Trường Cao Đẳng Kinh Tế Đối Ngoại

Lớp CDTATM26C

MSSV: 2203326

Tên: Nguyễn Thị Ngọc Thoa

Đề: Anh (chị) hãy phân tích nội dung quy luật thống nhất và đấu tranh của các mặt
đối lập? Trình bày ý nghĩa phương pháp luận của việc nghiên cứu quy luật này?
Liên hệ bản thân.

Bài làm

 Nội dung quy luật thống nhất và đấu tranh của các mặt đối lập.

a) Vị trí của quy luật: Quy luật thống nhất và đấu tranh của các mặt đối lập là quy
luật cơ bản và quan trọng nhất - hạt nhân của phép biện chứng duy vật. Quy luật
này vạch ra nguồn gốc, động lực của sự vận động, phát triển.

b) Nội dung của quy luật: Tất cả các sự vật, hiện tượng đều chứa đựng những mặt
trái ngược nhau, tức những mặt đối lập trong sự tồn tại của nó. Các mặt đối lập của
sự vật vừa thống nhất vừa đấu tranh với nhau tạo thành nguồn gốc, động lực của sự
vận động, phát triển của sự vật.

c)

 Khái niệm mặt đối lập, mâu thuẫn biện chứng

- Mặt đối lập là phạm trù chỉ những mặt, những thuộc tính có đặc điểm hoặc
có khuynh hướng biến đổi trái ngược nhau nhưng đồng thời lại là điều kiện,
tiền đề tồn tại của nhau.
- Mâu thuẫn biện chứng dùng để chỉ mối liên hệ thống nhất đấu tranh và
chuyển hóa giữa các mặt đối lập của mỗi sự vật hiện tượng hoặc giữa các sự
vật hiện tượng với nhau.
- Cứ có hai mặt đối lập là tạo thành một mâu thuẫn biện chứng
 + Trong một mâu thuẫn có sự thống nhất của các mặt không tách rời sự đấu tranh
của chúng, bất cứ một sự thống nhất nào của các mặt đối lập mang tính chất tạm
thời tương đối còn sự đấu tranh là tuyệt đối. Đấu tranh giữa các mặt đối lập là
nguồn gốc của sự phát triển.

+ Mối quan hệ giữa thống nhất và đấu tranh của các mặt đối lập trong bản thân sự
vật - tạo thành nguồn gốc, động lực của sự vận động và phát triển của sự vật.

- Các tính chất của mâu thuẫn

+ Tính khách quan và tính phổ biến biểu hiện: Do mối liên hệ, sự chuyển hóa, sự
tác động qua lại lẫn nhau giữa các mặt đối lập là cái vốn có của sự vật, hiện tượng
và nó tồn tại phổ biến trong mỡi sự vật, hiện tượng.

+ Tính đa dạng phong phú: Mỗi sự vật, hiện tượng đề có thể bao hàm nhiều loại
mâu thuẫn khác nhau, biểu hiện khác nhau trong những điều kiện lịch sử cụ thể
khác nhau; mỗi mâu thuẫn giữ vị trí, vai trò khác nhau đối với sự tồn tại, vận động
và phát triển của sự vật, hiện tượng; trong các lĩnh vực khác nhau cũng tồn tại
những mâu thuẫn với những tính chất khác nhau tạo nên tính phong phú trong sự
biểu hiện của mâu thuẫn.

 Quá trình vận động của mâu thuẫn

- Khái niệm thống nhất và đấu tranh của các mặt đối lập

+ Thống nhất của các mặt đối lập là sự nương tựa vào nhau, ràng buộc nhau,
quy định nhau mặt này lấy mặt kia làm tiền cho sự tồn tại của nhau.

+ Đấu tranh của các mặt đối lập là sự tác động qua lại theo khuynh hướng phủ
định lẫn nhau, bài trừ lẫn nhau.

