MGA LAYUNIN • Naiaantas ang mga salita ayon sa damdaming ipinahahayag ng bawat isa • Nabibigyang-kahulugan ang iba’t ibang simbolismo at matatalinghagang pahayag sa tula Balik-aral Bakit hindi dapat maghusga at magdiskrimina ng isang tao nang dahil lang sa kanyang lahi, kulay balat, itsura o anyo, kasarian, at edad? Sa paanong paraan maaaring maiwasan ang diskriminasyon? TULA Ang tula o panulaan ay isang masining na anyo ng panitikan na naglalayong maipahayag ang damdamin ng makata o manunulat nito. Kilala ito sa malayang paggamit ng wika sa iba’t ibang anyo at estilo. Nagpapahayag ito ng damdamin at magagandang kaisipan gamit ang maririkit na salita. Ito ay matalinghaga at kadalasang ginagamitan ng tayutay. TULA Ang tula ay binubuo ng mga saknong at ang mga saknong ay binubuo ng mga taludtod. Karaniwan itong wawaluhin, lalabindalawahin, at lalabing-animing pantig. Ang kalipunan ng mga taludtod ay tinatawag na taludturan o saknong. Ang Ibong Nakaha Marguirite Annie Johnson • Mas kilala sa pangalang Maya Angelou • Isinilang noong Abril 4, 1928 sa St. Louis, Missouri. • Noong siya’y mag pitong taong gulang, pinagsamantalahan siya ng kasintahan ng kanyang ina na namatay din nang bugbugin ng mga galit na tiyuhin. • Kaulana’y nagpakasal siya sa isang Griyegong mandaragat na nagngangalang Anastasios Angelopulos. Marguirite Annie Johnson • Siya rin ay isang tapat at mabuting kaibigan kay Martin Luther King. • Namatay ang kaibigan sa mismong kaarawan niya noong Abril 4, 1968. • Siya ay yumao noong Mayo 28,2014 - sa edad na 86 na taong gulang. • Ang talambuhay niyang “Ang Ibong Nakahawla” ay kinilala bilang pinakamabenta at pinaka unang akda na ang sinulat ng isang African-American na babae. Ang Ibong Nakaha Ang akdang ito ay nagsisilbing salamin sa kung ano ang naranasan at naramdaman ni Maya Angelou habang siya’y lumalaki. Ito ay isang malikhaing paraan para maihayag niya sa buong mundo ang kanyang buhay na puno na kapighatian at pagsasakripisyo. Ang akda ding ito, ay isang napaka importanteng kontribusyon sa feminismong pagsusulat noong 1970s. Isang ibon ang umigpaw Sa likod ng hangin At nagpalutang pababa sa may ilog Haggang sa magwakas ang agos At nagtawtaw ng kanyang mga pakpak Sa kahel na silahis ng araw At nangahas angkinin ang langit. Ngunit and isang ibong nanlilisik Sa kanyang makitid na hawla Ay bihirang makasilip Sa mga rehas ng kanyang pagngingitngit Mga pakpak niya’y pinutulan at Mga paa’y tinalian Kaya’t siya’y nagbuka ng tuka upang makaawit. Ang ibong nakahawla’y umaawit Nang may kasindak-sindak na tinig Ng tungkol sa di-batid na mga bagay Ngunit minimithi ang kapayapaan At ang kanyang himig ay naririnig Sa malayong burol Sapagkat ang ibong nakahawla’y Umaawit ng kalayaan Ang malayang ibon nama’y nag-iisip ng ibang simoy Ng hangin malamyos sa mga punong nagbubuntong hininga Ng matatabang uod na naghihintay sa damuhang Sinisinagan ng umaga At ang langit ay itinuturing na kanyang sarili Ngunit ang isang ibong nakahawla’y nakatayo Sa puntod ng mga pangarap Anino niya’y sumisigaw sa tili ng isang bangungot Mga pakpak niya’y pinutulan at mga paa’y tinalian Kaya’t siya’y nagbuka ng tuka upang makaawit. Ang ibong nakahawla’y umaawit Nang may kasindak-sindak na tinig Ng tungkol sa di-batid na mga bagay Ngunit minimithi ang kapayapaan At ang kanyang himig ay naririnig Sa malayong burol Sapagkat ang ibong nakahawla’y Umaawit ng kalayaan PAGPAPAKAHULU GAN Para sa unang dalawang saknong na ito, ipinapakita ang pagkukumpara ng dalawang klase ng ibon. Isang malayang ibon at isang nakakulong na ibon. Ang malayang ibon ay inilarawan na nakikipag-ugnayan sa kalikasan, at naghahamon pang sakupin ang kalangitan. Samantalang, ang nakakulong na ibon ay nilalarawang nagtitiis sa kanyang hawla na putol ang mga pakpak, nakatali ang paa at punong-puno ng galit. Ngunit sa kabila nito, ang ibon ay kumanta pa rin. PAGPAPAKAHULU GAN Ang ikatlo at ang huling saknong ay naglalarawan ng pag-awit ng nakakulong na ibon ng kanta ng kalayaan. Kahit na ang kanyang puso ay puno ng takot at pangungulila, patuloy pa rin siya sa pag-awit. Ang pang-apat at panglimang saknong naman ay patuloy pa ring kinukumpara ang dalawang ibon. Pamprosesong Tanong
1. Bakit maituturing na hind malaya ang mga taong tulad
nila sa kabila ng katotohanang wala namang pisikal na rehas ang kumukulong sa kanila? Mahalagang KAisipan Ang tula ay pagpapahayag ng magagandang kaisipan at pananalita sa pamamagitan ng mgataludtod. Ang kalipunan ng mga taludtod ay tinatawag na taludturan o saknong. Ang tula ay nagpapahayag ng damdamin, kaisipan, gamit ng marikit na salita. Isang pampanitikang nagbibigay-diin sa ritmo, nagpapahayag ng damdamin at nagbinigay-kahulugan sa mga salita.