MGA TEORYA SA PAG-AARAL NG WIKA CSSH-ABFIL

Republic of the Philippines

Fatima, General Santos City
KOLEHIYO NG AGHAM PANLIPUNAN AT HUMANIDADES
DEPARTAMENTO NG FILIPINO
Unang Semestre - Akademikong Taon 2021-2022

KURSO Mga Teorya sa Pag-aaral ng Wika

(Subject)

YUNIT Yunit V: PAMAMARAAN/MODELO NG GRAMMATICAL

(Chapter) DESCRIPTION AND ANALYSIS

• IA vs IP na pamamaraan at Tagmemic Aprroach

• Kahulugan ng IA o item and Arrangement Approach
PAMAGAT NG • Terminong teknikal
ARALIN • Pagsusuri
(Lesson Title) • Kahulugan ng Tagmemic Approach
• Uri ng Tagmemes
• Pagsusuri ng iba’t ibang lebel ng Constructions

Pagkatapos ng 1 linggo, ang mga mag-aaral ay inaasahang

matamo ang mga sumusunod na layunin:
1. Makauunawa at makapagpapaliwanag ng I.A at I.P na
pamamaraan.
2. Matutukoy ang gamit ng I.A at I.P na pamamaraan.
LAYUNIN NG 3. Mauunawan din ang ibig sabihin ng Tagmemic Approach
ARALIN
(Lesson Objectives)

Matatalakay sa yunit na ito ang depinisyon, pamaraan, pagsusuri,

LAGOM NG
kahulugan ng Tagmemic Approach at Uri ng Tagmemes.
PANANAW
(Overview/
Introduction)
 MGA TEORYA SA PAG-AARAL NG WIKA CSSH-ABFIL

Prepared by: Prof.Ysmael Status: d Issue Date: March,2021 Next review date: Page |1
Appr oved by: Dr. Approve 1.0 Effective Date: March,2021 Document owner: Filipino Department
Crus Version:
pero
Scramble letters, sagutin mo!
PAGGANYAK
 MGA TEORYA SA PAG-AARAL NG WIKA CSSH-ABFIL

Sa pamamagitan ng pagtukoy ng tamang salita mula sa mga naka

PAGSUSURI scramble na titik naipakita dito ang tamang pammaraan ng
(Analysis) pakikipagkumunikasyon at nakapagbibigay ng pagkakakilanlan ng
tamang pagamit ng mga salita.

PAGLALAHAD Morpolohiya
(Abstraction)
Ang Morpolohiya ay ang tawag sa pag-aaral ng istruktura
ng mga salita at ng relasyon nito sa mga iba pang salita sa
wika. Sa linggwistika ay kilala sa tawag na palabuuan.
Tawag sa pag-aaral kung paano ang bawat bahagi ng salita
ay pinagsama-sama pang maabuo ng mgasalita.

May tatlong pangunahing pamamaraan ang pagtukoy sa

morpolohiya at ang pagsubok dito na alamin ang kaibaan ng
tatlong ito sa iba’t ibang paraan:

Morpheme-based morphology
kung saan ginagamitan ng item-and-arrangement na
pamamaraan.

Lexeme-based morphology
kung saan karaniwang ginagamitan ng item-and-process
approach; at

Word-based morphology
kung saan karaniwang na ginagamitan ng word-paradigm na
pamamaraan.
Samantala, ang asosasyon ng mga nasabing konsepto sa
bawat aytem sa listahan ay hindi nangangahulugang matibay
at tiyak.
Morpema.
Sa Linggwistika, ay minimal na yunit ng anyo at kahulugan.
Mayrtiya maraming baryason kung papaano ginagamit ang
 MGA TEORYA SA PAG-AARAL NG WIKA CSSH-ABFIL

termino at kung pano ito ipaintindi, mula sa pangunahing

pagkakaiba ng mga wika o salita bilang arrangement o
pagsasaayos at wika o salita bilang proseso.

Bilang mungkahi ni Leonard Bloomfield, isang linggwista sa

estruktura mula sa US, sabi niya ang morpema ay ang
pinakamaliit na yunit ng morpolohiya kaya ito ay gramatikal.
Sa ganitong pamamaraan o approach, ang wika ay sinusuri
sa statik na pagsasaayos ng mga datos na binubuo ng maliit
na yunit ng anyo at Kahulugan, na ang bawat isa ay maaaring
matutukoy ng direkta. Halimbawa nito ang pahayag na:
The cats were sitting unhappily in the rain. Sinusuri ito sa
paraang morphemic string tulad nito:

The + cat + s + were + sit (t) + ing + un + happy + ly + in + the

+ rain.

Ang walong salita sa pahayag ay binubuo ng 12 morpema na

may pantay na istado.

Bilang mungkahi ng linggwistang French na si Joseph

Venderyes (Le Langage, 1921), ang morpema daw ay isa sa
dalawang yunit, isang gramtikal, isang semantika at bawat isa
ay mayroong kahulugang minimal. Sa pamamaraan na ito
ang wika raw ay sinasabing kinalabasan ng mga proseso na
maaaring mayroon o walang makikitang anyo, ngunit
maaaring masuri bilang yunit ng gramtikang pangkahulugan
(morpema) at yunit ng pangleksikal na kahulugan
(semantemes ayon kay Venderyes, ngunit mas kilala ngayon
sa tawag na lexemes). Dito ang morpema ay nakadikit na sa
lexemes at sa specimen sentence na maaaring analisahin sa
paraang : the + CAT + s + (BE + past/plural) + SIT (T) + ing +
un + HAPPY + ly + in + the + RAIN ( kung saan ang mga
lower case na mga aytem ay mga morpema, at ang naka-
Upper case naman ay nga lexemes). Sa 8 salita dito sa
pahayag ay makikitaan ng 8 morpema at 5 lexemes.
 MGA TEORYA SA PAG-AARAL NG WIKA CSSH-ABFIL

May mga baryasyon sa ganitong tema or pamamaraan tulad

na lamang sa US Linguist na si Dwight Bolinger (Aspects of
Language, 1968) na siyang naghati sa Hypothesis ni
Bloomfield sa dalawa: system morpheme ( nakadikit) at
source morpheme (may taglay na leksikal). Samantala ang
French linguist Andre Martinet (Element de Linguistique
generale, 1970) subsumed na ang teorya ni Vendryes ay
mula raw sa pinagbigkis na yunit na tinatawag na Moneme.
Sa teoryang ito ni Martinet, ang Ispesimen na pahayag ay
may 13 monemes na hinati sa 8 morpema at 5 lexemes.

Sa ngayon nga, kahit ano pa man ang terminong gagamitin,

ang mga linggwista ay umasang-ayon sa tatlong punto:
Gramatikal at leksikal na yunit ay kailangang tukuyin.
Halimbawa: sa wikang Ingles na cats kung saan ang cat at s
ay may iba’t ibang lebel or antas ng gamit.
2) Hindi lahat ng katangian na nasa stretch of language ay
makikita at matutukoy. Halinbawa: ang salitang Ingles pa rin
na cats na siyang nagpapakita ng plurality o karamihan ng
tinutukoy na mga pusa at sa salitang sheep na tumutukoy sa
isang tupa.
3) Isang yunit ng anyo ay maaaring maghatid ng higit sa
isang layunin. Halimbawa: sa ispesimen na pahayag na Be
at past.
Sa tradisyunal na structuralist approach na ipinapalagay na
lahat ng morpema sa isang wika ay maaaring isulat sa
prinsipyo ng morpheme inventory, tulad ng sa phoneme
inventory, subalit dahil sa kalawakan nito, kaunti lamang ang
nagtangka na isulat ito at wala pang naisusulat sa wikang
Ingles.

Sa kalaunan, sa Structural Linguistics, ang morpema ay

natukoy bilang abstraksyon sa likod ng morph ( ang anyo na
may semantikang kaibahan). Ito ay subsume na 2 o higit pang
mga allomorphs, ang morphs ay may komon na semantik na
identifikasyon ngunit may kaibahan sa pagbigkas ng salita
batay sa maliwanag pamantayan o rules. Halimbawa: ang
prefixes na in-, im-, il-, ay mga allomorphs na may
 MGA TEORYA SA PAG-AARAL NG WIKA CSSH-ABFIL

kaparehong morpema (mga negatibong prefixes) sa mga

salitang insincere, impolite at illogical. Ang pagpili ng prefixes
o unlapi ay natutukoy ng mga initial na tunog ng ugat (stem)
na sinusundan ng prefix. Kung ito nga ay may kaugnayan sa
morphs, morpema (morphemes), at Morpolohiya ito ay
tinatawag o kilala bilang morphemics.

Morpheme-based
Sa morpheme-based morphology, ang pagbuo ng salita ay
sinusuri sa pamamagitan ng pagsasaayos ng mga morpema.
Ang morpema ay ang pinaay sinusuri sa pamamagitan ng
pagsasaayos ng mga morpema. Ang morpema ay ang
pinaka-maliit na yunit na salita. Sa salitang Ingles na
independently, ang morpema ay sinasabing, in-, de-, pend-, -
ent, at – ly. Samantala ang pend ay ang salitang ugat at ang
ibang morpema ay sinasabing derivational na mga ppanlapi.

