Ghi Sóng 2k4

Đăng kí “Khóa học live môn văn cô Đường Mai” inbox facebook Đường Mai –
Page: Học văn cùng cô Đường Mai

Facebook: Đường Mai sđt: 0345.777.868
Đề 18: Cảm nhận về vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ đang yêu trong
đoạn thơ sau của bài thơ Sóng - Xuân Quỳnh:
“Dữ dội và dịu êm
Ồn ào và lặng lẽ
Sông không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể
Ôi con sóng ngày xưa

Và ngày sau vẫn thế
Nỗi khát vọng tình yêu
Bồi hồi trong ngực trẻ
Trước muôn trùng sóng bể

Em nghĩ về anh, em
Em nghĩ về biển lớn
Từ nơi nào sóng lên?
Sóng bắt đầu từ gió

Gió bắt đầu từ đâu?
Em cũng không biết nữa
Khi nào ta yêu nhau”
Hoàn cảnh ra đời
- Tác giả
Xuân Quỳnh là một trong những nhà thơ tiêu biểu nhất của thế hệ các nhà
thơ thời kì chống Mỹ. Nhà thơ có một tuổi thơ nhiều thiệt thòi: mẹ mất sớm,
không được ở gần cha, có thể vì thế mà Xuân Quỳnh luôn khao khát tình yêu
thương, khao khát mái ấm gia đình và tình mẫu tử. Xuân Quỳnh là một người
phụ nữ có cuộc đời đa đoan, có trái tim đa sầu đa cảm, gắn bó hết mình với
1
cuộc sốnghằng ngày và luôn trân trọng, nâng niu, chắt chiu cho thường ngày
bình dị. Thơ Xuân Quỳnh là tiếng lòng của một tâm hồn phụ nữ nhiều trắc ẩn,
vừa hồn nhiên, tươi tắn, vừa chân thành, đằn thắm và luôn da diết trong khát
vọng hạnh phúc bình dị đời thường. Nhà thơ cho ra dời các tập thơ: Tơ tằm –
Chồi biếc, Hoa dọc chiến hào, Gió Lào cát trắng, Lời ru trên mặt đất, Tự hát,
Hoa cỏ may,…
Bài thơ “Sóng” được sáng tác năm 1967 trong chuyến đi thực tế ở vùng
biển Diêm Điền (Thái Bình), in trong tập “Hoa dọc chiến hào” (1968). Qua
hình tượng sóng, trên cơ sở khám phá sự tương đồng hòa hợp giữa sóng và
em, bài thơ diễn tả tình yêu của người phụ nữ tha thiết, nồng nàn, chung thủy,
muốn vượt lên thử thách của thời gian và sự hữu hạn của đời người. Từ đó ta
thấy được tình yêu là một tình cảm cao đẹp, một hạnh phúc lớn lao của con
người.
 Ở khổ thơ đầu tiên, nhà thơ miêu tả cung bậc cảm xúc đa dang, phức
tạp của người con gái khi yêu đồng thời thể hiện quan niệm mới mẻ về
tình yêu:
Sóng tìm ra tận bể”
Trong hai câu thơ đầu tiên nhà thơ đã miêu tả những trạng thái đối
lập của những con sóng ngoài đại dương và đó cũng chính là những
cung bậc cảm xúc của người con gái khi yêu.
 Tác giả sử dụng các cụm từ đối lập, tương phản để miêu tả tính chất
của con sóng: lúc thì dữ dội, ồn ào lúc thì lại dịu êm, lặng lẽ. Cũng
giống như sóng, tính khí thất thường của người con gái khi yêu được
biểu lộ rõ nét như những xúc cảm trái ngược: lúc hờn giận vô cớ, lúc
2
nhớ thương nồng nàn mãnh liệt, lúc lại dịu ngọt đắm say, có khi lại
nhớ nhung cồn cào da diết, có lúc lại yên tĩnh chiêm nghiệm:
“Nắm trong tay chỉ nửa mảnh trăng mời
Còn một nửa không lời nào bật mí”
 Thế nhưng những xúc cảm dường như đối lập ấy lại thống nhất bởi lẽ
nó xuất phát từ một tìnhyêu chân thành tha thiết và đó cũng chính là những
biến đổi thật mạnh mẽ trong tình yêu của em dành cho anh. Những cảm xúc ấy
tuy đối lập nhưng lại được nối với nhau bằng chữ “và” thể hiện mối quan hệ
song hành, đi liền với nhau, không thể nào tách rời được.
Hai câu thơ tiếp theo, Xuân Quỳnh đã đưa ra một quan niệm tình yêu
vô cùng mới mẻ: chủ động buông bỏ những giới hạn chật hẹp, tầm
thường để vươn ra biển lớn tình yêu:
“Sông không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể”.
 Hai câu thơ đã nói về hành trình đi tìm không gian rộng lớn của sóng.
“Sông”, “bể” đều là không gian làm nên sóng biển, thế nhưng chỉ khi
ở không gian bao la rộng lớn là bể thì sóng mới chính là sóng, sóng
được sống với những cung bậc trạng thái vốn có của chính mình.
Ngọn sóng đã thực hiện một cuộc hành trình gian nan để từ chối
không gian chật chội, tù túng là sông để tìm đến bể bao la cho thõa
sức vẫy vùng.
 Hành trình đi tìm không gian sống rộng lớn của sóng cũng giống như
hành trình tìm kiếm hạnh phúc và tình yêu của em. Em đã bỏ qua
vượt lên những tình yêu tầm thường vị kỉ, hẹp hòi để hướng đến một
tình yêu cao thượng, vị tha, bao dung hơn. Dường như sóng và em có
sự đồng điệu, thống nhất. Sóng đi tìm không gian rộng lớn để được
thõa sức vẫy vùng còn em tìm đến một tình cảm lớn lao đểu được
3
thấu hiểu, bao dung, chở che và được sống đúng với chính mình.
 Đây chính là quanđiểm hiện đại, mới mẻ, táo bạo của nữ thi sĩ Xuân
Quỳnh trong tình yêu Người con gái đã không còn thụ động, nhẫn
nhục chịu đựng mà đã vượt qua những lễ giáo xưa cũ trở nên táo bạo,
quyết liệt, mạnh mẽ, tự tin hơn trong hành trình tìm kiếm tình yêu
đích thực.
“Trái tim buồn sau lần áo mỏng
Từng đập vì anh vì những trang thơ
Trái tim nay mỗi phút mỗi giờ
Chỉ có đập cho mình em đau đớn.”
 Sóng là một bản tình ca đầy lãng mạn với khát vọng tình yêu bất tử:
“Ôi con sóng ngày xưa
Bồi hồi trong ngực trẻ”
Hai câu thơ đầu nói về quy luật của sóng để gián tiếp nói về quy luật
của tình yêu.
 Thán từ “ôi” cất lên gợi biết bao nỗi niềm và cảm xúc mãnh liệt.
 Những chữ “ngày xưa”, “ngày sau” kết hợp với những từ “vẫn thế”
làm cho câu thơ mang sắc thái khẳng định mạnh mẽ.
 Nhà thơ đã khẳng định một quy luật muôn đời của thiên nhiên tạo vật:
Sóng vẫn là Sóng vẫn “ru mãi ngàn năm” bản tình ca bất tử của biển.
Sóng chính là những cung bậc và nốt nhạc của thiên nhiên, hàng triệu
năm hàng ngàn năm sau sóng vẫn mãi ào ạt xô bờ, vẫn dịu êm, vẫn
4
lặng lẽ, vẫn dữ dội và ồn ào.
Cũng giống như sóng, khát vọng tình yêu, khát vọng về hạnh phúc lứa
đôi vẫn đập mãi trong tâm hồn tuổi trẻ.
“Nỗi khát vọng tình yêu
 Đứng trước sóng đứng trước quy luật tồn tại ngàn năm của sóng,
Xuân Quỳnh đã tìm ra quy luật cháy bỏng của nhân loại đó là khát
vọng về tình yêu, về hạnh phúc lứa đôi.
 Từ quy luật của tự nhiên nữ thi sĩ đã đi tìm quy luật trong cuộc sống
tình cảm của con người, tình yêu là khát vọng cháy bỏng của nhân
loại, nó bồi hồi trong trái tim con người, nhất là tuổi trẻ. Bao nhiêu thế
kỷ qua đi con người đến với tình yêu, tình yêu trở thành một điều kỳ
diệu không thể thiếu và sẽ còn tồn tại mãi khi con người vẫn còn tồn
tại.
 Từ trải nghiệm bản thân Xuân Quỳnh đã khẳng định một chân lý: khát
vọng tình yêu là vĩnh viễn, bất tử. Nó không chỉ thường trực trong tâm
hồn con người đặc biệt là tuổi trẻ mà nó còn khiến con người ta trở lại
tái sinh giống như con sóng biển ào lên rồi lại tan ra hòa nhập vào
biển cả ngàn năm.
“Em trở về đúng nghĩa trái tim em
Là máu thịt đời thường ai chẳng có
Cũng ngừng đập lúc cuộc đời không còn nữa
Nhưng biết yêu anh ngay cả khi chết đi rồi”
 Ở hai khổ thơ tiếp theo, tác giả đã truy tìm căn nguyên của sóng
nhưng cũng là cuộc truy tìm căn nguyên, nguồn gốc của tình yêu:
“Trước muôn trùng sóng bể
5

