Omurga Kırıkları

Dr. Öğr. Ü. İhsan Akan

Doç. Dr.
İzmir Katip Çelebi Üniversitesi
Tıp Fak. Ortopedi ve Trav. A.B.D
 İnsidans
• Yarıya yakını servikal; kalanı torakal ve lomber bölgede görülür

• Üst servikal (C1-C2), Alt servikal (C3-T1) Torakolomber bileşke (T10-L2)

bölgeleri daha çok travmaya maruz kalır

• Çocuklarda spinal travma erişkine oranla daha nadirdir

• Ancak eşlik eden travmalar nedeni ile mortalite daha yüksek olur

• 9 yaşın altında spinal travmaların büyük kısmı üst servikal bölgededir

 İnsidans

• Olguların yarısında spinal kord yaralanması veya nörolojik yaralanma

eşlik eder

• Torokal omurgada osteoporotik patolojik kırık riski çok yüksek(ABD’

de yılda 750.000 olgu). Nörolojik yaralanma çok az
 İlk Değerlendirme
• Genel kural olarak tüm travma hastaları spinal yaralanma açısından
değerlendirilmeli

• Hafif ağrı veya orta hat üzerinde minimal hassasiyet varlığında dahi
radyolojik görüntüleme dahil tüm değerlendirmeler yapılmalı

• Klavikula üstü bir yaralanma veya kafa travması geçiren bir hastada
bilinç kapalı ise servikal omurga travması geçirmiş olarak kabul edilir.
 İlk Değerlendirme (Saha)
• Sahadaki yaralanmalarda Baş ve boyun gövde hizasında getirilerek
tespit edilmeli (Servikal boyunluk, kum torbası vs.)

• Nakil esnasında omurganın hareket etmemesi özellikle fleksiyona

gelmemesi çok önemli
 Hızlı Travma Bakımı (Hedef)
• Hastaya sistemik yaklaşmak

• Başlangıç resüsitasyonu ve stabilizasyonu tedavi önceliklerini

belirlemek

• İlk 1 saat içinde tanı ve tedavi çalışmalarını başlatmak

• Geç dönemde telafisi mümkün olmayan komplikasyonları

önlemektir.
 Klinik
• Sırt ve belde hareket ile artan ağrı

• Deformite (kifoz, skolyoz)

• Kas spazmı ve spinöz çıkıntılara basmakla ağrı

• MS yaralanmalarında komplet veya inkomplet nörolojik bulgular

 Radyolojik değerlendirme
• Direkt grafi

• En az iki yönlü (gerekirse zorlamalı grafiler-fleksiyon ekstansiyon)

• CT- Kemik yapı

• MRI- Spinal kord

 Radyolojik değerlendirme

• Yan servikal grafide anatomik çizgilerin değerlendirilmesi çok

önemli

⮚ Anterior spinal hat

⮚ Posterior spinal hat

⮚ Spinolaminar hat
Radyolojik değerlendirme
 Nörolojik değerlendirme
• His muayenesi

• Motor fonksiyon

• Refleksler

• Mesane kontrolü

• Solunum muayenesi
 Nörojenik şok
• Omurilikte bulunan inen sempatik yollarda iletimin yavaşlaması sonucu
nörojenik şok gelişir

• Kalbin vazomotor tonusunun ve sempatik innervasyonunun kaybı ile

sonlanır . Kan intravasküler boşlukta göllenir ve hipotansiyon gelişir

• Kardiyak sempatik tonus kaybolur. Sempatik tonus kaybolunca vagal

innervasyon aktive olur ve bradikardi gelişir

• Nörojenik şok hastalarında periferik vazodilatasyon, bradikardi vardır.

Hastanın periferi sıcaktır
 Spinal Şok
• Spinal şok komplet ya da inkomplet spinal kord yaralanmasına bağlı olarak
hasarın altındaki alanlarda geçici olarak spinal reflekslerin kaybolmasıdır

• Lezyon seviyesinin altında derin tendon refleksleri canlanır. Patolojik refleksler

ortaya çıkar. Spastisite gelişir

• Alt spinal kord yaralanmalarında tüm distal refleksler kaybolacaktır. Spinal şoktaki
bu nörolojik fonksiyonların kaybı nedeni ile inkomplet olan bir kord yaralanması
kompletimiş gibi görünebilir. Spinal şok düzelene kadar kord lezyonları tam olarak
tanımlanamaz

• Bulbokavernöz refleks spinal şok sonrası ilk dönen reflekstir. Spinal şokun süresi
değişkendir. Günler-haftalar sürebilir
 Sınıflandırma
• Sınıflandırmada stabilite (denge) anahtar kavramdır
Kolon sınıflandırması
Francis Denis üç kolon sınıflandırmasını tanımladı. Bu ayni zamanda
dengeyi de belirler
 Torokolomber Bileşke
• Torakolomber bileşke (T11 - L2) oldukça stabil olan torakal bölgeden bu
bölgeye göre daha hareketli olan lomber bölgeye geçiş alanıdır.
Travmalarda oldukça korumasız kalır

