.

Những quy luật cơ bản của PBCDV

+ Định nghĩa quy luật: Quy luật là những mối liên hệ khách quan, bản
chất, tất nhiên, phổ biến và lặp lại giữa các mặt, các yếu tố, các thuộc tính bên
trong mỗi một sự vật, hay giữa các sự vật, hiện tượng với nhau.
+ Phân loại quy luật:
* Các quy luật cơ bản của PBC.
- Quy luật chuyển hoá những thay đổi về lượng thành những thay đổi về chất
và ngược lại.
- Quy luật thống nhất và đấu tranh của các mặt đối lập.
-Quy luật phủ định của phủ định.
4.1. Quy luật chuyển hoá những thay đổi về lượng thành những thay đổi về
chất và ngược lại
a. Khái niệm
* Chất.
Chất là phạm trù triết học dùng để chỉ tính quy định khách quan vốn có của sự
vật hiện tượng, là sự thống nhất hữu cơ của các thuộc tính làm cho sự vật là nó và
phân biệt nó với sự vật hiện tượng khác.
Lưu ý:
- Chất của sự vật là khách quan, phổ biến.
- Chất của sự vật là tổng hợp các thuộc tính.
- Chất của sự vật còn phụ thuộc vào sự thay đổi phương thức liên kết giữa các
yếu tố đó, vào cấu trúc của sự vật.
- Chất là mặt tương đối ổn định của sự vật.
- Sự vật có nhiều chất.
* Lượng: Lượng là phạm trù triết học dùng để chỉ tính quy định vốn có của
sự vật, biểu thị số lượng, quy mô, trình độ, nhịp điệu của sự vận động phát triển
của sự vật cũng như các thuộc tính của nó.
Lưu ý:
- Lượng của sự vật mang tính khách quan, phổ biến.
- Lượng của sự vật không chỉ được xác định bởi những đại lượng chính xác mà
còn biểu thị dưới dạng trừu tượng, khái quát.
- Lượng là mặt thường xuyên biến đổi của sự vật.
- Sự phân biệt giữa Chất và Lượng chỉ là tương đối..
b. Mối quan hệ giữa sự biến đổi về Lượng và sự biến đổi về Chất
 -Bất kỳ sự vật nào cũng là sự thống nhất của hai mặt Chất và Lượng. Chất và
Lượng thống nhất với nhau, quy định lẫn nhau, không tách rời nhau: (Chất nào
- lượng ấy, Lượng nào - Chất ấy).
-Trong quá trình phát triển, Chất và Lượng của sự vật cũng biến đổi.
-Sự biến đổi về Lượng và biến đổi về Chất không diễn ra độc lập mà có mối
quan hệ chặt chẽ với nhau. Đó là quá trình: Những thay đổi về lượng dẫn đến
những thay đổi về chất và ngược lại.
* Những thay ổi về Lượng dẫn ến những thay đổi về Chất
-Lượng là mặt thường xuyên biến đổi còn chất là mặt tương đối ổn định, Lượng
đổi trong một giới hạn nhất định chưa làm cho chất đổi, khoảng giới hạn đó gọi
là Độ.
+) Độ: chỉ tính quy ịnh, mối liên hệ thống nhất giữa chất và lượng, là khoảng
giới hạn mà trong đó sự thay ổi về lượng chưa làm thay đổi căn bản chất của sự vật,
hiện tượng.
Trong khoảng giới độ sự vật, hiện tượng vẫn còn là nó, chưa chuyển hóa thành
sự vật hiện tượng khác.
Khi lượng đổi đến một giới hạn nhất định tất yếu sẽ dẫn tới thay ổi về
chất.Giới hạn đó chính là điểm nút.
+) Điểm nút: Điểm nút là điểm giới hạn mà ở đó sự thay đổi về lượng đã dẫn
tới thay đổi về chất.
-Sự thay đổi về lượng khi đạt tới iểm nút, với những điều kiện nhất định tất yếu
sẽ dẫn tới sự ra đời của chất mới, đây chính là bước nhảy.
+) Bước nhảy: là sự chuyển hóa tất yếu trong quá trình phát triển của sự vật,
hiện tượng. Bước nhảy là sự kết thúc một giai oạn vận động, phát triển đồng thời cũng
là điểm khởi đầu cho một giai đoạn mới, là sự gián đoạn trong sự vận động liên tục
của sự vật.
* Những thay đổi về Chất dẫn đến những thay đối về Lượng
- Chất mới ra đời tác động trở lại lượng của sự vật.
- Tác động trên nhiều phương diện như:làm thay đổi quy mô, tốc độ, nhịp điệu
và phát triển của Lượng mới.
c. Các loại bước nhảy
- Sự thay đổi về Chất ( Bước nhảy ) của sự vật rất đa dạng.
- Một số loại bước nhảy cơ bản :
Tiêu chuẩn phân loại Các loại bước nhảy
Thời gian và tính chất - Bước nhảy đột biến
- Bước nhảy dần dần
 - Bước nhảy cục bộ
Quy mô - Bước nhảy toàn bộ
* Tóm tắt nội dung quy luật :
Bất kỳ sự vật hiện tượng nào cũng là sự thống nhất giữa Chất và Lượng. Chất
là mặt tương đối ổn ịnh, Lượng là mặt thường xuyên biến đổi của sự vật. Lượng thay
đổi dần dần, khi vượt quá giới hạn độ sẽ dẫn tới sự thay đổi căn bản về Chất của sự
vật thông qua bước nhảy. Chất mới ra đời cùng với Lượng mới quy định quy mô, tốc
độ, nhịp điệu phát triển của Lượng mới... Quá trình đó liên tục diễn ra, tạo thành
phương thức cơ bản, phổ biến của các quá trình vận ộng, phát triển của sự vật, hiện
tượng trong tự nhiên, xã hội và tư duy.
d. Ý nghĩa phương pháp luận.

