Professional Documents
Culture Documents
6
Doğumsal anomalilerden bazılarının görülme
sıklığı;
• Down Sendromu: Trizomi 21: 1/800
7
Down sendromu (Trizomi 21)
8
9
Nöral Tüp defektleri Spina Bifida
11
- Ense kalınlığının 6 mm den fazla olması
- Diğer bulgulardan ikisinin birlikte bulunması
- Tarama testlerinde 1/250 nin üzerinde olması
veya tarama testi yapılmamış olan 35 yaş üzeri
anne adayında bu bulgulardan birinin bulunması
durumunda amniosentez önerilmelidir.
Fetal
ekokardiografi: Bebeğe ait doğumsal bir kalp
probleminin bulunma olasılığının yüksek görüldüğü
durumlarda yapılan özel donanım ve deneyim
gerektiren bir ultrasonografidir. Tarama testleri:
12
( Ense pilisi kalınlığı ,İkili test,üçlü test ,dörtlü test)
• Tarama testleri, spesifik bir anomali için
yüksek risk taşıyan küçük bir grup olgunun
toplumun büyük bir bölümündeki sıklığını
ortaya çıkarmak amacıyla kullanılan
testlerdir.
13
Konjenital hastalıklar halen tüm dünyada
tıbbi, sosyal, ve ekonomik yönden önemli
bir problemdir.
14
1980’lerin başına dek fetal
kromozom anomalilerinin tanısına
yönelik uygulanan invaziv tanı
yöntemi endikasyonları anne yaşının
ileri olması ve ailede kromozom
anomalisi öyküsü olmasıydı.
15
• Üçlü Tarama Testi (Triple Test) ilk olarak 1988’de
Londra’da Prof. Dr. Wald tarafından geliştirilmiştir.
• Maternal yaş, alfa-fetoprotein (AFP), human
koryonik gonodotropin (hCG) ve ankonjuge
östriol (µE3) gibi biyokimyasal göstergelerin
beraber değerlendirilmesiyle yapılan bu
tarama testi ile Trizomi 21 vakaları yaklaşık
olarak %60-65 oranında saptanabilmektedir.
Düşük teşhis oranı (%60) ve yalancı pozitiflik
oranı (%5) bu testin negatif yönleridir.
17
Günümüzde;
biyokimyasal ve sitogenetik yöntemdeki hızlı
gelişmeler,
ultrasonografi teknolojisindeki gelişmelerle birlikte,
ilk trimester tarama testleri (nukal translusensi , free
B-hCG, PAPP-A)
ve ikinci trimester tarama testleri (üçlü ve dörtlü
tarama
testleri)
gibi prenatal tanıya yönelik tarama testlerinin
kullanımının artımı ile
daha fazla oranda fetal kromozomal anomalinin
tanısı
18
mümkün hale gelmiştir.
Fetal kromozomal anomali açısından risk
altında olan gebelerde kesin tanı konulabilmesi
için,
ilk trimesterde CVS (koryon villus örneklemesi)
ve erken amniyosentez (11-14. haftalarda),
ikinci trimesterde amniyosentez
veya daha ileri haftalarda kordosentez gibi
invazif prenatal tanı yöntemleri
uygulanabilmektedir
19
İnvaziv prenatal tanı yalnızca bu iki endikasyon
için geçerli iken 1980’lerin başında anne
serumundaki AFP değerlerinin fetal kromozom
anomalileriyle bağlantısı fark edildiğinde klinik
uygulamada yeni bir dönem başladı
rutin taramalar.
Yıllar içinde anne serumundaki çeşitli
belirteçlerin ölçümü ve bunlara sonografik
belirteçlerin de eklenmesiyle fetal
anöploidilerin taranması açısından duyarlılığı
yüksek tarama stratejileri geliştirildi.
20
Anne serumunda düşük alfa-fetoprotein (AFP) düzeyinin DS
ile ilişkilendirilmesini
insan koryonik gonadotropin (hCG) ve
konjuge olmayan östriol (E3) ve inhibin-A
ölçümlerinin izlediği biyokimyasal belirteçlere dayalı ikinci
trimester tarama testi geliştirildi.