• Yaklaşık olarak L1 seviyesinde medulla spinalis bitip cauda equina başlar

• Torakal bölgeye göre burada spinal kanal daha geniştir

• Torakolomber bölgede vertebral yaralanma daha fazla olmasına rağmen

nörolojik defisit daha azdır. Varsa da inkomplettir
 C1 Atlas kırığı (Jefferson)
• Servikal vertebralara doğrudan başın üstüne gelen bir darbe gibi
eksenel bir yüke maruz kaldığında oluşur
• Jefferson kırığı ağız açık odontoid grafide C1’in lateral parçalarında
ayrılma olarak kendini gösterir
• Her iki lateral kemik kitlesindeki ayrılma 7 mm den fazla ise bu
transvers ligaman yırtığına işaret eder ve instabil kırık olarak kabul
edilir
 C2- Odontoid kırığı
• Genelde çoklu (multiple) travmalı hastalarda izlenir

• Hastanın şuuru açıksa hareketle artan şiddetli ağrı tarif ederler. Ağrı
boyna yayılır

• Odontoid kırıklarının % 18-25 inde minimal duyu ve motor

kaybından quadriplejiye kadar gidebilecek nörolojik hasar vardır
 Asılmış adam (Hangman) kırığı
• C2 de her iki pedikülde kırık vardır. C2 alt yüzeyi C3 üzerinden
kaymıştır

• Asılmalarda olan kırıktır. Aynı kırık ani trafik kazaları ve ani dalma
kazalarında da görülür. Temel mekanizma ani hiperekstansiyondur

• C2 seviyesinde spinal kanalın geniş olmasında dolayı C2 C3 üzerinden

kaysa bile nörolojik hasar olmayabilir
Hangman kırığı
 Sınıflandırma
• Vertebral kolonun herhangi bir seviyesinde kırık tespit edilen
hastaların % 10’unda ikinci bir kırık daha vardır

• Minör ve major yaralanmalar olarak başlangıçta ikiye ayrılır

• Minör yaralanmalar izole kırıklardır, bunlar; transver çıkıntı kırıkları,

spinöz çıkıntı kırıkları, pars interartikülaris kırıkları şeklindedir

• Major kırıkları ise Denis dört gruba ayırmıştır

 1. Kompresyon kırıkları
• Fleksiyon zorlaması sonrası ön kolonun kompresyon altında kalması
ile oluşur. Çoğu zaman stabil kırıklardır
 2. Patlama (Burst) kırıkları
• Aksiyel kuvvetlerle beraber fleksiyon kuvvetlerine bağlı ön ve orta
kolonda yaralanma izlenen kırıklardır (%14)

• Vertebra korpusun arka duvarının kırılması karakteristiktir

• Kırık bölgesinde pediküller arası mesafe artmıştır

 3.Emniyet kemeri (Seat belt) kırıkları
• Fleksiyon-distraksiyon kırıkları da denir (% 5). Omurganın ön
kısmında hiperfleksiyon ile beraber, arkadaki elemanlarda
distraksiyon sonucunda oluşur

• Sonuçta hem ön hem de arka elemanları ilgilendiren, değişik

şekillerde lezyonlar ortaya çıkar

• En klasik lezyon, arka elemanlardan başlayan ve pedikülden de

geçerek cisim ile devam eden horizontal bir kırıktır, buna Chance
kırığı denir
 4. Kırıklı Çıkıklar
• Üç mekanizma ile meydana gelir: Fleksiyon-rotasyon,Makaslama ve
Fleksiyon-distraksiyon

• Üç kolonun birden yetersizliği söz konusudur. Çok instabil kırıklardır

(%16)
 Denge
• Birden fazla kolon kırılmışsa denge bozulabilmektedir

• Burada anahtar rolü orta kolon oynar

• Orta kolon kırılmışsa bile eğer PLC sağlam ise günümüzde burst
kırıkları dengeli kabul edilir

• PLC sağlamlığı MRI ile teşhis edilir

Denge
Burst kırıkları
 Denge (radyoloji)
• Kırık dengesi açısından bazı açıların değerlendirilmesi önemlidir
 İnstabilite kriterleri
• Nörolojik lezyona neden olmuş vertebra kırıkları

• Kırıklı çıkıklar

• Orta kolonda kırık bulunması kaydı ile en az iki kolonun birden

kırığı

• %50’den fazla çökme gösteren kompresyon kırıkları

• Torakolomber birleşme bölgesindeki (T12 - L1) multipl kırıklar

 Konservatif tedavi
Endikasyonlar

✔Dengeli kırık

✔Nörolojik defisit yok

✔Kanal içi parça küçük???

 Konservatif tedavi
• Stabil kırık-Nörolojik ve fonksiyonel değerlendirme

• Kompresyon kırıklarında kifoz deformitesi oluşturmayacak kırıklar

uygun (30 dereceden az lokal kifoz açısı)

• Dengeli burst kırıkları uygun

• Tedavide alçı, korse veya TLSO kullanılır (üç ay)

 Cerrahi tedavi
• Kırığın tipi

• Mekanizması

• Nöral yaralanma seviyesi ve ciddiyeti

• Amaç dengesiz kırığı dengeli hale getirmek ve nöral yapılar

üzerindeki basıyı ortadan kaldırmak
 Cerrahi Tedavi
• Cerrahi yaklaşım ile sagital kontur daha iyi onarılır

• Nöral yapıların iyileşmesine daha iyi ortam

• Daha erken rehabilitasyon