გული

გულის განვითარება

ემბრ.განვითარების 18-19 დღეს კარდიოგოენური არის მიმდებარედ ჩნდება ე.წ. პირველადი, ანუ პრიმიტიული
სისხლძარღვები. 2-3 დღეში ისინი ერთდება, კანალიზდება და ყალიბდება ენდოკარდიული მილები. მე-20-21-ე
დღეს გვაქვს მარჯვენა და მარცხენა ენდოკარდიული მილები. შემდეგ ისინი ერთიანდება და წარმოიქმნება გულის
პირველადი კარდიული მილი, იგი იწყებს მორფოლოგიურ დიფერენცირებას და იქმნება რამდენიმე მნიშვნელოვანი
სტრუქტურა: ვენური სინუსი, პრიმიტიული წინაგული, პრიმიტიული პარუჭი, გულის ბოლქვი, არტერიული ღერო.
თითოეული ეს სტრუქტურა აძლევს დასაბამს ზრდასრული გულის კონკრეტულ ნაწილებს. მოგვიანებით გული ქმნის
ნადრეკს, რომლის მწვერვალი მიმართულია მარჯვნივ. ამის ხარჯზე მისი ძირითადი მოფუნქციე (მარცხენა) ნაწილი
მოთავსდება შუახაზიდან მარცხნივ. მოხრის პროცესში მნიშვნელოვანი როლი აქვს ცილა დინეინს. თუკი გული
სრულყოფილად ვერ მოიხარა, იგი დარჩება მარჯვნივ და ვითარდება დექსტროკარდია. ერთ-ერთი დაავადება ასეთი
ნიშნით არის კართაგენერის სინდრომი, რომლის დროსაც შინაგანი ორგანოები მთლიანად სარკისებურად
მდებარეობს.

​ რაბეკულური​, ანუ წარმონაქმნებიანი, დასერილი და გ

გულის საკნებს აქვს ტ ​ ლუვი​ ნაწილები.
● ვენური სინუსი​ დასაბამს აძლევს მარჯვენა წინაგულის გლუვ ნაწილს, გვირგვინოვან ვენურ სინუსსა და
მარცხენა წინაგულის ირიბ ვენას.
● პრიმიტიული წინაგული​ იძლევა წინაგულების ტრაბეკულურ ნაწილებს.
● პრიმიტიული პარკუჭი​-პარკუჭების ტრაბეკულურ ნაწილებს.
● გულის ბოლქვი​ იძლევა პარკუჭების გლუვ ნაწილებს, არტერიულ კონუსსა და აორტის კარიბჭეს.
● არტერიული ღერო​ დასაბამს აძლევს აორტასა და ფილტვის ღეროს.

თავდაპირველად გული ერთი მთლიანი სივრცეა, შემდეგ ფორმირდება ძგიდე. მომვალ ატრიოვენტრიკულური
სარქველების ადგილებს შორის იქმნება უჯრედების გროვა-ენდოკარდიული ბალიში. თავდაპირველი წინაგულის
კედლიდან ამ ბალიშის მიმართულებით ზრდას იწყებს პირველადი ძგიდე, რომელიც საბოლოოდ მას უნდა
შეუერთდეს. შეერთებამდე არსებულ სივრცეს პირველადი ხვრელი-foramen primum ეწოდება, რომელიც ძგიდის
ბალიშთან შეერთებისას ქრება, თუმცა ჩვენ ამ ხვრელის ბოლომდე გაქრობა არ გვაწყობს, რადგან დაბადებამდე
ნაყოფს დამოუკიდებლად სუნთქვა არ შეუძლია, ფილტვები არ ფუნქციონირებს, შესაბამისად მარჯვენა წინაგულში
ჩასული სისხლის ნაწილი უნდა შუნტირდეს პარკუჭში, ხოლო ნაწილი-მარცხენა წინაგულში.