Katulad na lamang sa salitang dogs kung saan ang dog o aso

sa wikang Filipino ay ang salitang ugat at ang -s ay ang
inflectional na morpema. Ibig lamang na nagbibigay turan ito
kung ilan ba ang aso. Mula sa pinaka-simple at kakaiba nitong
anyo, ang ganitong pagsusuri ng paglikha ng isang salita ay
tinatawag na ‘item-and-arrangement’, dito tila ba tinuturing
nito na ang salita ay sadyang nilikha mula sa mga morpema
na ipinagkabit-kabit lamang o (concatenated) tulad na lamang
sa mga beads sa kwentas. Ang pinaka bago at sophisticated
na pamamaraan, ay ang distributed morphology na
naglalayon na hanapin ang pinaka-ideya ng morpema
habang hindi ito concatenated, analogical at ibang proseso
na pinatunayang nakakaapekto sa item-and-arrangement na
teorya at kaugnay na mga pamamaraan. Ang morpheme-
based na morpolohiya ay may tatlong pangunahing axioms:
Baudoin’s “single morpheme’ hypothesis : salitang ugat at
panlapi ay may parehong istado bilang morpema.
Bloomfield’s “sign-base” morpheme hypothesis : bilang
morpema, sila ay dualistic sign, dahil sa pareho silang
(phonological) na anyo at kahulugan. Bloomfield’s “lexical
morpheme” hypothesis : morpema, panlapi at salitang ugat.
 MGA TEORYA SA PAG-AARAL NG WIKA CSSH-ABFIL

Morpheme-based morpology
ay galing sa dalawang lasa/flavours, una ang
Bloomfieldian at ang huli ay ang Hockettian. Para sa
Bloomfield, ang morpema ay ang pinakamaliit na yunit ng
salita na may Kahulugan ngunit walang sariling Kahulugan.
Para sa Hockett, ang morpema ay mga “elemento ng
Kahulugan” at hindi “form Element”. Para sa kaniya, may
morpemang plural na gumagamit ng alomorfs tulad ng –S, -
en, at – ren. Dito sa morpheme-based na morpolodyikal na
teorya, ang dalawang pananaw ay pinaghalo sa hindi
sistematikong paraan upang ang masasabi ng mga awtor na
‘plural morpheme’ at ‘ang morpemang – s’ sa loob ng isang
pahayag.

Word-based
Item-and-process (WoBIP)

Sa pamamaraan na ito, ang salita o ugat ay ang

pangunahing elemento kung saan ang lahat ng kailangang
proseso ay gagamitin (Aronoff 1976). Bilang pangunahing
elemento, ito ay walang panloob na morpolohikal na
struktura. Ang mga proseso ay mga operasyon (Anderson
1992: 72) na nagbabago sa basic nitong anyo (Matthews
1974: 97). Isa pang nagpapabago ay ang paglalapi na
proseso pati na rin ang apophony na ang ibig sabihin ay
anumang pagbabago sa tunog ng isang salita ay
nagpapahiwatig ng gramatikal na impormasyon (kadalasang
inflectional). At saka sa konteksto ng Semitic Mopolodyi, ang
input ay salita/ugat kung saan ang ilang proseso ay
ginagamit. Ang mga proseso ay nagkakaiba depende sa
tunguhin nito, at ang tunguhin ay siyang output na tumpak sa
configuration. Ang goal o output-oriented na phenomena ay
tinatawag na stem modification (Steriade 1988; McMarthy &
Prince 1990), ay masusing sinuri sa loob ng framework of
Optimality Theory (Prince & Smolensky 1993/2004), na
makikita sa analisis ng Semitic Morpolodyi. Ang detalye ng
 MGA TEORYA SA PAG-AARAL NG WIKA CSSH-ABFIL

kailangang modification ay nakadepende sa strukturang

magkatulad mula sa base at the output; kung mas
magkatulad sila ay mas kaunti ang kailangan na pagbabago.
Kahit anong elemento sa configuration ay maaaring mabago
ang vocalic pattern, ang prosodic structure, at/o ang panlapi
(affix). Ang modification, gayunpaman, ay nakabatay sa
configuration ng mga output.

Uri ng morpema
1. Malayang morpema ( free Morpheme)- mga salitang may
sariling kahulugan na hindi na maaaring hatiin. Itinuturing din
itong salitang-ugat.

2. Di-malayang morpema (bound morpheme)- mga

salitang binubuo ng salitang-ugat at panlapi o afiks na
nakakabit.

Uri ng di-malayang Morpema (bound Morpheme)

1. Deriversyunal na morpema - nagbabago ang kahulugan
dahil sa pagkakabit ng iba pang morpema o afiks nito.

Pansinin ang pagbabagong naganap sa salitang (likidong

iniinom, pinanghuhugas o pinanghahalo)
Ma- + tubig - ang ma- ay nagtataglay ng katangiang
taglay ng salitang ugat at pagkamarami nito.
Tubig + an - ~an may kahulugang lugar na kakikitaan
ng mga bagay na marami na tinutukoy sa salitang-ugat.
Pa~ + tubig - pa~ tumutukoy sa isang bagay na ang
gamit ay para matupad o maging katotohanan ang diwang
isinasaad ng salitang-ugat.
Mag~ tu+tubig - mag~ nagsasaad ng kilos o bagay at
nakabubuo ng pangngalang tumutukoy sa taong ang gawain
o hanapbuhay ay ang kilos na isinasaad ng salitang-ugat o
bagay na tinutukoy ng salitang-ugat. May pag-uulit sa unang
pantig ng salitang-ugat.
 MGA TEORYA SA PAG-AARAL NG WIKA CSSH-ABFIL

2. Ang infleksyunal na morpema ay hindi nagbabago ang

kahulugan ng mga salita o morpema (sa kategoryang
sintaktika) kung kinakabitan ng iba pang morpema o panlapi.
Malalaman kung ang isang salita ay natapos na, nag-
uumpisa na, o nagpapatuloy o nag-uumpisa na ng kilos.
Hal. Maglinis (pawatas), - naglinis, naglilinis, maglilinis
Maglakad, - naglakad, naglalakad , maglalakad

Ang infleksyunal na morpema ay tumutukoy sa tungkuling

panggramatika o gramatik fanksyon at ang deriversyunal na
morpema ay may karagdagang sematika.

Sa Filipino may limang uri ang panlapi

Unlapi- ito ay mga panlapi na ikinakabit sa unahan ng
salitang-ugat
Mga halimbawa:
Um + asa = umasa
Mag + aral = mag-aral
Mang + isda = mangisda
Ma + ligo = maligo

Gitlapi- ito ang panlaping isinisingit sa pagitan ng unang

katinig at kasunod nitong panting. Matatagpuan ito sa gitna
ng salitang-ugat. Nagagamit lamang ang gitlapi kung ang
salitang-ugat nagsismula sa katinig.
Mga halimbawa:
-um- + basa = bumasa
-in- + sulat = sinulat
-um- + punta = pumunta
-in- + biro = biniro

Hulapi- ito ay mga panlaping matatagpuan sa hulihan ng

salitang-ugat.
Mga halimbawa:
-hin + basa = basahin
-an + gupit = gupitan
 MGA TEORYA SA PAG-AARAL NG WIKA CSSH-ABFIL

-in + sulat = sulatin

-han + una = unahan
Tandaan:
Mapapansin na ang hin at han ay hinuhulapi lamang sa mga
salitang nagtatapos sa patinig. Samantalang, ang –in at –an
ay hinuhulapi sa mga salitang nagtatapos sa katinig at sa
impit na tunog na tinuturing din isang ponemang katinig.
Hal: -in +basa/ basa?/
= basain, hindi basahin

Kabilaan- kapag dalawang panlapi ang idinaragdag sa

salitang-ugat, ang uri ng panlaping ito ay tinatawag na
kabilaan
Mga halimbawa:
Ka- -an + laya = kalayaan
Mag- -an + mahal = magmahalan
Pala- -an + baybay = palabaybayan
Tala- -an + araw = talaarawan
-in- -an + bawas = bawasan
-in- -an + balita =binalitaan

Laguhan - ang tawag sa mga panlaping nasa unahan , gitna

at hulihan ng salitang-ugat.
Hal: pag- -um - -an + sikap = pagsumikapan
Mag - -in- -in + dugo = magdinuguan
Mag- -in -an + bagoong = magbinagoongan
Pansinin: ang /o/ ay nagiging /u/ kapag hinuhulapian.
Pansinin rin kung saan inilalagay ang mga gitling ayon sa uri
ng panlaping tinutukoy.

Paraan ng paglalapi
-Ito ay tumutukoy sa paglalagay ng o mga panlapi sa salitang-
ugat

Pag-uunlapi
- paglalagay ng panlapi sa unahan ng salitang-ugat
Hal:
Sing- + bango = simbango
 MGA TEORYA SA PAG-AARAL NG WIKA CSSH-ABFIL

Magsing- + puti = magsimputi

Pang- + siyam = labinsiyam
Tandaan:
Ang mga panlaping nagtatapos /ng/. ang ng ay nagiging m
kung ang kasunod na tunog ay /p at b/, naging n naman kung
ang kasunod na tunog ay /d,l,r,s,t/ at nanatiling ng kung ang
mgs tunog wala sa nabanggit sa mga tunog na ito.

