DƯỢC LIỆU CHỨA 

COUMARIN
 KHÁI NIỆM
­Là dẫn chất của Benzo ­   ­ pyron có cấu trúc C6 – C3
5 4
6 3

2
7
O O O
8
1 O

            ­ pyron                                  Benzo ­   ­ pyron

­ Có thể coi coumarin là một lacton (este nội) của acid 
cinnamic = acid coumaric. OH­
COO ­
+
H
O O OH
 CẤU TRÚC HÓA HỌC
­Là dẫn chất của Benzo ­   ­ pyron

­Ở C7 có nhóm C=O  Coi tất cả coumarin là dẫn chất của 
Umbellipheron

HO O O

Umbellipheron

­Phần lớn các nhóm OH phenol được ether hóa

­ Trong tự nhiên ít tồn tại ở dạng glycosid. Dạng glycosid mạch 
đường thường đơn giản : glc, glc­glc, glc­xyl
 PHÂN LOẠI
1. Coumarin đơn giản
2. Furanocoumarin
3. Pyranocoumarin
4. Một số nhóm đặc biệt
 COUMARIN ĐƠN GIẢN
­ Là dẫn chất Benzo­ ­pyron, thường gặp trong tự nhiên

O O HO O O

R = H :  Umbellipheron
    Skimmin =  Umbellipheron­7­O­glc
R = OH Aesculetin
Aesculin = Aesculetin­7­O­glc
 FURANOCOUMARIN 
­ Là dẫn chất Benzo­ ­pyron có gắn thêm nhân furan ở C6 
– C7 hoặc C7 – C8
 6,7 ­ FURANOCOUMARIN  
= nhóm Psoralen

O O O

R' O O O

R = R’ = H :                           Psoralen/Phá cố chỉ : cản quang
R = OCH3, R’ = CH­(CH3)2 : Peucedamin/ Tiền hồ : ức chế sự   
              
                                                phát triển khối u
7,8 ­ FURANOCOUMARIN  
= nhóm Angelicin

O O O

Angelicin / Bạch chỉ : chữa cảm cúm
DIHYDRO­6,7­FURANOCOUMARIN  

O O O

DIHYDRO­7,8­FURANOCOUMARIN

O O O
 PYRANOCOUMARIN  

Là dẫn chất của Benzo­ ­pyron có gắn thêm nhân pyran 
ở 
­C6 – C7
­C7 – C8
­C5 – C6
 6,7­PYRANOCOUMARIN
= Nhóm Xanthyletin  

H3 C
O O O O O O
H 3C

           Xanthyletin
 7,8 ­ PYRANOCOUMARIN

O O O O O O
H3 C

CH 3

                 Seselin
DIHYDRO ­ 6,7 ­ PYRANOCOUMARIN

O O O

DIHYDRO – 7,8 ­ PYRANOCOUMARIN

O O O O O O
H3 C
OCOCH 3
H3 C
OCOCH­CH 3­C2H5

     Visnadin/quả Ammi visnaga, 
5,6 ­ PYRANOCOUMARIN

O O
 ISOCOUMARIN

OH
O O

OH O
O

Hydragenol/ Thường sơn 
(Hydragenia sp. )
 COUMESTAN = 
COUMARONOCOUMARIN
5 H3CO O
4 O
O O
3
6
7
2 8
1
OH O
O 9
OH
11
10
Wedelolacton/ Sài đất
BISCOUMARIN, TRICOUMARIN

O O

         Frutinon A
 PHÂN BỐ

         Có trong một số họ thực vật :
­ Apiaceae : Bạch chỉ, Tiền hồ, Sài hồ bắc, Cần tây, Đương 
quy
­ Fabaceae : Phá cố chỉ
­ Asteraceae : Sài đất, Sài hồ nam
 LÝ TÍNH

­ Chất kết tinh, không mầu, mùi thơm
­ Tan trong dung môi hữu cơ : ether, chloroform
­ Hấp thụ ánh sáng UV 
­ Dễ thăng hoa
 HÓA TÍNH
­ Vòng lacton dễ bị mở vòng trong môi trường kiềm tạo 
thành muối tan trong nước. Acid hóa, vòng sẽ đóng trở lại
OH­
COO ­
+
H
O O OH

­ Phát huỳnh quang dưới ánh sáng UV
COO­
+ OH­ UV
COO ­ OH
O O OH

      Coumarin               Acid coumarinic      Acid coumarinic
                                               (cis)                      (trans)
­ Tính chất của nhóm OH phenol
 ĐỊNH TÍNH

