Temeljni kriteriji financijskog

odluivanja
Budetiranje kapitala

P 09

Metode financijskog odluivanja

Temeljne metode
Metoda iste sadanje vrijednosti
Metoda interne stope profitabilnosti

Metode financijskog odluivanja

Dodatne metode

Metoda razdoblja povrata

Metoda diskontiranog razdoblja povrata
Metoda indeksa profitabilnosti
Metoda anuiteta
Odnos koristi i rtava

Posebne metode

Metoda diferencije
Metoda modificirane interne stope profitabilnosti

Drugi kriteriji odluivanja

RAZDOBLJE POVRATA
najjednostavniji kriterij

Razdoblje povrata

Najjednostavniji kriterij financijskog

odluivanja o realnim investicijama

Broj razdoblja (godina) u kojima e se

vratiti uloena novana sredstva u
odreeni projekt

Broj razdoblja (godina) u kojima e

tekui isti novani tokovi vratiti
investicijske trokove

Izraunavanje razdoblja povrata

openito

jednaki novani tokovi

tp

I0

Vt

tp

t 1
I0 investicijski trokovi
Vt isti novani tokovi
tp razdoblje povrata

V1 V2

I0
Vt
VT

Vt

Projekti A, B i C
novani tokovi projekta

godina
0

A
(trokovi)

- 10.000

- 10.000

- 10.000

1.000

3.000

5.000

2.000

3.000

4.000

3.000

3.000

3.000

4.000

3.000

2.000

5.000

3.000

1.000

ukupno

15.000

15.000

15.000

trokovi

- 10.000

- 10.000

- 10.000

ista vrijednost

5.000

5.000

5.000

prosjeni novani tokovi

3.000

3.000

3.000

30

30

30

prosjena godinja
profitabilnost

Izraunavanje razdoblja povrata

Projekt B

Razdoblja povrata za projekte A i C

Kumulativni novani tokovi

tP

10.000
3,33g
3.000

t P 3 g i 4 mj

godina

1.000

5.000

3.000

9.000

6.000

10.000

10.000 1/3 od 3.000

razdoblje
povrata

4 g.

2,33 g.
2 g. i 4 mj.

C
A

Upotreba kriterija

t
min p

tp

tz

tp izraunato razdoblje povrata

tz zadani broj razdoblja povrata

Karakteristike kriterija

Jednostavan za upotrebu
Favoriziranjem projekata s kraim
vremenom vraanja investicijskih trokova
smanjuje se rizik ulaganja
Povezanost s prosjenom
raunovodstvenom profitabilnou
Ne razmatra cjelokupni vijek efektuiranja
Ne uzima u raun vremensku vrijednost
novca

Povezanost s prosjenom
raunovodstvenom profitabilnou

tp

I
Vt

tp

1
r

Vt
I

Problem vijeka efektuiranja: projekti P i R

godina

Projekt P

Projekt R

0
1
2
3
4
5
6

(30.000)
12.000
12.000
12.000
12.000

(40.000)
12.000
12.000
12.000
12.000
12.000
12.000

(30.000)
12.000
48.000

(40.000)
12.000
72.000

2,5 godina
40,00%
1,60

3,33 godine
30,00%
1,80

(1)
(2)
(3)

investicijski trokovi
godinji novani tokovi
ukupni novani tokovi

razdoblje povrata
prosjena godinja profitabilnost
ukupna profitabilnost

(1) / (2)
(2) / (1)
(3) / (1)

Vremenska vrijednost novca: projekti X i Y

godina

novani tokovi do razdoblja povrata

projekt X
projekt Y

0
1
2
3
4

(100.000)
40.000
30.000
20.000
10.000

(100.000)
10.000
20.000
30.000
40.000

ukupno

100.000

100.000

razdoblje povrata

4 godine

4 godine

Slabosti razdoblja povrata

Nije pravi kriterij financijskog

odluivanja
Forsira likvidnost i sigurnost naspram
ukupne profitabilnosti
Svojevrsna metoda ocjene rizika
Svojevrsno izraunavanje stupnja
sigurnosti vraanja investicijskih trokova

Ne ukljuuje standarde profitabilnosti

ISTA SADANJA
VRIJEDNOST
Temeljna metoda financijskog
odluivanja

ista sadanja vrijednost

Jedna od dvije temeljne metode

financijskog odluivanja

Sadanja vrijednost istih novanih tokova

projekta umanjena za investicijske
trokove

Uzima u obzir cjelokupni vijek efektuiranja

projekta

Uzima u obzir vremensku vrijednost novca

ista vrijednost
T

Vt

I0

t 1

S ista vrijednost projekta

T
vijek efektuiranja projekta
V
novani tokovi po godinama t
t
godine u vijeku efektuiranja
I
investicijski trokovi

