Constituendi autem sunt qui sint in amicitia fines et quasi termini diligendi.

De quibus tres video sententias ferri, quarum nullam probo, unam, ut eodem modo
erga amicum adfecti simus, quo erga nosmet ipsos, alteram, ut nostra in amicos
benevolentia illorum erga nos benevolentiae pariter aequaliterque respondeat,
tertiam, ut, quanti quisque se ipse facit, tanti fiat ab amicis.
Iamque non umbratis fallaciis res agebatur, sed qua palatium est extra muros,
armatis omne circumdedit. ingressusque obscuro iam die, ablatis regiis
indumentis Caesarem tunica texit et paludamento communi, eum post haec nihil
passurum velut mandato principis iurandi crebritate confirmans et statim inquit
exsurge et inopinum carpento privato inpositum ad Histriam duxit prope oppidum
Polam, ubi quondam peremptum Constantini filium accepimus Crispum.
Et quoniam apud eos ut in capite mundi morborum acerbitates celsius dominantur,
ad quos vel sedandos omnis professio medendi torpescit, excogitatum est
adminiculum sospitale nequi amicum perferentem similia videat, additumque est
cautionibus paucis remedium aliud satis validum, ut famulos percontatum missos
quem ad modum valeant noti hac aegritudine colligati, non ante recipiant domum
quam lavacro purgaverint corpus. ita etiam alienis oculis visa metuitur labes.
Haec et huius modi quaedam innumerabilia ultrix facinorum impiorum bonorumque
praemiatrix aliquotiens operatur Adrastia atque utinam semper quam vocabulo
duplici etiam Nemesim appellamus: ius quoddam sublime numinis efficacis,
humanarum mentium opinione lunari circulo superpositum, vel ut definiunt alii,
substantialis tutela generali potentia partilibus praesidens fatis, quam
theologi veteres fingentes Iustitiae filiam ex abdita quadam aeternitate tradunt
omnia despectare terrena.
Cumque pertinacius ut legum gnarus accusatorem flagitaret atque sollemnia,
doctus id Caesar libertatemque superbiam ratus tamquam obtrectatorem audacem
excarnificari praecepit, qui ita evisceratus ut cruciatibus membra deessent,
inplorans caelo iustitiam, torvum renidens fundato pectore mansit inmobilis nec
se incusare nec quemquam alium passus et tandem nec confessus nec confutatus cum
abiecto consorte poenali est morte multatus. et ducebatur intrepidus temporum
iniquitati insultans, imitatus Zenonem illum veterem Stoicum qui ut mentiretur
quaedam laceratus diutius, avulsam sedibus linguam suam cum cruento sputamine in
oculos interrogantis Cyprii regis inpegit.
Homines enim eruditos et sobrios ut infaustos et inutiles vitant, eo quoque
accedente quod et nomenclatores adsueti haec et talia venditare, mercede accepta
lucris quosdam et prandiis inserunt subditicios ignobiles et obscuros.
Sed maximum est in amicitia parem esse inferiori. Saepe enim excellentiae
quaedam sunt, qualis erat Scipionis in nostro, ut ita dicam, grege. Numquam se
ille Philo, numquam Rupilio, numquam Mummio anteposuit, numquam inferioris
ordinis amicis, Q. vero Maximum fratrem, egregium virum omnino, sibi nequaquam
parem, quod is anteibat aetate, tamquam superiorem colebat suosque omnes per se
posse esse ampliores volebat.
Principium autem unde latius se funditabat, emersit ex negotio tali. Chilo ex
vicario et coniux eius Maxima nomine, questi apud Olybrium ea tempestate urbi
praefectum, vitamque suam venenis petitam adseverantes inpetrarunt ut hi, quos
suspectati sunt, ilico rapti conpingerentur in vincula, organarius Sericus et
Asbolius palaestrita et aruspex Campensis.
Qui cum venisset ob haec festinatis itineribus Antiochiam, praestrictis palatii
ianuis, contempto Caesare, quem videri decuerat, ad praetorium cum pompa
sollemni perrexit morbosque diu causatus nec regiam introiit nec processit in
publicum, sed abditus multa in eius moliebatur exitium addens quaedam
relationibus supervacua, quas subinde dimittebat ad principem.
Sed tamen haec cum ita tutius observentur, quidam vigore artuum inminuto rogati
ad nuptias ubi aurum dextris manibus cavatis offertur, inpigre vel usque
Spoletium pergunt. haec nobilium sunt instituta.