ქსოვილოვანი რეზორბციით ამ ძგიდეში ფორამენ სეკუნდუმ-მეორეული ხვრელი იქმნება, რაც უზრუნველყოფს

ზემოხსენებულს. პირველადი ძგიდის პარალელურად მეორეული ძგიდე იწყებს ზრდას, რომელიც პირველად ძგიდეს
ჩამოეფარება მანამ, სანამ მივა ხვრელთან. მათი ურთიერთობის შედეგად მეორეული ხვრელი იღებს ოვალურ
ფორმას. ამ მომენტიდან მეორეულ ხვრელს ოვალური ხვრელი ეწოდება. როდესაც ადამიანი დაიბადება ეს ორი
ძგიდე ერთმანეთს მიეხორცება წნევის მატების გამო და ოვალური ხვრელიც დაიხურება.

კლინიკური კორელაცია:​ თ​ უ ხვრელი არ დაიხურა, ყალიბდება საკმაოდ ხშირი გულის მანკი „წინაგულთაშუა ძგიდის
დეფექტი“. ამ შემთხვევაში შესაძლებელია ქვემო ღრუ ვენიდან გულში მოხვედრილი ვენური თრომბი არა მარცხენა
პარკუჭისა და შემდეგ ფილტვის ღეროს გავლით დაეცოს რომელიმე წვრილი კალიბრის ფილტვის არტერიას, არამედ
წინაგულთაშუა ძგიდის გავლით მოხვდეს მარჯვენა წინაგულში, შემდეგ აორტაში, ემბოლიზდეს თავის ტვინის
მკვებავ არტერიაში და გამოიწვიოს ტვინის იშემიური ინსულტი. ამგვარ ემბოლიას, როდესაც ვენურ ნახევარში
წარმოქმნილი თრომბი სისხლის მიმოქცევის არა მცირე, არამედ დიდ წრეში მოხვდება, პ​ არადოქსული ემბოლია
ეწოდება.
კლინიკური კორელაცია:​ ფ​ ალოს ტეტრადა​ გულის 4 მანკის კომბინაციაა : მარჯვენა პარკუჭის ჰიპერტროფია,
პულმონური სტენოზი, აორტის დექსტრაპოზიცია და პარკუჭთაშუა ძგიდის დეფექტი. გული მიახლოებით ჩექმას
მიაგავს, ამიტომ ამბობენ, რომ მისი დამახასიათებელი რენტგენოლოგიური სურათი „ჩექმისებრი გულია“. თუკი ამ
4 მანკს წინაგულთაშუა ძგიდის დეფექტიც დაემატა, ამას უკვე ფალოს პენტადა ეწოდება.

გულის ანატომია
მარჯვენა წინაგული
● წინა კედელზე გვაქვს მარჯვენა ყური, რომლის შიგა ზედაპირზე musculi pectinati-სავარცხელა კუნთები
გვაქვს.
● უკანა კედელი გლუვია, შესაბამისად მასზე იხსნება სისხლძარღვების ხვრელები: ზემო ღრუ ვენის ხვრელი,
ქვემო ღრუ ვენის ხვრელი(ევსტაქის სარქველით), გვირგვინოვანი სინუსის ხვრელი(ტებეზიუსის
სარქველით). ზემო ღრუ ვენისა და ქვემო ღრუ ვენის ხვრელებს შორის ვენათაშორისი ბორცვია, რომელიც
ემბრიონულ პერიოდში ქვემო ღრუ ვენიდან სისხლს მარცხენა წინაგულში გზავნის, ხოლო ზემო ღრუ
ვენიდან-მარჯვენა პარკუჭში.
● მედიალური კედელი წინაგულთაშუა ძგიდეა, რომელშიც ემბრიონულ პერიოდში დართულია ოვალური
ხვრელი. დაბადების შემდგომ ხვრელი ფოსოდ გარდაიქმნება, რომელსაც კიდე-limbus აქვს.
● ქვედა კედელში დართულია წინაგულ-პარკუჭის ხვრელი, რომელშიც სამსაგდულიანი სარქველია
მოთავსებული.
● ზედა და გარეთა კედლები სადაა, დამატებით ელემენტებს არ შეიცავს.