Izraunavanje iste sadanje vrijednosti

T

S0
t 1

Vt
t
(1 k )

I0

S0 ista sadanja vrijednost

T

S0

Vt II
t 1

t
k

I0

Projekti A, B i C
novani tokovi projekta

godina
0

A
(trokovi)

- 10.000

- 10.000

- 10.000

1.000

3.000

5.000

2.000

3.000

4.000

3.000

3.000

3.000

4.000

3.000

2.000

5.000

3.000

1.000

ukupno

15.000

15.000

15.000

trokovi

- 10.000

- 10.000

- 10.000

ista vrijednost

5.000

5.000

5.000

prosjeni novani tokovi

3.000

3.000

3.000

30

30

30

prosjena godinja
profitabilnost

ista sadanja vrijednost projekta A

novani tokovi projekta

diskontirani novani
tok

Diskontni
faktor
ks = 10%

1.000

0,909

909

2.000

0,826

1.653

3.000

0,751

2.254

4.000

0,683

2.732

5.000

0,621

3.105

ukupno

15.000

-10.000

total

5.000

godina

10.653
1,000

-10.000
653

ista sadanja vrijednost projekta A

koritenje financijskog kalkulatora

- 10.000 = CFj 0
1.000 = CFj 1
2.000 = CFj 2
3.000 = CFj 3
4.000 = CFj 4
5.000 = CFj 5
10 = I/YR
NPV = 652,588 = 652,59

ista sadanja vrijednost projekta B

novani tokovi projekta

diskontirani novani
tok

Diskontni
faktor
ks = 10%

3.000

0,909

2.727

3.000

0,826

2.479

3.000

0,751

2.254

3.000

0,683

2.049

3.000

0,621

1.863

ukupno

15.000

-10.000

total

5.000

godina

11.372
1,000

-10.000
1.372

Jednaki novani tokovi

t

S0

(1 k ) 1
Vt
I
t
(1 k ) k

S0

T
k

Vt IV

S0 = 3.000 * 3,790 - 10.000 = 1.370

ista sadanja vrijednost projekta B

koritenje financijskog kalkulatora

- 10.000 = CFj 0
3.000 = CFj 1
3.000 = CFj 2
3.000 = CFj 3
3.000 = CFj 4
3.000 = CFj 5
10 = I/YR
NPV = 1.372,36

ista sadanja vrijednost projekta B

koritenje financijskog kalkulatora

- 10.000 = CFj 0
3.000 = CFj 1
5 shift Nj
10 = I/YR
NPV = 1.372,36

ista sadanja vrijednost projekta C

novani tokovi projekta

diskontirani novani
tok

Diskontni
faktor
ks = 10%

5.000

0,909

4.545

4.000

0,826

3.306

3.000

0,751

2.254

2.000

0,683

1.366

1.000

0,621

621

ukupno

15.000

-10.000

total

5.000

godina

12.092
1,000

-10.000
2.092

ista sadanja vrijednost projekta C

koritenje financijskog kalkulatora

- 10.000 = CFj 0
5.000 = CFj 1
4.000 = CFj 2
3.000 = CFj 3
2.000 = CFj 4
1.000 = CFj 5
10 = I/YR
NPV = 2.092,13

ista sadanja vrijednost projekata A, B i C

novani tokovi projekta
godina

Diskontni
faktor
ks = 10%

diskontirani novani tok

A

1.000

3.000

5.000

0,909

909

2.727

4.545

2.000

3.000

4.000

0,826

1.653

2.479

3.306

3.000

3.000

3.000

0,751

2.254

2.254

2.254

4.000

3.000

2.000

0,683

2.732

2.049

1.366

5.000

3.000

1.000

0,621

3.105

1.863

621

15.000

15.000

15.000

10.653

11.372

12.092

ukupno

0
total

-10.000 -10.000 -10.000

5.000

5.000

5.000

1,000

-10.000 -10.000 -10.000

653

1.372

2.092

Upotreba kriterija

S0

Prag prihvatljivosti nekog projekta je

Nulta ista sadanja vrijednost

Karakteristike kriterija

Uzima u obzir cjelokupni vijek

efektuiranja
Uzima u obzir vremensku vrijednost
novca kroz troak kapitala
Usklaena s maksimalizacijom sadanje
vrijednosti tvrtke odnosno obinih dionica
Pozitivna ista sadanja vrijednost
ukazuje na poveanje vrijednosti dionica
Osjetljivost na izbor diskontne stope

iste sadanje vrijednosti projekata uz

razliite diskontne stope
projekt
stopa

5.000

5.000

5.000

2.570

2.990

3.410

10

651

1.370

2.089

15

(971)

