YONA

Utangulizi
Yona maana yake “hua”.Kitabu hiki kifupi kinachomtaja Yona kuwa mwana wa Amitai(1:1), kinaeleza yale yaliyomtukia
yeye kama mjumbe wa Mungu.Yona alikuwa amepewa agizo na Mungu aende akawaonye watu wa Ninawi juu ya hukumu
iliyokuwa inakuja. Akijaribu kumkimbia Mungu aliamua kuelekea Tarshishi, ambako ni upande wa magharibi, alitelemka
mpaka Yafa, akapanda meli iliyokuwa inaelekea huko. Yona alipotupwa baharini alimezwa na nyangumi a ambaye
alimrudisha mpaka pwani ya mashariki ya Bahari ya Kati (Mediterania). Hatimaye alikwenda Ninawi na akawaonya watu
kuhusu hukumu ya Mungu. Alivunjika moyo kwa ajili ya mafanikio yake mwenyewe watu walipotubu na Mungu akaonyesha
rehema Zake kwa kughairi na kuahirisha siku ya hukumu. Yona akajifunza kitu ambacho hakutarajia, kwamba Mungu
angeweza kusamehe na kubadili alilokusudia watu wakijinyenyekeza, wakatubu, wakaacha njia zao mbaya na kumtafuta
Yeye atasamehe na kuponya nchi husika.. Yamkini hii ilikuwa sababu ya Yona kukasirika Mungu alipowasamehe adui yao.
Inawezekana huyu nabii akawa ndiye yule anayetajwa katika 2Wafalme 14:25 kama Yona mwana wa Amitai. Iwapo
ndiye, basi hii inazungumzia huduma yake ya awali. Kipindi hicho alitabiri kuwa Yeroboamu II (793-753) angepanua mpaka
wa kaskazini wa Israeli kwa kuitia hasara Shamu (Syria), ambayo kwenye utawala wa ufalme wake Hazaeli alikuwa
amepokonya eneo kubwa la Israeli.
Ingawa baadhi ya wasomi wanaotumia akili za kibinadamu wamekihesabu kitabu cha Yona kama kisa cha mambo ya
ajabu au hadithi ya kubuniwa, Haifai kusadiki tu nusu ya uthibitisho wake wa kihistoria, kwa sababu majina na sehemu
zinazotajwa kwenye kitabu ni za kihistoria. Zile nukuu Yesu alizofanya kwenye Yona (Mat.12:39,40; na Lk.11:29,30), yote
haya yanaonyesha msingi wa kihistoria kuhusu matukio yaliyoandikwa kwenye kitabu hiki cha Yona. Yona alimtangulia
Amosi na alihudumu wakati wa Mfalme Yeroboamu II, aliyekuwa mfalme mwenye nguvu kuliko wote katika Israeli (793-753
K.K. - angalia 2Wafalme 14:23-25).
Wazo Kuu
Wingi wa rehema za Mungu watu wanaposikia neno wakaamini na kutubu, anavyosamehe na kufuta hukumu iliyokuwa
inawakabili. Mungu hapendi mtu ye yote aangamie, bali afikilie toba. Watu wa Ninawi waliposikia ujumbe wa Yona juu ya
kuangamizwa kwao, walimsadiki Mungu, mfalme akatangaza kufunga, wakajinyenyekeza tangu mkubwa kabisa hadi
mdogo wa wote pamoja na wanyama, wakavaa nguo za magunia, wakatubu. Mungu akasikia toba yao akasamehe. Toba
ya Ninawi ilikuwa ya muda mfupi kwa sababu baadaye iliharibiwa mnamo mwaka 612 K. K. Ashuru ilikuwa adui mkubwa wa
Israeli na iliishinda Israeli mwaka wa 722 B.C
Mwandishi
Yona mwana wa Amitai.
Kusudi
(1)Wito wa Mungu.(2) Ujumbe wa wokovu ni kwa watu wote. (3)Toba ya kweli. (4)Kuonyesha ukubwa wa neema ya
Mungu. (4)Kukasirishwa kwa Yona

Mambo Muhimu
Hiki kitabu ni tofauti na vitabu vingine vya unabii kwa sababu mkazo uko katika kuelezea habari za nabii na sio unabii wake.
Ni sentensi moja tu inayotoa ufupisho wa ujumbe wake kwa watu wa Ninawi (3:4). Kitabu cha Yona kinatoa maelezo ya
kihistoria inatajwa pia na Yesu kama picha ya kifo na kufufuka kwake (Mathayo 12:38-42)

Mahali
Ninawi.

Tarehe
Kama mwaka 760 K.K.

Wahusika Wakuu
Yona, nahodha wa meli na mabaharia, nyangumi, Mfalme wa Ninawi na Waninawi wote.

