უროლოგია

უროლოგიის საგანი

ადამიანის უროგენიტალური სისტემის

ანატომია
 უროლოგია
შესავალი
 უროლოგია შეისწავლის:
 მამაკაცის შარდ-სასქესო სისტემას
 ქალის საშარდე სისტემას
 ადამიანის თირკმელი
ზოგადი ანატომიური ცნობები
 წყვილი რეტროპერიტონეული ორგანო
 მასა: ~140 გ (150 გ. მამაკაცებში, 135 გ.
ქალებში)
 ზომები:
 ვერტიკალური: 10-12 სმ
 განივი: 5-7 სმ

 წინა-უკანა: 3 სმ

 მდებარეობა
 პროექცია ხერხემლის სვეტზე: T11-L3
 მარჯვენა თირკმელი 1-2 სმ. ქვევით
თირკმლის სტრუქტურა
პარენქიმა
 ტვინოვანი
ნივთიერება:
 ცენტრალური
მდებარეობის, ღია
ფერის
 წარმოდგენილია
პირამიდების
სახით
 პირამიდების
მწვერვალი -
დვრილი გადადის
მცირე მენჯში
 ქერქოვანი
ნივთიერება:
 გარეთა შრე, მუქი
ფერის
 წარმოდგენილია
ბერტინის
სვეტების სახით,
რომლებიც იჭრება
 თირკმლების ანატომიური ურთიერთობა და
ფასციები
 გეროტას (პერირენული) ფასცია
 მოსაზღვრავს პერირენულ ცხიმს და ქმნის
ბარიერს პათოლოგიური პროცესის
გავრცელებისთვის
 თირკმელს ფარავს სამი მხრიდან:
 ზემოდან და ლატერალურად გეროტას
ფასცია დახურულია, მედიალურად კვეთს
შუა ხაზს და ერწყმის მოპირდაპირე
მხარეზე მდებარე ფასციას
 ქვემოთ რჩება პოტენციური ღია სივრცე,
რომლის საშუალებითაც შესაძლოა
პათოლოგიური პროცესი გავრცელდეს
მენჯის ღრუში
თირკმლის უკანა ზედაპირის მოსაზღვრე
სტრუქტურები
თირკმლის წინა ზედაპირის მოსაზღვრე
სტრუქტურები
 თირკმლის სისხლძარღვები და ლიmფური
სადინრები
 მარცხენა და მარჯვენა თირკმლის არტერიები
მუცლის აორტის პირდაპირი ტოტებია და გამოეყოფა
მას L1-2 დონეზე ჯორჯლის ქვემო არტერიის ქვემოთ.
 მარჯვენა თირკმლის ა. გადის ქვემო ღრუ ვენის უკან.
 თირკმლის არტერიის დატოტიანება:
1. სეგმენტური არტერიები
 არ გააჩნია კოლატერალური
მიმოქცევა: სეგმენტური ა. დაზიანება
იწვევს პარენქიმის სეგმენტის
ინფარქტს
2. წილთაშუა არტერიები,
3. რკალოვანი არტერიები
4. წილაკთაშუა არტერიები
5. აფერენტული არტერიოლები
6. გორგლოვანი კაპილარული წნული
7. ეფერენტული არტერიოლები
 თირკმლის ვენები
 პარალელურია არტერიების და განლაგებულია მათ წინ
 Vasa recta და პერიტუბულარული კაპილარები ჩაედინება
თირკმლის ვენაში
 თირკმლის ვენები ჩაედინება ქვემო ღრუ ვენაში

 მარცხენა თირკმლის ვენაში ჩაედინება მარცხენა

თირკმელზედა და სათესლე ჯირკვლის ვენები
 მარჯვენა მხარეს თანამოსახელე სისხლძარღვები
ერთვის პირდაპირ ქვემო ღრუ ვენას
თირკმლის კარის სტრუქტურები
 თირკმლის ვენა
 თირკმლის
არტერია
 შარდსაწვეთი
 არტერია და
ვენა
განლაგებულია
თირკმლის
მენჯის წინ და
შარდსაწვეთის
პროქსიმალურა
დ
 ნეფრონი - თირკმლის ფუნქციური
ერთეული
 სხეულაკი (ბოუმენის კაფსულა, გორგლები)
 მილაკები (პროქსიმ., ჰენლეს, დისტალ.,
შემკრები)
 თირკმლებისა და საშარდე ტრაქტის
ფუნქციები
 ექსკრეცია - ნარჩენი პროდუქტებისა და
მედიკამენტების გამოყოფა
ორგანიზმიდან
 სხეულის სითხის მოცულობის, იონური
შემადგენლობის რეგულაცია და მჟავე-
ტუტოვანი ჰომეოსტაზი
 ენდოკრინული
 რენინის სინთეზი
 ერითროპოიეტინი
 პროსტაგლანდინები

 მეტაბოლური
 ვიტ. D-ს აქტივაცია
 ჰორმონების კატაბოლიზმი
 სხეულის სითხის რეგულაცია
 სხეულის სითხე იყოფა:
 ინტრაცელულარული

