O SISTEMA CIRCULATORIO
¾ Distribúe nutrientes e osíxeno polo organismo.
Está formado por:
O sistema cardiovascular
ƒ É o encargado de realizar os transportes.
ƒ Está formado por un conxunto de tubos
polos que circula o sangue impulsado polo
corazón.
Defensa contra as infeccións
É levada a cabo polo glóbulos brancos, os
cales:
ƒ Fagocitan corpos estraños e patóxenos
(virus, bacterias).
ƒ Producen anticorpos.
O sistema linfático
ƒ É unha rede de drenaxe.
ƒ É o encargado de:
• Recoller o exceso de líquido intersticial.
• Formar a linfa (similar ao plasma sanguíneo que
circula polos vasos linfáticos).
Distribución da calor corporal
A sangue:
ƒ Unifica a temperatura corporal.
ƒ Conduce a calor.
ƒ Actúa como un líquido refrixerante.
¾ Recolle os refugallos do metabolismo celular e os transporta ata os órganos excretores.
As células toman os nutrientes e o osíxeno do
líquido intersticial (líquido que as baña) e
verten nel os refugallos.
O líquido intersticial fórmase a partir do plasma
sanguíneo por filtración.
ƒ É un tipo de tecido conectivo.
ƒ Encárgase de transportar nutrientes e refugallos duns puntos a outros do organismo.
ƒ É un líquido vermello e viscoso.
ƒ Está composto por:
• Plasma: parte líquida.
• Células sanguíneas: formadas na
medula ósea vermella.
lla.
Transporte de substancia e gases Control das hemorraxias
As plaquetas liberan substancias que
desencadean a formación dos coágulos.
O coágulo:
Transporta:
ƒ Está composto por:
ƒ Sólidos disoltos no plasma (nutrientes
• Fibrinóxeno (proteína presente no
refugallos e hormonas).
plasma que forma unha esècie de malla).
ƒ Gases respiratorios: • Células sanguíneas que quedan
• CO2: disolto no plasma. atrapadas nela.
• O2: combinado coa hemoglobina e ƒ Ten a función de taponar a ferida, evitando
forma a oxihemoglobina (de cor a saída de sangue e a entrada de
vermella intensa). microorganismos.
ƒ Órgano do tamaño dun puño situado no centro do peito, un pouco desprazado cara a esquerda.
ƒ Rodeado dunha dobre membrana (pericardio).
ƒ O tecido muscular estriado cardíaco que forma as súas paredes chámase miocardio.
TABIQUE OU
SEPTUM
AURÍCULAS
VENTRÍCULOS
 1. EL CORAZÓN
CO
ORA
R ZÓN
N
O corazón é un órgano oco formado por catro cavidades: CAVIDADES Este percorrido faise no mesmo sentido grazas a dous tipos de válvulas:
ƒ AURÍCULAS: ¾ Válvulas auriculoventriculares:
• Son as dúas cavidades superiores. ƒ Comunican cada aurícula co ventrículo do mesmo lado.
• As súas paredes son delgadas. ƒ Impiden que o sangue pase dos ventrículos cara as aurículas.
• A elas chega o sangue que entra no corazón: ƒ Son: a tricúspide (lado dereito) e mitral ou bicúspide (lado esquerdo).
o A AD recibe o sangue procedente dos órganos a través das
veas cavas. ¾ Válvulas arteriais (semilunares):
o A AE recibe o sangue osixenado procedentes dos pulmóns a ƒ Conectan cada ventrículo coa correspondente arteria.
través das veas pulmonares. ƒ Impiden o retroceso do sangue cara ao ventrículo.
ƒ VENTRÍCULOS: ƒ Son: a válvula pulmonar e aórtica.
• Son as dúas cavidades inferiores.
• As súas paredes son grosas (sobre todo o ventrículo esquerdo).
• Deles sae o sangue do corazón:
o Do VD sae o sangue cara os pulmóns pola arteria pulmonar,
atravesando a válvula pulmonar.
o Do VE sae o sangue cara todos os órganos pola arteria aorta,
atravesando a válvula aórtica.