მარჯვენა წინაგულის ტრაბეკულური და გლუვი ნაწილები გამოყოფილია ტერმინალური ქედის-crista terminalis

საშუალებით, რომელიც გარედან ტერმინალურ ხაზს შეესაბამება.

კლინიკური კორელაცია: ​როგორც ვახსენეთ, ქვემო ღრუ ვენიდან სისხლი მარცხენა წინაგულში და შემდეგ პარკუჭში
გადაინაცვლებს, ხოლო ზემო ღრუ ვენიდან ჯერ მარჯვენა პარკუჭში, შემდეგ კი ფილტვის ღეროში მოხვდება, თუმცა
ამ პერიოდში ფილტვები არ ფუნქციონირებენ, ამიტომაც არსებობს ბოტალის სადინარი, რომელიც ერთმანეთთან
აკავშირებს ფილტვის ღეროსა და აორტას. ეს იმისთვისაა საჭირო, რომ თავის ტვინს ჟანგბადით მდიდარი მეტი
სისხლი მიეწოდოს.

მარჯვენა პარკუჭი

იგი გამომტანი ტრაქტია - მისი ერთერთი მონაკვეთიდან-არტერიული კონუსიდან იწყება ფილტვის ღერო. მარჯვენა
პარკუჭის კედლებია: წინა, უკანა, მედიალური (პარკუჭთაშუა ძგიდე). პარკუჭის ტრაბეკულურ ნაწილში
განსაკუთრებით კარგადაა განივთარებული ერთი-სეპტომარგინალური ტრაბეკულა, ანუ მოდერატორული ჭიმი.
მასში გაივლის გულის მნიშვნელოვანი გამტარი სისტემის- ჰ​ ისის კონის მ​ არჯვენა ფეხი. აქედან გამომდინარე, თუ
განივთარდა ამ ტრაბეკულის იშემია, დაირღვევა იმპულსის გატარება გულში.

რაც შეეხება წინაგულ-პარკუჭის სარქველს, მას 3 კარი/საგდული აქვს-წინა, უკანა და ძგიდის(მედიალური).

თითოეული მათგანი მყესოვანი სიმების საშუალებით უმაგრდება დვრილისებრ კუნთებს, რომელთა სახელებიც
სარქვლის სადგულთა სახელებს შეესაბამება.

კლინიკური კორელაცია: ებშტეინის​ ანომალიისას ეს სარქველი მოთავსებულია რამდენადმე ქვემოთ, ანუ წინაგულის
ზომა მნიშვნელოვნად აღემატება პარკუჭის ზომას-ატრიალიზაცია, ანუ გაწინაგულოვნება. ეს ანომალია
დაკავშირებულია ორსულობისას ლითიუმის პრეპარატების მიღებასთან, რომლებიც მანიაკალურ-დეპრესიული
ფსიქოზის დროს გამოიყენება სამკურნალოდ.
სარქველს შესაძლოა დაემართოს სტენოზი-გაფართოება ან ნაკლოვანება-შევიწროება. ორივე შემთხვევაში
შეინიშნება შუილი, რაც დაკავშირებულია ტურბულენტური დინების წარმოქმნასთან. თითოეული სარქვლის თითოეულ
ანომალიას თავისი შესაბამისი მოსასმენი წერტილი და ხმა აქვს.

ფილტვის ღეროსა და მარჯვენა პარკუჭს შორის მდებარეობს ნახევარმთვარისებრი აფრების სახით წარმოდგენილი
სარქველი. მას 3-წინა, მარჯვენა და მარცხენა აფრა აქვს.

ანალოგიურად 3 აფრითაა წარმოდგენილი აორტის სარქველი, თუმცა მასში წინა აფრა ჩანაცვლებულია უკანათი.
აფრების შუაში შეინიშნება კვანძები, რომლებიც მათ ნახევარკიდეებად-ლუნულებად ყოფს. თითოეული
ნახევარმთვარისებრი აფრის უკან სინუსები მდებარეობს, რომლებსაც აორტაში ვალსალვას სინუსები ეწოდება.
მათგან მარჯვენასა და მარცხენას ხვრელები აქვთ დართული, რომელთაგანაც მარჯვენა და მარცხენა
გვირგვინოვანი არტერიები იწყება.

