LËNDA: MUZIKA 8 TRIMESTRI : I DYTË TEMA: MUZIKA PROFESIONISTE PAS VITEVE ‘45
PRANOI: PROF.GJERGJI STAFA PUNOI:RIGERSI
SPAHI
Zhvillimi i muzikes shqiptare:
Gjatë viteve 1950-1990 tradita e re muzikore shqiptare bëri hapa të rëndësishëm përpara, duke ezauruar në një mënyrë apo një tjetër vonesën e gjatë në kohë. Repertori muzikor shqiptar plotësohet me të gjitha format e gjinitë tradicionale, që nga ato të muzikës së dhomës e deri tek ato skenike. Aktivitetet muzikore Koncerti i Majit Festivali i Kenges Muzika e kësaj periudhe ka një orientim tradicional klasiko-romantik dhe një mbështetje të fortë në folklorin muzikor shqiptar. Muzikantet shqiptare të periudhes 1945-1990: Tish Daija Çesk Zadeja Prenk Jakova Nikolla Zoraqi Tonin Harapi Feim Ibrahimi Shpëtim Kushta Thoma Gaqi Palok Kurti
Institucionet me te rendesishme muzikore:
Teatri i Operas dhe i Baletit Anasambli i Këngëve dhe Valleve Popullore Filarmonia e Shtetit Orkestra sinfonike dhe ansamble korale në Tiranë dhe në qytete të tjera të vendit, si Shkodër, Korçe, Vlorë, Elbasan, Durrës
Jeta e kompozitoreve shqiptare:
Çesk Zadeja: Ka qenë anëtar i korit të Kishës Françeskane Ne vitin 1951 dergohet ne Moskë për studime muzikore, në degën e kompozimit në Konservatorin Pjetër Iljiç Çajkovskij të Moskës Është njëri prej formuesve të shumë institucioneve muzikore, si dhe drejtues i tyre, siç janë: Konservatori (sot Akademia e Arteve) Ka qene udhëheqës artistik në Teatrin e Operës dhe Baletit Profesor Zadeja është kompozitor që përfaqëson figurën më të madhe krijuese. Potenciali i tij krijues e bën këtë personalitet të shquar të muzikës bashkëkohore shqiptare, i cili kohërisht i takon brezit të parë të kompozitorëve tanë të shkolluar, duke i vënë bazat muzikës klasike
1927-1997
Veprat muzikore me te rendesishme:
Mrika- Prenk Jakova Historia e Skenderbeut - Prenk Jakova Toka e jone - Pjeter Gaci Lejlala - Tish Daija Halili e Hajria - muzika Tish Daija Bijte e peshkatarit- Tish Daija Requiem - Tonin Harapi Hej ju male - Çesk Zadeja Suita e veriut- Çesk Zadeja etj
Jeta e kompozitoreve shqiptare:
Tish Daija : Lindi në Shkodër në një familje të thjeshtë. Pa mbushur moshën shkollore, bëhet pjesëtar i “Korit Françeskan”, ku nën drejtimin e P. Martin Gjokës dhe Filip Mazrekut merr mësimet e para muzikore bashkë me Tonin Harapin, Çesk Zadejën, Lukë Kaçajn, Simon Gjonin. Krijimtarinë muzikore e filloi nën tingujt e fizarmonikës. Kompozimet e para janë këngët “Çik, o mori çikë”, “Ndal, bre vash”, “Me lule të bukura”, "Bjeri Gajdes GajdexhiMbas studimeve emërohet në Ministrinë e Arsimit dhe Kulturës. Tish Daija ka qene Udheheqesi Artistik I Asamblit Te Kengeve dhe Valleve Popullore per 18 vjet (1962-1980). autor i shumë veprave të mëdha muzikore si, opereta “Lejlaja”, opera “Pranvera”, baleti i parë shqiptar “Halili dhe Hajria”, "Bijte e Peshkatarit" etj. Ndërroi jetë në moshën 78 vjeçare në 3 tetor 2003.
1925-2003
Jeta e kompozitoreve shqiptare:
Prenk Jakova Prenkë Jakova ka qenë arsimtar, muzikant, kompozitor dhe autori i operës së parë shqiptare titulluar Mrika. Opera e dytë e Prenk Jakovës, "Gjergj Kastrioti-Skënderbeu", ishte nje rritje e metejshme profesionale. Këngët e tij Syrin tek qershia dhe Margjelo janë shumë të njohura dhe për shkak të popullaritetit që gëzojnë shumëkush i identifikon si këngë popullore shkodrane.
1917-1969
Jeta e kompozitoreve shqiptare:
Tonin Harapi: Fëmijërinë dhe vitet e para të rinisë i kaloi në një mjedis traditash muzikorë, siç ishte qyteti i Shkodrës me muzikantë të tillë si Palokë Kurti, Frano Ndoja, Martin Gjoka, Mikel Koliqi, Zef Shestani, Prenk Jakova etj. Këta të fundit ishin edhe mësuesit e tij të muzikës dhe drejtuesit e formacioneve orkestrale ku ushtrohej si instrumentist kompozitori i ardhshëm gjatë kohës që studionte në Seminarin Papnor të jezuitëve në Shkodër. Por, meqënëse pas Luftës së Dytë Botërore klerit iu ndalua veprimtaria shkollore e artistike, Tonin Harapit iu desh të ushtrohej në pianon e tij si autodidakt deri në vitin 1947 kur rifilloi studimet në Liceun Artistik në Tiranë me pedagogë të tjerë të njohur të asaj kohe, si Lola Gjoka, Tonin Guraziu, Kostantin Trako etj. Si autodidakt do të vazhdojë të studiojë e të shkroi edhe në Shkodër e Gjirokastër (gjatë shërbimit ushtarak) derisa të lejohet më në fund të shkonte për studime të larta në Konservatorin (Çajkovski) të Moskës (1959) ku mundi të qëndronte vetëm për dy vjetë.