- Trong hoạt động nhận thức và thực tiễn cần coi trọng cả hai phương diện
chất và lượng tạo nên nhận thức toàn diện về sự vật.
Trong hoạt động nhận thức và thực tiễn cần từng bước tích lũy về mặt lượng
để có thể làm thay đổi về chất của sự vật, đồng thời phát huy chất mới theo hướng làm
thay đổi về lượng của sự vật.
- Tránh tư tưởng nôn nóng, tả khuynh (bất chấp quy luật, chủ quan, duy ý
chí, không tích lũy về lượng, hữu khuynh(bảo tủ, trì trệ, không dám thực hiện bước
nhảy mặc dù lượng đã tích lũy tới điểm nút).
- Phải có sự vận dụng linh hoạt các hình thức bước nhảy cho phù hợp với
từng điều kiện, lĩnh vực cụ thể. Cần phải nâng cao tính tích cực của chủ thể thúc đẩy
quá trình chuyển hóa từ lượng đến chất một cách có hiệu quả.
4.2. Quy luật thống nhất và đấu tranh của các mặt đối lập (Quy luật Mâu thuẫn)
a. Khái niệm mâu thuẫn và các tính chất chung của mâu thuẫn
+ Mặt ối lập: dùng để chỉ những mặt, những thuộc tính, những khuynh hướng
vận động trái ngược nhau nhưng đồng thời lại tạo điều kiện, tiền đề tồn tại cho nhau.
+ Thống nhất của các mặt đối lập: Sự thống nhất của các mặt đối lập là sự
nương tựa vào nhau, không tách rời nhau giữa các mặt đối lập, sự tồn tại của mặt này
phải lấy sự tồn tại của mặt kia làm tiền ề.
+ Đấu tranh của các mặt ối lập: Là sự tác động qua lại theo xu hướng bài trừ
và phủ định lẫn nhau
+ Mâu thuẫn: dùng để chỉ mối liên hệ thống nhất, đấu tranh và chuyển hoá
giữa các mặt đối lập của mỗi sự vật hiện tượng hoặc giữa các sự vật hiện tượng với
nhau.
b. Tính chất của mâu thuẫn
 - Tính khách quan
- Tính phổ biến
- Tính đa dạng
c. Nội dung của quy luật (Quá trình vận động của mâu thuẫn)
Giai đoạn 1: Hình thành mâu thuẫn
Sự khác nhau → Khác nhau cơ bản → Đối lập → Chuyển hoá các mặt ối lập
Giai oạn 2: Giải quyết mâu thuẫn * Chuyển hoá các mặt ối lập:
(A >< B ) ➔ (B’ >< A’)
Sự vật cũ Sự vật mới

Đấu tranh của các m l là nguồn gốc, động lực của sự phát triển.
Tóm lại:
Sự thống nhất giữa các mặt đối lập chỉ là tương đối, đó là sự thống nhất có
quan hệ hữu cơ với sự đứng im, sự ổn định tạm thời của sự vật.
- Sự đấu tranh giữa các mặt đối lập là tuyệt đối. vì đó là sự ấu tranh có mối
quan hệ gắn bó với tính tuyệt đối của sự vật động và phát triển. Mâu thuẫn chính là
nguồn gốc của sự vận động và phát triển.
4.2.3 Phân loại mâu thuẫn
- Các mâu thuẫn đa dạng
Cơ sở phân loại Các loại mâu thuẫn
- Mâu thuẫn bên trong
- Vị trí của hệ thống
- Mâu thuẫn bên ngoài
- Mâu thuẫn cơ bản
- Vai trò của sự phát triển
- Mâu thuẫn không cơ bản
- Mâu thuẫn tất nhiên
- Tính chất xuất hiện
- Mâu thuẫn ngẫu nhiên
- Mâu thuẫn ối kháng
Tính chất và khuynh hướng phát triển
- Mâu thuẫn không ối kháng