Từ những con sóng biển Xuân Quỳnh liên tưởng đến những khát vọng
tìnhyêu của con người và khi tình yêu đến như một lẽ tự nhiên và thường
tình, con người có nhu cầu tìm hiểu và cắt nghĩa, lý giải nó.
 Đứng trước biển “em” bắt đầu suy nghĩ về “anh” về “em” về biển lớn
rồi cắt nghĩa lí giải tình yêu bằng sự đáng yêu và dễ thương của tâm
hồn một người phụ nữ đang say đắm trong tình yêu! Chị có thể lí giải
sóng bắt đầu từ gió, sóng ào ạt xô bờ bắt nguồn từ những luồng gió
ngoài khơi xa.
 Thế nhưng chị đã bắt đầu thú nhận sự bất lực và đáng yêu của mình
như một cái lắc đầu đáng yêu:
“Em cũng không biết nữa
Cái lắc đầu đấy chính là câu trả lời cho những khởi nguồn muốn tìm
kiếm và lí giải về tình yêu! Tình yêu tồn tại vĩnh viễn cùng nhân loại, đó chính
là thứ cảm xúc, tình cảm phong phú, phức tạp và khó lí giải, cắt nghĩa của con
người.
 Xuân Quỳnh đã diễn đạt rất sâu sắc về điều mà Pascal đã nói: “Trái tim có
những quy luật riêng mà lí trí không thể hiểu được”. Tình yêu cần có lí trí
nhưng trước hết là câu chuyện của trái tim cho nên không thể dùng lí trí
6
tỉnh táo để xác định thời điểm chính xác bắt đầu một mối tình.
 Tình yêu là một trạng thái tâm lý hết sức đặc biệt trong đời sống tình cảm
con người. Tình yêu giống như một thuật toán hóc búa mà không thể được
mã hóa bằng những ý nghĩ thông thường. Từ đây hình tượng em tách mình
ra khỏi sóng để tự bộc bạch mình. Quy luật của tình yêu chính là không
tuân theo bất kì một quy luật nào cả, bất tuân theo mọi định nghĩa, định lý
ở trên đời. Nó chỉ thực hiện theo một quy tắc duy nhất: đó là quy tắc của
trái tim.
 Đó là một câu trả lời duyên dáng, đầy nữ tính và phù hợp với tính cách của
nữ sĩ Xuân Quỳnh. Bởi lẽ có ai là hiểu rõ được quy luật của tình yêu thậm
chí là ng hoàng thơ tình Xuân Diệu đã từng cất lên:
“Làm sao cắt nghĩa được tình yêu
Có nghĩa gì đâu một buổi chiều
Nó chiếm hồn ta bằng nắng nhạt
Bằng mây nhẹ nhẹ gió hiu hiu”
Nghệ thuật:
 Sóng là hình ảnh ẩn dụ của em vì thế mà qua sóng chúng ta hiểu được tâm
hồn người phụ nữ trong tình yêu và thấy được những rung động trong tâm
hồn.
 Thể thơ ngũ ngôn linh hoạt đã tạo ra âm hưởng, nhịp điệu của bài thơ vừa
nhịp nhàng sôi nổi, vừa dào dạt lắng sâu. Nhịp sóng nhưng đồng thời
cũng là nhịp tâm hồn.
 Đoạn thơ sử dụng rất nhiều thủ pháp nghệ thuật như: ẩn dụ, so sánh, nhân
hóa, đối lập tương phản… góp phần tạo nên những con Sóng chân thực
sống động có hồn và diễn tả rất tự nhiên vẻ đẹp tâm hồn người phụ nữ
trong tình yêu.
 Ngôn ngữ bài thơ mộc mạc, giản dị, trong sáng giàu sức gợị. Bài thơ
7
được đánh giá rất tiêu biểu cho tư tưởng và phong cách nghệ thuật thơ
Xuân Quỳnh ở giai đoạn đầu, một bài thơ xinh xắn trong sáng mà ý nhị,
sâu xa có sức sống lâu bền với thời gian.
Bài làm:
Bài làm:
Tình yêu là đề tài văn học muôn thưở của văn học Việt Nam. Chúng ta biết đến
ông hoàng thơ tình Xuân Diệu với những vần thơ đượm tình nồng nàn, biết đến
Nguyễn Bính với nỗi buồn chứa trong ý thơ và biết đến Xuân Quỳnh với vần thơ “của
một cánh chuồn chuồn bay tìm chỗ nương thân trong nắng nôi dông bão cuộc đời.”
Một trong những thi phẩm xuất sắc nhất của nữ sĩ là bài thơ “Sóng”- khát vọng tình
yêu của người phụ nữ vừa mang tính chất truyền thống nhưng lại có màu sắc hiện đại.
Nổi bật trong bài thơ là vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ đang yêu trong đoạn thơ:
...
Xuân Quỳnh là một trong những nhà thơ tiêu biểu nhất của thế hệ các nhà thơ
thời kì chống Mỹ. Nhà thơ có một tuổi thơ nhiều thiệt thòi: mẹ mất sớm, không được
ở gần cha, có thể vì thế mà Xuân Quỳnh luôn khao khát tình yêu thương, khao khát
mái ấm gia đình và tình mẫu tử. Xuân Quỳnh là một người phụ nữ có cuộc đời đa
đoan, có trái tim đa sầu đa cảm, gắn bó hết mình với cuộc sống hằng ngày và luôn trân
trọng, nâng niu, chắt chiu cho thường ngày bình dị. Thơ Xuân Quỳnh là tiếng lòng của
một tâm hồn phụ nữ nhiều trắc ẩn, vừa hồn nhiên, tươi tắn, vừa chân thành, đằn thắm
và luôn da diết trong khát vọng hạnh phúc bình dị đời thường. Nhà thơ cho ra dời các
tập thơ: Tơ tằm – Chồi biếc, Hoa dọc chiến hào, Gió Lào cát trắng, Lời ru trên mặt
đất, Tự hát, Hoa cỏ may,… Bài thơ “Sóng” được sáng tác năm 1967 trong chuyến đi
thực tế ở vùng biển Diêm Điền (Thái Bình), in trong tập “Hoa dọc chiến hào” (1968).
Qua hình tượng sóng, trên cơ sở khám phá sự tương đồng, hòa hợp giữa sóng và em,
8
bài thơ diễn tả tình yêu của người phụ nữ tha thiết, nồng nàn, chung thủy, muốn vượt
lên thử thách của thời gian và sự hữu hạn của đời người. Từ đó ta thấy được tình yêu
là một tình cảm cao đẹp, một hạnh phúc lớn lao của con người.
Những vần thơ đầu tiên đã miêu tả cung bậc cảm xúc đa dang, phức tạp
của người con gái khi yêu đồng thời thể hiện quan niệm mới mẻ về tình yêu:
Sóng tìm ra tận bể”
Trong hai câu thơ đầu tiên nhà thơ đã miêu tả những trạng thái đối lập của
những con sóng ngoài đại dương và đó cũng chính là những cung bậc cảm xúc
của người con gái khi yêu. Tác giả sử dụng các cụm từ đối lập, tương phản để miêu
tả tính chất của con sóng: lúc thì dữ dội, ồn ào lúc thì lại dịu êm, lặng lẽ. Cũng giống
như sóng, tính khí thất thường của người con gái khi yêu được biểu lộ rõ nét như
những xúc cảm trái ngược: lúc hờn giận vô cớ, lúc nhớ thương nồng nàn mãnh liệt, lúc
lại dịu ngọt đắm say, có khi lại nhớ nhung cồn cào da diết, có lúc lại yên tĩnh chiêm
nghiệm:
“Nắm trong tay chỉ nửa mảnh trăng mời
Còn một nửa không lời nào bật mí”
Thế nhưng những xúc cảm dường như đối lập ấy lại thống nhất bởi lẽ nó xuất
phát từ một tình yêu chân thành tha thiết và đó cũng chính là những biến đổi thật mạnh
mẽ trong tình yêu của em dành cho anh. Chao ôi! Dưới ngòi bút tài hoa của nữ thi sĩ
Xuân Quỳnh, tình yêu hiện lên mới độc đáo và kì lạ làm sao! Những cảm xúc ấy tuy
đối lập nhưng lại được nối với nhau bằng chữ “và” thể hiện mối quan hệ song hành, đi
liền với nhau, không thể nào tách rời được. Những cảm xúc ấy cứ như hình với bóng,
cận kề nhau tạo nên một chỉnh thể tình yêu vô cùng hoàn hảo. Có thể thấy sự mâu
thuẫn phức tạp trong trái tim người con gái đang yêu là những cảm xúc đặc biệt luôn
hiện hữu trong trái tim họ. Mượn những trạng thái của sóng, nhân vật trữ tình đã tự
9
giãi bày bộc lộ một cách hết sức chân thành những biến động trong lòng mình khi đến
với tình yêu.
Xuân Quỳnh đã đưa ra một quan niệm tình yêu vô cùng mới mẻ: chủ động
buông bỏ những giới hạn chật hẹp, tầm thường để vươn ra biển lớn tình yêu:
“Sông không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể”.
Hai câu thơ đã nói về hành trình đi tìm không gian rộng lớn của sóng. “Sông”,
“bể” đều là không gian làm nên sóng biển, thế nhưng chỉ khi ở không gian bao la rộng
lớn là bể thì sóng mới chính là sóng, sóng được sống với những cung bậc trạng thái
vốn có của chính mình. Ngọn sóng đã thực hiện một cuộc hành trình gian nan để từ
chối không gian chật chội, tù túng là sông để tìm đến bể bao la cho thỏa sức vẫy vùng.
Đặc trưng của văn học là lấy ngôn từ làm chất liệu xây dựng hình tượng và ở đây,
Xuân Quỳnh đã sử dụng vần thơ giản dị của mình để khắc họa hình tượng sóng và em
luôn luôn song hành, hòa quyện vào nhau. Tuy nhiên sóng vốn vô tri vô giác. Vậy
phải chăng ẩn sau hình tượng này, thi nhân còn muốn gửi gắm điều gì khác? Nói đến
hành trình tìm ra bể lớn của sóng chính là nói đến hình tượng em trong hành trình tìm
kiếm tình yêu của mình. Sóng đã được nhân hóa và ẩn dụ để biểu tượng cho sự đắm
say mạnh mẽ của nhân vật em. Khi ở môi trường chật hẹp, sóng không tìm thấy “bờ
anh” của cuộc đời mình nên sóng hoàn toàn có thể đi xa, vươn ra xa nơi rộng lớn hơn
để tìm bến đỗ cho cuộc đời mình. Đó cũng chính là xu hướng vận động của sóng trong
tình yêu, sóng sẽ luôn vượt qua mọi giới hạn để đến một nơi có “bờ anh của mình”.
Tựa như ông bà ta đã từng nói: “ Yêu nhau thì tam tứ núi cũng trèo, ngũ lục sông
cũng lội mà thất bát đèo cũng qua”. Hành trình đi tìm không gian sống rộng lớn của
sóng cũng giống như hành trình tìm kiếm hạnh phúc và tình yêu của em. Em đã bỏ qua
vượt lên những tình yêu tầm thường vị kỉ, hẹp hòi để hướng đến một tình yêu cao
thượng, vị tha, bao dung hơn. Dường như sóng và em có sự đồng điệu, thống nhất.
Sóng đi tìm không gian rộng lớn để được thõa sức vẫy vùng còn em tìm đến một tình
cảm lớn lao để được thấu hiểu, bao dung, chở che và được sống đúng với chính mình.
10
Người con gái đã không còn thụ động, nhẫn nhục chịu đựng mà đã vượt qua những lễ
giáo xưa cũ trở nên táo bạo, quyết liệt, mạnh mẽ, tự tin hơn trong hành trình tìm kiếm
tình yêu đích thực. Đây chính là quan điểm hiện đại, mới mẻ, táo bạo của nữ thi sĩ
Xuân Quỳnh trong tình yêu như những vần thơ của chị đã viết:
“Trái tim buồn sau lần áo mỏng
Từng đập vì anh vì những trang thơ
Trái tim nay mỗi phút mỗi giờ
Chỉ có đập cho mình em đau đớn.”
Thế nhưng, người con gái ở hai câu thơ này không còn nhẫn nhục chịu đựng, bị động
như những người con gái trong xã hội xưa mà cô hiện lên thật táo bạo, chủ động, và cô
cùng tự tin trong tình yêu. Người con gái ấy thật minh bạch, quyết liệt trong hành trình
đi tìm tình yêu đích thực. Đây là quan điểm hiện đại và mới mẻ của thi sĩ Xuân Quỳnh
trong tình yêu. Nó đã phá vỡ quan niệm về tình yêu xưa cũ cũng như những định kiến
lạc hậu mà người phụ nữ bị gán lên “ cha mẹ đặt đâu con ngồi đấy”. Là một thi nhân,
Xuân Quỳnh đã khơi được “ những nguồn chưa ai khơi”, đem lại sự mới mẻ cho người
đọc cũng như cho toàn xã hội.
Sóng của Xuân Quỳnh mang một vẻ đẹp đầy nữ tính và đó cũng là vẻ đẹp đặc
trưng trong tính cách của người phụ nữ khi yêu, rất khó nắm bắt, rất khó hiểu nhưng
đó là lý do tại sao họ lại là một nửa của thế giới này. Dường như những xúc cảm thăng
trầm ấy làm cho tình yêu có những lúc thăng hoa, trầm bổng tạo nên một bản tình ca
đầy lãng mạn với khát vọng tình yêu bất tử:
“Ôi con sóng ngày xưa
Hai câu thơ đầu nói về quy luật của sóng để gián tiếp nói về quy luật của
tình yêu. Thán từ “ôi” cất lên gợi biết bao nỗi niềm và cảm xúc mãnh liệt. Những chữ
11
“ngày xưa”, “ngày sau” kết hợp với những từ “vẫn thế” làm cho câu thơ mang sắc thái
khẳng định mạnh mẽ. Nhà thơ đã khẳng định một quy luật muôn đời của thiên nhiên
tạo vật: Sóng vẫn là Sóng vẫn “ru mãi ngàn năm” bản tình ca bất tử của biển. Sóng
chính là những cung bậc và nốt nhạc của thiên nhiên, hàng triệu năm hàng ngàn năm
sau sóng vẫn mãi ào ạt xô bờ, vẫn dịu êm, vẫn lặng lẽ, vẫn dữ dội và ồn ào. Xuân
Quỳnh dường như cũng thương tiếc cho sự hữu hạn của đời người. Ở điểm này, Xuân
Diệu rất đồng cảm với Xuân Quỳnh:
“Lòng tôi rộng nhưng lượng trời cứ chật
Không cho dài tuổi trẻ của nhân gian
Nói làm chi rằng xuân vẫn tuần hoàn
Nếu tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại
Còn trời đất nhưng chẳng còn tôi mãi
Nên bâng khuâng tôi tiếc cả đất trời”
Cũng giống như sóng, khát vọng tình yêu, khát vọng về hạnh phúc lứa đôi
vẫn đập mãi trong tâm hồn tuổi trẻ.
“Nỗi khát vọng tình yêu
Đứng trước sóng đứng trước quy luật tồn tại ngàn năm của sóng, Xuân Quỳnh
đã tìm ra quy luật cháy bỏng của nhân loại đó là khát vọng về tình yêu, về hạnh phúc
lứa đôi. Thế nhưng, nữ sĩ không thương tiếc thời gian quá lâu mà lại “ vỡ” ra một chân
lý tình yêu vô cùng đơn giản nhưng đặc biệt cực kì!Nhà thơ đã khẳng định một quy
luật của tự nhiên: hàng ngàn hàng triệu năm trước khi chưa có ta thì sóng vẫn dữ dội,
vẫn ổn ào, dịu dàng và lặng lẽ. Từ quy luật của tự nhiên nữ thi sĩ đã đi tìm quy luật
trong cuộc sống tình cảm của con người, tình yêu là khát vọng cháy bỏng của nhân
loại, nó bồi hồi trong trái tim con người, nhất là tuổi trẻ. Bao nhiêu thế kỷ qua đi con
người đến với tình yêu, tình yêu trở thành một điều kỳ diệu không thể thiếu và sẽ còn
tồn tại mãi khi con người vẫn còn tồn tại. Từ trải nghiệm bản thân Xuân Quỳnh đã
khẳng định một chân lý: khát vọng tình yêu là vĩnh viễn, bất tử. Nó không chỉ thường
12
trực trong tâm hồn con người đặc biệt là tuổi trẻ mà nó còn khiến con người ta trở lại
tái sinh giống như con sóng biển ào lên rồi lại tan ra hòa nhập vào biển cả ngàn năm.
Đó cũng chính là sự thủy chung và son sắt trong tình yêu. Dẫu trái tim sinh học đã
chết nhưng vẫn còn đó cảm giác bồi hồi, lạ lẫm mà tình yêu gợi lên:
Là máu thịt đời thường ai chẳng có
Nhưng biết yêu anh ngay cả khi chết đi rồi”
Cuộc sống này mới tươi đẹp làm sao khi có chút gia vị của tình yêu! Cuộc đời
ta tựa như một món ăn chưa được nêm nếm, mà khi thêm chút tình yêu, nó sẽ trở nên
đậm đà, ngọt ngào hơn. Nếu thiếu chút gia vị ấy, cuộc sống này thật tẻ nhạt biết bao!
Khát vọng tình yêu là khát vọng của muôn đời, của quá khứ, hiện tại, tương lai, chỉ
cần trong trái tim những người trẻ còn đập những nhịp đập ngân rung thì khát vọng
tình yêu sẽ trường tồn mãi mãi.
Ở hai khổ thơ tiếp theo, tác giả đã truy tìm căn nguyên của sóng nhưng
cũng là cuộc truy tìm căn nguyên, nguồn gốc của tình yêu:
“Trước muôn trùng sóng bể