Mgawanyo
• Yona anamkimbia Mungu. (1:1-17)
• Sala ya Yona na kuokolewa. (2:1-10)
• Yona aenda Ninawi. (3:1-10)
• Yona amkasirikia Mungu kwa sababu ya huruma yake. (4:1-11)

a
Nyangumi ni samaki mkubwa sana. Ona pia 1:17; 2:10
1
 YONA
Yona Anamkimbia BWANA
Neno la BWANA lilimjia Yona mwana wa
1 Amitai. 2“Nenda katika mji mkubwa wa
Ninawi ukahubiri juu yake, kwa sababu uovu
wake umekuja juu mbele zangu.’’
3Lakini Yona alimkimbia BWANA na
kuelekea Tarshishi. Alishuka mpaka Yafa,
ambapo alikuta meli iliyokuwa imepangwa
kuelekea bandari ile. Baada ya kulipa nauli,
akapanda melini na kuelekea Tarshishi ili
kumkimbia BWANA. 4Ndipo BWANA akatuma
upepo mkali baharini, nayo dhoruba kali sana
ikavuma hata meli ikawa hatarini kuvunjika.
5Mabaharia wote waliogopa na kila mmoja
akamlilia mungu wake mwenyewe. Nao
wakatupa mizigo baharini ili meli ipungue uzito.
Lakini Yona alikuwa ameteremkia chumba
cha ndani ya meli, mahali ambapo alilala na
kupatwa na usingizi mzito. 6Nahodha
akamwendea na kusema, “Wewe unawezaje
kulala? Amka ukamwite mungu wako! Huenda
akatuangalia, tusiangamie.”
7Kisha mabaharia wakasemezana wao kwa
wao, “Njoni, tupige kura tumtafute anayehusika
na maafa haya.’’ Wakapiga kura, kura
ikamwangukia
Yona.
8Kwa hiyo walimuuliza, “Tuambie, ni nani
anayehusika kwa kutuletea tatizo hili lote?
Unafanya kazi gani? Umetoka wapi? Nchi yako
ni ipi? Wewe ni kutoka taifa lipi?’’
9Akajibu, ‘‘Mimi ni Mwebrania, nami
namwabudu BWANA, Mungu wa Mbinguni,
aliyeumba bahari na nchi kavu.’’
10Hili liliwaogopesha nao wakamuuliza,
“Umefanya nini?’’ (Walijua alikuwa anamkimbia
BWANA, kwa sababu alishawaambia hivyo.)
11Bahari ilikuwa inazidi kuchafuka. Kwa hiyo
walimuuliza, “Tukutendee nini ili kufanya bahari
itulie kwa ajili yetu?’’
12Akawajibu, ‘‘Niinueni mkanitupe baharini,
nayo itakuwa shwari. Ninajua mawimbi haya
makubwa yamewatokea kwa ajili ya kosa
langu.’’
13Badala yake, wale watu walijitahidi kupiga
makasia wawezavyo ili wapate kurudi pwani.
Lakini hawakuweza, kwa kuwa bahari ilizidi
kuchafuka kuliko mwanzo. 14Ndipo wakamlilia
BWANA, ‘‘Ee BWANA, tafadhali usituue kwa
kuondoa uhai wa mtu huyu. Usituhesabie hatia
kwa kuutoa uhai wa mtu asiyekuwa na hatia,
kwa kuwa wewe Ee BWANA, umefanya kama
ilivyokupendeza.’’ 15Kisha walimchukua Yona,
wakamtupa baharini nayo bahari iliyokuwa
imechafuka ikatulia. 16Katika jambo hili watu
wakamwogopa BWANA sana, wakamtolea
BWANA dhabihu na kumwekea nadhiri.
17Lakini BWANA akamwandaa nyangumi
kummeza Yona, naye Yona alikuwa ndani ya
tumbo la nyangumi kwa siku tatu mchana na
usiku.
Maombi ya Yona Katika Tumbo la Nyangumi
2 Akiwa ndani ya tumbo la nyangumi, Yona
alimwomba BWANA Mungu wake.
2Akasema :
‘‘Katika shida yangu nalimwita BWANA,
naye akanijibu.
Kutoka kina cha kaburi niliomba msaada,
nawe ukasikiliza kilio changu.
3Ulinitupa kwenye kilindi,
ndani kabisa ya moyo wa bahari,
mikondo ya maji ilinizunguka,
mawimbi yako yote na viwimbi vilipita juu
yangu.
4Nikasema, ‘Nimefukuziwa mbali na uso wako,
hata hivyo nitatazama tena kuelekea hekalu
lako takatifu.
5Maji yaliyonimeza yalinitisha,
kilindi kilinizunguka,
mwani a ulijisokota kichwani pangu.
6Nilizama chini sana mpaka pande za mwisho
za milima,
makomeo ya hiyo nchi yalinifungia hata
milele.
Lakini uliuleta uhai wangu kutoka shimoni,
Ee BWANA Mungu wangu.
7‘‘Wakati
uhai wangu ulipokuwa unatoka,
nilikukumbuka Wewe, BWANA,