59

989

20

(2.104)

(1.030)

44

25

(3.104)

(1.930)

(456)

6000
5000
4000
3000
2000
1000
0
0
-1000
-2000
-3000
-4000

10

15

20

25

INTERNA STOPA
PROFITABILNOSTI

druga temeljna metoda

Interna stopa profitabilnosti

Jedna od dvije temeljne metode

financijskog odluivanja
Diskontna stopa koja svodi oekivane
novane tokove projekta na vrijednost
investicijskih trokova
Diskontna stopa uz koju je ista sadanja
vrijednost jednaka nuli

6000
5000
4000
3000
2000
1000
0
0
-1000
-2000
-3000
-4000

10

15

20

25

Interna stopa profitabilnosti

Jedna od dvije temeljne metode financijskog

odluivanja
Diskontna stopa koja svodi oekivane
novane tokove projekta na vrijednost
investicijskih trokova
Diskontna stopa uz koju je ista sadanja
vrijednost jednaka nuli
Uzima u obzir cjelokupni vijek efektuiranja
projekta
Uzima u obzir vremensku vrijednost novca

Izraunavanje interne stope

profitabilnosti
T
t 1

Vt
t
(1 R)

I0

R interna stopa profitabilnosti

T

Vt II
t 1

t
R

I0

Iteracijom

Postupak pokuaja i pogreaka

Ponavljanje postupka izraunavanja

iste sadanje vrijednosti uz razne
diskontne stope dok se ne dobije nulta
ista sadanja vrijednost

U svakoj novoj iteraciji diskontna se

stopa pribliava onoj traenoj - internoj
stopi

Izraunavanje interne stope profitabilnosti

projekta A
novani 11% diskontna
stopa
godina tok
faktor
iznos

12% diskontna
stopa

faktor

iznos

1.000

0,901

901

0,893

893

2.000

0,812

1.624

0,797

1.594

3.000

0,731

2.193

0,712

2.136

4.000

0,659

2.636

0,636

2.544

5.000

0,593

2.965

0,567

2.835

ukupno

15.000

10.319

10.002

investicijski troak

10.000

10.000

10.000

5.000

319

ista sadanja
vrijednost

Izraunavanje interne stope profitabilnosti

projekta A financijski kalkulator

- 10.000 = CFj 0
1.000 = CFj 1
2.000 = CFj 2
3.000 = CFj 3
4.000 = CFj 4
5.000 = CFj 5
IRR = 12,0057 = 12,01%

Izraunavanje interne stope profitabilnosti

projekta C
novani 20% diskontna
stopa
godina tok
faktor
iznos

21% diskontna
stopa

faktor

iznos

5.000

0,833

4.165

0,826

4.130

4.000

0,694

2.776

0,683

2.732

3.000

0,579

1.737

0,564

1.692

2.000

0,482

964

0,467

934

1.000

0,402

402

0,386

386

ukupno

15.000

10.044

9.874

investicijski troak

10.000

10.000

10.000

5.000

44

-126

ista sadanja
vrijednost

Interpolacija

y1

y2
x2

y1
( x x1 )
x1

y
traena diskontna stopa
y1 i y2 stope izmeu kojih se interpolira
x1 i x2 iste sadanje vrijednosti za stope y1 i y2
x
ista sadanja vrijednost za internu stopu (0)

Interpolacija za projekt C
y1

20

x1

44

y2

21

x2

126

20

21 20
(0 44)
126 44

20

44
170

20,30%

Izraunavanje interne stope profitabilnosti

projekta C financijski kalkulator

- 10.000 = CFj 0
5.000 = CFj 1
4.000 = CFj 2
3.000 = CFj 3
2.000 = CFj 4
1.000 = CFj 5
IRR = 20,27%

Jednaki novani tokovi projekt B

T
R

IV Vt

IV

T
R

I0
I0
Vt

IV

10.000
3,333
3.000

T
R

y1 15

x1

3,352

x 3,333

y2

16

x2

3,274

y 15 0,2436 15,20%

Koritenje financijskog kalkulatora

- 10.000 = CFj 0
- 10.000 = CFj 0
3.000 = CFj 1

3.000 = CFj 1
3.000 = CFj 2

5 shift Nj
3.000 = CFj 3
IRR = 15,238 = 15,24%
3.000 = CFj 4
3.000 = CFj 5
IRR = 15,238 = 15,24%