LATEXO CARDÍACO: é cada golpe rítmico producido polo corazón. Percíbese como un ruido xordo e
prolongado seguido doutro seco e forte. Son o conxunto de procesos que
teñen lugar en cada latexo cardíaco.

O sistema cardiovascular é un sistema pechado porque o sangue sempre circula polo interior dos AS ARTERIAS
vasos sanguíneos:

As ARTERIAS conducen o
sangue que sae do corazón.

Estas vanse dividindo en

vasos de menor calibre ou
ARTERIOLAS.
ƒ Conducen o sangue desde o corazón ata os
Os CAPILARES unen diferentes órganos do corpo.
arteriolas con vénulas. ƒ Paredes grosas e elásticas para soportar a elevada
presión e velocidade do sangue que circula por elas.
As de menor calibre
chámanse VÉNULAS. ƒ Reciben directamente o impulso cardíaco.
ƒ A medida que se afastan do corazón fanse máis finas
As VEAS levan sangue ao e ramifícanse en arteríolas.
corazón.

OS CAPILARES AS VEAS

ƒ Conducen o sangue desde os órganos ata o corazón.

ƒ A medida que se achegan ao corazón aumentan de
diámetro desde as finas vénulas ata as grosas veas.

ƒ Forma extensas redes no interior dos órganos. ƒ Paredes máis finas e menos elásticas que as das
arterias.
ƒ Unen as arteríolas coas vénulas.
ƒ Contan con válvulas para evitar o retroceso da sangue.
ƒ Paredes moi finas para permitir o intercambio de
substancias entre o sangue e as células.
OS VASOS SANGUÍNEOS forman un circuito pechado entre o corazón e todas as células do
organismo. Arteria pulmonar ¾ É dobre:
ƒ O sangue pasa dúas veces polo corazón.
ƒ Establécense dous circuitos.
Circuito pulmonar
ou menor ¾ É completa: o sangue rica en osíxeno non se
mestura co rico en dióxido de carbono.
Vea
pulmonar Arteria aorta Circulación menor
Vea
cava

Circuito xeral ou maior

Sistema circulatorio: https://www.youtube.com/watch?v=GWN7XFOryfM&t=18s Circulación maior

O sangue pobre en O2 e rico en CO2 vai cara aos pulmóns para facer o intercambio de gases. Leva o sangue osixenado e os nutrientes ás células e recolle o CO2 e refugallos

¾ Conduce o líquido extracelular de regreso á circulación. Enfermidades do sangue

¾ Mantén o plasma sanguíneo libre de microorganismos. Anemia
ƒ O sangue presenta unha baixa cantidade de hemoglobina.
ƒ Pode deberse a unha baixa concentración de eritrocitos ou ben a que
estes conteñen un baixo contido en hemoglobina.
Está formado por
ƒ A máis común é a que se produce por falta de ferro.
ƒ Vasos linfáticos: similares a veas (posúen válvulas).
ƒ Síntomas: fatiga e pouca vitalidade.
Desembocan no sistema circulatorio sanguíneo.
ƒ Ganglios linfáticos: están repartidos por todo o corpo e
Leucemia
encárganse de eliminar os microorganismos presentes na
linfa (glóbulos brancos). ƒ Tipo de cancro que afecta ás células da medula ósea vermella
(encargada de fabricar o sangue).
ƒ Linfa: líquido formado a partir do excedente do plasma
ƒ Maniféstase por:
sanguíneo. É similar ao sangue pero só contén glóbulos
brancos. • Aumento de glóbulos brancos, pero incapaces de loitar contra as
infeccións.
• Diminución de glóbulos vermellos e plaquetas.

