Julia Gajdowska

nr.albumu: 53407
pielęgniarstwo I stopnia I rok

WĄTROBA

Kształt i wymiary:

Wątroba stanowi największy narząd ludzkiego organizmu, jej masa wynosi :

u mężczyzny1,5 kg
u kobiety 1,3 kg
Duża masa tego gruczołu wiąże się z jego dużymi wymiarami ,które wynoszą odpowiednio:
wymiar poprzeczny 20-22,5 cm
wymiar pionowy 15-17,5cm
wymiar strzałkowy 10-12,5 cm
Kształt wątroby dostosowuje się do narządów, które z nią sąsiadują. Powierzchnie wątroby możemy
podzielić na powierzchnię:
przeponową- jest wypukła
dolną
trzewną- Widoczne są na niej liczne wgłębienia, które wynikają z obecności przylegających
do niej narządów jamy brzusznej (trzewi), naczyń, żyły głównej dolnej i pęcherzyka
żółciowego.

Konsystencja

Cechą charakterystyczną wątroby jest plastyczność , dzięki temu może ona przybierać kształty,
dostosowujące się do sąsiednich narządów. Jest ona również krucha i miękka.

Położenie
Wątroba głównie leży po prawej stronie jamy brzusznej, tylko jedna piąta jej część dochodzi do
podżebrza lewego. Po prawej górnej stronie sięga ona w linii sutkowej IV międzyżebrza, natomiast
po lewej stronie w linii przymostkowej znajduje się ona o jedno międzyżebrze niżej. Powierzchnia
dolna wątroby, leżąca po prawej stronie kończy się na X żebrze, a po tej samej stronie w linii
sutkowej znajduje się ona na granicy łuku żebrowego, spod którego zwykle nie wychodzi. Wątroba
jest również usytuowana pod przeponą, z którą jest zrośnięta i która zmienia jej położenie w
procesie oddychania: w czasie wdechu obniża wątrobę, a podczas wydechu unosi ją.

Budowa
Tkanka wątroby ma czerwonobrązowy kolor. Jest to efekt jej bogatego unaczynienia, wynikającego
z przepływu przez nią krwi żyłą wrotną oraz tętnicą wątrobową właściwą. Podstawową jednostką
budulcową wątroby są małe komórki - hepatocyty. Zbierają się one w skupiska, tworząc zraziki,
które mają kształt sześciokątów. Na każdym z wierzchołku takiego zrazika znajdują się naczynia
należące do sześciu oddzielnych triad, kótre składają się z odgałęzień żyły wrotnej, tętnicy
wątrobowej oraz przewodu żółciowego. Natomiast utworzone zraziki przez promieniście ułożone
hepatocyty budują miąższ wątroby. Taki układ zrazików przypomina szprychy w kole. Płaty
wątroby połączone przewodem wyprowadzającym z dwunastnicą, złożone są z segmentów. Płat
prawy większy zbudowany jest z segmentu przedniego i tylnego, natomiast płat lewy mniejszy z
segmentu bocznego i przyśrodkowego. Całokształt wątroby pokrywa otrzewna, stanowiąca jej
błonę surowiczą, pod którą znajduje się tkanka podsurowicza. Kolejną warstwą jest błona
włóknista, nazywana torebką Glissona, która jest cienka szczególnie na powierzchni przeponowej, a
grubieje na powierzchni trzewnej.
Funkcja
Wątrobę zalicza się do gruczołów trawiennych, spełniających funkcje wydzielnicze, metaboliczne,
krążeniowe. Dlatego z wysokiego poziomu procesów metabolicznych wynika, że wątroba stanowi
najcieplejszy narząd całego ustroju, a to z kolei ma duże znaczenie w termoregulacji. Jest ona
również centrum chemicznym organizmu, ponieważ zachodzi w niej ogromna ilość reakcji
chemicznych. Do wybranych funkcji wątroby należą:

Produkcja żółci-
Nie produkuje ona enzymów trawiennych, lecz wytwarza żółć, która bierze
udział w trawieniu- odpowiada za emulgację tłuszczu. W ciągu doby
produkuje jej 1-1,5 l i może ona zostać zmagazynowana w woreczku
żółciowym.
Glikogeneza i glikogenoliza-
Wątroba ma duże znaczenie w metabolizmie tłuszczów, co przejawia się w
syntezie cholesterolu, fosfolipidów i kwasów tłuszczowych
Magazynowanie glikogenu-
Wątroba bierze również udział w gospodarce węglowodanowej organizmu-
magazynuje glikogen i częściowo tłuszcze
Magazynowanie żelaza oraz witamin: A,D3,K,B12
Detoksykacja trucizn-
Wątroba posiada czynności odtruwające. Pobiera ona substancje trujące, a
następnie przemienia je w związki nieszkodliwe, które są przekazywane w
formie zobojętnionej do krwi i wydalane przez nerki
Synteza mocznika z amoniakiem-
Wątroba uczestniczy w procesie przemiany azotu. W niej powstaje mocznik,
który jest wprowadzany do krwi
Rozkład hemoglobiny oraz zbędnych hormonów-
Komórki siateczkowo-śródbłonkowe-Browicza-Kupffera, znajdujące się w
wątrobie wychwytują, a następnie rozkładają stare lub zużyte krwinki
czerwone, wykorzystywane później do produkcji żółci, której składnikiem
jest bilirubina. Usuwają one również zanieczyszczenia, aby oczyścić krew
przed ponownym trafieniem do serca.
Wytwarzanie białek osocza krwi -
Wątroba wytwarza wszystkie białka z wyjątkiem przeciwciał i odgrywa
istotną funkcje w syntezie protrombiny, fibrynogenu, które są
odpowiedzialne za krzepliwość krwi. Natomiast obniżeniu krzepliwości krwi
służy heparyna, która również jest wytwarzana przez wątrobę.

UKRWIENIE WĄTROBY
Krew dopływa do wątroby poprzez tętnicę wątrobową,odchodzącą od aorty, a także przez żyłę
wrotną. Pierwsze z tych naczyń zaopatruje wątrobę w tlen, natomiast żyła wrotna odpowiada za
dostarczenie składników odżywczych, wchłoniętych z jelita cienkiego. Krążenie wrotne zapobiega
gwałtownej podwyżce poziomu glukozy we krwi, która została dostarczona po posiłku, ponieważ
doprowadzona do wątroby krew zostaje w niej oczyszczona z nadwyżki substancji pokarmowych.

Bibliografia:
Ciekawi świata 2, Operon
Anatomia człowieka Janina Sokołowska-Pituchowa, Wydawnictwo lekarskie PZWL
Atlas Anatomiczny Peter Abrahams, Świat Książi
Biologia Vademecum maturzysty Ewa Pyłka-Gutowska, Adamantan