Paggigitlapi
- paglalagay ng panlapi sa gitna ng salitang-ugat
Hal:
-in-n + sariwa = sinariwa
-in- + bagoong = binagoong
-um- + ligaya = lumigaya
-um- + takbo = tumakbo

Paghuhulapi
- paglalagay ng panlapi sa hulihan o katapusan ng salitang-
ugat
Hal: -in + sariwa = sariwain
-an + alis = alisan
-hin + takbo = takbuhin

Pag-uunlapi at paghuhulapi
- ang panlapi ay ikinakabit sa unahan at hulihan ng salitang-
ugat
Hal: ka- -an + lagay = kalagyan
Pa- -hin + sigla = pasiglahin
Ma- -an + tanim = mataniman

Pag-uunlapi at pagigitlapi
- ang panlapi ay ikinakabit sa unahan at sa gitna ng salitang-
ugat.
Hal: mag- -um + sikap = magsumikap
I- -in + kuha = ikinuha

Paggigitlapi at paghuhulapi
- ikinakabit ang panlapi sa gitna at hulihan ng salitang-ugat
 MGA TEORYA SA PAG-AARAL NG WIKA CSSH-ABFIL

Hal: -in- -an + tabas = tinabasan

-in- -an + walis = winalisan
Pag-uunlapi, paggigitlapi, at paghuhulapi
- ang mga panlapi ay ikinakabit sa unahan, gitna at sa hulihan
ng salitang-ugat.
Hal: ipag- -um + sigaw = ipagsumigawan
Mag- -in -an + dugo = magdinuguan

IP (Item and Process)

Gumagana ang modelo ng IP sa ideya na ang mga salita

ay binubuo ng mga
magkapares na katangian ng istraktura at gamit o sa anyo at
kahulugan, at ang
elementong iyon ay sumasailalim ng iba’t ibang mga
pagsasaayos sa pamamagitan ng pagbabago, upang
magresulta sa mga mas bagong anyo. Ang morpolohiya ay
itinuturing na isang hanay ng proseso ng derivational,
kumikilos sa mga ponema o salita, na gumagawa ng mga
bagong anyo ng salita. Samakatuwid sa IP, mayroon lamang
isang kinikilalang pinagbabatayan ng pangunahing
“allomorph” na ayon sa konteksto ay bumubuo ng isang
“allomorph”.
Ang IP ay:
Ay isang anyong pangwika alinman ay “SIMPLE O DERIVED”
o Simple Form is a root
o A derived from consists of one or more UNDERLYING
FORMS to which a PROCESS has been applied.
• Some of the phonemic material in a derived form may
be, not part of any Underlying form, but rather a
REPRESENTATION or MARKER of the Process.
• The TACTICAL PATTERN of a language is completely
covered by a set of Statements of the following form:

• A list of the processes.

(2) Under each process as heading,
(2.1) Enumeration of the position or positions involved.
 MGA TEORYA SA PAG-AARAL NG WIKA CSSH-ABFIL

(2.2) For each position,

(2.21) A list of the roots which occur in that position, and
(2.22) A list of the processes which produce forms
which occur in that position.

• A root may appear in more than a single phonemic

shape. A single shape of a root is a ROOT-ALTERNANT.
• Ang mga salitan ng hugis ng salitang ugat, at ang
pagpipilian sa isang partikular na halimbawa ng isa o ibang
marker ng isang proseso, ay mahuhulaan sa mga tuntunin ng
mga kaligiran kung saan nagaganap ito (kasama, syempre,
ang mga pahayag ng morphophonemic ng isang tao).
• Ang lahat ng gamit na ponememiko sa isang
pagsasalita ay mananagot
ara sa mga tuntunin ng mga salitang ugat na nangyayari
sa pagsasalita mga proseso kung saan sila napailalim.
• Empty root-alternants, portmanteau root-alternants,
and links are definable and allowable as in IA, should there
be any need for them. Zero Alternant roots and zero markers
of processes are likewise allowable, under similar limitations.

Pinapahiwatig ng teorya ng IP na mayroong isang proseso ng

pagbuo ng pagbigkas na magbubunga ng isang form sa labas
ng isa pa. Ayon kay Hockett (1947) na binanggit sa
asiyanbola (2013).
Ang IP ay walang kinalaman sa pagbabago ng kasaysayan o
proseso sa paglipas ng panahon. Ito ay isang proseso
lamang sa pamamagitan ng pagsasaayos, paglipat mula sa
isa patungo sa isa pa o isang mas malaking bahagi ng isang
pattern. Samakatuwid, ang teorya ng IP ay isang pagtatangka
upang ipaliwanag ang proseso ng isang partikular na ugat na
sumasailalim sa halip na kumatawan sa mga morphem na
may isang morph tulad ng sa teorya ng IA.

Si Hockett (1947, binanggit sa Asiyanbola, 2013) ay nakalista

ng walong proseso na maaaring sumailalim sa isang item sa
lingguwistiko; panlapi, unlapi, pagbabago ng patinig, pagbago
ng katinig at patinig, pagkakaugnay, muling pagdaragdag,
 MGA TEORYA SA PAG-AARAL NG WIKA CSSH-ABFIL

paghalili, paglalagom. Sa labas ng nakalista. Ang infixation at

juxtaposition lamang ang hindi karaniwan sa Wikang Ingles.
Napag-alaman ng isa na ang problemang nakasalamuha sa
teorya ng IA ay maaaring malutas sa diskarte ng IP. Ang mga
natukoy na proseso sa itaas ay idadagdag sa maraming
halimbawa sa wikang Ingles. Ang mga panlapi ay mga
morpem na idinagdag sa huling bahagi ng base na
karaniwang binabago ang uri ng salita nito. Maaari silang
maiuri gamit ang salitang klase ng kanilang base, na kung
saan ay bagong nabuo o pareho.
Hal:
-an + alis = alisan
-hin + takbo = takbuhin

Pauna; ang mga unlapi ay hindi karaniwang binabago ang

klase ng salita ng base at lilitaw ang mga ito sa paunang
bahagi ng base.

Hal:
Mag + aral = mag-aral
Mang + isda = mangisda

Ang pagbabago ng boses ay nangyayari sa mga salita na

sumasailalim sa proseso ng morpolohiko ngunit walang
malinaw na pagpapasok ng morpheme.
Hal:
Abogado - abogada
Maestro - maestra

Pagbabago ng katinig at patinig

Hal:
Ma + damot = maramot
Bago + hin = baguhin
Pagdoble Mula sa ibinigay na paliwanag, maaaring
mahihinuha na ang teoryang ito ay mas detalyado at
naaangkop sa pedagogically upang mabigyan ng halaga ang
morpolohikal na komposisyon at mga pagbabago sa simple
 MGA TEORYA SA PAG-AARAL NG WIKA CSSH-ABFIL

at kumplikadong pagbigkas sa wikang Ingles. I.P. ang teorya

ay nakikilala mula sa iba sa kanyang prinsipyo upang
magbigay ng sapat na paliwanag para sa mga proseso ng
morpolohikal na mga pormang pangwika sa Englishlanguage
at pati na rin sa praktikal na pagkakagamit nito sa ibang mga
wika sa daigdig. Maaari din itong magamit upang ipaliwanag
ang mga proseso ng morpolohikal.

Ang pahayag ng mga hugis, salitan, at kundisyon ng

paghahalili ay naglalarawan sa disenyo ng morphophonemic
ng wika; karagdagang mga pagsasaalang-alang ay
mananatili tulad ng sa IA.

Terminong Teknikal

Ang teknikal na wika Ito ang uri ng daluyan ng

komunikasyon na kabilang sa mga kalakal, propesyon o tiyak
na mga lugar ng kaalaman ng tao. Bagaman hindi ito alien sa
wika ng pamayanan sa pangkalahatan, ang wastong
paggamit at pamamahala nito ay nalalaman lamang ng mga
nakikibahagi sa mga aktibidad na nauugnay sa kaalamang
iyon. Sa loob ng kahulugan na ito, napakakaiba-iba at
napakalawak din ng mga lugar ang sakop. Nagdudulot ito
bilang isang unang kahihinatnan na ang katotohanan ng
paghawak ng isang teknikal na wika sa partikular ay hindi
ginagarantiyahan ang pangingibabaw ng iba.

Ang pangalawang resulta ay ang partikular na

pagsasanay na kinakailangan sa bawat isa sa mga wikang
ito.Minsan, nagkakamali, ang wikang panteknikal ay
itinuturing na kapareho ng wikang pang-agham. Ang paglilihi
na ito ay hindi isinasaalang-alang ang katunayan na may mga
aktibidad tulad ng pangangasiwa, musika at pananalapi,
bukod sa iba pa, na nang walang pagiging mahigpit na pang-
agham ay mayroong kanilang dalubhasang wika.Mula noong
ika-18 siglo, ang wikang panteknikal ay nagpapanatili ng
isang pare-pareho na pag-unlad kasama ang pagsulong ng
 MGA TEORYA SA PAG-AARAL NG WIKA CSSH-ABFIL

kaalaman ng tao. Sa simula ng dantaon na iyon, lumitaw ang

mga salitang tulad ng thermometer, teleskopyo at barometer.
Simula noong ika-20 siglo, ang dami ng mga bagong
salitang lumitaw ay nagpahirap sa pag-update ng mga
teknikal na diksyonaryo.

Ang mga halimbawa ng teknikal na salita ay ang pagsulat

ng feasibility study, ulat panlaboratoryo at kompyuter.
Ang teknikal na terminolohiya ay ginagamit sa isang partikular
na paksa tulad ng science at technology. Madalas gamitin ito
ng mga sa mga espesyal na teknik kagaya ng pagbibigay ng
kahulugan, pagsasalarawan ng mga mekanismo, ng proseso.

Ang tekninal na salita ay isang komunikasyon ay isang uri

ng komunikasyon sa anumang larangan na ang pangunahing
layunin nito ay makalikha ng isang tiyak na impormasyon sa
tiyak ding layunin sa isang partikular grupo ng tao. Ito ay
malinaw at tumpak, maikli at di nababatay sa emosyon na
paglalahad ng mga datos.

Halimbawa ng mga teknikal na salita:

Computer o kompyuter
Astronomiya
Legislation o lehislatibo
Visual basic
Sosyolohiya
Debit & credit
Staff & clef (music)
AJAX
Android

TEKNIKAL NA PAGSULAT

Ang teknikal na pagsulat ay pagsulat o pag-draft ng

teknikal na komunikasyon na ginagamit sa mga larangang
panteknikal at pantrabaho, gaya ng hardware at software
ng kompyuter, inhenyeriya, kapnayan, eronautika,
 MGA TEORYA SA PAG-AARAL NG WIKA CSSH-ABFIL

robotika, pananalapi, medisina, consumer electronics,

biyoteknolohiya, at agham pangkagubatan. Saklaw ng
teknikal na pagsulat ang pinakamalaking subfield sa teknikal
na komunikasyon. Ipinaliliwanag ng Society for Technical
Communication ang teknikal na komunikasyon bilang
anumang uri ng komunikasyon na nagpapakita ng isa o higit
pa sa mga sumusunod na katangian.
1. Pakikipag-usap tungkol sa mga teknikal o
dalubhasang paksa, gaya ng mga aplikasyon sa
kompyuter, mga prosesong medikal, o mga
regulasyong pangkapaligiran.