მარცხენა წინაგული

იგი მარჯვენას ანალოგიურად 6 კედლითაა წარმოდგენილი.

● მისი უკანა კედელი აქაც გლუვია და შემომტანი ტრაქტია, რომელშიც ფილტვის 4 ვენა-2 მარჯვენა და 2
მარცხენა ჩაედინება.
● ქვედა კედელში ორკედლიანი-ბიკუსპიდური-მიტრალური სარქველი მდებარეობს.
● მედიალური კედელი წინაგულთაშუა ძგიდეა, რომელზეც მარცხენა მხრიდან შეხედვისას ძგიდის
ნამგალი-falx septi შეინიშნება. წ
● ინა კედელი იძლევა მარცხენა ყურს და მასზე მდებარეობს სავარცხელა კუნთები.
● ზედა და გარეთა კედლები აქაც სადაა.

მარცხენა პარკუჭი

მას ისევე, როგორც მარჯვენას, აქვს ზედა(ფუძე), წინა, უკანა და მედიალური(პარკუჭთაშუა ძგიდე) ნაწილები
კედლები. პარკუჭთაშუა ძგიდეს გააჩნია ორი-აპკისებრი (მცირე) და კუნთოვანი (შედარებით დიდი) ნაწილები.
მიტრალურ სარქველს აქვს წინა და უკანა საგდულები.

გულის კედლის აგებულება

გულის კედელი სამშრიანია.

მისი შიგა შრე-​ენდოკარდიუმი​, თავის მხრივ, შედგება ენდოთელური და შემაერთებელქსოვილოვანი შრეებისაგან.

იგი შიგნიდან გამოჰფენს გულს და მონაწილეობს მისი სარქველების შექმნაში. მისი სისქე სხვადასხვა უბნებში
სხვადასხვაგვარია, კერძოდ: ​ყველაზე სქელია წინაგულებზე, ნაკლებად პარკუჭებზე, კიდევ უფრო ნაკლებად
სარქველებზე და ბოლოს, ყველაზე თხელია დვრილისებრ კუნთებზე.

კლინიკური კორელაცია: ​ენდოკარდიტი​, ანუ ენდოკარდიული გარსის ანთება მეტად უვითარდებათ ადამიანებს,
რომელთაც აქვთ კარიესი, ტონზილიტი, აბსცესი და ა.შ, რომლის დროსაც ინფექცია შესაძლოა ვენულებიდან ვენებში,
ხოლო ვენებიდან გულში მოხვდეს. ენდოკარდიტის ნიშნებია: ოსლერის კვანძები თითებზე, ჯეინუეის ლაქები ხელის
გულზე, სპლინტერის ჰემორაგია ფრჩხილქვეშ, როთს ლაქები ბადურაზე.

​ ომელიც ცალკე კუნთად შეგვიძლია წარმოვიდგინოთ, როგორც წინაგულების

შუა შრე გახლავთ​ მიოკარდიუმი, რ
მიოკარდიუმი და ცალკე კუნთად-როგორც პარკუჭებისა, ვინაიდან ისინი ერთმანეთისაგან გამოყოფილია
ფიბროზული რგოლებით, რომლებიც არ შეიცავენ კუნთოვან ბოჭკოებს, არ ატარებენ იმპულსს და ქმნიან
ფიზიოლოგიურ ბარიერს გულის ზედა და ქვედა სართულებს შორის, რაც საფუძველია გულის ნაწილების
თანმიმდევრული შეკუმშვისა.
წინაგულების მიდამოში მიოკარდიუმის გარეთა, ანუ გასწვრივი შრე საერთოა ორივე წინაგულისათვის, ხოლო შიგა,
ირგვლივი შრეები ორივე წინაგულისათვის დამოუკიდებელია. რაც შეეხება პარკუჭების მიდამოს, აქ მიოკარდიუმი
სამშრიანია. გარეთა გასწვრივი შრე გულის მწვერვალზე ქმნის გულის მორევს (vortex cordis) და გადადის
შიგნითა გასწვრივ შრეში. შუა ირგვლივი შრე ორივე პარკუჭსათვის ინდივიდუალურია.