 ექსტრაცელულარული
 პლაზმა

 ინტერსტიციული სითხე

 ტრანსცელულური სითხე
გარემოს ოსმოლალობა და უჯრედის
პათოლოგია
 ნივთიერებათა ტრანსმემბრანული
ტრანსპორტი უჯრედში
 პასიური - სპონტანური, ელექტროქიმიური
გრადიენტის მიმართულებით, არ საჭიროებს
ენერგიას
 აქტიური - ელექტროქიმიური გრადიენტის
საწინააღმდეგოდ, დამოკიდებულია
ენერგიაზე
 Na+ - ყველაზე მნიშვნელოვანი უჯრედგარე
იონი
 K+ - ყველაზე მნიშვნელოვანი უჯრედშიდა
იონი
 თირკმლის ფიზიოლოგია
შარდის წარმოქმნა
1. ფილტრაცია - გლომერულოვანი
2. რეაბსორბცია - ნივთ. მოძრაობა
თირკმლის მილაკებიდან უკან სისხლის
ცირკულაციაში
3. სეკრეცია - ნივთ. მოძრაობა
სისხლიდან მილაკებისკენ უჯრედების
საშუალებით (აქტიური ტრანსპორტი)
ან უჯრედშორის სივრცეში (პასიური
ტრანსპორტი)
4. ექსკრეცია - ფილტრაციის, სეკრეციისა
და რეაბსორბციის შედეგად მიღებული
 შარდსაწვეთი
 სიგრძე = 22-30 სმ
 შრეები
 გარდამავალი ეპითელიუმი
 საკუთარი ფირფიტა (lamina propria)

 გლუვკუნთოვანი

 შიგნითა სიგრძივი + გარეთა ცირკულარული

 პერისტალტიკა

 ადვენტიცია
 შემოფარგლავს: შარდსაწვეთი + სისხლძარღვები და
ლიმფურ სადინრები
შარდსაწვეთის ანატომიური ურთიერთობები
 იწყება მენჯ-შარდსაწვეთის სეგმენტიდან, რომელიც
თირკმლის არტერიისა და ვენის უკან მდებარეობს.
შემდეგ მიუყვება ქვემოთ თეძოს კუნთის წინა კიდეს
 წინიდან მარჯვენა შარდსაწვეთი ემიჯნება ასწვრივ
კოლინჯს, ბრმა ნაწლავს, კოლინჯის მეზენტერიუმს
და აპენდიქსს
 მარცხენა შარდსაწვეთი მჭიდრო კავშირშია დასწვრივ
და სიგმოიდურ კოლონჯთან და მათ მეზენტერიალურ
საფარველთან
 ბუშტამდე მანძილის დაახლოებით ერთ მესამედზე
შარდსაწვეთს წინიდან კვეთს გონადური
სისხლძარღვები
 მენჯის ღრუს შესავალთან შარდსაწვეთი წინიდან
კვეთს თეძოს სისხლძარღვებს (=თეძოს საერთო
არტერიის ბიფურკაციის ადგილი)
 ქალის მენჯის ღრუში შარდსაწვეთები მჭიდროდ
უკავშირდება საშვილოსნოს ყელს. მას ასევე წინიდან
კვეთს საშვილოსნოს არტერიები
 პათ. პროცესის გავრცელება შარდსაწვეთზე
 დაზიანების რისკი გინეკ. ქირურგიული ჩარევების დროს
სეგმენტაცია და ნომენკლატურა
 ზედა სეგმენტი - თირკმლის მენჯიდან
გავის ძვლის ზედა საზღვრამდე
 შუა - გავის ძვლის ზედა საზღვრიდან
ქვედამდე
 ქვედა - გავის ძვლის ქვედა საზღვრიდან
შარდის ბუშტამდე
სისხლმომარაგება და ლიმფური სისტემა
 მუცლის ღრუში შარდსაწვეთს მისი
მკვებავი არტერიული ტოტები
უახლოვდება მედიალურად
 მენჯის ღრუში - ლატერალურად
 შარდსაწვეთის ზედა სეგმენტი -
თირკმლის არტერიის, გონადური
არტერიის, მუცლის აორტისა დ თეძოს
საერთო არტერიის ტოტები
 შარდსაწვეთის დისტალური სეგმენტი -
თეძოს შიგნითა არტერიის ან მისი
განშტოებების (ბუშტის, საშვილოსნოს,
ასევე შუა რექტალური და ვაგინალური
არტერიები) ტოტები
 შარდის ბუშტი
 ღრუ კუნთოვანი ორგანოა
 ნორმ. ტევადობა 450-500 მლ.
 შრეები:
 ლორწოვანი - გარდამავალი ეპითელიუმი
 ლორწქვეშა შემაერთებელი ქსოვილი
 კუნთოვანი შრე - დეტრუზორი
 შარდსაწვეთების გარეთა ხვრელები და
ურეთრის შიგნითა ხვრელი მოსაზღვრავს
შარდის ბუშტის სამკუთხედს.
მამაკაცის შარდის ბუშტისა და პროსტატის
ტოპოგრაფიული ანატომია
 პროსტატა
 ჯირკვლოვანი და ფიბროზულ-კუნთოვანი
ორგანოა
 ნორმაში დაახლ. 20 გ. მასის
 მოიცავს ურეთრის პროსტატულ ნაწილს
(დაახლ. 2.5 სმ. სიგრძის)
 პროსტატის ქსოვილს განჭოლავს
ეაკულატორული სადინრები, რომელიც
იხსნება ურეთრის პროსტატული ნაწილის
ფსკერზე, სათესლე ბორცვის არეში.
პროსტატის
ტრანსრექტალური
ბიოფსია. პროსტატის
კეთილთვისენიანი
ჰიპერპლაზია
პროსტატის ზონური ანატომია:
• გარდამავალი ზონა - პროსტატის
კეთილთვისებიანი ჰიპერპლაზიის
განვითარების უხშირესი ადგილი
• პერიფერიული ზონა - პროსტატის
კიბოს განვითარების უხშირესი
 სათესლე ჯირკვლები და
დანამატები
 სათესლე ჯირკვლის საშ. ზომა: 4 × 3 ×
2.5 სმ.
ასო და მამაკაცის
ურეთრა