2. Pakikipag-usap gamit ang teknolohiya, gaya ng

mga web page, mga help file, o mga site ng social
media, o.

3. Pagbibigay ng mga panuto sa kung paano gawin

ang isang bagay, hindi alintana kung gaano
kateknikal ang gawain”.

Kasaysayan
Bagaman kinilala lamang bilang isang propesyon mula pa
noong Ikalawang Digmaang Pandaigdig ang teknikal na
pagsulat, maaaring masundan sa classical antiquity ang mga
pinag-ugatan nito. Binanggit ng mga kritiko ang mga gawain
ng mga manunulat gaya ni Aristoteles bilang mga
pinakamaagang anyo ng teknikal na pagsulat. Ang gawain ni
Geoffrey Chaucer, ang Treatise on the Astrolabe, ay isang
maagang halimbawa ng isang teknikal na dokumento, at
itinuturing ito na unang teknikal na dokumentong inilathala sa
Ingles.

Dahil sa pag-imbento ng de-makinang palimbagan, ang

pagsisimula ng Renasimiyento, at ang pagbangon ng
Panahon ng Pagkamulat, naging isang pangangailangan ang
pagdodokumento ng mga natuklasan. Ang mga imbentor at
siyentipikong gaya nina Isaac Newton at Leonardo da Vinciay
 MGA TEORYA SA PAG-AARAL NG WIKA CSSH-ABFIL

naghanda ng mga dokumentong nagsasalaysay ng kanilang

mga imbensyon at natuklasan. Bagaman hindi kailanman
tinawag na mga teknikal na dokumento noong panahon ng
kanilang paglalathala, may mahalagang papel sa pagbuo ng
mga modernong anyo ng teknikal na komunikasyon at
pagsulat ang mga dokumentong ito.

Lumago sa panahon ng Rebolusyong Pang-industriya ang

larangan ng teknikal na komunikasyon. May pagtaas ng
pangangailangang magbigay sa mga tao ng mga panuto para
sa paggamit ng mga mas kumplikadong makinang
naimbento. Gayunpaman, hindi gaya ng nakaraan, kung
saan ipinasa sa pamamagitan ng mga tradisyon pasalita ang
mga kasanayan, walang sinuman bukod sa mga imbentor
ang nakaaalam kung paano gamitin ang mga bagong
aparato. Sa gayon, ang pagsulat ay naging pinakamabilis at
pinakamabisang paraan upang magpakalat ng impormasyon,
at ninais ang mga manunulat na makapagdodokumento ng
mga aparatong ito.
Sa panahon ng ika-20 siglo, tumaas ang pangangailangan
para sa teknikal na pagsulat, at, sa wakas, opisyal na kinilala
ang propesyon. Humantong sa pagsulong sa medisina,
hardware ng militar, teknolohiya ng kompyuter, at mga
teknolohiya sa aerospace ang mga kaganapan ng Unang
Digmaang Pandaigdig at Ikalawang Digmaang Pandaigdig.
Ang mabilis na paglago na ito, kaakibat ng kahalagahan ng
giyera, ay lumikha ng agarang pangangailangan para sa
mahusay na pagkakadisenyo at pagkakasulat ng mga
dokumentong nagsalaysay ng paggamit ng mga
teknolohiyang ito. Mataas ang pangangailangan sa panahong
ito ang teknikal na pagsulat, at naging isang opisyal na titulo
sa trabaho sa panahon ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig
ang “technical writer”.

Kasunod ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig, humantong

sa pagdami ng mga consumer goods at pagtaas ng mga
pamantayan ng pamumuhay ang mga pagsulong sa
teknolohiya. Sa panahon ng biglang paglago ng ekonomiya
 MGA TEORYA SA PAG-AARAL NG WIKA CSSH-ABFIL

pagkatapos ng digmaan, ang mga serbisyong pampubliko

gaya ng mga silid-aklatan at mga unibersidad, pati na rin ang
mga sistema ng transportasyon gaya ng mga bus at mga
highway, ay nakaranas ng napakalaking paglago.
Nadagdagan ang pangangailangan para sa mga manunulat
na maiulat ang mga prosesong ito. Sa panahong ito rin
nagsimulang magamit ang mga kompyuter sa mga
malalaking negosyo at unibersidad. Kapansin-pansin, noong
1949, isinulat ni Joseph D. Chapline ang unang
computational technical documentation, isang instruction
manual para sa kompyuter na BINAC.
Nagbigay ng pagkakataon ang pagtuklas ng transistor noong
1947 upang magawa nang mas mura kaysa sa dati ang mga
kompyuter. Ang mga pinababang presyo na ito ay
nangangahulugang maaari nang mabili ng mga indibidwal at
mga maliliit na negosyo ang mga kompyuter. Bilang resulta
ng lumalaking katanyagan ng kompyuter, lumaki ang
pangangailangan ng mga manunulat na
nakapagpapaliwanag at nakapagdodokumento ng mga
aparatong ito. Ang propesyon ng teknikal na pagsulat ay
nakaranas ng karagdagang paglawak noong 1970s at 1980s
dahil dumarami ang bumibili ng consumer electronics
Sa mga nagdaang taon, ang katanyagan ng mga kompyuter
sa lipunan ay humantong sa maraming pagsulong sa
larangan ng mga digital na komunikasyon na humahantong
sa mga pagbabago sa mga kagamitang ginagamit ng mga
technical writer. Ang hypertext, mga tagaproseso ng salita,
mga programa sa pag-‘’edit’’ ng grapika, at software ng layout
ng pahina ay nakagawa ng paglikha ng mga teknikal na
dokumento nang mas mabilis at mas madali kaysa sa dati, at
dapat maging bihasa sa mga programang ito ang mga
technical writer ng ngayon.

Teknikal na pagsulat

Mga halimbawa
Ang mga sumusunod ay ang ilan sa mga halimbawa ng
teknikal na pagsulat
 MGA TEORYA SA PAG-AARAL NG WIKA CSSH-ABFIL

• Manual
• Business letters
• Flyers
• Paglalarawan ng mga produkto sa isang pahina o sa
likod nito
• Mga ulat naratibo
• Mga batas o babala
• Mga anunsyo
• Menu ng mga produkto tulad ng pagkain at iba pa.
Ang teknikal na pagsulat ay tumutukoy sa isang pamamaraan
ng pagsulat na naglalaman ng mga mahahalagang
impormasyon tungkol sa isang paksa. Ginagamit ito upang
magbigay kaalaman sa mga mambabasa. Karaniwan ito ay
ginagawa ng mga eksperto o may sapat na kaalaman dito.
Ang teknikal na sulatin naman ay ang produkto ng teknikal na
pagsulat. Ito ay madalas na simple lamang at direct to the
point o walang paligoy-ligoy pa.

Kahulugan ng Komunikasyong Teknikal

Ang komunikasyong teknikal ay isang espesyalisadong
anyo ng komunikasyon.
Karaniwan na itong naihahalintulad sa iba pang uri ng mga
sulatin bagaman ito ay may tiyak na awdiyens, layunin, estilo,
sitwasyon, nilalaman, at gamit na siyang pangunahing
elemento ng mga komunikasyong teknikal. Laging isaisip na
kaiba ito sa mga akademikong sulatin na karaniwang
isinasagawa sa klase gaya ng sanaysay, pananaliksik,
analitikong papel, at iba pa. Iba rin ang komunikasyong
teknikal sa malikahaing pagsulat dahil ang huli ay may dulog
na personal at maaring hindi gaanong nagtataglay ng
katotohanan o facts.
Ang komunikasyong teknikal ay maituturing ding applied
na uri ng komunikasyong na ang mensahe ay nakalaan
lamang para sa inaasahang tagatanggap nito na
nangangailangan ng agarang pagtugon o paglunat sa isang
sulirani.
 MGA TEORYA SA PAG-AARAL NG WIKA CSSH-ABFIL

May bagong mobile phone ka ba? Binasa mo ba ang user’s

manual nito? Ikaw ba ay conscious sa iyong pigura?
Siguradong binasa mo ang label ng mga pagkain o multi
vitamins na binili mo kung ang mga ito ay may malaking
benepisyo sa iyong kalusugan, O baka naman ay may bago
kayong pinakaiingatan appliances sa bahay? Masusi mo
bang pinag-aralan ang mga manwal nito? Ang lahat ng ito,
gaya ng label, manwal, at mga gabay sa paggamit ay mga
kongkretong halimbawa ng komunikasyong teknikal. Tiyak
kasi ang nais patunguhan ng mensahe nito na ang layunin ay
matutuhan ang proseso ng paggamit o pagkumpuni
(troubleshooting) ng isang bagay.

Mga pananaw, kahulugan at kasaysayan ng komunikasyong

teknikal- Applied na uri ng komunikasyon- Retorika
(Aristotle)- Gramatika(Teknikal ng mga salita) Martinez et al.
(2011)- Tiyak na anyo nan aka-pokus sa pagsulat at
pasalitang diskurso. Sumerian (Sextus) – A.D 97- Pling the
Elder (The natural history)- Reginald scot (Paghahalamanan).

Elemento (Komunikasyong Teknikal) 1. Awdiyens – Taga-

tanggap 2. Layunin 3. Estilo – Paraan ng pagpapadala ng
mensahe 4. Pormat – Instraktura ng mensaheng ipapadala 5.
Sitwasyon – Estado ng pagsasalita 6. Nilalaman – Daloy ng
ideya 7. Gamit – Pagpapakita ng halaga ng
mensaheKatangian ng mga komunikasyong teknikal.
Oryentasyong nakabatay sa awdyens pagsulat para sa
awdiyens. Nakapokus sa subject binibigyang pansin ang
pangunahing paksa ng usapan kumakatawan sa manunulat
pagpapakilala kung ano at sino ang sumulat o ang kultura ng
organisasyong kaniyang kinabibilangan Kolaborasyon
Proseso tungo sa mahusay na pagbuo ng ano mang uri ng
komonikasyong teknikal.