* Tóm tắt nội dung của quy luật

Mọi sự vật, hiện tượng ều chứa ựng những mặt, những khuynh hướng ối lập tạo
thành những mâu thuẫn trong bản thân mình. Sự thống nhất và ấu tranh của các mặt ối
lập tạo thành xung lực nội tại của sự vận ộng và phát triển, dẫn tới sự mất i của cái cũ
và sự ra ời của cái mới
d. Ý nghĩa phương pháp luận
 - Trong hoạt ộng nhận thức và hoạt động thực tiễn cần phải tôn trọng mâu
thuẫn, phát hiện mâu thuẫn, phân tích đầy đủ các mặt đối lập, nắm được bản chất,
nguồn gốc, khuynh hướng của sự vận ộng, phát triển.
- Mâu thuẫn có tính đa dạng trong hoạt ộng thực tiễn cần phải có quan
điểm lịch sử cụ thể, cần phân biệt vai trò, vị trí của các loại mâu thuẫn trong từng
hoàn cảnh điều kiện nhất ịnh.
4.3. Quy luật Phủ ịnh của phủ ịnh
A,Khái niệm phủ ịnh biện chứng và những ặc trưng cơ bản
+Phủ định: Phủ định là sự thay thế sự vật này bằng sự vật khác trong quá trình
vận động và phát triển.
+ Phủ định biện chứng: Phủ định biện chứng là phạm trù triết học dùng để chỉ
sự phủ định tự thân, là mắt khâu trong quá trình dẫn tới sự ra đời của sự vật mới, tiến
bộ hơn sự vật cũ.
a. Đặc trưng cơ bản của phủ ịnh biện chứng
+ Là sự phủ định mang tính khách quan.
+ Là sự phủ định mang tính kế thừa.
b. Quy luật phủ định của phủ định
* Vai trò của phủ định biện chứng trong sự phát triển
- Là nhân tố khắc phục cái cũ, dẫn tới sự ra đời của cái
mới.
- Là nhân tố nối liền cái cũ và cái mới, làm cho sự phát triển có tính liên tục và
theo xu hướng đi lên.

Tóm lại:
- Phủ định của phủ định làm xuất hiện cái mới như là kết quả tổng hợp
của tất cả những yếu tố tích cực đã được phát triển từ trong cái khẳng định ban đầu và
cả trong những phủ định tiếp theo, những yếu tố tích cực ược khôi phục, duy trì và
phát triển
- Cái mới xuất hiện là sự thống nhất biện chứng tất cả những cái tích cực
ở các giai đoạn trước và ở cái mới xuất hiện trong quá trình phủ định. Cái mới là kết
quả phủ định của phủ định có nội dung toàn diện và phong phú hơn cái khẳng định
ban đầu và các kết quả của Phủ ịnh 1.
- Sự phủ định của phủ định là giai oạn kết thúc của một chu kỳ phát triển
đồng thời lại là điểm xuất phát của một chu kỳ phát triển tiếp theo.
* Hình thức của sự phát triển:
Thể hiện được 3 ặc trưng cơ bản của sự phát triển - Tính chất đi lên
 - Tính chất chu kỳ
- Vô tận
Do đó phát triển là quá trình vận động đi lên theo đường xoáy ốc
* Khái quát nội dung quy luật:
Quy luật phủ định của phủ định nói lên mối liên hệ, sự kế thừa giữa cái bị phủ
định và cái phủ định. Do sự kế thừa đó, phủ định biện chứng không phải là sự phủ
định sạch trơn, bác bỏ tất cả sự phát triển trước đó, mà là điều kiện cho sự phát triển;
nó duy trì và gìn giữ nội dung tích cực của các giai đoạn trước, lặp lại một số đặc
điểm cơ bản của cái xuất phát, nhưng trên cơ sở mới cao hơn; do vậy, sự phát triển có
tính chất đi lên không phải theo đường thẳng, mà theo đường xoáy ốc.
Ý nghĩa phương pháp luận:
- Để nhận thức đúng đắn bản chất sự vật và tìm ra phương hướng giải
pháp đúng đắn cho hoạt động và thực tiễn phải đi sâu nghiên cứu phát triển ra
mâu thuẫn của sự vật.
- Khi phân tích mâu thuẫn phải xem xét quá trình phát sinh phát triển của
từng mâu thuẫn, xem xét vai trò, vị trí và mối quan hệ lẫn nhau của các mâu
thuẫn.
- Để thúc đẩy sự phát triển phải tìm mọi cách để giải quyết mâu thuẫn
bằng con đường đấu tranh, không được điều hòa mâu thuẫn.