1. Phản ứng mở đóng vòng lacton
2. Phản ứng chuyển dạng đồng phân cis – trans
3. Phản ứng của OH phenol
4. Vi thăng hoa
5. SKLM
6. Quang phổ
 Phản ứng mở, đóng vòng lacton

Vòng lacton dễ bị mở vòng trong môi trường kiềm tạo 
thành muối tan trong nước. Acid hóa, vòng sẽ đóng trở 
lại
OH­
COO ­
+
H
O O OH

                 Coumarin                        Acid coumarinic
 Phản ứng chuyển dạng đồng phân cis­
trans
COO­
+ OH­ UV
COO ­ OH
O O OH
                 
  Coumarin             Acid coumarinic      Acid 
coumarinic
                                          (cis)                       (trans)

Phản ứng với TT diazo
Coumarin + TT diazo  hợp chất azoic : vàng cam, 
đỏ, đỏ cam
 Vi thăng hoa
  Dược liệu  Tinh thể coumarin, + TT Lugol  tinh 
thể iodocoumarin mầu nâu hay tím

                 
    Sắc ký lớp mỏng
Chất hấp phụ : Silicagel G
Hệ dung môi khai triển : 
          Toluen – Ethyl format – Acid formic (50:4:1)
          Benzen – Aceton (9:1)
          Benzen – EtOAc (9:1)
Hiện mầu : TT diazo, soi UV, dd Lugol
 Phổ UV
  Do hiệu ứng liên hợp của nhóm C=O vòng lacton và 
nhân benzen.
  Phổ UV của coumarin có 2 băng hấp thụ :
                 
  Băng 1 : 320­340 nm
  Băng 2 : 250­260 nm

Định lượng
                        Phương pháp đo quang
 TINH CHẾ VÀ CHIẾT XUẤT
Dựa vào sự đóng mở vòng lacton để chiết xuất và tinh 
chế một số coumarin
Phân lập : Sắc ký cột, thăng hoa chân không
                 
 TÁC DỤNG VÀ CÔNG DỤNG
1. Chống co thắt, giãn nở động mạch vành
     Tiền hồ (rễ), Cà rốt (hạt)
2. Chống đông máu : Dicoumarol thuộc chi Melolitus
3. Tác dụng vitamin P : Aesculetin
                 
4. Kháng khuẩn, kháng nấm, chống viêm
    Psoralen/ Phá cố chỉ : diệt nấm’
    Angelicin / Bạch chỉ
    Novobiocin – Kháng sinh / nấm Streptomyces niveus
    Calophyllolid/ Mù u : chống viêm, (­) HIV
5. Ức chế sự phát triển khối u
     Peucedamin/ Tiền hồ           Byakangelicin/Bạch chỉ
 BẠCH CHỈ
Angelica dahurica, Apiaceae : Hương bạch chỉ
A. anomala : Xuyên bạch chỉ

                 
 BẠCH CHỈ
Thành phần hóa học
­Coumarin
­Tinh dầu
                 

Tác dụng
­Kháng khuẩn
­Hạ sốt, giảm đau
­Chống viêm
­Chống co thắt cơ trơn
­Chống ung thư : Isoimperatorin, Byakangelicin
 BẠCH CHỈ
Công dụng : Theo YHCT
Hạ sốt, giảm đau, kháng khuẩn : Chữa cảm cúm, đau đầu 
(vùng trán), đau răng

                 
Viên bạch địa căn : Bạch chỉ + Cát căn + Địa liền : chữa  
sốt xuất huyết, sởi, thủy đậu
Viên khung chỉ : Xuyên khung + Bạch chỉ
Alkitamol : Paracetamol + Bạch chỉ
 SÀI ĐẤT
Wedelia calendulacea, Asteraceae

                 
 SÀI ĐẤT
Thành phần hóa học
­Coumarin : Wedelolacton
­Tinh dầu, saponin
­Isoflavonoid
                 
Tác dụng
­Kháng khuẩn, chống viêm
­Ức chế sự phát triển của khối u
Công dụng
­Trị rôm sảy, sởi : tắm
­Chống viêm : mụn nhọt, viêm họng, viêm bàng quang, 
viêm amidan : uống nước ép, bã đắp chỗ sưng tấy
 TIỀN HỒ
Angelica decursiva, Apiaceae (= Peucedanum 
decursivum)
Cây quí hiếm ở Việt nam, cần được bảo vệ

                 
 TIỀN HỒ
Thành phần hóa học
­Coumarin
­Tinh dầu
                 
­Tanin
Tác dụng
­Long đờm
­ Chống ung thư : Peucedanin
Công dụng : theo YHCT 
Chữa cảm sốt, nhức đầu, ho hen, tức ngực, viêm 
phế quản, hen phế quản, viêm phổi TE