Từ những con sóng biển Xuân Quỳnh liên tưởng đến những khát vọng
tìnhyêu của con người và khi tình yêu đến như một lẽ tự nhiên và thường tình,
con người có nhu cầu tìm hiểu và cắt nghĩa, lý giải nó. Đứng trước biển “em” bắt
13
đầu suy nghĩ về “anh” về “em” về biển lớn rồi cắt nghĩa lí giải tình yêu bằng sự đáng
yêu và dễ thương của tâm hồn một người phụ nữ đang say đắm trong tình yêu! Chị có
thể lí giải sóng bắt đầu từ gió, sóng ào ạt xô bờ bắt nguồn từ những luồng gió ngoài
khơi xa. Thế nhưng chị đã bắt đầu thú nhận sự bất lực và đáng yêu của mình như một
cái lắc đầu đáng yêu:
“Em cũng không biết nữa
Cái lắc đầu đấy chính là câu trả lời cho những khởi nguồn muốn tìm kiếm và lí
giải về tình yêu! Tình yêu tồn tại vĩnh viễn cùng nhân loại, đó chính là thứ cảm xúc,
tình cảm phong phú, phức tạp và khó lí giải, cắt nghĩa của con người. Xuân Quỳnh đã
diễn đạt rất sâu sắc về điều mà Pascal đã nói: “Trái tim có những quy luật riêng mà lí
trí không thể hiểu được”. Tình yêu cần có lí trí nhưng trước hết là câu chuyện của trái
tim cho nên không thể dùng lí trí tỉnh táo để xác định thời điểm chính xác bắt đầu một
mối tình. Chính sự bất lực của những câu trả lời đã góp phần kì ảo hóa tình yêu không
lí giải được về nguồn gốc của tình yêu nhà thơ đi đến sự thú nhận đầy đáng yêu. Đó là
một câu trả lời duyên dáng, đầy nữ tính và phù hợp với tính cách của nữ sĩ Xuân
Quỳnh. Bởi lẽ có ai là hiểu rõ được quy luật của tình yêu thậm chí là ng hoàng thơ tình
Xuân Diệu đã từng cất lên:
“Làm sao cắt nghĩa được tình yêu
Có nghĩa gì đâu một buổi chiều
Nó chiếm hồn ta bằng nắng nhạt
Bằng mây nhẹ nhẹ gió hiu hiu”
Tình yêu thật khó hiểu làm sao! Nó phức tạp đến cái mức không có một khái
niệm chính xác nào! Nhân loại từ cổ chí kim đến nay, từ đông sang tây đã tốn quá
nhiều giấy mực để định nghĩa về nó đến nay vẫn chưa khiến ai hài lòng. Tình yêu là
một trạng thái tâm lý hết sức đặc biệt trong đời sống tình cảm con người. Tình yêu
giống như một thuật toán hóc búa mà không thể được mã hóa bằng những ý nghĩ
thông thường. Từ đây hình tượng em tách mình ra khỏi sóng để tự bộc bạch mình.
Quy luật của tình yêu chính là không tuân theo bất kì một quy luật nào cả, bất tuân
14
theo mọi định nghĩa, định lý ở trên đời. Nó chỉ thực hiện theo một quy tắc duy nhất:
đó là quy tắc của trái tim.
Sóng là hình ảnh ẩn dụ của em vì thế mà qua sóng chúng ta hiểu được tâm hồn
người phụ nữ trong tình yêu và thấy được những rung động trong tâm hồn. Thể thơ
ngũ ngôn linh hoạt đã tạo ra âm hưởng, nhịp điệu của bài thơ vừa nhịp nhàng sôi nổi,
vừa dào dạt lắng sâu. Nhịp sóng nhưng đồng thời cũng là nhịp tâm hồn. Ngôn ngữ
trong bài thơ trong sáng, giản dị, giàu sức biểu cảm. Đoạn thơ sử dụng rất nhiều thủ
pháp nghệ thuật như: ẩn dụ, so sánh, nhân hóa, đối lập tương phản… góp phần tạo nên
những con Sóng chân thực sống động có hồn và diễn tả rất tự nhiên vẻ đẹp tâm hồn
người phụ nữ trong tình yêu. Ngôn ngữ bài thơ mộc mạc, giản dị, trong sáng giàu sức
gợị. Bài thơ được đánh giá rất tiêu biểu cho tư tưởng và phong cách nghệ thuật thơ
Xuân Quỳnh ở giai đoạn đầu, một bài thơ xinh xắn trong sáng mà ý nhị, sâu xa có sức
sống lâu bền với thời gian.
Phải là một tâm hồn đẹp đẽ tinh tế, nhà thơ mới có thể tìm thấy trong những đợt
sóng tưởng như lẽ thường tình sự đồng điệu với hai chữ tình yêu. Em – người con gái
đang yêu không chỉ “ôm lấy mạn thuyền anh” mà cũng biết lắng nghe nhịp đập trái
tim của mình, để rộng mở tâm hồn, để nhận thức, để khám phá những kì diệu của tình
yêu thổn thức. Cũng như biển phải có sóng, tình yêu cũng là lẽ sống tự nhiên của con
người, của trái tim tuổi trẻ. Trong bối cảnh chiến tranh cam go lúc bấy giờ, “Sóng” đã
thắp sáng nên những hy vọng thành thực. Nó là một lời khẳng định đề cao văn chương
chân chính mà giống như cái cách Napoleon đã từng nói: “Trên thế giới có hai loại sức
mạnh: thanh gươm và cây bút. Thanh gươm thì đoạt thành chiếm đất, cây bút thì chinh
phục lòng người. Rốt cuộc, cây bút mạnh hơn thanh gươm”. Cây bút của Xuân Quỳnh
cũng đã chinh phục lòng người từ những khát vọng thành thực và khao khát được
sống, được yêu mãnh liệt như thế.
Văn học có khả năng bồi đắp những rung động thẩm mĩ trong tâm hồn con
người và “ Sóng” đã làm được điều dó. Qua tiếng lòng của cái tôi trữ tình, Xuân
Quỳnh đã cho người đọc thật sự rung động và đáng học hỏi khi thấy vẻ đẹp tâm hồn
15
của người phụ nữ vừa hồn nhiên tươi tắn, vừa chân thành đằm thắm, luôn khao khát
hạnh phúc giữa cuộc sống bình dị đời thường.
Trong đại dương nghệ thuật mênh mông, có những viên ngọc ngàn đời bất tử,
nhưng cũng có những con thuyền nghệ thuật đắm chìm khi chỉ vừa ra khơi. Đoạn thơ
và sự tồn tại của “Sóng” là một viên ngọc ngàn đời bất tử như thế. Bởi lẽ, những giá
trị của “Sóng” không chỉ dừng lại ở khát vọng, cảm xúc tình yêu lứa đôi, mà còn như
một đốm sao trời sáng lấp lánh niềm tin về một tương lai tươi sáng trong những đêm
đen của lịch sử dân tộc. Chính điều đó đã khiến bài thơ vượt qua được sự băng hoại về
thời gian, cho dù qua bao biến cố thăng trầm vẫn vẹn nguyên và làm bao trái tim thổn
thức xúc động.
16
Đề 19:Cảm nhận đoạn thơ sau:

“Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được
Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức
Dẫu xuôi về phương bắc
Dẫu ngược về phương nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh - một phương”
Dàn ý chi tiết
 Khổ thơ đầu tiên thể hiện khát vọng yêu thương chân thành qua nỗi
nhớ da diết, cháy bỏng khi yêu:
Cả trong mơ còn thức”
 Ở hai câu đầu đã diễn tả những dạng thức tồn tại khác nhau của con
sóng ngoài đại dương bao la.
 Tác giả sử dụng biện pháp nghệ thuật tương phản, đối lập: “dưới lòng sâu –
trên mặt nước” kết hợp với điệp từ sóng, điệp cấu trúc câu trực tiếp miêu tả
những trạng thái và dạng thức tồn tại của sóng. Sóng chính là âm điệu của
biển khơi được điểm tô bằng những con sóng ào ạt xô bờ tung bọt trắng
xóa (sóng bề mặt, sóng trên mặt nước). Thế nhưng sâu thẳm tromg lòng đại
dương chính là những con sóng ngầm ồn ào cồn cào rạo rực, dữ dội đang
17
ngày đêm cuồn cuộn chảy.
 Những con sóng cũng chính là những sóng lòng, là nỗi nhớ mà em dành
cho anh tựa như sóng biển nhớ bờ. Đó là lối thơ giản dị nhưng ý thơ thì đã
đạt đến được độ sâu lắng, thậm thía vô cùng. dưới lớp ngôn từ bình dị ấy
gợi ra một nỗi nhớ tình yêu, chứa đựng trong nó biết bao nỗi niềm thầm kín
của người phụ nữ khi yêu. Tuy có những lúc người phụ nữ hòa mình với
tình yêu của mình nhưng bên cạnh đó trong lòng họ như có lớp sóng ngầm
cuộn lên trong lòng từ lúc nào.
Hai câu tiếp theo cho ta thấy tâm trạng nhớ nhung của người con gái
đối với người mình yêu:
“Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được”
 Thán từ “ôi” đặt đầu câu thể hiện cảm xúc dạt dào, thổn thức của nỗi nhớ.
Hình ảnh “con sóng nhớ bờ” đã được nhân hoá trở nên sống động bộc lộ
thật tinh tế nỗi nhớ của em dành cho anh tựa như nỗi nhớ thiết tha bổi hổi:
“Nhớ ai bổi hổi bồi hồi
Như đứng đống lửa như ngồi đống than”
Có thể nói, nỗi nhớ em dành cho anh thổn thức, bổi hổi và cồn cào thiết tha
như sóng nhớ bờ. Sóng nhớ bờ ngày đêm không ngủ được và nỗi nhớ của em
cũng trào dâng, thiết tha rạo rực, trằn trọc suốt canh thâu tựa như nỗi nhớ mà
người chinh phụ nhớ thương chồng canh thâu với hình ảnh “hoa đèn kia với
bóng người khá thương”.
Hai câu thơ tiếp theo thể hiện trực tiếp nỗi nhớ của em dành cho anh
một cách mạnh mẽ như một lời khẳng định chắc chắn của một tâm hồn
đang yêu.
 Thông qua hình ảnh của những ngọn sóng Xuân Quỳnh đã phần nào thể
18
hiện được nỗi nhớ da diết mãnh liệt và thao thiết mà em dành cho anh, thế
nhưng đối với người con gái táo bạo mạnh mẽ và mãnh liệt kia điều đó
vẫn chưa đủ. Do vậy chị đã nói lên, phải thốt lên và phải nhấn mạnh thêm
một lần nữa qua một phát biểu trực tiếp:
“Lòng em nhớ đến anh
Nỗi nhớ của em vừa đặc biệt, vừa độc đáo và da diết bởi lẽ nỗi nhớ đó
không chỉ lá sự trằn trọc canh khuya, nỗi nhớ ấy xâm chiếm cả thời gian,
không gian mà còn đi vào tiềm thức, vào cõi mộng “cả trong mơ còn thức”.
Đúng là một nỗi nhớ cồn cào da diết, không thể nào yên, không thể nào nguôi,
nó cuồn cuộn dạtdào như những con sóng triền miên dạt dào vô hồi vô hạn.
Phải chăng những rung cảm mãnh liệt của một trái tim yêu đã buộc lời thơ
trong khổ này phảidài thêm ra để diễn tả cái ngút ngàn của nỗi nhớ. Nỗi nhớ
ấy là sản phẩm của một tình yêu chân thành và mãnh liệt, tha thiết, sâu đậm
mà cô gái dành cho chàng trai. Hoài Thanh đã từng đánh giá “Dòng cảm xúc
quá chừng sôi nổi khiến câu chữ không thể đi theo những viền có sẵn, ý thơ xô
đẩy,khuôn khổ thơ phải lung lay”. Ý thơ và nỗi nhớ dường như cuộn trào xô
đẩy cả tứ thơ khiến hai câu thơ phải dư. Khổ thơ này được đánh giá là hay
nhất trong bài, có người nói là cái “đỉnh” trong “Sóng” của Xuân Quỳnh đã
diễn tả thật xúc động nỗi nhớ tình yêu, nỗi nhớ vắt ngang tiềm thức, xuyên
thấu cả cõi thực và cõi mộng – cả trong mơ còn thức. Nỗi nhớ đằm thắm mà
mãnh liệt ấy cũng đã từng được nữ thi sĩ gợi lên trong những câu thơ:
“ Những ngày không gặp nhau
Lòng thuyền đau rạn vỡ”
Trái tim em như bị bóp nghẹt, thít chặt khi nhớ đến anh, nhớ đến tình yêu giản
dị nồng ấm của hai ta.Khi anh đi, một nữa hồn em mất, một nửa hồn bỗng
chốc dại khờ. Lúc xa nhau lòng em vẫn luôn nhớ đến anh - tình yêu của đời
mình. Em luôn mong chờ giây phút chúng ta gặp lại, bên nhau và mãi không
19
xa rời:
“ Hai thôn chung lại một làng
Cớ sao bên đó chẳng sang bên này ?”
Phải chăng những rung cảm mãnh liệt của một trái tim đã buộc lời thơ
trong khổ này phải dài thêm để diễn tả cái ngút ngàn nỗi nhớ? Nỗi nhớ ấy như
tuôn trào qua những vần thơ, đó là nỗi nhớ mà không thể miêu tả hết bằng câu
chữ
 Nối tiếp những nỗi nhớ triền miên đó là khát khao về tình yêu gắn
liền với sự thủy chung son sắt:
“Dẫu xuôi về phương Bắc
Dẫu ngược về phương Nam
 Nhà thơ đã chọn cách nói ngược dẫu xuôi về phương bắc (đáng lẽ phải
nói là dẫu ngược về phương bắc) và dẫu ngược về phương nam (đáng lẽ
dẫu xuôi về phương nam) kết hợp với nghệ thuật đối xuôi ngược nam -
bắc và lời thơ mang âm hưởng khẳng định mạnh mẽ, Xuân Quỳnh luôn
khẳng định rằng dù cuộc đời có nghịch lý, có trái ngang tới đâu thì tình
cảm và nỗi nhớ, tình yêu của “em” cũng luôn luôn hướng về anh tựa như
“sóng nhớ bờ, luôn hướng về bờ”. Qua đó, chúng ta thấy được người con
gái khi yêu không chỉ yêu thương, nhớ nhung, mà còn rất đỗi thủy chung
son sắt , tựa như ca dao đã ca ngợi về tình cảm cao đẹp đó trong tình yêu
đôi lứa.
“Muối ba năm muối đang còn mặn
Gừng chín tháng gừng hãy còn cay
Đôi ta tình nặng nghĩa dày
Dù có xa nhau đi nữa cũng ba vạn chín nghìn ngày
mới xa”
20
 Anh là “hệ qui chiếu” của đời em, dù em có đi đến bất kì phương trời nào
của cuộc sống thì trái tim vẫn hướng về phương anh như một quy luật,
định mệnh cuộc đời. “Phương anh” là nơi em gửi trọn niềm tin, nỗi nhớ
và tình yêu của thời thanh xuân dạt dào yêu thương tuổi trẻ. Đó chính là
tiếng nói, khát vọng chân thành tha thiết của một người phụ nữ đang yêu.
Nghệ thuật:
hồn.
nhịp nhàng sôi nổi, vừa dào dạt lắng sâu. Nhịp sóng nhưng đồng thời
cũng là nhịp tâm hồn.
hóa, đối lập tương phản… góp phần tạo nên những con Sóng chân thực
sống động có hồn và diễn tả rất tự nhiên vẻ đẹp tâm hồn người phụ nữ
trong tình yêu.
 Ngôn ngữ bài thơ mộc mạc, giản dị, trong sáng giàu sức gợị. Bài thơ
được đánh giá rất tiêu biểu cho tư tưởng và phong cách nghệ thuật thơ
Xuân Quỳnh ở giai đoạn đầu, một bài thơ xinh xắn trong sáng mà ý nhị,
sâu xa có sức sống lâu bền với thời gian.
Bài viết mẫu