Aproksimacija interne stope

Temeljem prosjenih
novanih tokova kroz vijek
efektuiranja projekta

Izraun kao za projekt s

jednakim novanim
tokovima

Prilagodba poetne stope

za iteraciju po modelu
novanog toka projekta

Upotreba kriterija

R k
prag prihvatljivosti nekog projekta je
kada je interna stopa profitabilnosti
via od troka kapitala projekta

Karakteristike kriterija

Uzima u obzir cjelokupni vijek efektuiranja

Uzima u obzir vremensku vrijednost novca

Pokazuje individualnu efikasnost projekta

kroz uveanje jedinice investicijskih
trokova

Sloeniji raunski postupak

Osjetljivost na izbor diskontne stope

ista sadanja vrijednost VS

Interna stopa profitabilnosti
Komparacija temeljnih kriterija
financijskog odluivanja

ista sadanja vrijednost VS Interna stopa

profitabilnosti

Razliite metode financijskog odluivanja

problem pretpostavke reinvestiranja

ista sadanja vrijednost pretpostavlja
reinvestiranje novanih tokova investicije uz
troak kapitala
interna stopa pretpostavlja reinvestiranje
novanih tokova uz internu stopu

ista sadanja vrijednost snaniji kriterij

financijskog odluivanja

Problem viestrukih internih stopa

Vie internih stopa profitabilnosti

Nekonvencionalni
novani tokovi
projekta

projekt se iskoritava
i nakon to odbacuje
negativne novane
tokove
matematiki izaziva
postojanje dvije
interne stope

novani tok

vrijeme

Novani tokovi projekta

godina

novani tok

-4.000

25.000

-25.000

ista sadanja vrijednost projekta

ista sadanja
vrijednost

diskontna
stopa

ista sadanja vrijednost uz razliite stope

diskontna stopa

ista sadanja vrijednost

-4.000

-2.866

10

-1.925

20

-528

25

30

438

50

1.556

100

2.250

200

1.556

300

688

400

500

-528

Protegnuti prinos
Metoda razrjeavanja problema vie
internih stopa
Trokom kapitala nekonvencionalni
novani tok svodi se na konvencionalni
Negativni novani tok svodi se uz troak
kapitala na prvi prethodni pozitivni
novani tok

Upotreba protegnutog prinosa

Novani tokovi projekta
godina

novani tok

-4.000

25.000

-25.000

25.000
22.727
1,1

Upotreba protegnutog prinosa

Novani tokovi projekta
godina

novani tok

-4.000

2.273

2.273
1 0,5682 1
4.000

43,18%

INDEKS PROFITABILNOSTI
Dopuna istoj sadanjoj
vrijednosti

Indeks profitabilnosti

Dopuna kriterija iste sadanje vrijednosti

Sadanja vrijednost istih novanih tokova

projekta prema investicijskim trokovima

Favorizira projekte s niim investicijskim

trokovima

Uzima u obzir cjelokupni vijek efektuiranja

projekta

Uzima u obzir vremensku vrijednost novca

Izraunavanje indeksa profitabilnosti

razliiti novani tokovi

T

PI

t 1

Vt
(1 k ) t
I

jednaki novani tokovi

PI

(1 k )T 1
Vt
(1 k )T k
I

II kt Vt
PI

PI

t 1

IVkT Vt
I

PI indeks profitabilnosti

Indeks profitabilnosti projekata A, B i C

uz ks = 10%
novani tokovi projekta
godina

Diskontni

faktor

diskontirani novani tok

A

1.000

3.000

5.000

0,909

909

2.727

4.545

2.000

3.000

4.000

0,826

1.653

2.479

3.306

3.000

3.000

3.000

0,751

2.254

2.254

2.254

4.000

3.000

2.000

0,683

2.732

2.049

1.366

5.000

3.000

1.000

0,621

3.105

1.863

621

ukupno

15.000

15.000

15.000

10.653

11.372

12.092

10.000

10.000

10.000

10.000

10.000

10.000

1,50

1,50

1,50

1,07

1,14

1,21

indeks

1,000

Upotreba kriterija

PI

prag prihvatljivosti nekog projekta je

kada je indeks profitabilnosti vei od
jedan

Karakteristike kriterija

Uzima u obzir cjelokupni vijek efektuiranja

Uzima u obzir vremensku vrijednost
novca kroz troak kapitala
Dopunjuje istu sadanju vrijednost:
izmeu projekata s jednakim ili slinim
istim sadanjim vrijednostima izabire
one s manjim investicijskim trokovima manje kapitalno intenzivne projekte
Osjetljivost na izbor diskontne stope