Uygulamanın Adı:

Karaciğer ve Pankreas Patolojisi

Dr Berna Savaş
AÜTF Tıbbi Patoloji ABD
 Amaç
• Kronik hepatit morfolojik özelliklerini öğretmek

• Dünya Sağlı Örgütü (DSÖ) Karaciğer tümörleri sınıflamasını anlatmak

• Hepatosellüler karsinom (HCC) morfolojik özelliklerini öğretmek

• HCC ayırıcı tanısında kullanılan immünhistokimyasal belirteçleri öğretmek

• Sirozun morfolojik özelliklerini göstermek

• DSÖ Pankreas tümörleri sınıflamasını anlatmak

• Pankreas duktal adenokarsinomasının morfolojik özelliklerini öğretmek

 Kronik Hepatit Morfolojik Bulgular
Elementer lezyonlar

I-Portal iltihap
II-Lobüler nekroinflamasyon
III-İnterfaz hepatiti
IV-Fibrozis

Kronik C Hepatiti:
Triad:
-Portal nodüler lenfosit toplantısı
-Steatoz
-Safra duktus hasarı
Kronik C Hepatiti
Kronik C Hepatiti

Portal alan
Makroveziküler steatoz

Lobüler nekroinflamasyon
Kronik C Hepatiti
Kronik C Hepatiti
Kronik C Hepatiti
Kronik C Hepatiti
Kronik C Hepatiti
Kronik C Hepatiti
2010
 DSÖ Karaciğer ve İntrahepatik Safra Yolları Tümörlerinin Sınıflaması

I-Hepatosellüler Epitelyal tümörler

II-Biliyer Epitelyal Tümörler

III- Mikst veya Kökeni Belirsiz Maligniteler

IV-Mezenşimal Tümörler

V-Germ Hücreli Tümörler

VI-Lenfomalar

VII-Metastatik Tümörler
 DSÖ Karaciğer ve İntrahepatik Safra Yolları Tümörlerinin Sınıflaması

I-Hepatosellüler Epitelyal tümörler

Benign
-Hepatosellüler Adenom, Fokal Nodüler Hiperplazi
Malignite İlişkili ve Premalign Lezyonlar
-Büyük hücre değişikliği, Küçük hücre değişikliği, Displastik nodül (Düşük dereceli, Yüksek dereceli)
Malign
-Hepatosellüler karsinoma
-Hepatoblastoma
-Undifferansi,ye karsinoma
II-Biliyer Epitelyal Tümörler
Benign
-Safra duktus adenomu, Mikrokistik adenom, Biliyer adenofibrom
Premalign Lezyonlar
-Biliyer intraepitelyal neoplazi, dece 3, İntraduktal papiller neoplazi (düşük, orta, yüksek dereceli)
Müsinöz kistik neoplazi (düşük, orta, yüksek dereceli)
Malign
-İntrahepatik kolanjiokarsinom
-İnvaziv karsinomun eşlik ettiği intraduktal papiler neoplazi
-İnvaziv karsinomun eşlik ettiği müsinöz kistik neoplazi
III- Mikst veya Kökeni Belirsiz Maligniteler
IV-Mezenşimal Tümörler
V-Germ Hücreli Tümörler
VI-Lenfomalar
VII-Metastatik Tümörler
 Hepatosellüler Karsinoma

Makroskobik özellikleri

•Tümör
-Tek nodül
-Mültiple nodüller
-Diffuz infiltratif
şekilde olabilir

•Tümör dışı karaciğer genellikle sirotiktir.

Hepatosellüler Karsinoma
Hepatosellüler Karsinoma
Hepatosellüler Karsinoma
Hepatosellüler karsinoma
 Hepatosellüler karsinoma

Trabeküler pattern:
-Tümör hücreleri kalın kordonlar yapıyor (hepatosit kordonları benzeri)
-Kordonlar arasında desmoplastik stroma yok
-Kaba trabeküller/ada/yuvalanma
 Hepatosellüler karsinoma Önceki resim daha büyük büyütmesi

safra

Trabeküler pattern:
-Tümör hücreleri kalın kordonlar yapıyor (hepatosit kordonları benzeri)
-Kordonlar arasında desmoplastik stroma yok
-Kaba trabeküller/ada/yuvalanma
Normal karaciğer dokusu

Retikülin

Retikülin

HCC
Hepatosellüler karsinoma
Hepatosellüler karsinoma

Pattern:
Asiner/Psödoasiner
Glandüler/psödoglandüler
 Hepatosellüler karsinoma

Hücreler:
Pattern: Geniş eozinofilik sitoplazma
Asiner/Psödoasiner Santral vezikülo nükleus
Glandüler/psödoglandüler Belirgin nükleol
(Hepatosite benziyor)
Hepatosellüler karsinoma
HCC Tanısında Sık Kullanılan IHK
Belirteçler
Hepatosit Parafin 1(Hep Par 1)
Poliklonal Karsinoembriyonik Antijen

Kanaliküler

Kanaliküler-membranöz
Hepatosellüler karsinoma
İmmünhistokimyasal Boya
Hepatosit Antijen (HepPar)
 Hepatosellüler karsinoma
İmmünhistokimyasal Boya
Hepatosit Antijen (HepPar)

