Bài Giảng Môn Kết Cấu Động Cơ: Website: http://haui.edu.vn © 2021 Hanoi University of Industry All rights reserved 1

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP HÀ NỘI – BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ
BÀI GIẢNG MÔN

KẾT CẤU ĐỘNG CƠ
Website: http://haui.edu.vn 1
© 2021 Hanoi University of Industry All rights reserved
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP HÀ NỘI – BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ
BÀI GIẢNG MÔN

BÀI 4: CƠ CẤU TRỤC KHUỶU – THANH TRUYỀN
MỤC TIÊU CỦA BÀI HỌC
Trình bày được về nhiệm vụ, vật liệu chế tạo, kết cấu của:
 Nhóm Piston
ức  Nhóm Thanh truyền
th
 Nhóm Trục khuỷu
ến
Ki
 Hoạt động nhóm.

Kỹ năng
Th
ái
độ  Rèn luyện thái độ tốt khi còn ngồi trên ghế nhà trường.
4.3 Xecmăng
4.3.1 Vai trò
Xecmăng khí làm nhiệm vụ bao kín tránh
lọt khí
Xecmăng dầu ngăn dầu bôi trơn từ hộp
trục khuỷu sục lên buồng cháy.
4.3.2 Điều kiện làm việc
Xecmăng chịu tải trọng cơ học lớn, nhất
là xecmăng đầu tiên.
4.3.3 Vật liệu chế tạo
Hầu hết xecmăng được chế tạo bằng gang
xám pha hợp kim.
Hình 4.10 Các kiểu lắp ghép
Piston và thanh truyền
4.3.4 Kết cấu
- Xecmăng khí:
Kết cấu của xecmăng khí được
đặc trưng bằng kết cấu của tiết diện và
miệng xecmăng.
Hình 4.11 Kết cấu xec măng khí
- Xecmăng dầu.
Xecmăng dầu có nhiệm vụ ngăn dầu
bôi trơn sục lên buồng cháy
Hình 4.12 Kết cấu xec măng dầu
4.3.4 Kết cấu xecmăng

 Nếu vát phía ngoài thì phải lắp hướng xuống phía dưới còn vát phía
trong thì phải lắp hướng lên buồng cháy, nhằm tránh hiện tượng giảm
lực căng của xecmăng do áp suất cao của khí lọt từ buồng cháy.
 Loại hình thang – vát có tác dụng giữ muội than khi xecmăng co bóp
do đường kính xylanh không hoàn toàn đồng đều theo phương dọc
trục, do đó tránh được hiện tượng bó kẹt xecmăng trong rãnh của nó.
4.4 Thanh truyền
4.4.1 Vai trò
Thanh truyền là chi tiết nối giữa piston và
trục khuỷu hoặc guốc trượt.
Thanh truyền chịu lực khí thể, lực quán tính
của nhóm piston và lực quán tính của bản thân
thanh truyền. 4.4.3 Vật liệu chế tạo
Thường dùng thép ít cacbon hoặc thép
cacbon trung bình như C30, C35, C45.
Hình 4.13 Kết cấu Thanh truyền
 Khi chốt piston lắp tự do với đầu nhỏ thanh
truyền, trên đầu nhỏ thường phải có bạc lót
(hình a).
 Ở một số động cơ người ta thường làm
vấu lồi trên đầu nhỏ để điều chỉnh trọng
tâm thanh truyền cho đồng đều giữa các
xylanh (hình b).
Hình 4.14 Kết cấu đầu nhỏ Thanh truyền
 Để bôi trơn bạc lót và chốt piston có những

phương án như dùng rãnh hứng dầu (hình c)
 Ở động cơ hai kỳ, do điều kiện bôi trơn khó
khăn, người ta làm các rãnh chứa dầu ở bạc
đầu nhỏ(hình d).
 Cũng chính vì bôi trơn khó khăn nên ở một
số động cơ người ta dùng bi kim thay cho
bạc lót (hình e
Hình 4.14 Kết cấu đầu nhỏ Thanh truyền
Thân thanh truyền