maombi yangu yalikufikia wewe,
katika hekalu lako takatifu.
8“Wale watu wanaong’ang’ana na sanamu
zisizofaa
hupoteza neema ile ambayo ingekuwa yao.
9Lakini mimi, kwa wimbo wa shukrani,
nitakutolea dhabihu.
Nililowekea nadhiri nitalitimiza.
Wokovu watoka kwa BWANA.’’
a5 “Mwani” hapa maana yake ni magugu yaotayo kwenye sakafu
ya kilindi cha bahari.
2
 YONA
10BasiBWANA akamwamuru yule nyangumi,
naye akamtapika Yona katika nchi kavu.
Yona Aenda Ninawi
3 Ndipo neno la BWANA likamjia Yona
mara ya pili. 2Ondoka uende katika mji
mkubwa wa Ninawi, ukautangazie ujumbe
ninaokupa.”
3Yona akalitii neno la BWANA naye
akaenda Ninawi. Basi Ninawi ulikuwa mji
maarufu sana, ilichukua siku tatu kuuzunguka.
4Siku ya kwanza, Yona aliingia mjini.
Akatangaza: “Baada ya siku arobaini Ninawi
utaangamizwa.’’ 5Watu wa Ninawi wakamsadiki
Mungu, wakatangaza kufunga, nao watu wote
kuanzia mkubwa sana hadi yule mdogo kabisa,
wakavaa nguo ya gunia.
6Habari zilipomfikia mfalme wa Ninawi,
aliondoka kwenye kiti chake cha enzi, akavua
majoho yake ya kifalme, akajifunika nguo ya
gunia kisha akaketi chini mavumbini. 7Ndipo
akatoa tangazo katika Ninawi yote:
“Kwa amri ya mfalme na wakuu wake:
Msiruhusu mtu ye yote au mnyama,
makundi ya ng’ombe au wanyama wengine
wafugwao, kuonja kitu cho chote,
msiwaruhusu kula wala kunywa. 8Bali
wanadamu na wanyama wafunikwe kwa
nguo ya gunia. Kila mmoja afanye hima
kumwomba Mungu. Waziache njia zao
mbaya na udhalimu ulio mikononi mwao. 9Ni
nani ajuaye? Huenda Mungu akaghairi kwa
huruma yake akaacha hasira yake kali ili
tusiangamie.’’
10Mungu alipoona walivyofanya na jinsi
walivyogeuka kutoka katika njia zao mbaya,
akawa na huruma wala hakuleta maangamizi
juu yao kama alivyokuwa ameonya.
Hasira ya Yona Kwa Ajili ya Huruma ya
BWANA.
4 Lakini Yona alichukizwa sana akakasirika.
2Akamwomba BWANA, “Ee BWANA, hili si
lile nililolisema nilipokuwa ningali nyumbani? Hii
ndiyo sababu niliharikisha kukimbilia Tarshishi.
Nikifahamu kuwa wewe ni Mungu mwenye
neema na huruma, si mwepesi wa hasira na
amejaa upendo, ni Mungu ambaye hughairi
katika kupeleka maafa. 3Sasa, Ee BWANA,
niondolee uhai wangu, kwa kuwa ni afadhali
mimi nife kuliko kuishi.’’ 4Lakini BWANA
akamjibu, “Je unayo haki yo yote kukasirika?’’
5Yona akatoka nje akaketi mahali upande
wa mashariki wa mji. Hapo akajitengenezea
kibanda, akaketi kwenye kivuli chake na
kungojea ni nini kitakachotokea katika mji.
6Ndipo BWANA, Mungu akaweka tayari mzabibu
na kuufanya uote, kumpatia Yona kivuli
kilichomfunika kichwa ili kuondoa taabu yake,
naye Yona akafurahi sana kwa ajili ya ule
mzabibu. 7Lakini kesho yake asubuhi na
mapema Mungu akaamuru buu, autafune
mzabibu huo nao ukanyauka. 8Wakati jua
lilipochomoza, Mungu akautuma upepo wa hari
wa mashariki, nalo jua likawaka juu ya kichwa
cha Yona mpaka akazimia. Akatamani kufa,
naye akasema, “Ni afadhali mimi nife kuliko
kuishi.’’
9Lakini Mungu alimwambia Yona, “Je, unayo
haki kukasirika kuhusu mzabibu huo?’’
Akasema, “Ndiyo ninayo haki. Nimekasirika
kiasi cha kufa.’’
10Lakini BWANA akamwambia, “Wewe
waona vibaya kwa ajili ya mzabibu huu, nawe
hukuusababisha kuota wala kuutunza. Uliota
usiku mmoja nao ukafa usiku mmoja. 11Lakini
Ninawi ina zaidi ya watu mia moja na ishirini elfu
ambao hawawezi kupambanua kulia au kushoto
pamoja na ng’ombe wengi. Je, hainipasi kufikiri
juu ya mji ule mkubwa?’’