HepPar ile sitoplazmik pozitif boyanma

Hepatosellüler karsinoma
İmmünhistokimyasal Boya
pCEA
Hepatosellüler karsinoma
İmmünhistokimyasal Boya
pCEA

pCEA ile kanaliküler boyanma

Hepatosellüler karsinoma
İmmünhistokimyasal Boya
pCEA
 Hepatosellüler karsinoma
İmmünhistokimyasal Boya
pCEA

pCEA ile kanaliküler boyanma

(Lüminal boyanmayı anımsatır görünümler)
 Hepatosellüler karsinoma Önceki resim daha büyük büyütmesi

İmmünhistokimyasal Boya
pCEA

pCEA ile kanaliküler boyanma

(Lüminal boyanmayı anımsatır görünümler)
 HCC
Derecelendirme
(Grade’lendirme)

• İyi differansiye

• Orta derecede differansiye

• Az differansiye

• Undifferansiye
 İyi differansiye HCC

-Genellikle 2 cm’den küçük

-Hafif atipi, ince trabeküller, psödoglandüler yapılar
 Orta differansiye HCC

-Kalın trabeküller ( 3 sıradan kalın), psödoglandüler yapılar (genellikle safra içerir)

 Az differansiye HCC

-Solid büyüme patterni (sinüzoid benzeri yapılar yok), orta-belirgin pleomorfizm

 Undifferansiye HCC

Solid büyüme patterni, dar sitoplazmalı iğsi/yuvarlak hücreler

 Siroz

• Karaciğerin diffuz nodülasyonu:

-Karaciğerin fibröz bantlar ile rejeneratif nodüllere bölünmesi

• Sirozun 3 temel morfolojik bulgusu:

-Diffüz nodülasyon
-Rejeneratif nodüller
-Fibröz bantlar
 Siroz
• Normal karaciğer parankim çatısın bozulması (santral venler, portal alanlar ilişkisinin bozulması)

• Köprüleşeme fibrozislerinin gelişmesi (kalın fibröz bantların oluşması)

• Rejeneratif nodüller (santral kısımlarında ven izlenmez)

HE Masson-trikrom
 Siroz
• Normal karaciğer parankim çatısın bozulması (santral venler, portal alanlar ilişkisinin bozulması)

• Köprüleşeme fibrozislerinin gelişmesi (kalın fibröz bantların oluşması)

• Rejeneratif nodüller (santral kısımlarında ven izlenmez)

 Siroz
• Normal karaciğer parankim çatısın bozulması (santral venler, portal alanlar ilişkisinin bozulması)

• Köprüleşeme fibrozislerinin gelişmesi (kalın fibröz bantların oluşması)

• Rejeneratif nodüller (santral kısımlarında ven izlenmez)

DSÖ Pankreas Tümörleri Sınıflaması

• Epitelyal tümörler

• Matür teratom

• Mezanşimal tümörler

• Lenfomalar

• Metastatik tümörleri
 DSÖ Pankreas Tümörleri Sınıflaması
Epitelyal tümörleri

• Benign
-Asiner hücreli kistadenom, seröz kist adenom

• Premalign
-Pankreatik intraepitelyal neoplazi-derece 3 (PanIN 3)
-İntraduktal papiller müsinöz neoplazi-derece 3
-İntraduktal papiller müsinöz neoplazi-yüksek dereceli displazili
-İntraduktal tubulopapiller neoplazi
-Müsinöz kistik neoplazi-düşük-orta-yüksek dereceli displazili

• Malign
-Duktal adenokarsinoma
-Asiner hücreli karsinoma
-Asiner hücreli kistadenokarsinoma
-İntraduktal papiller müsinöz neoplazi-invaziv karsinomlu
-Mikst karsinomlar
-Müsinöz kistik neoplazi-invaziv karsinomlu
-Pankreatoblastom
-Seröz kist adenokarsinom
-Solid psödopapiller neoplazi
-Nöroendokrin neoplaziler
 Pankreas Duktal Adenokarsinoma

• Pankreas duktal sisteminden gelişir

• Prekürsör lezyonu:
Pankreatik intraepitelyal neoplazi (PanIN)

• En sık rastlanan pankreas tümörü

(Pankreas tümörlerinin %85-90’ını)
 Pankreas Duktal Adenokarsinoma

Makroskobi

-Pankreas lokalizasyonu:
%60 baş
%15gövde,
%5kuyruk
%20diffuz

-Belirsiz sınırlı, sert, gri-beyaz,

infiltratif kitle
 Pankreatik intraepitelyal neoplazi (PanIN)
Yapısal ve hücresel değişiklikler spektrumu

Normal duktus PanIN-1: nükleus uniform, bazalde

PanIN-2: nükleus biraz büyük, daha bazofilik, PanIN-3: nükleeer pleomorfizm belirgin
hafif polarite kaybı var
Pankreas Duktal Adenokarsinoma
 Pankreas Duktal Adenokarsinoma

Pankreas dokusu içine invaziv gelişim gösteren tümöral yapı

Pankreas Duktal Adenokarsinoma
Pankreas Duktal Adenokarsinoma
 Atipik mitoz

Önceki resmin daha büyük büyütmesi

Pankreas Duktal Adenokarsinoma
Perinöral invazyon
 Pankreas Duktal Adenokarsinomasında Derecelendirme

Tümör Glandüler differansiasyon Müsin yapımı Mitoz Nükleer

derecesi (10 özellikler
(Grade) BB)
Derece 1 İyi differansiye Yoğun 5 Hafif
pleomorfizm,
polar dizenlenme
Derece 2 Orta differansiye duktus bezeri İrregüler 6-10 Orta
yapılar ve tubuler bezler pleomorfizm
Derece 3 Kötü differansiye bezler, Abortif >10 Belirgin
pleomorfik yapılar pleomorfizm,
büyüme