 Tiết diện thân thanh truyền thường
thay đổi từ nhỏ đến lớn kể từ đầu
nhỏ đến đầu to. Tiết diện tròn (hình
a) có dạng đơn giản, có thể tạo phôi
bằng rèn tự do, thường được dùng
trong động cơ tàu thủy.
Hình 4.15 Các loại tiết diện thân thanh truyền
Thân thanh truyền
 Loại tiết diện chữ I (hình b) có sức
bền đều theo hai phương, được
dùng rất phổ biến, từ động cơ cỡ
nhỏ đến động cơ cỡ lớn và được
tạo phôi bằng phương pháp rèn
khuôn.
 Loại tiết diện hình chữ nhật, ô van
(hình c và d) có ưu điểm là dễ chế
tạo,thường được dùng ở động mô
tô, xuồng máy cỡ nhỏ.
Hình 4.15 Các loại tiết diện thân thanh

truyền
+ Đầu to thanh truyền

Đầu to thanh truyền thường được cắt làm hai nửa
và lắp ghhép với nhau bằng bulong hay vít cấy. Do
đó bạc lót cũng phải chia làm hai nửa và phải được
cố định trong trong lỗ đầu to thanh truyền.
Hình 4.16 Đầu to thanh truyền
4.5 Bulong thanh truyền

4.5.1 Vai trò
Bulong thanh truyền là chi tiết ghép nối hai nửa đầu to thanh
truyền.
Bulong thanh truyền khi làm việc chịu các lực như lực xiết ban
đầu, lực quán tính của nhóm piston – thanh truyền không kể nắp đầu
to thanh truyền.
Bulong thanh truyền thường được chế tạo bằng thép hợp kim
có các thành phần crom, mănggan, niken …Tốc độ động cơ càng lớn,
vật liệu bulong thanh truyền có hàm lượng kim loại quý càng nhiều
4.5.4 Kết cấu

Hai nửa đầu to thanh truyền có thể được
ghép nối bằng bulong hoặc gu giông.
Hình 4.17 Kết cấu đầu to thanh truyền
4.6 Trục khuỷu
Đây là chi tiết rất quan trọng và chiếm tỷ trọng khá lớn, có thể
đến 25 - 30% giá thành động cơ
4.6.1 Vai trò
Trục khuỷu nhận lực tác dụng từ piston tạo momen quay kéo
các máy công tác và nhận năng lượng của bánh đà ; sau đó
truyền cho thanh truyền và piston thực hiện quá trình nén cũng
như trao đổi khí trong xylanh.
Trục khuỷu chịu lực T,Z do lực khí thể và và lực quán tính của
nhóm piston – thanh truyền gây ra. Ngoài ra trục khuỷu còn
chịu lực quán tính ly tâm của các khối lượng quay lệch tâm
của các bản thân trục khuỷu và của thanh truyền.
Hình 4.18 Trục khuỷu
4.6.3 Vật liệu và phương pháp chế tạo.

Trục khuỷu của động cơ tốc độ thấp như động cơ tàu thủy và
tĩnh tại thường được chế tạo bằng thép cacbon trung bình như thép
C35, C40, C45.
Gang graphit cầu : Gang cầu có đặc điểm rất dễ đúc và rẻ.
4.6.4 Kết cấu

Người ta phân chia trục khuỷu thành một số loại sau :
* Trục khuỷu ghép và trục khuỷu nguyên.
Hình 4.19 Trục khuỷu ghép Hình 4.20Trục khuỷu nguyên
Đầu trục khuỷu

