Ефекти на јонизирачки

зрачења врз живите

организми
  Живите организми се лесен плен за радијацијата, поради големата
сензитивност. Таа се демонстрира преку јонизацијата на молкулите. За да
биде појасно за што се работи потребен е краток вовед за поедини битни
молекули во живите организими: ДНК, ензими, протеини и други макро
молекули.
 ДНК е една од најважните молекули во живите организми, и претставува
Вовед за низа од точно подредени, таканаречени, киселински бази, заемно
поврзани со фосфорни мостови, а притоа формирајќи ДНК хеликс,
ДНК, ензими реализиран со “водордни врски“. Водородните врски се многу слаби
врски, претставуваат привлекување на јонизирани водородни и
и јонизација кислородни јони. Но, ако се најде во близина јон со поголем полнеж,
автоматски ја раскинува врската и се губи хеликсот.
на молекули  Ензимите претставуваат катализатори, “забрзувачи“ на реак- ции.
Функционираат на сличен принцип како и денешниве логички кола:
имаат два “влеза“, едниот е контролен влез кој прима одредена молекула
кој го инхибира или активира, или ја стопира неговата работа или не; а
другиот влез е место каде се поврзуваат молекули кои учествуваат во
реакцијата. И ензимите истотака се подложни на радијација, бидејќи на
контролниот влез може да се поврзе молекула кој не треба, и кој не го
привремено инхибира, туку го уништува, го инхибира засекогаш.
  Штетноста на јонизирачките зрачења се демонстрира
преку способноста на зраците да енергизираат, и
јонизираат молекули или атоми. Сепак, не штетата што ја
причинуваат зрачењата не зависи само од енергијата
што ја предаваат, туку и од: типот на клетката, дозата,
Електромагне времето на изложеност и други параматри.
тни зрачења  Радиосензитивноста на клетките зависи
пропорционално од репродуктивната активност, и
врз живите обратно пропорционално од диферецираноста на
клетки клетките.
 Оваа значи дека клетките што често се делат се
посензитивни на радијација (, а за останатиот дел не
знам), односно при повеќе делба, поверојатни се
последиците на грешка при транскирпција на ДНК.
  Прва фаза при процесот е примање на енергијата од зраче-
њето, што најчесто се пренесува на молекулите на вода,
бидејќи водата е најприсутна молекула во човечкиот
организам, и ја јонизира, ја енергизира. Оваа фаза се нарекува
ФИЗИЧКА, и доаѓа до јонизирање, возбудување на моле-
кулите.

Процесот на  Втората фаза е јонизирање, но не класичното со ОН¯ и Н3О⁺,

туку само со одделување на еден електрон од водата,
оштетување формирајќи притоа два продукта:

на клетките  Позитивниот остаток од равенката  Н2О H2O⁺ + e¯

односно H2O⁺ се групира со исти за да формира водород
перо- ксид (H2O2), или некој негов посилен облик(H2O4), а
електро-ните се прилепуваат за ДНК молекулата, која е
наелектризира- на, и на тој начин ги уништуваат фосфорните
мостови, што резултира со уништување на макро молекулата,
односно со не- способност за репродукција. Пероксидите исто
така се штетни за структурата на ДНК, уништувајќи ги
фосфорните мостови.
  Се заклучува дека последиците на зрачењето можат да бидат
екстремно штетни за клетките, предизвикувајќи смрт, но има и
случаи кога се постигнува замена на нуклеотидите во ДНК
секвенцата, што всушност претставува мутација. Мутациите
можат да бидат штетни, формирајќи канцер, но може и да се
безопасни, менувајќи некој помалку битна информација.
Заклучок  Од друга страна, зрачењето е екстремно корисно, поради
можност да врши мутација, па и од медицински причини за
уништување на клетки на канцер (иако сепак притоа и
нормални клетки трпат последици).
 Зрачењето за медицински причини треба да е прецизно
дозирано, за да не дојде до несканаи ефекти