit.
________4.Ikulong ang mga hayop tulad ng baka, baboy at
kabayo para sa kanilang kaligtasan.
________5. Nilalaro ang mga hayop kapag natutulog o
kumakain.

ARALIN

Ang Paglalakbay sa Manila Zoo

Araw ng Sabado. Maagang gumising ang magkapatid na
Jasper at Justin dahil sa field trip nila sa Manila Zoo. Agad silang
naghanda ng kanilang mga sarili upang makarating sila sa
tamang oras sa hintayang lugar. Nakarating ang lahat sa tamang
oras kaya’t silaay masayang nakaalis patungong Manila Zoo.
Masayang-masaya ang mga bata habang naglalakbay. May
tawanan, kuwentuhan, at siyempre may kainan.
Ilang sandali pa ay nakarating na sila sa Manila Zoo. Bago
sila bumaba ng bus ay ipinaalala ulit ng guro ang mga dapat at
hindi dapat gawin ng bawat isa para sa maayos na pag-iikot sa
loob ng Manila Zoo. Pagkamangha at pagkagulat ang
naramdaman ng bawat isa sa nakita nilang mga hayop na ligaw
tulad ng spotted deer, Philippine Eagle, tamaraw, pond turtle,
tarsier, crocodile, at marami pang iba sa loob ng Manila Zoo.
Ipinaliwanag din ng kanilang guro ang iba’t ibang
pamamaraan ng pag-aalaga at pagkalinga sa mga nabanggit na
hayop na ligaw. Ipinaalala rin sa bawat isa na nararapat lang na
mahalin at alagaang mabuti ang mga endangered animals.
Maaari silang maprotekhanan sa pamamagitan ng sumusunod:
(1) matuto nang higit pa tungkol sa endangered animals sa
inyong lugar; (2) bisitahin ang isang pambansang kanlungan
para sa mga wildlife, parke o iba pang mga bukas na espasyo; (3)
gawin ang iyong bahay na wildlife friendly; (4) magbigay ng
tirahan para sa mga hayop sa pamamagitan ng pagtatanim ng
katutubong halaman sa inyong bakuran; (5) iwasan ang
paggamit ng “herbecides at pesticides”; (6) maging mabagal kapag
nagmamaneho; (7) mag-recycle at bumili ng napananatiling mga
produkto; (8) huwag bumili kailanman ng mga produktong
ginawa mula sa nanganganib nang maubos na hayop o
endangered animals; (9) iulat o i-report ang anumang panggigipit
o pagbaril ng endangered animals; at (10) protektahan ang
tirahan ng mga hayop.
Tandaan natin na mayroon tayong responsibilidad upang
protektahan ang wildlife, mga ibon, isda, at halaman sa bingit ng
pagkaubos. Mangako tayo na gagawin natin ang mga bagay
nanabanggit dahil sila ay katulad din nating mga tao na nilikha o
nilalang ng Poong Maykapal. Sa pagkakataong ito, ang mga bata
ay mahusay na nakinig sa pagbabahagi sa kaalaman ng tour
guide kung paano makatutulong ang bawat isa upang
protektahan ang mga endangered animals. Ipinaalala rin niya
ang sumusunod: Una, ipaalala sa kanilang mga magulang na
ang dapat bilhin ay mga environment-friendly goods tulad ng
non-toxic cleaners upang maiwasan ang pagkalason ng sapa,
ilog, at karagatan. Ang mga toxic cleaners ay maaari ding maging
dahilan ng pagkamatay ng mga hayop; ikalawa, iwasan ang
pagbili ng mga produkto na yari sa balat ng hayop; ikatlo at higit
sa lahat ay pasalamatan ang iba’t ibang samahan na
sumusuporta sa pagprotekta sa mga endangered animals.
Umuwi nang may ngiti sa mga labi ang bawat isa sapagkat
marami silang natutuhan sa isinagawang field trip sa Manila
Zoo.
1.Ano ang gawaing
ikinatuwa ng magkapatid
na Jasper at Justin?

2.Anu-anong hayop ang

nakita ng magkakapatid
nang nakarating sila sa
manila Zoo?

