12.9.

ЈАДРЕНА ФУЗИЈА
При фузијата се ослободува големо ко личество енергија, дури и поголема од енер-
гијата ослободена при фисијата. Од каде се до- бива толкава енергија? Ако подетално
се проу- чи зависноста на специфичната енергија на сврзување од масениот број (види
сл. 2 од поглавје 12.3), може да се види дека таа кај јад- рата од почетокот на
периодниот систем е помала отколку кај тие од средината. Збирот на масите на двете
лесни јадра е поголем од масата на новодобиеното јадро и евентуалната честица што
би се добила, има голем дефект на маса, а тоа значи дека ќе се ослободи големо
количество енергија.
Во принцип постојат две можности за остварување фузија:
- со забрзување на јадрата со помош на акцелератори, и
- со обезбедување високи температури (ред на големина 107 К и повисоки) при кои
јадрата поседуваат голема енергија.
Експериментите покажуваат дека изо- топите на водородот (деутериум и трициум) се
најпогодни за остварување фузија. На пример, кога јадра од деутериум или трициум се
бом- бардираат со забрзани јадра на деутериум, мо- же да протечат следниве реакции:
*H+H-#H+ip+403MeV
H+ H+He+ n+ енергија
(1)
(2)
Енергијата што се ослободува при секој процес на фузија, многукратно ја надминува
енергијата потрошена за забрзување на деуте- риумовите јадра. Меѓутоа, кога се има
предвид дека само едно од милион забрзани јадра може да предизвика фузија, јасно е
дека потроше- ната за забрзување на јадрата енергија е многу поголема од
ослободената при фузијата.
Нуклеарната фузуја на лесни јадра нас- танува и на супервисоки температури. Таа е
на- речена гермојадрена реакција.
Колкава температура треба да се пос- тигне за да се оствари фузија на деутериум и
трициум?
Пресметките покажуваат дека нуклеар- ната фузија настанува при температури кои се
два ред на големина повисоки од температу-