Уништување на природни еко-системи

09/12/2023 Велимир Ефремовски 1

1. Дефинирање на еко-систем
• Екосистемот го претставува единството на биоценозата и биотопот. Живата
заедница во природата мора да зазема одреден простор во кој членовите на
таа заедница ги задоволуваат нивните потреби: се движат, земаат храна,
дишат, наоѓаат засолниште и заштита итн. Тој простор се нарекува биотоп и во
него живеат припадници на соодветната биоценоза.
• Тие воспоставуваат многу сложени односи меѓу себе и истовремено преку
одредени врски се поврзуваат со средината во која живеат. На овој начин,
биоценозата и биотопот заедно формираат еколошки систем од повисок ред -
екосистем.Екосистемите содржат биотски или живи, делови, како и абиотски
фактори или неживи делови.

09/12/2023 Велимир Ефремовски 2

2. Видови еко-системи

09/12/2023 Велимир Ефремовски 3

 Видови
екосистеми

ВОДЕНИ Копнени
ЕКОСИСТЕМИ екосистеми

Шумски
Слатководни Морски екосистеми
екосистеми екосистеми
Тревни
екосистеми
Езера бари
Планински
екосистеми
Реки, потоци
Пустински
екосистеми
Мочуришта

09/12/2023 Велимир Ефремовски 4

3. Важност на еко-систем
• Здравите копнени екосистеми се од витално значење за човековата
благосостојба и опстанок, бидејќи ни обезбедуваат основни производи и
придобивки.
• Над 90% од нашата храна доаѓа од копнените екосистеми, кои исто така
обезбедуваат енергија, градежни материјали, облека, лекови, свежа и чиста
вода и чист воздух.
• Обезбедува живеалиште на диви растенија и животни. Промовира различни
синџири на исхрана и прехранбени мрежи. Ги контролира суштинските
еколошки процеси и промовира животи. Вклучен во рециклирање на хранливи
материи помеѓу биотски и абиотски компоненти.

09/12/2023 Велимир Ефремовски 5

4. Загадувачи и начини на уништување на екосистеми
• Загадувачите вклучуваат сè, од издувни гасови од автомобили и согорување на
јаглен до канализација или пестициди, а сето тоа негативно влијае на земјата,
водата и воздухот.
• Загадувањето на земјиштето може да биде предизвикано од земјоделството,
рударството, депониите, градежништвото, нуклеарниот отпад, урбанизацијата и
индустријата.
• Луѓето влијаат на екосистемот на многу начини: пренаселеност, загадување,
согорување на фосилни горива и уништување на шумите. Ваквите промени
предизвикаа климатски промени, ерозија на почвата, слаб квалитет на воздухот
и вода што не може да се пие.

09/12/2023 Велимир Ефремовски 6

 5. Урбанизација како поим за уништување на екосистеми
• Урбанизацијата често резултира со уништување на шумите, губење на
живеалиштата и екстракција на слатка вода од животната средина, што
може да ја намали биолошката разновидност и да ги промени
опсезите и интеракциите на видовите.
• Негативни ефекти од урбанизацијата: Зголемувањето на населението
предизвикува станбени проблеми, пренатрупаност, невработеноста,
развој на сиромашни квартови, проблеми со вода и санитација, лошо
здравје и ширење на болести, сообраќаен метеж, урбаниот криминал.