Trong thi đàn Việt Nam, bàn về chủ đề tình yêu, độc giả làm sao quên được
những vần thơ của nữ sĩ Xuân Quỳnh giản dị, trong sáng nhưng lại vô cùng ngọt ngào,
sâu lắng. Có ý kiến cho rằng “thơ Xuân Quỳnh không cần làm duyên mà vẫn cứ
duyên”. Quả thật khi chúng ta đọc thi phẩm “Sóng”, cái “duyên” đó như lộ rõ qua
những con chữ mộc mạc, giản dị nhưng đủ sức lắng đọng lại trong tâm hồn của người
đọc. Bài thơ chính là tiếng lòng của người phụ nữ đang yêu mang đậm vẻ đẹp truyền
21
thống nhưng cũng được “cách tân” mang tính chất hiện đại... Nổi bật trong bài thơ là
nỗi nhớ nhung da diết và sự thủy chung của người con gái trong tình yêu:
...
ở gần cha, có thể vì thế mà Xuân Quỳnh luôn khao khát tình yêu thương, khao
khátmái ấm gia đình và tình mẫu tử. Xuân Quỳnh là một người phụ nữ có cuộc đời đa
và luôn da diết trong khát vọng hạnh phúc bình dị đời thường. Nhà thơ cho ra dời các
đất, Tự hát, Hoa cỏ may,.. Bài thơ “Sóng” được sáng tác năm 1967 trong chuyến đi
Qua hình tượng sóng, trên cơ sở khám phá sự tương đồng hòa hợp giữa sóng và em,
Khổ thơ đầu tiên thể hiện khát vọng yêu thương chân thành qua nỗi nhớ
da diết, cháy bỏng khi yêu:
22
Những vần thơ đầu tiên đã diễn tả những dạng thức tồn tại khác nhau của
con sóng ngoài đại dương bao la. Tác giả sử dụng biện pháp nghệ thuật tương phản,
đối lập: “dưới lòng sâu – trên mặt nước” kết hợp với điệp từ sóng, điệp cấu trúc câu
trực tiếp miêu tả những trạng thái và dạng thức tồn tại của sóng. Sóng chính là âm
điệu của biển khơi được điểm tô bằng những con sóng ào ạt xô bờ tung bọt trắng xóa
(sóng bề mặt, sóng trên mặt nước). Thế nhưng sâu thẳm trog lòng đại dương chính là
những con sóng ngầm ồn ào cồn cào rạo rực, dữ dội đang ngày đêm cuồn cuộn chảy.
Những con sóng cũng chính là những sóng lòng, là nỗi nhớ mà em dành cho anh tựa
như sóng biển nhớ bờ. Lối thơ giản dị, mộc mạc, chân thành, thiết tha nhưng ý thơ thì
đã đạt đến được độ sâu lắng, thậm thía vô cùng. Đặc trưng của văn học chính là lấy
ngôn từ làm chất liệu xây dựng hình tượng và nữ thi sĩ đã xây dưng hình tượng sóng
chỉ qua hai câu thơ miêu tả đặc tính của nó. Qua đó để lộ ra dưới lớp ngôn từ bình dị
ấy là một nỗi nhớ tình yêu, thiết tha, đắm say, chứa đựng trong nó biết bao nỗi niềm
thầm kín của người phụ nữ khi yêu. Tuy có những lúc người phụ nữ hòa mình với tình
yêu của mình nhưng bên cạnh đó trong lòng họ như có lớp sóng ngầm cuộn lên trong
lòng từ lúc nào. Thử hỏi, làm sao có thể yêu mà không nhớ? Nhớ nhung chính là một
gia vị không thể thiếu của tình yêu, đó là gia vị được nêm nếm phức tạp nhất qua
những lúc vui buồn, đắng cay. Nếu tình yêu là một cơ thể, thì nỗi nhớ chính là trái tim
trong cơ thể ấy, nó bơm máu đi nuôi những cơ quan khác, làm cho con người trở nên
mạnh mẽ, tràn trề nhựa sống. Nguyễn Bính cũng đã từng thốt lên những vần thơ
thương nhớ người yêu qua hình ảnh ẩn dụ đặc sắc:
“Thôn Đoài ngồi nhớ thôn Đông
Một người chín nhớ mười mong một người”
Những con sóng mang theo nỗi nhớ và tâm trạng nhớ nhung của người con
gái đối với người mình yêu:
“Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được”
23
Thán từ “ ôi” được đặt đầu câu thể hiện cảm xúc dạt dào sâu lắng, “con sóng
nhớ bờ” là hình ảnh đã được nhân hóa, làm nó trở nên sống động và có hồn, giúp biểu
đạt một cách tinh tế nỗi nhớ của em dành cho anh. Bờ chính là đích đến của sóng, con
sóng nhớ bờ “ngày đêm không ngủ được” cũng chính là em nhớ đến anh mà trằn trọc,
thao thức suốt canh thâu. Nỗi nhớ triền miên, dai dẳng, đăng đẳng theo thời gian
“ngày đêm không ngủ được”. Trong bốn câu thơ, hình ảnh sóng được điệp đi điệp lại
tới ba lần như một điệp khúc của bản tình ca với những giai điệu da diết, dường nó là
sự ám ảnh thường trực về tình yêu và nỗi nhớ. Ba câu thơ gắn liền với hình ảnh sóng
như những đợt sóng gối lên nhau, hối hả vươn tới bờ. Đó cũng là ẩn dụ nghệ thuật về
những đợt sóng lòng đang dâng trào này đến mãnh liệt trong tâm hồn người con gái thì
đang yêu.. Hình ảnh “con sóng nhớ bờ” đã được nhân hoá trở nên sống động bộc lộ
thật tinh tế nỗi nhớ của em dành cho anh tựa như nỗi nhớ thiết tha bổi hổi:
“Nhớ ai bổi hổi bồi hồi
Như đứng đống lửa như ngồi đống than”
Có thể nói, nỗi nhớ em dành cho anh thổn thức, bổi hổi và cồn cào thiết tha như
sóng nhớ bờ. Sóng nhớ bờ ngày đêm không ngủ được và nỗi nhớ của em cũng trào
dâng, thiết tha rạo rực, trằn trọc suốt canh thâu tựa như nỗi nhớ mà người chinh phụ
nhớ thương chồng canh thâu với hình ảnh “hoa đèn kia với bóng người khá thương”.
Bởi lẽ thơ Xuân Quỳnh là tiếng nói chân thật vì thế em phải bộc lộ trực
tiếp nỗi nhớ của mình dành cho anh một cách mạnh mẽ như một lời khẳng định
chắc chắn của một tâm hồn đang thổn thức vì yêu. Thông qua hình ảnh của những
ngọn sóng Xuân Quỳnh đã phần nào thể hiện được nỗi nhớ da diết mãnh liệt và thao
thiết mà em dành cho anh, thế nhưng đối với người con gái táo bạo mạnh mẽ và mãnh
liệt kia điều đó vẫn chưa đủ. Do vậy chị đã nói lên, phải thốt lên và phải nhấn mạnh
thêm một lần nữa qua một phát biểu trực tiếp:
“Lòng em nhớ đến anh