Đầu trục lắp vấu để quay trục
khi cần thiết hoặc để khởi động bằng
tay quay (maniven). Trên đầu tục
khuỷu thường có then để lắp puli dẫn
động quạt gió, bơm nước cho hệ
thống làm mát, đĩa giảm dao động
xoắn (nếu có) và lắp bánh răng trục
khuỷu.
Hình 4.21 Đầu trục khuỷu
Cổ khuỷu
Cổ trục khuỷu được gia công và xử lý bề mặt đạt độ cứng và độ
bóng cao. Phần lớn các động cơ có cổ trục cùng một đường kính.
Chốt khuỷu
Chốt khuỷu cũng phải được gia công và xử lý bề mặt để đạt độ
cứng và độ bóng cao. Đường kính chốt thường nhỏ hơn đường kính
cổ, nhưng cũng có những trường hợp động cơ cao tốc – do lực quán
tính lớn – đường kính chốt khuỷu có thể bằng đường kính cổ khuỷu.
Dầu bôi trơn thường được

dẫn từ thân máy đến các cổ trục
khuỷu, rồi theo các đường rãnh
trong cổ, má khuỷu dẫn lên chốt
khuỷu.
Hình 4.22 Đường dầu trong trục khuỷu
Má khuỷu
Má khuỷu đơn giản và dễ gia công nhất là có dạng chữ nhật và
dạng tròn. Đối với động cơ có cổ khuỷu lắp ổ bi, má khuỷu tròn đồng
thời đóng vai trò cổ khuỷu.
Đối trọng
Đối trọng là các khối lượng gắn trên trục khuỷu để tạo ra lực
quán tính ly tâm nhằm những mục đích sau :
 Cân bằng lực quán tính ly tâm Pk của trục khuỷu .
 Cân bằng một phần lực quán tính chuyển động tịnh tiến cấp I.
 Giảm tải trọng tác dụng cho một cổ khuỷu
 Đối trọng còn là nơi để khoan bớt các khối lượng khi cân bằng động
hệ trục khuỷu.
Về mặt kết cấu có các loại đối trọng sau :

 Đối trọng liền với má khuỷu, thông thường dùng cho động cơ cỡ
nhỏ và trung bình như động cơ ô to, máy kéo.
 Để dễ chế tạo, đối trọng được làm rời rồi lắp với trục khuỷu.
Đuôi trục khuỷu

Đuôi trục khuỷu có mặt bích để
lắp bánh đà và được làm rỗng để lắp
vòng bi đỡ trục sơ cấp hộp số.
Trên bề mặt ngõng trục có lắp
phớt chắn dầu, tiếp đó là ren hồi dầu có
chiều xoắn ngược với chiều quay của
trục khuỷu để gạt dầu trở lại. Sát với cổ
trục cuối cùng là đĩa chắn dầu.
Hình 4.23 Đuôi trục khuỷu
4.7 Bánh đà
4.7.1 Vai trò
Cũng như ở các máy móc
khác, bánh đà của động cơ đốt trong
có vai trò giữ cho độ không đồng
đều của dộng cơ nằm trong giới hạn
cho phép.
Bánh đà động cơ tốc độ thấp
thường là gang xám, còn của động
cơ tốc độ cao thường dùng thép ít
cacbon. Hình 4.24 Vị trí lắp Bánh đà
4.7.3 Kết cấu
Theo kết cấu, người ta chia bánh đà thành các loại
sau:
- Bánh đà dạng đĩa là bánh đà mỏng có mômen quán
tính nhỏ nên chỉ dùng cho động cơ tốc độ cao và
rất hay gặp ở động cơ ô tô
- Bánh đà dạng chậu là bánh đà có dạng trung gian
của hai loại trên.
- Bánh đà dạng vành có nan hoa.
Hình 4.25
Hình 3.25Kết
Kếtcấu
cấuBánh
bánh đà
4.8 Các loại ổ đỡ của trục khuỷu

4.8.1 Bạc lót
Bạc lót trên trục khuỷu gồm bạc lót
cổ khuỷu và bạc lót chốt khuỷu. Về
mặt kết cấu hai loại tương tự như
nhau, chỉ khác nhau chủ yếu là về
kích thước.
Hình 4.26 Kết cấu bạc lót trục khuỷu
 Bạc lót mỏng thường được sử dụng ở động cơ ô tô máy kéo, có ưu
điểm thuận tiện khi thay thế, sửa chữa theo cốt, tức là thay bạc có
đường kính nhỏ hơn.
 Bạc lót dày có gộp bạc và lớp hợp kim chịu mòn đều dày và thường
có gờ vai cũng được tráng hợp kim chịu mòn để hạn chế di chuyển
dọc trục.
- Hợp kim babít
Phổ biến là babit nền thiết và babit nền chì.
Hợp kim đồng chì