გარეთა შრე ე​ პიკარდიუმია​. პერიკარდიუმს, ანუ გულის პერანგს ორი შრე აქვს- ფიბროზული პერიკარდიუმი და
სერიოზული პერიკარდიუმი. ეს უკანასკნელი, თავის მხრივ, წარმოდგენილია პარიესული და ვისცერული ნაწილებით,
რომელთაგან პირველი ფიბროზულ პერიკარდიუმს ამოფენს შიგნიდან, ხოლო მეორე-უშუალოდ მიოკარდიუმს
აკრავს. მათ შორის პერიკარდიუმის ღრუ მდებარეობს, რომელიც სითხითაა ამოვსებული და უზრუნველყოფს ხახუნის
შემცირებას. სწორედ სეროზული პერიკარდიუმის ვისცერული ფურცელია ეპიკარდიუმი.
პერიკარდიუმს ორი სინუსი გააჩნია-განივი და ირიბი. განივი სინუსი (sinus transversum) გულში შემავალ და
გულიდან გამომავალ სისხლძარღვებს შორის მდებარეობს, ხოლო ირიბი (sinus obliquum) - მხოლოდ შემავალ
სისხლძარღვებს შორის.

კლინიკური კორელაცია: ​პერიკარდიუმში ზედმეტი სითხის დაგროვების შემთხვევაში ვითარდება გულის ტამპონადა,
რომლის გამოვლინებაც შემდეგნაირია: არტერიული წნევის დაქვეითება(ჰიპოტენზია), ვენური წნევის
მომატება(ჰიპერტენზია. ახლავს საუღლე ვენების გადავსება, დაჭიმვა), გულის ტონების მოყრუება. ამ სამი ნიშნის
ერთობლიობას ბეკის ტრიადა ეწოდება.

სტრესის დროს სიმპათიკური ნერვული სისტემა გააქტიურებულია, რის გამოც გული მუდმივად „შეკუმშულ“
მდგომარეობაშია. ეს საბოლოო ჯამში კარდიომიოციტების დაზიანებას და გულის ფორმის შეცვლას-მიოკარდიუმის
დაზიანებას, ანუ კარდიომიოპათიას იწვევს, რასაც „გატეხილი გულის სინდრომს“, სტრესინდუცირებულ
კარდიომიოპათიას, ან ტაკოცუბოს კარდიომიოპათიას უწოდებენ.

გულის ტოპოგრაფია

გულის ქვედა საზღვარი იქმნება პარკუჭებისაგან. გაივლის მკერდ-მახვილისებრ სინქონდროზზე, მე-6 ნეკნის ზედა
კიდესა და მე-5 ნეკნთაშუა სივრცეზე.

მარჯვენა საზღვარს გულის მარჯვენა ყური(წინაგული) ქმნის. იგი გაივლის ზემო ღრუ ვენის მარჯვენა კიდეზე,
მარჯვენა მე-2 ნეკნის სამკერდე ბოლოზე, მე-3 ნეკნის ზედა კიდეზე, დაეშვება მე-5 ნეკნამდე რკალივით და ამავე
ნეკნის ხრტილიდან გადავა ქვედა საზღვარში.

მარჯვენა და ქვედა საზღვრები ერთმანეთზე გადასვლისას ქმნიან გულის მწვერვალს, რომელიც მდებარეობით
შეესაბამება მე-5 ნეკნთაშუა სივრცეს.