3.Batay sa binasang kwento sa

anong paraan kinakalinga ang
mga hayop na ligaw at
endangered? Magtala ng
dalawang gawain.

1.

2
 4.Sa iyong palagay, tama bang
alagaan at kalingain ang mga
hayop na ligaw at endangered ?
Bakit?

MGA PAGSASANAY

Pagsasanay A. Lagyan ng tsek (√) ang kahon kung ang nasa

larawan ay halimbawa hayop na ligaw o endangered at lagyan
ekis X kung hindi.

B. Batay sa mga nakasulat napangalan ng mga hayop na

ligaw at endangered. Magtala ng mga pamamaraan ng pag –
aalaga o pagkalinga sa kanila.
 Pangalan ng mga Paraan ng Pag-aalaga o Pagkalinga
Hayop na Ligaw at
Endangered

1. Philippine Eagle

2. tarsier

3. tamaraw

4. spotted dear

5. pond turtle

C. Ayusin ang mga titik upang matukoy ang salitang

nagpapakita ng pagpapahalaga sa sa mga hayop na ligaw at
endangered

1. H A L I N A M = ____________________

2. I N G A N A T = ____________________

3. R O P E T A K H T A N = ____________________

4. A P N G A A G L A A N = ____________________

5. K A L I G N A I N = ____________________
 PAGLALAHAT
INAASAHAN
PANUTO. Kumpletuhin ang pangungusap at punan ang
patlang ng tamang salita. Piliin ang tamang sagot sa kahon.

produkto batas telebisyon

pangangaso tirahan

1. Ang panonood ng programa sa __________ tungkol sa mga

hayop na ligaw ay nakatutulong upang madagdagan ang
ating kaalaman.
2. Ang mga puno sa sa kagubatan ay nagsisilbing _________
ng mga hayop na ligaw at endangered.
3. Mahigpit na ipinagbabawal ang __________________ ng mga
ligaw na hayop.
4. Iwasang bumili ng mga ______________ nagawa mula sa mga
hayop na ligaw atendangered.
5. Ang pagsunod sa _________ ay isang paraan na
nakatutulong upang mapangalagaan ang mga hayop na
ligaw at endangered.

PAGPAPAHALAGA

Punan ang mga patlang upang mabuo ang “Pangako sa Pag-

aalaga ng Hayop na Ligaw o Endangered Animals” na nasa ibaba.
Huwag kalimutang lagdaan ito.
 Pangako sa Pag – aalaga ng Hayop na Ligaw o
Endangered Animals
Ako si _____________________________ay
( Pangalan)

nangangakong aalagaan ko __________________________

(pangalan ng hayop na nais ampunin o alagaan )

sa pamamagitan ng __________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________
Lagda

PANAPOS NA PAGSUSULIT

PANUTO: Isulat ang Tama sa patlang kung ang

pangungusap ay nagpapahayag ng pagpapahalaga sa mga hayop
na ligaw at endangered. Isulat naman ang Mali kung hindi.
_____1.Sumusuporta sa adbokasiya ng mga samahang
nagtataguyod at nagpapanatili sa kaligtasan ng mga
hayop na ligaw at endangered.
_____2.Bumibili ng mga gamit na gawa sa balat ng hayop tulad
ng sinturon at bag.
_____3.Bumibili ng stuffed toys ng mga endangered animals
upang maipakita ang wastong pangangalaga at
pagprotekta sa kanila.
_____4.Ibinabahagi sa aking mga kaibigan at pamilya ang aking
kaalaman tungkol sa wastong pagprotekta sa mga hayop
na ligaw at endangered.
_____5. Sumasali sa pagtatanim ng mga puno upang may
masilungan ang mga hayop.
 SUSI SA PAGWAWASTO

Sanggunian
A. Aklat
Edukasyon sa Pagpapakatao Ikaapat na Baitang Kagamitan
ng Mag-aaral pp. 298. Unang Edisyon 2015, Pilipinas Vibal
Group, Inc.,DepEd-IMCS.
DepEd Most Essential Learning Competencies(EsP4PD-Ivd-11).
B. Larawan
Clip Art search - Office.com.