- Quá trình thống nhất và đấu tranh của các mặt đối lập tất yếu dẫn đến sự
chuyển hóa của các mặt đối lập. Tuy nhiên, sự chuyển hóa của các mặt đối
lập thường xuyên không diễn ra đơn giản theo kiểu mặt đối lập này chuyển
sang mặt đối lập kia một cách trực tiếp và ngay lập tức. Mà sự chuyển hóa
này diễn ra rất phức tạp, trải qua nhiều khâu trung gian. Cũng không nên
hiểu sự chuyển hóa các mặt đối lập là một mặt còn, một mặt mất. Vì các sự
 vật và hiện tượng trên thế giới muôn hình muôn vẻ, nên sự chuyển hóa của
các mặt đối lập cũng rất khác nhau.
- Trong sự thống nhất và đấu tranh giữa các mặt đối lập, sự đấu tranh giữa
chúng là tuyệt đối, còn sự thống nhất giữa chúng là tương đối, có điều kiện,
tạm thời; trong sự thống nhất đã có sự đấu tranh, đấu tranh trong thống nhất
của chúng.
- Các giai đoạn của quá trình vận động của mâu thuẫn: Khi mẫu thuẫn mới
xuất hiện, nó biểu hiện ở sự khác biệt không bản chất, mâu thuẫn sau đó
chuyển sang giai đoạn khác biệt bản chất. Những khác biệt bản chất trong
những điều kiện phù hợp điều phát triển thành sự đối lập. Tiếp tục phát triển,
chúng chuyển thành các thái cực xung đột với nhau trong mâu thuẫn, “
chuyển hóa vào nhau”, và bằng cách nào đó đòi hỏi được giải quyết. Sau sự
giải quyết mâu thuẫn, đối tượng chuyển sang trạng thái chất mới với các
mâu thuẫn mới.
 Một số loại mâu thuẫn

Căn cư vào quan hệ đối với các sự vật được xem xét người ta phân loại mâu thuẫn
như sau: Có mâu thuẫn bên trong, mâu thuẫn bên ngoài, mâu thuẫn cơ bản, mâu
thuẫn không cơ bản, mâu thuẫn chủ yếu, mâu thuẫn thứ yếu, mâu thuẫn đối kháng,
mâu thuẫn không đối kháng...

- Mâu thuẫn bên trong là mâu thuân do sự tác đông giữa các mặt, các khuynh
hướng trong cùng một sự vật.
- Mâu thuẫn bên ngoài là mâu thuẫn diễn ra trong mối quan hệ giữa sự vật đó
với sự vật khác.
- Mâu thuẫn cơ bản là mâu thuẫn quy định bản chát của sự vật quy định sự
phát triển ở tất cả các giai đoạn của sự vật.
- Mâu thuẫn không cơ bản là mâu thuẫn chỉ đặc trưng cho một phưng diện
nào đó của sự vật.
- Mâu thuẫn chủ yếu là mâu thuẫn hàng đầu ở một giai đoạn phát triển nhất
định của sự vật.
 - Mâu thuẫn thư yếu là mâu thuẫn ra đời tồn tại trong một gia đoạn phát triển
nào đó của sự vật, nhưng không phải đóng vai trò chi phối mà bị mâu thuẫn
chủ yếu chi phối.
 Ý nghĩa phương pháp luận
 Vì mâu thuẫn có tính khác quan, tính phổ biến và là nguồn gốc, động lực của
sự vận động, phát triển do đó trong nhận thức và thực tiễn cần phải tôn trọng
mâu thuẫn, phát hiện mâu thuẫn phân tích đầy đủ các mặt đối lập, nắm được
bản chất, nguồn gốc, khuynh hướng của sự vận động và phát triển.
 Vì mâu thuẫn có tính đa dạng, phong phú do đó, trong việc nhận thức và giải
quyết mâu thuẫn cần phải có quan điểm lịch sử cụ thể, tức là biết phân tích
cụ thể từng loại mâu thuẫn và có phương pháp giải quyết phù hợp.
 Liên hệ bản thân
Học tập là một vấn đề quan trọng và xuyên suốt cuộc sống của con người, trong
quá trình đấy không thể tránh khỏi việc nãy sinh những vấn đề mâu thuẫn với
nhau. Nếu không thể giải quyết được những mâu thuẫn phát sinh đấy thì chính
cách học đó sẽ kéo người học lại, làm hao phí thời gian, công sức mà hiệu quả lại
thấp. Mỗi người sẽ có một cách học của riêng mình, và học nhóm là một trong
những phương pháp phổ biến và rất hiệu quả, nhưng cũng có nhưng mâu thuẫn
riêng cần giải quyết của mỗi nhóm học tập,giải quyết được những mâu thuẫn đó sẽ
làm tăng hiệu quả học tập của chính mình