KOMUNIKASYONG TEKNIKAL
 MGA TEORYA SA PAG-AARAL NG WIKA CSSH-ABFIL

Ito ay nagtataglay ng tiyak na anyo na nakapokus sa

pasulat at pasalitang diskurso sinasaklaw rin ng
komunikasyong teknikal ang paggamit ng video, audio, slides
at iba pang uri ng multimedia na kagamitan ito ang hinahanap
na katangian ng mga kompanya sa pagkuha ng empleyado,
ang kasanayan sa komunikasyong teknikal hindi lang
nakatuon sa pasalita kundi lalo’t higit sa pasulat na
korespondensya.

MGA ELEMENTO NG KOMUNIKASYONG TEKNIKAL

1.AWDIYENS- nagsisilbing tagatanggap ng mensahe at

maaaring siya ay tagapakinig, manonood, o mambabasa.
2. LAYUNIN- ito ang dahilan kung bakit kinakailangang
maganap ang pagpapadala ng mensahe.

ESTILO- kinapapalooban ito ng tono, boses, pananaw, at iba

pang paraan kung papaanong mahusay na maipadala ang
mensahe.

PORMAT- tumutukoy ito sa ginabayang estruktura ng

mensaheng ipadadala.

SITWASYON- pagtukoy ito sa estado kaugnay sa layuning

nais iparating ng mensahe.

NILALAMAN- dito nakasaad ang daloy ng ideya ng

kabuuang mensahe ng komunikasyon.

GAMIT- ito ang pagpapakita ng halaga kung bakit

kinakailangan na maipadala ang mensahe.

MGA KATANGIAN NG KOMUNIKASYONG TEKNIKAL

ORYENTASYONG NAKABATAY SA AWDIYENS- pagsulat

para sa awdiyens. Ang mensahe ay kinakailangang mula sa
pananaw ng awdiyens at hindi sa manunulat.
 MGA TEORYA SA PAG-AARAL NG WIKA CSSH-ABFIL

NAKAPOKUS SA SUBJECT – higit na binibigyang-pansin

ang pangunahing paksa ng usapan dahil dito ibinabatay ang
lahat ng impormasyong sangkot sa pagtalakay.

KUMAKATAWAN SA MANUNULAT- nagpapakilala kung

ano at sino ang sumulat o ang kultura ng organisasyong
kanyang kinabibilangan. Tinatawag din itong brandingna
nagsisilbing pagkakakilanlan o identifikasyon.

KASAYSAYAN NG KOMUNIKASYONGTEKNIKAL
Kasintanda na ng daigdig ang pangangailangan ng mga
taosa mabisang komunikasyon. Sa katunayan, ang mgaguro,
mgapilosopo, at mga iskolar ay matagal nang tinutugunan
ang mgahadlang tungo sa mabisang komunikasyon. Gaya na
lamang pag-aaral ni Aristotle ng RETORIKA, mahusay
niyang pinag-iba angpanghihikayat sa argumento.
Aniya,ang Panghihikayat Aynakatuon sa kaparaanan kung
paano maiaangat ang interes ngmambabasa attagapakinig,
samantalang
Argumento Naman aywastong pagsalansan ng mga
mapanghikayat na ideya.
Ayon sa paliwanag nina Martinez et.al.(2011), ang
komunikasyong teknikal ay nagtataglay ng tiyak na anyo na
nakapukos sa pasulat at pasalitang diskurso.

Sulating Teknikal

Naman ay isa lamang sa maraming anyong komunikasyong

teknikal na higit na nagtataglay ng mataas na antas ng
kasanayan mula sa isang disiplina.Sa kasulukuyan,
sinasaklaw rin ng komunikasyong teknikal ang paggamit ng
video, audio, slides at iba pang uri ng multimedia na
kagamitan.

TEKNIKA BOKASYONAL NA PAGSULAT.

Ang teknikal na bokasyonal na pagsulat ay isang

komunikasyong pagsulat sa mga larang mayroong
 MGA TEORYA SA PAG-AARAL NG WIKA CSSH-ABFIL

espesyalisadong bokabularyo tulang na lamang ng

inhenyera, agham, teknolohiya at agham
pangkalusugan.Mahalaga rin na malinaw, nauunawaan at
kompleto at tama ang mga inilalahad na mga impormasyon.

Mga halimbawa ng Teknikal, Bokasyunal na Pagsulat

October 22, 2020

Editoryal- Ay kuro-kurong tudling ang siyang itinuturing na

kaluluwa ng isang pahayagan. Ito ay pitak kung saan ang
kuro-kuro, opinion at paninindigan ng manunudling ay
inilalabas. May nakalaang pahina para sa ganitong sulatin. Ito
ay isinusulat ng isang editor/staff batay sa posisyon ng
pahayagan sa isang paksang napapanahon.

Balita- Ito ay inihayad na may pagkakakilanlan sa mga

pinagkuhanang sanggunian.

Pamahalaang Papel- Isang uri ng pape pampananaliksik na

karaniwang ipinagagawa sa mga estudyante sa kolehiyo
bilang isa sa mga pangangailangan sa isang larangang
akademiko.

AngTeknikal-Bokasyonal na Pagsulat ay maaring

magamit sa:

1. Upang maging batayan sa desisyon ng namamahala

2. Upang magbigay ng kailangang impormasyon
3. Upang magbigay ng introduksyon
4. Upang magpaliwanag ng teknikal
5. Upang mag-ulat ng natamo (achievement)
6. Upang mag-analisa ng may suliraning bahagi (problem
areas)
7. Upang matiyak ang pangangailangan ng disenyo at
sistema
8. Upang maging batayan ng pampublikong ugnayan
9. Upang mag-ulat sa mga stockholders ng kompanya
10. Upang makabuo ng produkto
 MGA TEORYA SA PAG-AARAL NG WIKA CSSH-ABFIL

11. Upang makapagbigay ng serbisyo

12. Upang makalikha ng mga proposal

Napakahalaga rin nito sa paraan ng pagsulat at

komunikasyon para sa mga propesyunal na pag sulat tulad
na lamang ng ulat pang labolatoryo, mga proyekto, mga
panuto at mga diagram. Nagbibigay rin ito ng tumpak na
impormasyon na magagamit sa isang espisipikong sularanin.
Ang pokus ng teknikal-bokasyonal na pagsulat ay ang
introduksyon ng mga mag-aaral sa iba’t-ibang uri ng pagsulat
na kailangan sa gawaing teknikal na oryentasyon.
Taglay nito ang anyo ng:
Flyers Sulating akademiko Leaflets
Dokumentasyon Feasibility study
Naratibo Deskripsyon ng produkto
Ulat Promo material

Mahalagang malaman nag mga katangian ng teknikal-

bokasyonal na pagsulat kung ikaw ay naghahangad na
maging propesyonal na manunulat.Maraming klase ng
pagsulat at bawat uri ay may layunin. Naiiba ang teknikal-
bokasyonal ng pagsulat sa kadahilanang ito ay higit na
naglalaman ng mga impormasyon. Ang layunin ng ganitong
uri ng pagsulat ay maipaliwanag ng ibat’t-ibang paksa sa mga
mambabasa.

Ang teknikal-bokasyonal na pagsulat ay :

Naglalahad at nagpapaliwanag ng paksang-aralin sa

malinaw , obhetibo, tumpak, at di-emosyonal na paraan. Ito
rin ay gumagamit ng deskripsyong ng mekanismo,
deskripsyon ng proseso, klaripikasyon, sanhi at bunga,
paghahambing at pagkakaiba , analohiya at interpretasyon.
Gumagamit din ito ng mga teknikal na bokabularyo. Maliban
pa sa mga talahanayan, grap, at mga bilang upang matiyak
at masuportahan ang talakay tekswal.
 MGA TEORYA SA PAG-AARAL NG WIKA CSSH-ABFIL

TULA - Isang uri ng panitikan na nagbibigay diin sa ritmo,

mga tunog paglalarawan at mga paraan ng pagbibigay
kahulugan sa mga salita.

EDITORYAl o PANGULON- Kumakatawan ito sa sama

samang ng pahayagan kaya sinasabing kaluluwa na
publikasyon.
BALITA Ang balita ay anumang pangyayari hindi
karaniwan, isang ulat Nana pagbibigay impormasyon at
mapaglilibangan ng mga mambabasa nakikinig at
nanunuod.
KONSEPTONG PAPEL
Batayang tuntungan sa pagbuo ng nanaliksik. Dito
matutukoy ang mga bagay o konsepto na Sasaliksikin,
katumbas into ng isang mungkahi o rekomendasyon sa
gagawing pananaliksik.

SANAYSAY- Isang maikling komposisyon na ginagamit sa

filipino na kalimitang naglalaman ng personal na kuro-kuro
ng may Aida.

MGA HALIMBAWA:
Manwal – naglalaman ng iba’t ibang impormasyon hinggil sa
isang produkto, kalakaran sa isang organisasyon o samahan
o kaya’y mga detalyeng naglilinaw sa proseso, estruktura, at
iba pang mga detalyeng nagsisilbing gabay sa mga
magbabasa nito.
Liham pangnegosyo – Karaniwang ito ay liham mula sa
isang kompanya para sa isa pang kompanya, o sa pagitan ng
mga organisasyon at kanilang kostumer, kliyente at iba pang
panlabas na partido.
Flyers/leaflets – Ay uri ng nakasulat na adbertismo o
patalastas na ang layuning ay para sa malawak na
distribyusyon at karaniwan ibinabahagi sa pampublikong
lugar sa mga indibidwal o sa pamamagitan ng selyo.
 MGA TEORYA SA PAG-AARAL NG WIKA CSSH-ABFIL

Deskripsyon ng produkto – pagpapakilala at

pagbibigaykatangian sa isang produkto o serbisyo bago ito
tangkilin ng isang mamimili.