Enfermidades do sangue Enfermidades dos vasos sanguíneos

Hemofilia Arteriosclerose
ƒ Enfermidade hereditaria. ƒ Engrosamento e endurecemento dos vasos sanguíneos.
ƒ A sangue non coagula correctamente. ƒ Débese á acumulación de depósitos de colesterol na súa
ƒ Os enfermos carecen de certos factores de coagulación. cara interna (placa de ateroma).
ƒ Provoca o estreitamento do vaso e a formación de trombos.

Varices
ƒ Dilatacións permanentes das veas superficiais.
ƒ Provoca unha insuficiencia venosa nas pernas.
 Enfermidades do corazón Enfermidades do corazón

Infarto de miocardio Trastornos na tensión arterial

ƒ É a morte do tecido muscular cardíaco (miocardio).
ƒ Orixínase polo taponamento das arterias coronarias, que deixa
sen osíxeno e nutrientes unha zona do miocardio.
ƒ Maniféstase por una forte dor no peito que se irradia cara ao
costado e brazo esquerdo.
ƒ Se o taponamento é parcial, prodúcese unha anxina de peito.
ƒ A tensión arterial é a forza que exerce o sangue contra as paredes das arterias.
ƒ Poden ser:
• Hipotensión: cando a tensión arterial é máis baixa do normal.
• Hipertensión: cando a presión é máis alta do normal.
ƒ A hipertensión obriga ao corazón a facer un sobreesforzo e pode provocar insuficiencia cardíaca.

Arritmias
ƒ Son alteracións na frecuencia cardíaca.
• Taquicardia: a frecuencia aumenta.
• Bradicardia: a frecuencia diminúe.
ƒ En estado de repouso o corazón latexa entre 60 e 100 veces por minuto.

Como previr as enfermidades circulatorias

Enfermidades do sistema linfático
Linfedema 9 Abandonar o tabaco (a nicotina contrae e endurece as arterias).
ƒ Inflamación dos tecidos debida á acumulación do líquido linfático. 9 Ter unha dieta equilibrada e baixa en sal e graxas.
ƒ Afecta, especialmente, a brazos e pernas. 9 Practicar deporte ou realizar actividade física de xeito regular.

Linfoma
ƒ Tipo de cancro que se dá no tecido linfático.
ƒ Adoita producir unha inflamación dos ganglios linfáticos.

NUTRICIÓN: é o conxunto de procesos que fan posible a entrada de substancias, a súa

transformación e uso, e a expulsión ao exterior dos refugallos que se orixinan.

O sistema
excretor

Os órganos que interveñen na excreción son:

SUBSTANCIAS DE
RILES PULMÓNS GLÁNDULAS FÍGADO
REFUGALLO SUDORÍPARAS
ƒ Órganos principais do ƒ Expulsan o CO2 que ƒ Funcións:
sistema urinario. se xera na respiración ƒ Funcións: • Excreta bilirrubina.
ƒ Funcións: celular. • Regulan a tempe- • Degradación do
• Forman a urina. ratura corporal. alcohol.
• Eliminan substan- • Producen suor. • Produce urea.
cias tóxicas (urea). • Eliminan refugallos
(nitróxeno, sales,
ClNa e ácido láctico).
• Riles
• Pulmóns
• Glándulas sudoríparas
• Fígado

Sistema excretor: https://www.youtube.com/watch?v=Qp3rS340Yog&list=PL-u0nJh3-heh0R0UXNYFyb0pv7-M3HJxR&index=10