21
DS yakalama oranı yaklaşık % 81 ve yanlış pozitifliği % 5
olan bu test koryon villüs biyopsisine (CVS) olanak
vermediğinden,
1990’larda ilk trimester tarama testi geliştirildi.
İki ayrı belirteç kullanıldı; sonografik, biyokimyasal.
Ense saydamlığı (nuchal translucency = NT) ve
anne serumunda pregnancy associated protein (PAPP-A)
ve BhCG ölçümlerinin birleşimiyle
testin DS yakalama oranı % 87’lere ulaştı.
Sonraki yıllarda ilk ve ikinci trimester tarama testlerinin
birleştirildiği entegre ve ardışık testler geliştirildi.
22
WHO Tarama Kriterleri
24
• Tip 1 DM varlığı; nöral tüp defekt insidansı x 3-4
• İkiz gebelikler; yapılabilir ancak test preformansı daha
düşük
25
MoM
• Gebenin Test Değeri/Aynı gebelik haftasındaki gebelerin
medyan değeri
• Gebelik yaşından bağımsızlaştırılmış olur.
• Lab. arası karşılaştırmayı sağlar
Dermalog-Danimarka, Almanya,İtalya
Alfa Program-İng-Dos,Kodak ve Amersham kitleri,
Praenata-İng-Windows,Johnson and Johnson
Prisca-Almanya-Windows,yorum grafiksel
Gamma, PFastscreen,Lifecycle, viewpoint,….)
Kullandığımız yazılım programı;
Bilimsel kanıtlara dayalı bir algoritma kullanan risk
hesaplama programı kullanmalı
27
1. Trimester tarama testi
NT2'li Tarama
(PAPP-A + free β -HCG)
NT
3'lü T
2. Trimester tarama testi
(AFP + E3 + β HCG )
klinik önemleri
28
Yüksek risk olarak belirlenen grupta gerçekten pozitif
olmayan vakalarda bulunabilmektedir . Bu yalancı pozitiflik
oranının kabul edilebilir seviyede bulunması önemlidir,
çünkü bu gruba giren gebelere invazif testler
(Amniyosentez, Koryon villus örneklemesi) önerilmekte ve
bu testler %2.4’den %5.2’ye kadar fetal kayıp, spontan
abortus ve intrauterin ölüm riski bulundurmaktadır.
29
30
CVS
daha fazla deneyim gerektirmesi,
İşleme bağlı fetal kayıp oranının %1-1.5 olması
ekstremite deformitelerinde öne sürülen artışlar
Erken amniyosentez
yüksek fetal kayıp oranı ve fetuslarda bazı postural
deformitelerin oluşabilmesi,
31
kordosentez
deneyim gerektirmesi
fetal kayıp oranlarının yüksek olabilmesi nedenleriyle
klasik amniyosentez
(15-20. haftalarda yapılan amniyosentez) halen en sık
kullanılan invaziv prenatal tanı yöntemi olma özelliğini
sürdürmektedir
32
• Maternal serum
33
• Gebeliğin ikinci trimestrinde, AFP ve µE3 düzeyleri
giderek artarken, hCG düzeyleri azalmaktadır.
34
35
• 2. TRİMESTER TARAMA TESTİ
HCG
UE3
AFP
36
FREE BETA HCG
• Glikoprotein yapılı hormon.
• Kanda ve idrarda hamilelikte bulunur.
• Primitif trofoblastların oluşumu ile, implantasyondan
itibaren plasental dokudan salınmaya başlar ve
hamileliğin ilk haftalarında korpus luteumu destekler.
• 8-12. haftalar arasında pik yapar, 18-20.haftalara kadar
düzeyi dereceli olarak azalmaya başlar. Sonra doğuma
kadar belli bir düzeyde kalır.
• Down sendromunda yüksek düzeylerde olur, trizomi 18
de ise azalmış düzeylerdedir. (Laborator Synevo, 2006 ;
Veduta et al, 2007).
• HCG ve HCG benzeri materyal çeşitli trofoblastik ve 37
nontrofoblastik neoplastik dokularda da üretilir.