PAGSASALING TEKNIKAL

Ano nga ba ang pagsasaling teknikal?

Ang pagsasaling teknikal ay isang espesyalisadong

pagsasaling may kinalaman sa iba’t ibang larangan o
disiplina. Kakaiba ito sa ibang pagsasalin dahil sa mga
terminong kaugnay ng isang disiplina. Sinasabing pag-aaral
ito ng wika o terminokaysa sa nilalaman o kontent ng isang
sabjek. Ayon kay Newmark (1988), sapagsasaling teknikal,
mas binibigyang-pansin ng tagasalin ang deskripsyon,
fungksyon, at epekto ng konsepto (termino). Aniya, hindi
kailangang eksperto sa sabjek na isinasalinsa pagsasaling
teknikal, ang mahalaga ay nauunawaan ang teksto kaugnay
ngkonsepto at ang mga bokabularyo nito. Mas mahalaga ring
alam ng tagasalin ang na mga pangyayari o sitwasyon
kaugnay ng konseptong isinasalin (Newmark,1988).

Halimbawa ng mga tekstong teknikal

1)Mga teksbuk
(2)Gabay at/o manwal,
(3)Encyclopedia,
(4)Mga artikulong siyentipiko at akademiko,
(5)Mga patakaran o pamamaraan, at iba pa.
Narito naman ang iba’t iba pang uri ng mga material na
maituturing ding katangiang Teknikal.
1)Mga dokumentong legal,
(2)Technical reports
(3)Brochures,
(4)Mga liham,
(5)Mga katitikan ng pulon
 MGA TEORYA SA PAG-AARAL NG WIKA CSSH-ABFIL

Prepared by: Status: Issue Date: Next review date: Page |

Prof.Ysmael Approved March,2021 Document owner: Filipino 2
Approved by: Dr. Version: 1.0 Effective Date: Department
Cruspero March,2021
 MGA TEORYA SA PAG-AARAL NG WIKA CSSH-ABFIL

TAGMEMIC APPROACH

KENNETH LEE PIKE (Hunyo 9, 1912- Disyembre 31, 2000)

Amerikanong linggwistiko at antropologo na kilala

para sa kanyang pag-aaral ng mga wikang aboriginal. Siya ang
nagpasimula ng tagmemics. Pinag-aralan ni Pike ang teolohiya
sa Gordon College (B.A., 1933) at noong 1935 ay Sumali sa isang
samahan na nakatuon sa pag-aaral ng linggwistiko ng mga hindi
kilala at hindi nakasulat na mga wika, bilang isang ancillary sa
pagsasalin ng Bibliya.

Si Pike ang nagsalin ng Bagong Tipan ng Bibliya sa

wikang Mextic na mula sa Mexico. Ang mga kauna-unahang
gawà ni Pike ay tungkol sa estruktura ng tunog ng wika at libro
tungkol sa ponetika, linggwistikong analisis sa sistema ng tunog,
tone languages, at English intonations. Kalaunan nag-aral siya ng
pilosopiya upang mailagay ang kaniyang Kristiyanong kaalaman
at linggwistikong pananaw sa nasabing larangan.

Si Pike ay naging lider ng Summer Institute Linguistics

(SIL). Ang kaniyang Ph.D. Sa lingguwistika, ang kaniyang
 MGA TEORYA SA PAG-AARAL NG WIKA CSSH-ABFIL

ginawang pagsasalin, ang kaniyang mga itinuro sa nagsasalin ng

Bibliya sa pananaw ng lingguwistika, at ang kaniyang
malawakang pananaliksik ay nakatulong sa pagtuklas at pag-
unawa sa wika na naka-impluwensya sa missionary linguistics.

ANO ANG TAGMEMIC THEORY

Ang tagmemic ay mula sa salitang tagmeme, na galing

din sa isang Griyegong salita na tagma na nangangahulugang
arrangement o pagsasaayos. Tumutukoy ito sa anyo o gamit ng
isang yunit ng gramatika at ang klase ng pinupuno na mga salita
sa slot ito ay unang ginamit noong 1930’s ng linggwistang si
Bloomfield, at binigyan niya ito ng
pagpapakahulugan na isang pinakamaliit na
makabuluhang yunit sa isang grammatical form. Magkatulad sila
ng morpema, kaya ito ay nangangahulugang pinakamaliit na
makabuluhang yunit sa leksikal na anyo o porma (Hassan, 2018).

Ayon kay Matthew (sinipi mula kay Muqit, 2018), ang

mga tagmemics ay tumutukoy sa “ugnayan sa pagitan ng isang
syntactic ‘slot’ o function, tulad ng paksa o bagay, at isang klase
ng mga yunit, tulad ng pariralang pangngalan o panghalip, na
maaari nitong punan: “The relation between a syntactic ‘slot’ or
function, such as eubject or object, and a class of units, such as
noun phrase or pronoun, that can fill it.” Ngunit ayon naman kay
Robins (sinipi mula kay Muqit, 2018), ang tagmeme ay isang slot
sa isang estruktura (syntactic o morphological) na may pormal na
klase ng mga elemento na pupuno sa slot na iyon (madalas na
tinutukoy sa panitikan bilang isang ‘slot’ na may kasamang
‘Tagapuno o filler’): “A tagmeme is a place in a structure (syntactic
or morphological) together with the formal class of elements
occupying that place (often referred to in the literature as a ‘slot’
with its ‘filler’).”

Kung kaya’t mula sa mga kahulugang naibigay ay

mahihinuha na ang mga tagmemic ay isang uri ng pag-aayos sa
pamamagitan ng “slot at filler”. Ang teoryang tagmemic ni
 MGA TEORYA SA PAG-AARAL NG WIKA CSSH-ABFIL

Kenneth Lee Pike ay naka tuon sa ang pag-aanalisa ng

gramatika. Ito ay umusbong mula sa teoryang structuralism. Ayon
sa teoryang ito, ang pagbigkas ay maaaring maanalisa sa tatlong
antas, na kung saan ang bawat antas ay mayroong hierarchy of
units. Ipinagsasama ng tagmemic ang anyo at ang gamit ng isang
linguistic entity na hindi binibigyang halaga sa structuralism.

Taliwas si Pike sa ideyang, ang pangungusap bilang

pangunahing yunit ng gramatika at inerekomenda ang
hierarchical order at labelling. Ang mga antas na ito ay ang
leksikal (na kung saan ang pangunahing yunit ay morpema),
ponolohikal (ponema bilang pangunahing yunit), gramatikal (na
kung saan tagmeme ang ang pangunahing yunit). Ang gramatikal
na komponent ay isang serye ng syntactic na pahayag na
nakatuon sa ponema, morpema, salita, sugnay, pangungusap at
diskurso. Itinatala sa leksikon ang mga pormal na unit ng wika
amantalang ibinibigay naman ng mga ponolohikal komponent ang
mga phonemic sentences- isang phonetic realization ng wika.

Hindi katulad ng structural analysis, ang tagmemic ay

nakapokus hindi lamang sa pagpapangalan (naming) kundi pati
na rin sa gamit ng mga kategorya. Ito ay “slot and filler grammar”;
ang slot bilang isang posisyon sa construction frame. Ang filler
class naman ay ang ugnayan sa pagitan ng grammatical function
tulad ng paksa at fillers. Halimbawa, ang pangngalan na maaaring
punan ang gamit nito. Gayunpaman, hindi mahalaga ang slot o
filler, kundi ang tagmeme. Ang slot bilang gamit (function) at ang
filler bilang kategorya (category). Samakatuwid, ang tagmeme ay
ang ugnayan ng slot at class of items na makikita sa slot na ito.
Kung kaya’t mayroong sentence level tagmemes, clause level
tagmemes, phrase level tagmemes, word level tagmemes and
morpheme level tagmemes.

Ang ideya ng tagmeme ni Bloomfield ay inadapt ni

Pike at ito ay mas napalawak at nakilala. Binigyang kahulugan
nina Pike at Pike ang tagmeme bilang, “a constituent of
construction is seen from the point of view of its four general
feautures: slot, class, role, and cohesion” (sinipi mula kay Hassan,
 MGA TEORYA SA PAG-AARAL NG WIKA CSSH-ABFIL

2018). Dagdag din ng Lexico ang tagmeme ay “a slot in a

syntactic frame which may be filled by any member of a set
appropriate linguistic items.”

SLOT CLASS

ROLE COHESION

Ang slot ang naglalarawan kung saan makikita o

mapupunta ang yunit, ang filler class ay nagpapakita kung anong
klase o uri ang yunit, ang role naman ang nagpapaliwanag kung
paano nagagamit ang yunit at kung ano ang tungkulin ng yunit, at
ang cohesion ang nagpapakita kung paano naiuugnay ang yunit
sa isa pang yunit at mas malawak pa na konteksto. Dagpdag pa
ni Muqit (2018), “tagmemics is a unit compromising a function and
a class of items fulfilling that function.”

Halimbawa: “Ang Unggoy ay kumain ng Saging”

SLOT CLASS
• Ang Unggoy – Subject
(simuno) • Pangngalan
• kumain – Predicate • Pandiwa
• saging – Object • Pangngalan
ROLE COHESION
• Aktor • Obligadong Kasunduan
• Pahayag ng pandiwa
• Sumailalim • Palipat numero at
kasunduan ng paksa
• Opsyonal

Inilahad ni Pike ang mga sumusunod (sinipi mula kay

Hassan, 2018):
The Functional Slot- the functional slot is the basis in the
construction framework; it shows the role of the linguistic form in
 MGA TEORYA SA PAG-AARAL NG WIKA CSSH-ABFIL

the text in relation to other forms in the same text. Functions show
grammatical relationships in the text and the role of the form in the
construction. Thus, the subject, the object, the location, the
modifier, the head, etc., are the functional slots.