ზედა საზღვარს ქმნის წინაგულები, აორტა ფილტვის ღერო. მარცხენა საზღვარი იქმნება მარცხენა პარკუჭისა და
ყურისაგან. იგი გაივლის აორტის რკალზე, ფილტვის ღეროზე, მარცხენა წინაგულის ყურზე, დახრილად გადაივლის
მე-2 ნეკნსა და ნეკნთაშუა სივრცეზე და მწვერვალთან ემიჯნება ქვედა საზღვარს.

რაც შეეხება გულის მდებარეობას, მისი1/3 შუახაზის მარჯვნივ, ხოლო დარჩენილი 2/3 შუახაზის მარცხნივ
მდებარეობს, ხოლო მისი ღერძი მიმართულია ზემოდან ქვემოთ, უკნიდან წინ და მარჯვნიდან მარცხნივ.

გულის სინტოპია
წინიდან ეხება:მკერდის ძვალი, მარცხენა მე-2-მე-5 ნეკნთა ხრტილები, შუასაყრის პლევრა, ნეკნ-შუასაყრის
წიაღი.
ქვევიდან ეხება დიაფრაგმა, ხოლო უკნიდან-მთავარი ბრონქები, საყლაპავი მილი, დასწვრივი აორტა და ფილტვის
არტერიები.

მოსასმენი წერტილები:

წერტილების დასამახსოვრებლად შეგვიძლია დავიმახსოვროთ აბრევიატურა ​APETM,​ რომელშიც თითოეული ასო

რაღაც კონკრეტულ უბანს შეესაბამება.

A​-აორტის სარქვლოვანი აპარატი მოისმინება მე-2 ნეკნთაშუა სივრცეში მარჯვნივ

P​-პულმონური, ანუ ფილტვის ღერო მოისმინება მე-2 ნეკნთაშუა სივრცეში მარცხნივ

E​-ერბის წერტილი-აორტა მოისმინება მე-3 ნეკნთაშუა სივრცეში მარცხნივ

T​-ტრიკუსპიდური, ანუ სამკარიანი სარქველი მოსმინება მე-4-მე-5 ნეკნთაშუა სივრცეში მარცხნივ (​ შეესაბამება
გულის მწვერვალს)

M​- მიტრალური, ანუ ორკარიანი სარქველი მოისმინება ლავიწის შუა ხაზისაკენ, ძუძუს დვრილის ქვეშ მარცხნივ

გულის კვება

გულს კვებავს 2 მნიშვნელოვანი სისხლძარღვი: მარჯვენა და მარცხენა გვირგვინოვანი არტერიები. მარჯვენა

გვირგვინოვანი არტერია იწყება აორტის მარჯვენა სინუსიდან და გვაძლევს ტოტებს: მარჯვენა წინაგულისა და მისი
ყურისათვის, მარჯვენა პარკუჭისათვის და მარცხენა პარკუჭის გარკვეული მცირე ნაწილისათვის, სანაპირო ტოტს,
შემდეგ პარკუჭთაშუა უკანა ღარში გადადის და გრძელდება უკანა პარკუჭთაშუა არტერიაში. გამოეყოფა ტოტები
სინოატრიული და ატრიოვენტრიკულური კვანძებისათვის (შემთხვევათა უმრავლესობაში). ასევე აქვს ერთი მეტად
მნიშვნელოვანი-არტერიული კონუსის ტოტი, რომელიც რიგ შემთხვევებში დამოუკიდებლად გამოდის
გვირგვინოვანი სინუსიდან და ამ შემთხვევაში ამბობენ, რომ სახეზეა მესამე გვირგვინოვანი არტერია.

მარცხენა კორონარული არტერია კვებავს გულის მარცხენა ნაწილს და ნაწილობრივ მარჯვენას-მის მცირე ნაწილს.
მას აქვს წინაგულის, მარცხენა ყურის, პარკუჭთაშუა წინა, მარგინალური(სანაპირო), შემომხვევი, დიაგონალური
ტოტები.

კორონარულ სისტემაში გვაქვს 3 ტიპის ანასტომოზები:

1. სისტემშიგა-როდესაც ერთი გვირგვინოვანი არტერიის სხვადასხვა ტოტები უკავშირდება ერთმანეთს.