24
Nỗi nhớ của em vừa đặc biệt, vừa độc đáo và da diết bởi lẽ nỗi nhớ đó không
chỉ lá sự trằn trọc canh khuya, nỗi nhớ ấy xâm chiếm cả thời gian, không gian mà còn
đi vào tiềm thức, vào cõi mộng “cả trong mơ còn thức”. Đúng là một nỗi nhớ cồn cào
da diết, không thể nào yên, không thể nào nguôi, nó cuồn cuộn dạt dào như những con
sóng triền miên dạt dào vô hồi vô hạn. Phải chăng những rung cảm mãnh liệt của một
trái tim yêu đã buộc lời thơ trong khổ này phảidài thêm ra để diễn tả cái ngút ngàn của
nỗi nhớ. Nỗi nhớ ấy là sản phẩm của một tình yêu chân thành và mãnh liệt, tha thiết,
sâu đậm mà cô gái dành cho chàng trai. Hoài Thanh đã từng đánh giá “Dòng cảm xúc
quá chừng sôi nổi khiến câu chữ không thể đi theo những viền có sẵn, ý thơ xô đẩy,
khuôn khổ thơ phải lung lay”. Khổ thơ này được đánh giá là hay nhất trong bài, có
người nói là cái “đỉnh” trong “Sóng” của Xuân Quỳnh đã diễn tả thật xúc động nỗi
nhớ tình yêu, nỗi nhớ vắt ngang tiềm thức, xuyên thấu cả cõi thực và cõi mộng – cả
trong mơ còn thức. Hình ảnh những con sóng được nhắc đi nhắc lại nhiều lần, nối tiếp
những dòng cảm xúc quá chừng sôi nổi đã khiến nỗi nhớ tràn ra như những con sóng
vô hạn vô hồi, cuốn lấy nhau tạo nên một nỗi nhớ triền miên, mãnh liệt và thật táo bạo
biết bao! Nỗi nhớ đằm thắm mà mãnh liệt ấy cũng đã từng được nữ thi sĩ gợi lên trong
những câu thơ:
“Những ngày không gặp nhau
Lòng thuyền đau rạn vỡ”
Phải chăng những rung cảm mãnh liệt của một trái tim đã buộc lời thơ trong
khổ này phải dài thêm để diễn tả cái ngút ngàn nỗi nhớ? Nỗi nhớ ấy như tuôn trào qua
những vần thơ, đó là nỗi nhớ mà không thể miêu tả hết bằng câu chứ. Nỗi nhớ ấy là
sản phẩm của một tình yêu chân thành và mãnh liệt, tha thiết, sâu đậm mà cô gái dành
cho chàng trai.Trái tim em như bị bóp nghẹt, thít chặt khi nhớ đến anh, nhớ đến tình
yêu giản dị nồng ấm của hai ta. Khi anh đi, một nữa hồn em mất, một nửa hồn bỗng
chốc dại khờ. Lúc xa nhau lòng em vẫn luôn nhớ đến anh- tình yêu của đời mình. Em
luôn mong chờ giây phút chúng ta gặp lại, bên nhau và mãi không xa rời:
“ Hai thôn chung lại một làng
Cớ sao bên đó chẳng sang bên này ?”
25
Nối tiếp những nỗi nhớ triền miên đó là khát khao về tình yêu gắn liền với
sự thủy chung son sắt:
“Dẫu xuôi về phương Bắc
Dẫu ngược về phương Nam
Sự thủy chung là một phẩm chất cao đẹp của tình yêu đôi lửa, sức mạnh to lớn
của tình yêu vẫn mãnh liệt, dù có phấp phỏng trước cái vô tận của thời gian. Vì yêu là
nhớ, nỗi nhớ thường trực da diết, cháy bỏng. Nhưng nhớ chưa thôi không phải là tất
cả. Trái tim người con gái khi yêu cần hướng tới những phẩm chất cao đẹp vững bền
trong tình yêu, đó là sự thủy chung son sắt. Nhà thơ đã chọn cách nói ngược dẫu xuôi
về phương bắc (đáng lẽ phải nói là dẫu ngược về phương bắc) và dẫu ngược về
phương nam (đáng lẽ dẫu xuôi về phương nam) kết hợp với nghệ thuật đối xuôi ngược
nam - bắc và lời thơ mang âm hưởng khẳng định mạnh mẽ, Xuân Quỳnh luôn khẳng
định rằng dù cuộc đời có nghịch lý, có trái ngang tới đâu thì tình cảm và nỗi nhớ, tình
yêu của “em” cũng luôn luôn hướng về anh tựa như “sóng nhớ bờ, luôn hướng về bờ”.
Qua đó, chúng ta thấy được người con gái khi yêu không chỉ yêu thương, nhớ nhung,
mà còn rất đỗi thủy chung son sắt , tựa như ca dao đã ca ngợi về tình cảm cao đẹp đó
trong tình yêu đôi lứa.
“Muối ba năm muối đang còn mặn
Gừng chín tháng gừng hãy còn cay
Đôi ta tình nặng nghĩa dày
Dù có xa nhau đi nữa cũng ba vạn chín nghìn ngày mới
xa”
Anh chính là “hệ qui chiếu” của đời em, dù em có đi đến bất kì phương trời nào
của cuộc sống thì trái tim vẫn hướng về phương anh như một quy luật, định mệnh cuộc
đời. “Phương anh” là nơi em gửi trọn niềm tin, nỗi nhớ và tình yêu của thời thanh xuân
dạt dào yêu thương tuổi trẻ. Dù sâu thẳm tâm hồn người phụ nữ vẫn thấy âu lo, trăn trở
26
thế nhưng vẫn luôn hướng về tình yêu luôn hướng và khát vọng về một hạnh phúc toàn
vẹn. Đó chính là tiếng nói, khát vọng chân thành tha thiết của một người phụ nữ đang
yêu.
Bài thơ có hai hình tượng là “sóng” và “em” lúc phân tách, soi chiếu vào
nhau, lúc hòa nhập lại thành cái tôi trữ tình duy nhất chính là Xuân Quỳnh. Vì thế, đây
là hai hình tượng tuy hai mà một, tuy một mà hai, tựa như hình với bóng làm nổi bật
lên tâm hồn tràn đầy khát khao hạnh phúc của em. Bài thơ được xây dựng theo kết cấu
vừa song hành vừa trung phức nhằm khẳng định tâm hồn cháy bỏng của người con gái
khi yêu. Bên cạnh nó những biện pháp tu từ như điệp ngữ, ẩn dụ, đối, so sánh… cũng
được nhà thơ sử dụng nhuần nhuyễn tạo nhịp điệu mới mẻ cho bài thơ. Thể thơ năm
chữ ngắn gọn cùng lớp ngôn từ giản dị đã thành công diễn tả cảm xúc dồn nén của
người phụ nữ khi yêu. Đây là bài thơ tiêu biểu cho phong cách thơ Xuân Quỳnh, ý nhị
mà sâu xa, luôn in hằn và được lưu trữ trong trái tim độc giả.
Phải là một tâm hồn đẹp đẽ tinh tế, nhà thơ mới có thể tìm thấy trong những
đợt sóng tưởng như lẽ thường tình sự đồng điệu với hai chữ tình yêu. Em – người con
gái đang yêu không chỉ “ôm lấy mạn thuyền anh” mà cũng biết lắng nghe nhịp đập trái
tim của mình, để rộng mở tâm hồn, để nhận thức, để khám phá những kì diệu của tình
yêu thổn thức. Cũng như biển phải có sóng, tình yêu cũng là lẽ sống tự nhiên của con
người, của trái tim tuổi trẻ. Trong bối cảnh chiến tranh cam go lúc bấy giờ, “Sóng” đã
thắp sáng nên những hy vọng thành thực. Nó là một lời khẳng định đề cao văn chương
chân chính mà giống như cái cách Napoleon đã từng nói: “Trên thế giới có hai loại sức
mạnh: thanh gươm và cây bút. Thanh gươm thì đoạt thành chiếm đất, cây bút thì chinh
phục lòng người. Rốt cuộc, cây bút mạnh hơn thanh gươm”. Cây bút của Xuân Quỳnh
cũng đã chinh phục lòng người từ những khát vọng thành thực và khao khát được
sống, được yêu mãnh liệt như thế.
27
Trong đại dương nghệ thuật mênh mông, có những viên ngọc ngàn đời bất tử,
nhưng cũng có những con thuyền nghệ thuật đắm chìm khi chỉ vừa ra khơi. Đoạn thơ
và sự tồn tại của “Sóng” là một viên ngọc ngàn đời bất tử như thế. Bởi lẽ, những giá
trị của “Sóng” không chỉ dừng lại ở nỗi nhớ và cảm xúc, những phẩm chất thủy chung
trong tình yêu lứa đôi, mà còn như một đốm sao trời sáng lấp lánh niềm tin về một
tương lai tươi sáng trong những đêm đen của lịch sử dân tộc. Chính điều đó đã khiến
bài thơ vượt qua được sự băng hoại về thời gian, cho dù qua bao biến cố thăng trầm
vẫn vẹn nguyên và làm bao trái tim thổn thức xúc động.
28
Đề 20: Cảm nhận đoạn thơ sau:

“Ở ngoài kia đại dương
Trăm nghìn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vời cách trở
Cuộc đời tuy dài thế

Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa
Làm sao được tan ra

Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ”
Dàn ý chi tiết:
Sau lời nhắn nhủ tâm tình, thiết tha về sự thủy chung trong tình yêu đôi lứa, chỉ
mãi hướng về phương anh chứa chan tình yêu thương thì Xuân Quỳnh đã khẳng
định thủy chung là một trong những phẩm chất tốt đẹp của người phụ nữ Việt
Nam, và nó sẽ là gia vị làm vững chắc tình yêu, làm cho ta cảm thấy hạnh phúc
hơn. Tiếp nối đoạn thơ ấy chính là sự kiên trì, bền bỉ, sẵn sang vượt qua khó
khăn để đến với tình yêu:
Trăm ngàn con sóng đó
Dù muôn vời cách trở”
 Đứng trước biển khơi mênh mông đối mặt với hàng ngàn con sóng ngoài khơi
xa, dù xa xôi cách trở sóng vẫn hướng về bờ vẫn chạm vào đích đến đó là bờ.
29
Dù có xa vời vợi, cách trở bao nhiêu nhưng sóng vẫn tìm được tới bờ như tìm
về nguồn cội yêu thương “con nào chẳng tới bờ”.
 Đây cũng chính là ẩn dụ nghệ thuật để chỉ tình yêu mãnh liệt của người con
gái cũng như sóng, dù vất vả, khó khăn, dù gặp nhiều chông gai trở ngại nhưng
anh và em sẽ vượt qua mọi khó khăn để đến với nhau, để sống trong hạnh phúc
trọn vẹn của lứa đôi “dù muôn vời cách trở”.
 Dù sâu thẳm tâm hồn người phụ nữ vẫn thấy trăn trở với những dự cảm âu lo,
đồng thời chị đã trải qua những đổ vỡ, mất mát trong tình yêu, hạnh phúc hôn
nhân thế nhưng vẫn luôn hướng về tình yêu luôn hướng và khát vọng về một
hạnh phúc toàn vẹn và vẫn luôn tin “tình yêu là nguồn sống của muôn vàn khát
vọng”. Đó chính là ánh nắng làm sáng lên nét đẹp trong tâm hồn của chị. Đồng
thời niềm tin ấy còn gắn liền với sự thủy chung son sắt:
“Yêu nhau mấy núi cũng trèo
Mấy sông cũng lội mấy đèo cùng qua”.
Như vậy qua khổ thơ này, nhà thơ vừa khẳng định đồng thời vừa thể hiện
ước nguyện của người con gái thủy chung trong tình yêu.
 Nối tiếp những nỗi nhớ nhung, niềm tin và tình yêu nhưng thẳm sâu trong
tâm hồn người phụ nữ ấy vẫn tồn tại sự băn khoăn, lo âu và trăn trở về
tình yêu:
“Cuộc đời tuy dài thế