The Filler Class- the filler class is composed of all the

texts that fill the functional slot. The texts of this class are mutually
interchangeable. The filler class is a distribution, class and in
many cases, may be heterogeneous. In the theme, the items of
the class may belong to different form classes. For instance, the
subject slot can be substituted by pronouns, proper nouns, noun
phrases, etc. The symbol for each form class that occurs must be
listed as a part of the tagmeme.

Slot - Class Correlation- both the function and the form

can be defined in the tagmeme, but the tagmeme is neither the
function nor the form, i.e., it is neither the functional slot nor the
filler class. It is a correlation of both the slot and class. If the forms
of a language are changed in some way a new language can be
introduced by changing the functions. Similarly, if the functions
are changed, a new language can be introduced by changing the
forms.

Inilahad din nina Elison and Pickett na ang tagmemics ay,

“a grammatical unit with the interrelation to the grammatical
function or slot with a class of mutually interchangeable items
which occur in that slot. This slot-class interrelation has an effect
on the grammatical hierarchy of language”. “Pike showed that
language which are comprised of three hierarchies as: phonology,
lexicon and grammar”(sinipi mula kay Hassan, 2018). Dagdag ni
Longacre (1985), ang tagmemics ay naniniwalang ang
ponolohiya, grammar, at leksikon ay tatlong semi-autonomous
ngunit interlocking modes ng estruktura ng wika. Inilahad din ni
Yaptenco (1967), “therefore, instead of the old structural point of
View of American linguistics that language is Structured into
successively ascending layers of structure where “phonemes built
into morphemes which in turn built into syntactic units,” this new
point of view allows for a “certain amount of congruence between
 MGA TEORYA SA PAG-AARAL NG WIKA CSSH-ABFIL

phonological and grammatical constructions with a certain

inevitable incongruence.

”Tagmemics also focuses attention on the relationships

between the patterns of a language. It assumes that every
language has a grammatical hierarchy discoverable within the
framework of that language and applicable to the language as a
whole. Tagmemics thus carefully distinguishes emic levels from
mere layering tendencies and from multiple nesting of type within
type on the same level (Longacre sinipi mula kay Yaptenco,
1967).Grammatical Hierarchy (Pike and Pike, 1977)
DISCOURSE LEVEL
SENTENCE LEVEL
CLAUSE LEVEL
PHRASE LEVEL
WORD LEVEL STEM

EMIC AT ETIC
Ang konseptong emic at etic ay nabuo mula sa Teoryang
Tagmemic
Ang dalawang konseptong ito ay nagpapakahulugan sa ideyang
pagsipat sa tagmemics arrangement mula sa loob at taga-labas
na pananaw. Ayon kina Berry; Van de Vijver (sinipi mula kina
Fetvadjiev et. Al., 2015) “emic-etic distinction refers to the two
traditional research strategies used to study phenomena in
different cultures.” dagdag pa nina Fetvadjiev (2015), ang etic ay
pumapatungkol sa pag-aaral ng cross-cultural na pagkakaiba, sa
kabilang banda ang emic naman ay ang pag-aaral ng kabuuan ng
isang kultura na walang halong ibang kultura. Ayon din kay Muqit
(2018).

Ang emic na pananaw ay mula sa nasa loob o

katutubo at ang etic naman ay ang pananaw ng mula sa taga-
labas. Ginamit ni Pike ang mga terminong emic, mula sa salitang
phonemic at etic na mula naman sa phonetic, upang ilarawan ang
objective at subjective yunit ng isang kahulugan (Kisell, 2018).
Ang emic na pananaw ayon sa Lumen Learning, ay ang
“insider’s perspective”. Naka-pokus ito sa tunay na kultural na
 MGA TEORYA SA PAG-AARAL NG WIKA CSSH-ABFIL

distinksyon ng isang komunidad. Ang pananaw na ito ay

nanggaling sa konseptong dapat parte o immersed ka sa
kulturang iyong pag-aaralan. Subalit hindi naman kailangan na
parte ka talaga ng komunidad o iyan ang kinamulatan mong
kultura, upang magamit mo ang emic na pananaw. Isang
halimbawa ng emic na pananaw, ay ang pag-aaral ng mga
Tsinong mag-aaral sa kanilang paraan ng pagkakatuto, kailangan
nilang maglagay ng detalyadong ideya na may kaugnayan sa
kultura nila, katulad ng pilosopiyang Confucian (Watkins at
Briggs, sinipi mula kina

Fetvadjiev et. Al., 2015). Ang emic o indigenous

perspective ay binibigyan tayo ng pagkakataon na maipakita o
mailabas ang variform universals, ito ang pangkalahatang
alituntunin na makikita sa bawat kultura ngunit iba-iba ang anyo o
paggawa (Aycan, 2008). Dagdag nina Wikoff at Barnicki (2015),
ang pag-aaral ng wika gamit ang emic na pananaw ay gagamitin
ang pamamaraan tulad nga etnograpiya, antropolohiya, at iba
pang social sciences, kung saan ang mananaliksik ay kailangang
makihalubilu o tumira sa komunidad nang maintindihan ang
pangyayaring kultural sa pananaw ng pinag-aaralan.

Ang etic na pananaw ayon sa Lumen Learning ay

“the perspective of an outsider looking in”. Ito ang pananaw ng
isang mananaliksik o tao na hindi parte ng tribo o kultura. Ang
pag-aaral gamit ang etic na pananaw ay maaaring magamit
upang makabuo ng kaisahan o unibersal na phenomena sa lahat
ng kultura. Isang halimbawa, ang mga etic na mananaliksik ay
maaaring gumamit ng talatanungan upang ikumpara ang paraan
ng pagkatuto ng mga Tsino at Amerikanong mag-aaral
(Fetvadjiev et. Al., 2015). Dagdag pa rito ang etic na pag-aaral ay
kadalasang nagpapakita ng kwantitatibo at empirical na
pamamaraan upang ma-organisa ang mga datos sa hierarchal na
balangkas (Wikoff at Barnicki (2015).

Sa kabuuan malaki ang tulong ng emic at etic na

pananaw upang mas mapag-aaalan ang isang kultura at wika.
Napagtanto ni Pike na ang emic at etic ay magagamit sa lahat ng
 MGA TEORYA SA PAG-AARAL NG WIKA CSSH-ABFIL

lebel ng wika (Kisell, 2018). Katulad ng magkasingkahulugan na

salita na “aid” at “assist” sa obhektibong pananaw magkaiba sila
ngunit maaari silang magamit at maintindihan sa parehong
paraan sa isang ibinigay na konektso. Kaya ang halimbawang ito
ay nagpapakita na ang dalawang salita ay etically different but
emically the same(Muqit, 2018). Sa kabilang banda mayroong
disadvantage ang dalawang pananaw na ito. Ang emic na
pananaw ay maaaring maging bias o may pagkiling dahil ang
mananaliksik ay parte ng kultura, at etic naman ay maaaring hindi
makakuha ng sapat na datos dahil kulang ang kaniyang
impormasyon.

Ang Modelong Tagmemic

Ang pag-aaral na ito ay kinakailangang presupposes

ilang pamilyar sa
tagmemics, isang modelong pangwika na ipinaglihi ni
Pike, binago ni
Longacre, at ipinakita sa buod ni Cook sa kanyang
Panimula sa tagmemiko ~ naZ ~ sis ~. Gayunpaman, ang ilang
mga talakayan ng mas maraming basicnotions ng teorya ay
kasama dito upang iakma ang mambabasa sa par-
ticular school sa loob ng pangkalahatang teorya kung
saan nagmula ang pagsusuri na ito ay nagmula. Ang pagtuon sa
mga yunit ay pangunahing pagsusuri sa tagmemik. Iyon ay
maghanap para sa isang minimal na yunit ng grammar upang
tumutugma sa minimal ponema ng ponolohiya na humantong sa
tagmeme ni Pike sa una lugar Ang Longacre ay nakikilala sa
pagitan ng yunit na ito at ng isa pa tatawag sa syntagmeme. Ang
ugnayan sa pagitan ng dalawa ay nag-ugat paglalagay ng teorya
ng wika at pag-uugali.
Sa tagmemikong pagtingin, ang wika ay isa sa iba`t ibang
anyo ng pag-uugali at pag-uugali ng tao ay patterning upang ang
papel na ginagampanan ng ang balarila ay upang mabilang ang
mga pattern ng wika. Ang ang mga pattern ay may label na mga
syntagmemes at tukoy na puntos sa pat-terns ay .ang mga
tagmemes. Dagdag dito, ang mga tagmemes ay kanilang mga
 MGA TEORYA SA PAG-AARAL NG WIKA CSSH-ABFIL

sarili mga pinaghalong istraktura at solong puntos ng mas

malaking mga pattern. Ang pinaghalong likas na katangian ng
tagmeme ay isang pagsasanib ng form at pagpapaandar Ang
isang partikular na hanay ng mga form ay pinagsasama sa isang
karaniwang function upang bumuo ng isang tagmeme. Kaya't,
kahulugan ni ~ ongacre ng ang 'tagmeme .is' isang functional
point (hindi kinakailangang isang punto sa nakapirming linear na
pagkakasunud-sunod) kung saan isang hanay ng mga item o
pagkakasunud-sunod okurt7. Ang dalawa ay malapit na
magkaugnay. Ang pagpapaandar ay nakasalalay sa ang set at
ang set ay gayundin nakasalalay sa pagpapaandar. Ang mga
syntagmem ay kaayusan ng mga tagmem na ito sa mga kuwerdas
o konstruksyon na nagaganap sa iba't ibang hierarchically iniutos
ang mga antas sa loob ng istruktura ng gramatika.