09/12/2023 Велимир Ефремовски 7

6. Извори на загадување на
екосистеми
• Причини за загадување на животната средина
се: урбанизација и индустријализација, од ерата
на индустриската револуција, човекот продолжи
да внесува опасни материјали во животната
средина со алармантна брзина, рударство и
истражување, земјоделски активности,
согорување на фосилни горива, честички,
пластика.
• Загадувачите како што е сулфурот може да
доведат до вишок нивоа на киселина во езерата и
потоците и да ги оштетат дрвјата и шумските
почви; атмосферскиот азот може да го намали
биодиверзитетот на растителните заедници и да
им наштети на рибите и другите водни животни;
• Главниот извор на загадување на водата е од
канализацијата и пречистувањето на отпадните
води, додека за дифузното загадување, главните
извори се од земјоделските централи и
електраните на фосилни горива (преку воздухот).
09/12/2023 Велимир Ефремовски 8
 7. Значење на урбанизација за уништување на екосистеми
• Губењето на живеалиштата е најголемата закана за биолошката
разновидност. Урбанизацијата не само што ги уништува и фрагментира
живеалиштата туку и ја менува самата животна средина. На пример,
уништувањето на шумите и фрагментацијата на шумските површини
доведува до деградација и губење на живеалиштето во внатрешноста
на шумите, како и создавање живеалиште на шумските рабови.
• Урбанизацијата се однесува на концентрацијата на човечкото
население во посебни области. Оваа концентрација води кон
трансформација на земјиштето за станбени, комерцијални, индустриски
и транспортни цели. Може да вклучува густо населени центри, како и
нивните соседни периурбани или приградски рабови

09/12/2023 Велимир Ефремовски 9

• Кои се начини на уништување и како се уништуваат еко системите ?
• Како се уништуваат од што ?
- Извлекувањето природни ресурси, загадувањето на воздухот и водните патишта и
уништувањето на дивите предели се некои од најштетните примери на индустриско
уништување. Овие активности можат да уништат дел или целиот екосистем,
бришејќи ги растенијата и животните кои овие екосистеми ги нарекуваат дом.
- Губењето на екосистемите е предизвикано главно од промените во користењето на
копното и морето, експлоатацијата, климатските промени, загадувањето и
воведувањето на инвазивни видови. Некои работи имаат директно влијание врз
природата, како фрлањето отпад во океанот. Другите причини се индиректни.
- Некои примери вклучуваат ископ на природни ресурси како јаглен, лов и риболов
на животни за храна и расчистување на шумите за урбанизација и употреба на
дрво. Широката прекумерна употреба на необновливите ресурси, како фосилните
горива, може да предизвика голема штета на животната средина.
- Важни директни двигатели вклучуваат промена на живеалиштата, климатски
промени, инвазивни видови, преголема експлоатација и загадување. Повеќето од
директните двигатели на деградација на екосистемите и биодиверзитетот во
моментов остануваат константни или се зголемуваат во интензитет во повеќето
екосистеми

09/12/2023 Велимир Ефремовски 10

Изгорена алпска вегетација на пожарот на Уништување на шумите за
езерото Мекензи, Тасманија, 2016 производство на палмово масло
во малезиски Борнео.

Уништување на шумите во Суматра.

Воздушен поглед на прашума

исчистена за земјоделство во
09/12/2023 Велимир Ефремовски Суринам. 11
 Рударски операции во рудникот за злато
Рио Хуајпетуе во Перу.

Плантација на багрем во Суматра.

Оган во Танзанија.
Влијанието на производството на хартија
врз шумите може да биде значително.

09/12/2023 Велимир Ефремовски 12

Неодамна беше исчистена шума за соја во Боливија.

Загадување на воздухот над Сао

Паоло, Бразил.
09/12/2023 Велимир Ефремовски 13
 Венец рогови (Rhyticeros
undulatus).
Роговите се важни распрскувачи
на семиња во многу шуми,
но тие често се мета на ловците.

Бразил,
Колумбија,
Нигерија,
Мадагаскар и
други земји,
собирањето на
диви животни за
трговија со
домашни
миленици
го зема својот
данок врз
локалната
животинска
популација.

09/12/2023 Велимир Ефремовски 14

Секој треба да ги почитува дивите животни како живи, дишечки,
чувствителни суштества што се. Треба да ги оставиме во
дивината и да ги оставиме да живеат природно без човечка
интервенција, грабеж или уништување на нивното живеалиште.
Ловот и риболовот за спорт се брутални средства за да се покаже
доминација над дивиот свет и егзотичните животни.

09/12/2023 Велимир Ефремовски 15

Заклучок

• Човек e оној
• кој најмногу го
• уништува
• екосистемот.
09/12/2023 Велимир Ефремовски 16
09/12/2023 Велимир Ефремовски 17