Mây vẫn bay về xa”
 Hàng loạt cũng từ “tuy dài thế”, “vẫn đi qua”, “biển rộng” - “mây bay về
xa” kết hợp với nghệ thuật so sánh để làm nổi bật những dự cảm, những
âu lo về tình yêu hạnh phúc. Đó chính là những âu lo, là sự nhạy cảm với
sự chảy trôi của thời gian nên Xuân Quỳnh tiếc cho sự hữu hạn của đời
30
người. Đây cũng chính là một trong những đặc trưng trong thơ Xuân
Quỳnh:
“Lời yêu mỏng mảnh như màu khói
Ai biết tình anh có đổi thay”
 Trong hai câu thơ đầu tác giả đã cho ta nhận thấy rõ cảm thức về thời gian, lấy
không gian để nói về thời gian, dù cuộc đời là muôn ngả, bao la rộng lớn thế
nhưng vẫn qua đi, tựa như tuổi trẻ là hữu hạn trước sự chảy trôi của thời gian,
không gian, cuộc đời qua đi mang theo tuổi trẻ. Điều này cũng được thấy rõ nét
qua thơ của Xuân Diệu: “Thời gian, tuổi trẻ, cuộc đời mang tính chất tuyến
tính một đi không trở lại, tuổi trẻ là cái hữu hạn còn cuộc đời thì cứ trôi đi
mãi”, hay:
“Tôi sung sướng nhưng vội vàng một nửa
Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân
Xuân đương đến nghĩa là xuân đương qua
Xuân còn non nghĩa là xuân sẽ già.”
 Thông thường sự âu lo, dự cảm trên có thể dẫn đến con người tôi những phản
ứng tiêu cực như thất vọng, chán trường… Nhưng Xuân Quỳnh đã chọn cho
mình một cách ứng xử thật tích cực, thật đẹp trước cuộc đời chị không chán
nản, tuyệt vọng mà lại càng khao khát được sống hết mình cho tình yêu.\
 Khép lại bài thơ là khát khao hạnh phúc mãnh liệt, hòa tình yêu của
những sóng nhỏ của mình vào biển lớn tình yêu để tình yêu riêng hóa
thành vĩnh viễn thành tình yêu muôn thuở:
“Làm sao được tan ra

31

 Dù cho em say đắm trong tình yêu, mãnh liệt trong nhớ nhung nhưng vẫn
mang trong mình nhiều dự cảm âu lo về những rạn nứt đổ vỡ trong tình yêu.
Thế nhưng Xuân Quỳnh vẫn lựa chọn cho mình những ứng xử thật hay thật
đẹp đó là khát khao muốn hoá thân, bất tử hoá tình yêu của mình để tình yêu
đó hoà nhập sống mãi với cuộc đời, cũng giống như ước nguyện muốn được
hoá thân thành “trăm con sóng” để vĩnh viễn hoá tình yêu của mình, để cho nó
sống mãi với thời gian, nhịp bước cùng năm tháng “Để ngàn năm còn vỗ”.
 Từ “ngàn năm” cho thấy khát khao vĩnh cữu hóa tình yêu của nữ thi sĩ. Cuộc
đời nhà thơ đã chịu nhiều những đổ vỡ đắng cay trong tình yêu. Nhưng người
phụ nữ ấy vẫn hồn nhiên tha thiết yêu đời, vẫn ấp ủ hy vọng và tin vào hạnh
phúc tương lai. Sóng chỉ thực sự là sóng khi nó hòa chung vào muôn điệu của
đại dương bao la.
 Tình yêu của con người cũng vậy, nếu chỉ biết giữ cho riêng mình thì sẽ tàn
phai theo năm tháng. Và tình yêu sẽ chỉ bất tử khi tình yêu đó hòa vào biển lớn
của tình yêu nhân loại. Phải chăng đó là khát vọng muốn bất tử hóa tình yêu
của nữ sĩ Xuân Quỳnh? Khát vọng mãnh liệt, tha thiết của người phụ nữ với
trái tim hồn hậu, chân thành, giàu trực cảm. Khát vọng của một trái tim muốn
được sống mãi, được yêu mãi thật rộng lớn và mãnh liệt:
Là máu thịt, đời thường ai chẳng có
Nhưng biết yêu anh cả khi chết đi rồi”
(Tự hát)
 Xuân Quỳnh viết bài thơ này vào những năm 1967, khi cuộc kháng chiến
của nhân dân miền Nam ở vào giai đoạn ác liệt, khi thanh niên trai gái ào ào
ra trận “Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước”, khi sân ga, bến nước, gốc đa, sân
trường diễn ra những “Cuộc chia ly màu đỏ”. Đồng thời đây cũng chính là
32
thời gian nhà thơ đã trải qua đổ vỡ trong hạnh phúc gia đình nên chúng ta
càng thấy được khao khát hạnh phúc của chị trở nên mãnh liệt và đáng trân
quý biết bao.
Nghệ thuật:
hồn.
nhịp nhàng sôi nổi, vừa dào dạt lắng sâu. Nhịp sóng nhưng đồng thời cũng là
nhịp tâm hồn.
hóa, đối lập tương phản… góp phần tạo nên những con Sóng chân thực sống
động có hồn và diễn tả rất tự nhiên vẻ đẹp tâm hồn người phụ nữ trong tình
yêu.
 Ngôn ngữ bài thơ mộc mạc, giản dị, trong sáng giàu sức gợị. Bài thơ được
đánh giá rất tiêu biểu cho tư tưởng và phong cách nghệ thuật thơ Xuân Quỳnh
ở giai đoạn đầu, một bài thơ xinh xắn trong sáng mà ý nhị, sâu xa có sức sống
lâu bền với thời gian.
Bài làm mẫu:

“Tình yêu là khởi nguồn của muôn vàn khát vọng”. Quả thật, tình yêu là thứ
khiến con người ta trở nên “người” hơn, sống một cuộc đời có ý nghĩa hơn. Thông
thường, những vần thơ viết về tình yêu sẽ là những giao cảm với cuộc đời, là những
rung động, những đam mê, những cung bậc cảm xúc khác nhau nảy nở trong trái tim
đang yêu. Nhưng Xuân Quỳnh thì khác, chị không dừng lại ở những điều đó mà tình
yêu của chị còn là khát khao đến hạnh phúc cuối cùng, hạnh phúc trọn vẹn, hạnh phúc
trở thành bất tử. Tư tưởng mới mẻ về tình yêu ấy được bộc lộ rõ nét qua thi phẩm
33
“Sóng”- bài ca tình yêu của người phụ nữ được cất lên mang âm hưởng truyền thống
và hiện đại. Nổi bật trong bài thơ là vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ khi yêu thể hiện
qua đoạn thơ:
...
Để ngàn năm còn vỗ”.
ở gần cha, có thể vì thế mà Xuân Quỳnh luôn khao khát tình yêu thương, khao khát
mái ấm gia đình và tình mẫu tử. Xuân Quỳnh là một người phụ nữ có cuộc đời đa
và luôn da diết trong khát vọng hạnh phúc bình dị đời thường. Nhà thơ cho ra đời các
đất, Tự hát, Hoa cỏ may,.. Bài thơ “Sóng” được sáng tác năm 1967 trong chuyến đi
Qua hình tượng sóng, trên cơ sở khám phá sự tương đồng hòa hợp giữa sóng và em,
Sau lời nhắn nhủ tâm tình, thiết tha về sự thủy chung trong tình yêu đôi lứa, chỉ
mãi hướng về phương anh chứa chan tình yêu thương thì Xuân Quỳnh đã khẳng định
thủy chung là một trong những phẩm chất tốt đẹp của người phụ nữ Việt Nam, và nó
sẽ là yếu tố quan trọng bồi đắp sự vững chắc trong tình yêu. Tiếp nối đoạn thơ ấy
chính là sự kiên trì, bền bỉ, sẵn sang vượt qua khó khăn để vươn tới một tình yêu
đích thực.
34
Trăm ngàn con sóng đó

Dù muôn vời cách trở”
Đứng trước biển khơi mênh mông, đối mặt với hàng ngàn con sóng ngoài khơi
xa, Xuân Quỳnh bất chợt nhận ra dù xa xôi, cách trở nghìn trùng nhưng sóng vẫn
hướng về bờ như tìm về nguồn cội yêu thương “con nào chẳng tới bờ”. Đây cũng
chính là ẩn dụ nghệ thuật để chỉ tình yêu mãnh liệt của người con gái cũng như sóng,
dù vất vả, khó khăn, dù gặp nhiều chông gai trở ngại nhưng anh và em sẽ vượt qua
mọi khó khăn để đến với nhau, để sống trong hạnh phúc trọn vẹn của lứa đôi “dù
muôn vời cách trở”. Dù sâu thẳm tâm hồn người phụ nữ vẫn thấy trăn trở với những
dự cảm âu lo, đồng thời chị đã trải qua những đổ vỡ, mất mát trong tình yêu, hạnh
phúc hôn nhân thế nhưng vẫn luôn hướng về tình yêu luôn hướng và khát vọng về một
hạnh phúc toàn vẹn và vẫn luôn tin “tình yêu là nguồn sống của muôn vàn khát vọng”.
Đó chính là ánh nắng làm sáng lên nét đẹp trong tâm hồn của chị. Đồng thời niềm tin
ấy còn gắn liền với sự thủy chung son sắt:
“Yêu nhau mấy núi cũng trèo
Mấy sông cũng lội mấy đèo cùng qua”.
Giây phút nhìn thấy anh em đã trao trọn con tim cho anh mất rồi!Hỡi ôi tình yêu của
nhân vật em thật đẹp làm sao! Chính tình yêu mãnh liệt ấy đã khiến cho ta đắm chìm
trong những con sóng cảm xúc thật dạt dào, những con sóng ấy “ dội” vào lòng ta làm
tâm hồn ta bỗng tươi mát, dễ chịu vô cùng.
Gian nan thử thách là những điều không thể tránh khỏi trong tình yêu lứa đôi.
Nhưng qua thử thách tình yêu mới thực sự vững bền. Xuân Quỳnh cũng đã từng viết:
“Tình ta như hàng cây
Đã qua mùa bão gió
Tình ta như dòng sông
Đã yên ngày thác lũ”.
(Thơ tình cuối mùa thu).
35
Tầng sâu của ngôn từ là thông điệp về tình yêu thủy chung như một tình yêu
mãnh liệt, trung thực, kiên định, không thay lòng đổi dạ dù bất cứ điều gì xảy ra. Biết
rằng ngay trong cảm thức của chính mình, thì luôn có những dự cảm, lo âu về sự phai
tàn đổ vỡ cũng như những bất trắc trong tình yêu. Thế nhưng, nữ thi sĩ vẫn luôn tin “
tình yêu là nguồn sống của vô vàn khát vọng”. Đó là nét đẹp tuyệt vời trong quan
niệm về tình yêu của Xuân Quỳnh, mang đậm dấu ấn phương Đông. Dù núi có cao,
sông có sâu, đèo có trắc trở đến thế nào thì chính em sẽ sử dụng “ quyền năng” của
tình yêu để đánh bại và tiến tới hạnh phúc đời mình. Như vậy qua khổ thơ này, nhà thơ
vừa khẳng định đồng thời vừa thể hiện ước nguyện của người con gái thủy chung
trong tình yêu. Đồng thời, giúp người đọc cảm nhận được khao khát hạnh phúc mãnh
liệt, một tiếng nói chân thành tha thiết, một lối bày tỏ đủ sức khẳng định cho một trái
tim, một tâm hồn luôn hướng tới hạnh phúc đích thực, hạnh phúc trọn vẹn, một tâm
hồn dám bày tỏ tất cả những khát khao, những ham muốn rất đỗi đời thường.
Nối tiếp những nỗi nhớ nhung, niềm tin và tình yêu nhưng thẳm sâu trong
tâm hồn người phụ nữ ấy vẫn tồn tại sự băn khoăn, lo âu và trăn trở về tình yêu:
“Cuộc đời tuy dài thế