IBA’T IBANG LEBEL NG CONSTRUCTION

1. PONEMA
Tumutukoy sa mga makabuluhang tunog ng isang wika
at ito rin ay binubuo ng Segmental at Suprasegmental.
Ang Segmental ay tunay na tunog at ang bawat tunog ay
kinakatawan ng isang titik Alpabeto. Ang Alpabetong Filipino ay
mayroong 25 na ponema ang Dalawamput ay katinig habang ang
Lima naman ay Patinig.
Ang Suprasegmental naman ay ang pag-aaral ng diin,
pagbaba o pagtaas ng tinig sa pagbigkas ng pantig ng isang
salita, parilala, o pangungusap upang higit na maging malinaw
ang pagsasalita at nang magkaunawan ang nag-uusap.
Tatlong Uri ng Suprasegmental
Diin
halimabawa: BUhay- kapalaran
buHAY- humihinga pa
Hinto o Antala
Halimbawa: Padre, Martin ang tatay ko
Hindi, siya si Jose Decena
Tono o Intonasyon
Halimbawa: pahayag- ka ha pon
patanong- ka ha pon?
 MGA TEORYA SA PAG-AARAL NG WIKA CSSH-ABFIL

2. MORPEMA
ito ay ang pinakamaliit na yunit ng wika na may kahulugan,
Ito ang anyong morpema.
Morpemang Ponema
Halimbawa: Doctor- Doctora
kusinero- Kusinera
Morpemang Salitang Ugat
Halimbawa: Dagat
Ganda
Morpemang Panlapi
Halimbawa: Mag + laro = maglaro
Mas + sipag = masipag

3. SALITA
Mayroong apat na pamantayan ng wika ayon socio
educational na pangkat na ginagamitan ng wika.
Balbal o Slang
Halimbawa: Bebot- Babae
lodi- idol
Lalawiganin
Halimbawa: Gamay- maliit
uyab- kasintahan
Kolakyalismo
Halimbawa: tomguts na ako- gutom na ako
anong chicabells?- anong balita?

4. SUGNAY
ito ay lipon ng mga salita na may paksa at panaguri na
maaring buo o di-buo ang diwang ipinahahayag.
May dalawang Uri ng Sugnay
Sugnay na makapag iisa
Halimbawa: Ang kaniyang ama ay guro.
Si Ivy ay huwarang asawa.
Sugnay di makapag iisa
Halimbawa: Kung darating sila
Nang mahulog ang bata sa puno

5. PANGUNGUSAP
 MGA TEORYA SA PAG-AARAL NG WIKA CSSH-ABFIL

isang salita o lipon ng mga salita na nagsasaad ng isang buong

diwa at binubuo ito ng Simuno at panaguri.
Halimbawa: Ang bata ay umiiyak
nagluluto ng ulam si nanay

6. DISKURSO
ito ay berbal na komunikasyontulad ng kumbersasyon.
Halimbawa: salaysay
interview
 MGA TEORYA SA PAG-AARAL NG WIKA CSSH-ABFIL

Prepared by: Prof.Ysmael Status: Issue Date: March,2021 Next review date: Page | 3
Approved by: Dr. Approved Effective Date: March,2021 Document owner: Filipino Department
Cruspero Version: 1.0
 MGA TEORYA SA PAG-AARAL NG WIKA CSSH-ABFIL

Mga Sanggunian:
https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/00437956.1954.11659525

Asiyanbola A.A.(2013) Basic English Grammar For Universities ,Lagos : Olivetree

Book of Applied Linguistics, USA: Blackwell.

Hockett, F.C. (1954) “Two Models on Grammatical Description,” in: Word, 10, pp. 2
399.

Hockett, F.C.(1947) “Problems of Morphemic Analysis in: Language, 24, pp.41

242.http://en.m.wikipedia.org/wiki/Charles_F._HockettTomori ,S.H.O.(2005) The
Introduction, Ibadan.Educational Book Lt

Aycan, Z. (2008).Handbook of Work-Family Integration. Nakuha mula sa

www.sciencedirect.com/science/article/pii/B9780123725745500223

Edwards, B. (1997). The Tagmemic Contribution to Composition Teaching.

Nakuha mula sa http://personal.bgsu.edu/~edwards/tag3.html

Fetvadjiev, V. at van de Vijver, F. (2015). Measures of Personality and Social

Psychological Constructs. Nakuha mula sa s/pii/B97801238691590000267

Hassan, N. (2018, Oktubre). Tagmemic Analysis of English and Arabic Praise Po

www.researchgate.net/publication/328274420_Tagmemic_Analysis_of_English_an

Kisell, J. (2018, Oktubre 09). Tagmemics. Nakuha mula sa iotd.com/articles/5

Longacre, R. (1985). Tagmemics. Nakuha mula sa https://doi.org/10.1080/0043795

Muqit, A. (2018). Tagmemics (An Introduction to Tagmemics Concepts).

Nakuha mula sa http://ejournal.stainpameksan.ac.id/index/php/okara/article/view/42

Prepared by: Prof.Ysmael Status: Issue Date: March,2021 Next review date: Page | 41
Approved by: Dr. Approved Effective Date: March,2021 Document owner: Filipino Department
Cruspero Version: 1.0
 MGA TEORYA SA PAG-AARAL NG WIKA CSSH-ABFIL

Pike, Kenneth Lee. (w. p.). Nakuha mula sa www.bu.edu./missiology/missionary-B

Tagmeme. Nakuha mula sa www.lexico.com/definition/tagmeme

Two Views of Culture: Etic & Emic. (w. p.). Nakuha mula sa
Courses.lumenlearning.com/culturalanthropology/chapter/two-views-of-culture-Etic
Wikoff, K. at Barnicki, C. (2015). Tagmemics: Using a Communication Heurestic to
www.asee.org/public/conferences/56/ Papers/13292/download

Yaptenco, P. (1967). A Tagmemic Analysis of Pangasinan Clauses. Nakuha mula

https://d.lib.msu.edu/etd/12797/datastream/OBJ/download/A_Tagmemic_
analysis_of_Pangasinan_clauses.pdf

https://tl.warbletoncouncil.org/lenguaje-tecnico-15662#menu-1
https://brainly.ph/question/12009370

http://summit.sfu.ca/system/files/iritems1/2959/b11150609.pdf

Prepared by: Prof.Ysmael Status: Issue Date: March,2021 Next review date: Page | 42
Approved by: Dr. Approved Effective Date: March,2021 Document owner: Filipino Department
Cruspero Version: 1.0
 MGA TEORYA SA PAG-AARAL NG WIKA CSSH-ABFIL

PANUTO I: KOLABORATIBONG GAWAIN

Gumawa ng timeline ng Pamamaraan/Modelo ng Grammatical description at analy

Gawing batayan ang mga rubricks na ibinigay.
PAGLALAPAT
(Application) Pamantayan
NAPAKAHUSAY MAHUSAY KATAMTAMAN KAILANGAN puntos
KAILANGAN NG
PAGSASANAY
Lahat ng Walumpong Animnapung Halos lahat ng
NILALAMAN impormasyong porsyento (80) porsyento (60) impormasyong
kinuha ay tama ng ng kinuha ay mali.
at impormasyong impormasyong 2
makabuluhan. kinuha ay kinuha ay tama
10 tama at at
makabuluhan. makabuluhan.
8 6

Kahanga- Mahusay ang Katamtaman

KAANGKUPAN hanga ang grapikong ang grapikong Hindi angkop
NG GINAMIT NA grapikong pantulong ng pantulong na ang grapikong
GRAPIKONG pantulong na ginamit sapat ginamit sapat pantulong na
PANTULONG ginamit sapat upang upang ginamit kaya’t
GAYUNDIN ANG upang madaling madaling nahirapang
PARAAN NG madaling maunawaan maunawaan maunawaan
PAGKAKALAHAD maunawaan ang mensahe. ang mensahe. ang mensahe.
NG MGA IDEYA ang mensahe. 1
6 4 2

Kitang-kita ang Kita ang Bahagyang

KASININGAN kalinisan at kalinisan at nakita ang Hindi nakita
kaayusan ng kaayusan ng kalinisan at ang kalinisan
timeline na timeline na kaayusan ng at kaayusan ng
ginawa ginawa timeline na timeline na
4 3 ginawa ginawa
2 1
kabuuan

PAGTATAYA PANUTO: SAGUTAN ANG MGA BINIBIGAY NA PAHAYAG (2PTS EACH)

(Evaluation)
1. Ano ang tawag sa pag-aaral ng istruktura ng mga salita?
= MORPOLOHIYA
2. Kung saan ginagamit ng item ang arrangement na pamamaraan?
= MORPHEME- BASED
3. Kung saan karaniwang ginagamit ng item-and- process approach?
=LEXEME-BASED

Prepared by: Prof.Ysmael Status: Issue Date: March,2021 Next review date: Page | 43
Approved by: Dr. Approved Effective Date: March,2021 Document owner: Filipino Department
Cruspero Version: 1.0
 MGA TEORYA SA PAG-AARAL NG WIKA CSSH-ABFIL

4. Kung saan karaniwang ginagamit ng word-paradigm?

=WORD-BASED

5. Sa lingguwistika. Ay minimal nay unit ng anyo at kahulugan?

=MORPEMA
6. Ito ay may dalawang yunit.
= MORPEMA
7. Ayon kay blank ngunit ma’s kilala ngayon sa tawag na lexemes?
= VENDERYES
8. Ito ay kinukuha rin ay salitang ugat
=DERIVATIONAL RULE
9. Ito ay lipon ng mga salita na may paksa at panaguri na maaring buo o di-buo a
=SUGNAY
10. Ito ay berbal na komunikasyon tulad ng kumbersasyon.
=DISKURSO

Inihanda nina:
Miyembro:
SANDRA GALOY
JOHAIRA ABID
NORHAIN MACASAYON
VANESSA MISEL
SHAGNES MAYAS
DARLIKA SAGOLING

ANGELES E. YSMAEL, MA
Associate Professor IV

Prepared by: Prof.Ysmael Status: Issue Date: March,2021 Next review date: Page | 44
Approved by: Dr. Approved Effective Date: March,2021 Document owner: Filipino Department
Cruspero Version: 1.0