• Sağlıklı bir erkekde, hamile olmayan bir kadında ,
postmenopozal dönemde 2 ng/ml nin altında serum
düzeyleri gözlenir.
• 1 ng/ml=1 mIU/ml.
38
PAPP-A
pregnancy associated plasma protein.
• Büyük moleküler ağırlıklı plasenta kökenli
glikoprotein.
• Hamilelik sırasında trofoblastlarda yüksek
konsantrasyonda üretilir ve maternal dolaşıma geçer.
• Gestasyonel yaşla birlikte maternal serumdaki
düzeyleri artar. En belirgin düzeylerine hamileliğin
son döneminde erişir.
• PAPP-A nın fonksiyonel önemi çok belirgin değildir.
• Azalmış PAPP-A düzeyleri fetusda kromazomal
anomaliler ile ilişkilidir.
• Maternal serum PAPP-A düzey ölçümü hamileliğin 11-
14 haftaları arasında yapılır.
• mIU/ml. 39
• Sinsityotrofoblastlar tarafından sentezlenip, gebelik
boyunca maternal dolaşıma geçen bir metalloproteinaz
• IGF binding protein (IGFBP)-4 protease olarak da
tanımlanmıştır.
• IGF’nin güçlü anabolik ve mitojenik fonksiyonları vardır.
• PAP-A; IGFBP-4 proteolizi sonucunda, bağlı IGF’yi
serbest hale geçirir ve IGF’nin plasentada
kullanılabilirliğini artırır
• PAP-A seviyesi primigravitlerde ve çoğul gebeliklerde
yüksektir ve miktarı plasenta kitlesi ile orantılıdır
40
İlk trimestrde düşük PAP-A seviyeleri intrauterin
büyüme geriliği, düşük ve ölü doğumlarla ilişkilidir
41
UNCONJUGATED ESTRİOL
(free esrtriol)
44
• Tek zincirli %95 protein % 5 karbohidratdan oluşan
glikoprotein hormon.
• Moleküler ağırlığı yaklaşık 70000 dalton.
• Primer olarak fetüs yolk sac da, gastrointestinal
traktüsde ve karaciğerde üretilir.
• AFP nin en yüksek konsantrasyonuna embriyonik fetal
hayatta rastlanmaktadır. Gestasyonuın 12-15. haftaları
arasında 2-3 mg/ml kadar olmaktadır.
• AFP fetusdaki majör serum proteinidir, fetal serum
proteinlerinin 1/3 dür, doğumu takiben konsantrasyon
hızla düşer.
45
• Normal bir hamilelikte fetal serum AFP
konsantrasyonları 14. gebelik haftasında en yüksek
düzeydedir.
• Kapanmamış nöral tüp olan fetüslerde artmış fetal AFP
düzeyleri, fetusun zarar görmüş deri yüzeyinden ve
hasar görmüş glomerüllerinden transudasyon yolu ile
amniyon sıvısına ve daha az miktarda maternal seruma
geçişi ile ilgilidir.
46
Artmış AFP düzeyleri:
48
Dimerik İnhibin A
49
HCG, AFP VE E3
HCG AFP E3
51
Üçlü Test Yazılım Programları
Dermalog-Danimarka, Almanya,İtalya
Alfa Program-İng-Dos,Kodak ve Amersham kitleri,
Praenata-İng-Windows,Johnson and Johnson
Prisca-Almanya-Windows,yorum grafiksel
Gamma, PFastscreen,Lifecycle, viewpoint,….)
Kullandığımız yazılım programı;
Bilimsel kanıtlara dayalı bir algoritma kullanan risk
hesaplama programı kullanmalı
52
53
MoM
• Gebenin Test Değeri/Aynı gebelik haftasındaki gebelerin
medyan değeri
• Gebelik yaşından bağımsızlaştırılmış olur.