 Arteria Estrutura dun ril ¾ Distínguense as seguintes partes:
Vea RILES
renal renal ™ CÓRTEX:
ƒ Son dous.
Ril esquerdo ƒ Con forma de faba ƒ É a parte exterior do ril.
Ril dereito ƒ Situados a ambos lados da columna vertebral na zona lumbar. ƒ De cor avermellada e aspecto granuloso.
ƒ Producen a urina. Pirámide renal
(de Malpighi) ™ MEDULA ou MASA CENTRAL:
URÉTERES Arteria renal ƒ Aspecto estriado.
ƒ Son dous condutos finos. ƒ Dividida en áreas de forma triangular
ƒ Recollen a urina fabricada polos riles. Vea renal (Pirámides renais).
ƒ Conectan os riles coa vexiga.
™ PELVE RENAL:
Uréter
VEXIGA ƒ Na zona máis interna do ril.
ƒ Órgano oco. Pelve renal ƒ Con forma de embude.
ƒ Acumula a urina. Medula
Vexiga
ƒ É flexible (dilata a medida que enche). ƒ Conecta co uréter.
¾ O sangue entra nos riles por arterias renais e,
URETRA Córtex unha vez filtrado, sae polas veas renais.
Uretra
ƒ É un conduto. Uréter
¾ Está formado por máis dun millón de NEFRÓNS
ƒ Transporta a urina desde a vexiga ata o exterior. NEFRÓNS
(filtran o sangue e forman a urina).

¾ A formación da urina permite eliminar substancias tóxicas presentes no sangue.

¾ A urina fórmase nos nefróns a partir do filtrado da sangue.
Os nefróns
¾ Na formación da urina distínguense varios procesos:

Son as unidades funcionais dos riles. 1. Filtración glomerular: no nobelo de capilares

Cada un é capaz de producir urina de forma independente. sanguíneos (glomérulo) fíltrase o sangue,
pasando a auga, as sales, a glicosa e os
Están compostos por: refugallos (urea) cara á cápsula.
¾ Glomérulo: nobelo de capilares sanguíneos localizado no córtex.
¾ Cápsula de Bowman: estrutura oca que rodea ao glomérulo. 2. Reabsorción tubular: no seu paso polo túbulo
renal case todos os nutrientes e a auga son
¾ Túbulo renal: reabsorbidos, é dicir, volven ao sangue a través
ƒ Longo tubo localizado na medula, a continuación da cápsula de dos capilares que os rodean.
Bowman.
ƒ Nel se produce a urina. 3. Excreción da urina: a urina resultante chega ao
ƒ Desembocan nuns tubos máis grosos chamados túbulos colectores conduto colector e de aí as vías urinarias por
onde saen ao exterior.
Formación urina: https://www.youtube.com/watch?v=zndzTP-RGRQ

¾ Líquido de cor amarela transparente.

Cistite
¾ Composta por: auga (95%), sales, urea, pigmentos, hormonas, ións e ƒ Inflamación da vexiga.
outras substancias (alcohol, medicamentos, etc.).
ƒ Débese, moitas veces, a
¾ Composición similar ao plasma sanguíneo pero sen nutrientes e con infeccións.
abundantes refugallos.
ƒ Síntomas: urina turbia, dor
abdominal, incontinencia,
FUNCIÓN DOS RILES ardor na micción. Inflamación da vexiga
™ EXCRECIÓN: eliminan os refugallos presentes no sangue, e producidos pola actividade celular.
™ HOMEOSTASE: manter as características do medio interno dentro duns valores de equilibrio.
Infección de urina
ƒ Os microorganismos alcanzan o
sistema urinario.
ƒ Afecta, en maior medida, á
vexiga e á uretra.
Cálculos renais
ƒ Fórmanse pola precipitación das
sales minerais presentes na urina.
ƒ Diferentes tamaños.
Cálculos
orr ƒ Provoca o cólico nefrítico.
a, ƒ Recoméndase unha dieta baixa en
sales.
Insuficiencia renal
ƒ É unha diminución na capacidade de filtrado
dos riles.
ƒ Provoca a acumulación
de refugallos no sangue.
ƒ Solución: diálise ata que
se recibe un transplante.

Consellos para coidar o sistema urinario

9 Manter una boa hixiene uroxenital.

9 Levar unha dieta equilibrada.
9 Ter unha boa achega de auga (2L).
9 Evitar o alcohol e outras substancias tóxicas.