Mây vẫn bay về xa”
Nổi lên trong khổ thơ thứ tám là nghệ thuật đối lập được sử dụng một cách triệt để vô
cùng tài tình! Hàng loạt cũng từ “tuy dài thế”, “vẫn đi qua”, “biển rộng” - “ mây bay
về xa” kết hợp với nghệ thuật so sánh để làm nổi bật những dự cảm, những âu lo về
tình yêu hạnh phúc. Trong hai câu thơ đầu tác giả đã cho ta nhận thấy rõ cảm thức về
thời gian, lấy không gian để nói về thời gian, dù cuộc đời là muôn ngả, bao la rộng lớn
thế nhưng vẫn qua đi, tựa như tuổi trẻ là hữu hạn trước sự chảy trôi của thời gian,
không gian, cuộc đời qua đi mang theo tuổi trẻ. Nhà thơ ý thức được sự hữu hạn của
đời người, sự ngắn ngủi tuổi của tuổi trẻ, sự “mong manh sương khói” khó bền chặt
36
của tình yêu. Thời gian con người có được là hữu hạn, bởi lẽ “ tuổi xuân không hai
lần thắm lại” nên tác giả đã bộc lộ sụ lo âu, trăn trở cho tình yêu của mình. “ Em”
không dám tưởng tượng một ngày phải xa vòng tay ấm áp của anh, phải mất đi tình
yêu sâu đậm của hai chúng mình. Ông hoàng thơ tình Xuân Diệu đã từng viết:
“Tình yêu đến tình yêu đi ai biết
Trong gặp gỡ đã có mầm biệt ly”
Sự dự cảm lo âu rõ nét giống như biển khơi kia “dẫu rộng” vẫn nào ngăn được
một đám mây bay về cuối chân trời. Đó chính là những âu lo, là sự nhạy cảm với sự
chảy trôi của thời gian nên Xuân Quỳnh tiếc cho sự hữu hạn của đời người. Đây cũng
chính là một trong những đặc trưng trong thơ Xuân Quỳnh:
“Lời yêu mỏng mảnh như màu khói
Ai biết tình anh có đổi thay”
Thông thường sự âu lo, dự cảm trên có thể dẫn đến con người tôi những phản
ứng tiêu cực như thất vọng, chán trường… Nhưng Xuân Quỳnh đã chọn cho mình một
cách ứng xử thật tích cực, thật đẹp trước cuộc đời chị không chán nản, tuyệt vọng mà
lại càng khao khát được sống hết mình cho tình yêu.
Khép lại bài thơ là khát khao hạnh phúc mãnh liệt, hòa tình yêu của mình
vào những con sóng nhỏ hòa mình với biển lớn tình yêu để tình yêu riêng đó hóa
thành vĩnh viễn, thành tình yêu muôn thuở:
“Làm sao được tan ra

Dù cho em say đắm trong tình yêu, mãnh liệt trong nhớ nhung nhưng vẫn mang
trong mình nhiều dự cảm âu lo về những rạn nứt đổ vỡ trong tình yêu. Thế nhưng
Xuân Quỳnh vẫn lựa chọn cho mình những ứng xử thật hay thật đẹp đó là khát khao
muốn hoá thân, bất tử hoá tình yêu của mình để tình yêu đó hoà nhập sống mãi với
cuộc đời, cũng giống như ước nguyện muốn được hoá thân thành “trăm con sóng” để
37
vĩnh viễn hoá tình yêu của mình, để cho nó sống mãi với thời gian, nhịp bước cùng
năm tháng “Để ngàn năm còn vỗ”. Từ “ngàn năm” cho thấy khát khao vĩnh cữu hóa
tình yêu của nữ thi sĩ. Cuộc đời nhà thơ đã chịu nhiều những đổ vỡ đắng cay trong tình
yêu, nhưng người phụ nữ ấy vẫn hồn nhiên tha thiết yêu đời, vẫn ấp ủ hy vọng và tin
vào hạnh phúc tương lai. Sóng chỉ thực sự là sóng khi nó hòa chung vào muôn điệu
của đại dương bao la. Tình yêu của con người cũng vậy, nếu chỉ biết giữ cho riêng
mình thì sẽ tàn phai theo năm tháng. Và tình yêu sẽ chỉ bất tử khi tình yêu đó hòa vào
biển lớn của tình yêu nhân loại. Phải chăng đó là khát vọng muốn bất tử hóa tình yêu
của nữ sĩ Xuân Quỳnh? Khát vọng mãnh liệt, tha thiết của người phụ nữ với trái tim
hồn hậu, chân thành, giàu trực cảm. Khát vọng của một trái tim muốn được sống mãi,
được yêu mãi thật rộng lớn và mãnh liệt:
Là máu thịt, đời thường ai chẳng có
Nhưng biết yêu anh cả khi chết đi rồi”
(Tự hát)
Cuộc đời nhà thơ đã chịu nhiều những đổ vỡ đắng cay trong tình yêu. Người phụ nữ
ấy vẫn hồn nhiên tha thiết yêu đời, ấp ủ hy vọng và tin vào hạnh phúc tương lai. Khát
vọng của một trái tim muốn được sống mãi, được yêu mãi thật rộng lớn và mãnh liệt:
“cũng ngừng đập lúc cuộc đời không còn nữa/ Nhưng biết yêu anh ngay cả khi
chết đi rồi”. Đó là sự thánh thiện trong trái tim người phụ nữ chan chứa yêu thương
Xuân Quỳnh, khát vọng vừa mạnh mẽ vừa táo bạo lại thủy chung đến da diết. Đó là
nỗi niềm luôn khắc khoải trong trái tim yêu chân thành của Xuân Quỳnh mà cũng
được thể hiện sâu sắc trong bài thơ “Chỉ có sóng và em”:
“Chỉ riêng điều được sống cùng nhau
Niềm sung sướng với em là lớn nhất
Trái tim nhỏ nằm trong lồng ngực
Giây phút nào tim chẳng đập vì anh”
38
Xuân Quỳnh viết bài thơ này vào những năm 1967, khi cuộc kháng chiến của
nhân dân miền Nam ở vào giai đoạn ác liệt, khi thanh niên trai gái ào ào ra trận “Xẻ
dọc Trường Sơn đi cứu nước”, khi sân ga, bến nước, gốc đa, sân trường diễn ra những
“Cuộc chia ly màu đỏ”. Đồng thời đây cũng chính là thời gian nhà thơ đã trải qua đổ
vỡ trong hạnh phúc gia đình nên chúng ta càng thấy được khao khát hạnh phúc của chị
trở nên mãnh liệt và đáng trân quý biết bao.
Sóng là hình ảnh ẩn dụ của em vì thế mà qua sóng chúng ta hiểu được tâm hồn
người phụ nữ trong tình yêu và thấy được những rung động trong tâm hồn. Thể thơ
ngũ ngôn linh hoạt đã tạo ra âm hưởng, nhịp điệu của bài thơ vừa nhịp nhàng sôi nổi,
vừa dào dạt lắng sâu. Nhịp sóng nhưng đồng thời cũng là nhịp tâm hồn. Ngôn ngữ
trong bài thơ trong sáng, giản dị, giàu sức biểu cảm. Đoạn thơ sử dụng rất nhiều thủ
pháp nghệ thuật như: ẩn dụ, so sánh, nhân hóa, đối lập tương phản… góp phần tạo nên
những con Sóng chân thực sống động có hồn và diễn tả rất tự nhiên vẻ đẹp tâm hồn
người phụ nữ trong tình yêu. Ngôn ngữ bài thơ mộc mạc, giản dị, trong sáng giàu sức
gợị. Bài thơ được đánh giá rất tiêu biểu cho tư tưởng và phong cách nghệ thuật thơ
Xuân Quỳnh ở giai đoạn đầu, một bài thơ xinh xắn trong sáng mà ý nhị, sâu xa có sức
sống lâu bền với thời gian.
Khép lại đoạn thơ những vần thơ ngọt ngào sâu lắng của “Sóng”, chúng ta cảm
nhận vẻ đẹp tâm hồn của nữ thi sĩ cũng là người phụ nữ đang khao khát yêu đương
cháy bỏng. Xuân Quỳnh giúp chúng ta đắm say trong những phút giây tình yêu, niềm
hạnh phúc lớn nhất của đời người. “Sóng” giúp ta hiểu được tình cảm và hồn thơ Xuân
Quỳnh, dù trong hoàn cảnh nhưthế nào thì tiếng thơ của chị vẫn là tiếng thơ hồn hậu
với những khát vọng hạnh phúc đời thường đúng như lời chị viết:
“Chỉ riêng điều được sống cùng nhau
Niềm vui sướng với em là lớn nhất
Trái tim nhỏ nằm trong lồng ngực
Giây phút nào tim chẳng đập vì anh!”
(Xuân Quỳnh)
39
Cứ thế, mỗi lẫn khi nhắc đền những câu thơ của nữ thi sĩ ta lại cảm thấy yêu
cuộc đời hơn với những xúc cảm đẹp đẽ của tình yêu đúng nghĩa.
40

Ghi Sóng 2k4

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Ghi Sóng 2k4

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Đăng kí “Khóa học live môn văn cô Đường Mai” inbox facebook Đường Mai –

Page: Học văn cùng cô Đường Mai

Ôi con sóng ngày xưa

Trước muôn trùng sóng bể

Sóng bắt đầu từ gió

lặng lẽ, vẫn dữ dội và ồn ào.

Sóng bắt đầu từ gió

Sóng bắt đầu từ gió

Đề 19:Cảm nhận đoạn thơ sau:

ngày đêm cuồn cuộn chảy.

Bài viết mẫu

“Lòng em nhớ đến anh

Đề 20: Cảm nhận đoạn thơ sau:

Cuộc đời tuy dài thế

Làm sao được tan ra

“Cuộc đời tuy dài thế

“Làm sao được tan ra

Để ngàn năm còn vỗ”

Bài làm mẫu:

Trăm ngàn con sóng đó

“Cuộc đời tuy dài thế

“Làm sao được tan ra

You might also like