Professional Documents
Culture Documents
Lý giải cho hiện tượng giá thép nguyên liệu đầu vào tăng đột biến thế này, dựa
theo những nguồn tin tham khảo, chúng em nhận thấy được nguồn cơn chính đó là
xuất phát từ việc thành phố Đường Sơn - thị trường quặng sắt lớn nhất Trung
Quốc, đặt mục tiêu năm 2021 sẽ ra khỏi danh sách top 10 thành phố ô nhiễm nhất
của Trung Quốc, bằng cách giảm 22,23 triệu tấn thép – tương đương giảm nhu cầu
mua 35 triệu tấn quặng sắt. Hành động này từ phía chính quyền của “thủ phủ” thép
Trung Quốc làm cho sản lượng thép nguyên liệu dự báo sụt giảm đáng kể, mà
quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề và trực tiếp nhất chính là Việt Nam, khi mà chỉ
tính trong 2 tháng đầu năm 2021, lượng thép nhập khẩu của Việt Nam từ Trung
Quốc là hơn 1 triệu tấn, với trị giá nhập khẩu hơn 725 triệu USD, chiếm 48,45%
tổng lượng thép nhập khẩu và 46,32% tổng kim ngạch nhập khẩu cả nước.
2.2. Xuất hiện hiện tượng đầu cơ thép ở thị trường nội địa
Bên cạnh sự ảnh hưởng từ thị trường toàn cầu đến nguyên vật liệu, tình hình đầu
cơ trong nước cũng góp phần đẩy giá của thép lên cao. Trên thực tế, chỉ riêng việc
sản xuất trong nước hoàn toàn có thể đáp ứng nhu cầu về thép ở Việt Nam. Theo
doanh nghiệp Hòa Phát, mức cung hiện nay của Việt Nam là 14 triệu tấn thép,
trong khi cầu chỉ nằm ở mức 11 triệu tấn. Tuy nhiên, bài học từ thị trường thép
Việt Nam năm 2004 cho thấy rằng, với tình hình thế giới biến động theo chiều
hướng tăng giá thép, chính phủ có thể giảm mức thuế suất thuế nhập khẩu đối với
thép nhằm điều chỉnh giá của loại mặt hàng này, và mức thuế sẽ tăng trở lại hoặc
thậm chí tăng cao hơn mức cũ ngay khi xu hướng tăng giá thép trên thị trường đến
hồi kết thúc. Như vậy, tính không chắc chắn của chính sách thuế ảnh hưởng rất lớn
đến tâm lý của khu vực tư nhân. Nhà đầu tư hoàn toàn có động lực để tích trữ thép,
đặc biệt là thép xây dựng, khi nhận thấy dấu hiệu từ thị trường thế giới, khiến giá
thép vốn đã cao nay càng thêm cao. Tình trạng khan hiếm giả tạo này cũng được
Hiệp hội thép Việt Nam nhận định là tác nhân rất lớn đối với tình hình giá thép
hiện nay.
2.3. Nhu cầu thép của Trung Quốc tăng cao sau COVID-19, các nước láng
giềng hưởng lợi trong đó có Việt Nam
Khi nhu cầu ở Trung Quốc tăng cao, nguồn cung quặng sắt của các nhà sản xuất
thép nội địa không đáp ứng đủ nhu cầu sản xuất phục vụ thị trường dẫn đến việc
buộc phải nhập khẩu thép từ bên ngoài vào. Từ đó, nguồn cung thép tại Việt Nam
đổ dồn về thị trường Trung Quốc dẫn đến thị trường Việt Nam thiếu nguồn thép
làm giá thép nội địa tăng cao.
Cụ thể, theo tờ báo Nikkei Nhật Bản về số liệu hải quan Trung Quốc, nhập khẩu
thép của Trung Quốc tăng 150% trong năm 2020, đạt 38,56 triệu tấn. Việc Trung
Quốc đẩy mạnh nhập khẩu thép diễn ra trong bối cảnh các nhà sản xuất thép nước
này chật vật đáp ứng nhu cầu tăng cao trong nước, khi Bắc Kinh đẩy mạnh nỗ lực
đưa nền kinh tế thoát khỏi suy giảm tăng trưởng do đại dịch Covid-19 gây ra.
Thêm vào đó, căng thẳng địa chính trị cũng đang tác động đến giá quặng sắt.
Australia là nhà cung cấp quặng sắt chủ chốt cho Trung Quốc. Tuy nhiên, năm
2020, căng thẳng giữa 2 nước gia tăng sau khi Australia đề xuất một cuộc điều tra
toàn diện về việc dịch bệnh Covid-19 xuất phát từ Trung Quốc – điều đã gây ra
một cuộc chiến thương mại song phương sau đó, khiến cho nguồn cung từ
Australia tới Trung Quốc bị gián đoạn, từ đó gây áp lực lên giá quặng sắt.
Có thể nói, ở thời điểm hiện tại, các nhà sản xuất thép trên toàn châu Á là những
người hưởng lợi từ sự gia tăng nhu cầu thép của Trung Quốc. Ở Việt Nam, lợi
nhuận ròng của hãng thép Hòa Phát tăng 80% trong năm 2020, đạt 13,5 nghìn tỷ
đồng, nhờ xuất khẩu tăng gấp đô mà phần lớn trong số đó là bán cho Trung Quốc.
2.4. Giá vận chuyển thép tăng
Thép là mặt hàng nặng và cồng kềnh nên thường được vận chuyển bằng đường
biển. Như vậy, giá thép phần nào bị ảnh hưởng bởi các chi phí trong khâu vận
chuyển thép, mà một trong những rủi ro đẩy chi phí vận chuyển đường biển lên
cao là thực trạng khan hiếm tàu và container rỗng.
Tàu và container thiếu hụt trong khi nhu cầu xuất nhập khẩu vẫn tăng cao khiến
cho giá thuê tàu và container tăng đột biến. Thêm vào đó, hàng hóa thường xuyên
phải chờ đợi tàu đến làm phát sinh chi phí lưu kho bãi, tạo áp lực chi phí nặng nề
cho doanh nghiệp. Do tác động của dịch Covid-19, việc giãn cách xã hội khiến
năng lực xử lý hàng của các cảng ở châu Âu và Bắc Mỹ sụt giảm dẫn đến các hãng
tàu phải cắt giảm tuyến, gây thiếu hụt chuyến, chỗ chở hàng. Tác động của đại
dịch cũng làm cho năng lực sản xuất của các khu vực như Mỹ La tinh, Đông Âu,
Nam Á bị sụt giảm. Do vậy Mỹ và châu Âu tăng cường nhập khẩu từ khu vực
Đông Á, trong đó có Trung Quốc và Việt Nam. Việc phong tỏa tại các nước cũng
dẫn đến tình trạng thiếu nhân lực xử lý hàng hóa, do vậy container rỗng tồn đọng
tại Bắc Mỹ và châu Âu nhưng lại thiếu hụt ở Trung Quốc và khu vực Đông Á, từ
đó đẩy giá thuê container lên cao…
2.5. Rủi ro liên quan
KẾT LUẬN
Có thể nói, ngành thép Việt Nam vẫn còn rất nhiều khó khăn, thách thức cần giải
quyết. Bên cạnh đặc điểm ngành nghề và sự thiếu hụt về kinh nghiệm của nhà đầu
tư trong nước, các quyết định của chính phủ nhằm điều chỉnh ngành thép cũng cần
được xem xét kỹ lưỡng nhằm giảm thiểu các biến động bất lợi cho ngành.