2. სისტემათშორისი-როდესაც ორი სხვადასხვა კორონარული არტერიის ტოტები უკავშირდება ერთმანეთს.
3. სისტემგარე-როდესაც რომელიმე ტოტი დაუკავშირდება სხვა წყაროდან გამომავალ ტოტებს.

შემთხვევათა უმეტესობაში პარკუჭთაშუა წინა ღარში გრძელდება მარცხენა კორონარული არტერია, ხოლო უკანა
ღარში-მარჯვენა კორონარული არტერია, შესაბამისად პარკუჭთაშუა უკანა ტოტი ეკუთვნის მარჯვენას, ხოლო
წინა-მარცხენას. იმის მიხედვით, თუ საიდან გამოდის პარკუჭთაშუა უკანა ტოტი, კორონარული სისხლის
მიმოქცევის ტიპი არის მარჯვენა ან მარცხენა, შესაბამისად შემთხვევათა უმრავლესობაში გვაქვს მარჯვენა
დომინანტური ტიპის.

კლინიკური კორელაცია: ​როგორც ვთქვით, მარჯვენა გვირგვინოვანი არტერია კვებავს მარცხენა პარკუჭის უკანა
კედელს, ძგიდის უკანა ნაწილსა და მარჯვენა პარკუჭს. პარკუჭთაშუა წინა ტოტით იკვებება მარცხენა პარკუჭის წინა
კედელი და ძგიდის წინა ნაწილი, ხოლო შემომხვევი ტოტით-მარცხენა პარკუჭის ლატერალური კედელი. ამის ცოდნა
მნიშვნელოვანია კლინიკური თვალსაზრისით, ვინაიდან, კორონაროგრაფიის, ანუ გულის მკვებავი არტერიების
დათვალიერების დროს ვნახავთ, თუ რომელი არტერიის სანათურია შევიწროებული, და მისი გამოსაკვები უბნის
შესაბამისად მივხვდებით, თუ გულის რომელ ნაწილშია მოსალოდნელი იშემიური ინფარქტის განვითარება.
(დახშობითი პროცესები ძირითადად მიმდინარეობს პარკუჭთაშუა წინა ტოტში.)

კლინიკური კორელაცია: ​გულის იშემიური დაავადების (გიდ) დროს კორონარები დახშულია და იგრძნობა ტკივილი,
რადგან ჟანგბადის ნაკლებობის გამო კუნთებში მიმდინარეობს ანაერობული სუნთქვა, გროვდება რძემჟავა და იგი
აქტიურად აღიზიანებს თავისუფალ ნერვულ დაბოლოებებს, ანუ იწვევს ტკივილს. გიდ-ის დროს პაციენტს შესაძლოა
ჰქონდეს ტკივილის შეგრძნება გულმკერდის მე-10 მალის დონემდე, ანუ ჭიპამდე. ამაზე ქვემოთ გამორიცხულია,
ვინაიდან დანარჩენს ბლოკავს T10 დერმატომი.

კლინიკური კორელაცია: ​შუნტირების დროს ქვემო კიდურიდან იღებენ ზედაპირული ვენის ფრაგმენტს და ათავსებენ
აორტასა და დაზიანებულ კორონარს, კერძოდ შევიწროებული ნაწილის დისტალურ ნაწილს შორის, რის
საფუძველზეც განახლდება სისხლის მიმოქცევა, ხოლო სტენტირების დროს შევიწროებულ ადგილას დგამენ სტენტს
და აფართოებენ სანათურს.

გულის ვენური სისტემა

გულში 3 ვენური სისტემაა:

1. გულის წინა ვენები-იხსნებიან დამოუკიდებლად მარჯვენა წინაგულში

2. გულის უმცირესი ვენები-მდებარეობენ კედლის სისქეში, იხსნებიან მარჯვენა პარკუჭში დამოუკიდებლად
3. გულის 5 მთავარი ვენა-ესენია:გულის დიდი ვენა (პარკუჭთაშუა წინა ღარში),გულის შუა ვენა (პარკუჭთაშუა
უკანა ღარში), გულის მცირე ვენა, მარცხენა წინაგულის ირიბი (მარშალის) ვენა, მარცხენა პარკუჭის უკანა
ვენა.