• Lab. arası karşılaştırmayı sağlar
1. Gestasyonel yaş
15 hafta 6 gün
15 hafta 5 gün
15 hafta 1 gün
1. Maternal kilo
Analit düzeyleri ile ters ilişkili
DS taramasında çok az etkisi var
NTD taramasında AFP için
2. Maternal ırk
Siyah ırkta AFP ve hCG düzeyleri beyaz ırka göre %10-
15 daha yüksek
3. Maternal Tip 1 DM
AFP için düzeltme yapılmalı
56
Sağlıklı
Down
Sendromu Down sendromunda
Maternal Serum AFP
MoM değerlerinin
dağılımı
Tespit Oranı: %20
Yanlış Pozitiflik Oranı:
%5
59
• Üçlü testin avantajı (ikinci trimester
tarama testi)
Down sendromu riski
Tr.18 riski
NTD riski
60
1. Trimester tarama testi
61
• PAPP-A nın düşük düzeyleri
• Free beta HCG nin yüksek düzeyleri riski arttırır.
62
NT
• NT>3mm/10-13 hafta
%86 trizomi
%4.5 kromozomal olarak normal
• NT<3mm trizomi olma olasılığı yaş riskine göre 5 kat
daha az
63
Increased fetal nuchal
translucency at 11-14
weeks.Prenat Diagn 2002
Apr;22(4):308-15
Nicolaides KH, Heath V,
Cicero S.
64
65
66
Nicholaides ve arkadaşlarının artmış ense pilisi
kalınlığının ne ölçüde değerli olduğunu araştırdıkları bir
çalışmada
3 mm lik NT ölçümü ......3 kez artmış risk
4 mm lik NT ölçümü.......18 kez artmış risk
5 mm lik NT ölçümü.......28 kez artmış risk göstergesi
olarak kabul edilmiştir. Örneğin 35 yaşında her kadın için
Down sendromu riski 1/270 dir.Eğer NT ölçümü 4 mm ise
1/270 olan risk 18 kat artarak 1/15 e çıkacaktır.
67
• Ense kalınlığı kromozom
anomalilerinde neden artar?
Kollajen sentez değişikliği hipotezi
Anormal veya gecikmiş lenfatik sistem
hipotezi
Plasental gelişim bozukluğu hipotezi
68
• Trizomy 21 fetusların %75’inde NT değeri normalin
üstünde
• Trizomy 21 fetusların % 60-70’inde normal bebeklerin
%2’sinde nazal kemik görülemez
• Anne yaşı, NT ölçümü, ikili test ve nazal kemik Down
sendromunu %95-97 tanır.
69
• FMF tavsiyesi Trizomi 21 için
BHCG+ PAPP-A
1/150 risk gösterirse Korion villus örn.
71
• Gerekli diğer bilgiler:
• USG tarihi
• Kan alma tarihi
• Ağırlık
• Sigara
• Diyabet
• Çoğul gebelik bilgisi (canlı fetüs sayısı)
• Irk
72
İkiz gebeliklerde
müdahale imkanı bulunabilmektedir.Genetik amaçlı tanıda amniotik sıvı içinde bebeğe ait hücreler saptanmanır ve bunlar özel ortamlarda(doku kültürü) çoğaltılır v
Amniosentez:
Anne adayının karın cildinden ultrasonografi eşliğinde girilen özel bir iğneyle
uterusa ve buradan da bebeğin içinde bulunduğu amniotik sıvıya ulaşılarak
buradan sıvı örneği alınmasıdır.
amniosentezlerin çok büyük bölümü prenatal tanı ve özellikle de Down
Sendromu tanısı amacıyla yapılmaktadır.
Günümüzde amniosentez en sık tanı amaçlı olarak uygulanmaktadır.
Alınan örnekte genetik ve biokimyasal yöntemler kullanılarak belirli hastalıkların
tanısı mümkün olabilmekte ve gebeliğin seyrinde müdahale imkanı
bulunabilmektedir.
Genetik amaçlı tanıda amniotik sıvı içinde bebeğe ait hücreler saptanır ve bunlar
özel ortamlarda(doku kültürü) çoğaltılır ve hücre bölünmesinin belli aşamasında
kromozomlar üzerinde araştırma yapılabilmektedir.
Hücrelerin çoğaltılması zaman alacağından biokimyasal testlere göre sonuçlar
daha geç elde edilebilmektedir.
BAŞARILAR DİLERİM,
TEŞEKKÜR EDERİM