Tổ chức kim loại của hợp kim đồng chì là hỗn hợp cơ học của
đồng (Cu) và chì (Pb), cụ thể là các tấm chì mềm trên nền đồng cứng.
Hợp kim nhôm

Hợp kim nhôm đóng vai trò là hợp kim chịu mòn được tráng, cán
và ủ khuấch tán trên gộp bạc thép để tạo độ bám dính . Bạc lót hợp kim
nhôm có sức bền cơ học và độ cứng cao, hệ số dần nhiệt lớn, do đó
ngày càng được dùng rộng rãi để thay thế cho bộ môn đồng chì.
Hợp kim gốm
Hợp kim gốm có ưu điểm chủ yếu là ít phải bôi trơn vì kim loại ở
dạng xốp có thể chứa được dầu bôi trơn
4.8.2 Ổ bi
Để giảm chiều dài trục khuỷu tức
là chiều dài thân máy của động cơ
nhiều xylanh, cổ khuỷu đồng thời
là má khuỷu được lắp ổ bi. Khi đó
trục khuỷu gồm nhiều đoạn trục
được định vị và lắp ghép với nhau
bằng bulong.
Hình 4.27 Má khuỷu được lắp ổ bi
4.8.2 Ổ bi
Để bôi trơn các chốt khuỷu (vẫn phải dùng bạc lót), dầu phải được dẫn
từ một cổ có bạc lót thường ở đầu trục khuỷu – gọi là cổ giả rồi theo
các đường dẫn trong trục khuỷu để đến các cổ chốt.

Bài Giảng Môn Kết Cấu Động Cơ: Website: http://haui.edu.vn © 2021 Hanoi University of Industry All rights reserved 1

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Bài Giảng Môn Kết Cấu Động Cơ: Website: http://haui.edu.vn © 2021 Hanoi University of Industry All rights reserved 1

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP HÀ NỘI – BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ

BÀI GIẢNG MÔN

BÀI GIẢNG MÔN

 Hoạt động nhóm.

Hình 4.11 Kết cấu xec măng khí

Hình 4.12 Kết cấu xec măng dầu

4.3.4 Kết cấu xecmăng

Hình 4.13 Kết cấu Thanh truyền

Hình 4.14 Kết cấu đầu nhỏ Thanh truyền

 Để bôi trơn bạc lót và chốt piston có những

Hình 4.14 Kết cấu đầu nhỏ Thanh truyền

Thân thanh truyền

Hình 4.15 Các loại tiết diện thân thanh truyền

Hình 4.15 Các loại tiết diện thân thanh

+ Đầu to thanh truyền

Hình 4.16 Đầu to thanh truyền

4.5 Bulong thanh truyền

4.5.4 Kết cấu

Hình 4.17 Kết cấu đầu to thanh truyền

Hình 4.18 Trục khuỷu

4.6.3 Vật liệu và phương pháp chế tạo.

4.6.4 Kết cấu

Hình 4.19 Trục khuỷu ghép Hình 4.20Trục khuỷu nguyên

Đầu trục khuỷu

Hình 4.21 Đầu trục khuỷu

Dầu bôi trơn thường được

Hình 4.22 Đường dầu trong trục khuỷu

Về mặt kết cấu có các loại đối trọng sau :

Đuôi trục khuỷu

Hình 4.23 Đuôi trục khuỷu

4.8 Các loại ổ đỡ của trục khuỷu

Hình 4.26 Kết cấu bạc lót trục khuỷu

Hợp kim đồng chì

Hợp kim nhôm

Hình 4.27 Má khuỷu được lắp ổ bi

You might also like