გულის ინერვაცია

გული ინერვირდება როგორც სიმპათიკური, ისე პარასიმპათიკური სისტემებით. მის ინერვაციაში სიმპათიკური
წველის კისრიდან გამომავალი კვანძები მონაწილეობს, ხოლო პარასიმპათიკური სისტემიდან-კისრის მეათე, ანუ
ცთომილი ნერვი. ამ უკანასკნელის მარჯვენა SA კვანძი ანელებს მთელი გულის რიტმს, ხოლო მარცხენა-AV კვანძი
ანელებს მხოლოდ პარკუჭების რიტმს. ამ ორი სისტემის ნერვები ერთმანეთში იხლართებიან და გვაძლევენ გულის
ნერვულ წნულებს: ზედაპირულს-plexus caroticus superficialis, რომელიც აორტის რკალის ქვეშ მდებარეობს და
ღრმას-plexus caroticus profundus, რომელიც აორტის რკალის უკანაა.

რაც შეეხება ამ სისტემათა გავლენას გულზე, სიმპათიკური ნერვული სისტემის 5 დადებითი ეფექტია:

● შეკუმშვის ძალა იზრდება (ინოტროპული ეფ.),

● შეკუმშვის სიხშირე იზრდება(ქრონოტროპული ეფ.),
● აგზნებადობა იზრდება (ბათმოტროპული ეფ.),
● აგზნების გატარების სიჩქარე იზრდება (დრონოტროპული ეფ.),
● შეკუმშვის და მოდუნების მონაცვლეობის სისწრაფე იზრდება(ლუზიტროფული ეფ.).

ანალოგიური, ოღონდ უარყოფითი ეფექტები აქვს პარასიმპათიკურ ნერვულ სისტემას.

აგზნების გატარება
აგზნების კერა სინოატრიული კვანძია, რომელიც ზემო ღრუ ვენისა და მარჯვენა წინაგულის ერთმანეთთან
დაკავშირების უბანში მდებარეობს. იგი ფეისმეიქერი, ანუ რითმის წამყვანია.
ბახმანის(წინა), ვენკენბაბის(შუა) და თორელის(უკანა) კვანძებით იმპულსი აქედან მიემართება
ატრიოვენტრიკულური კვანძისაკენ, რომელიც წინაგულებისა და პარკუჭების საზღვარზე მდებარეობს. ამ
უკანასკნელიდან აგზნება ჰისის კონისაკენ მიემართება. ამ კონას 2-მარჯვენა და მარცხენა(იყოფა წინა და უკანა
ტოტებად) ფეხი აქვს. საბოლოოდ ჰისის კონის ფეხები პურკინიეს ბოჭკოებში გადადის. ხსენებული ბოჭკოები
მწვერვალიდან ფუძისაკენ მიემართება და მიოკარდიუმში გაიფანტება. აქედან გამომდინარე შეკუმშვის ტალღა
მწვერვალიდან ფუძისაკენ ვრცელდება, რაც საჭიროა იმისათვის, რომ სისხლი მაქსიმალურად ეფექტურად გადავიდეს
ფუძეზე მდებარე სისხლძარღვებში-აორტასა და ფილტვის ღეროებში.

გულის ლიმფური სისტემა

გულის ლიმფურ სისტემაში გვაქვს ღრმა და ზედაპირული ლიმფური ძარღვები. ღრმა მდებარეობს მიოკარდიუმსა და
ენდოკარდიუმს შორის, ხოლო ზედა-ეპიკარდიუმსა და მიოკარდიუმს შორის. მარცხენა მხარეს განლაგებული
ლიმფური კოლექტორი მიერმართება ბრონქ-სასულის ლიმფურ კვანძებში, ხოლო მარჯვენა მხრიდან - შუასაყრის
წინა ლიმფურ კვანძებში.