TÜMÖR TERMİNOLOJİSİ

BENİGN VE MALİGN
TÜMÖRLERİN ÖZELLİKLERİ
Ayşegül ARSLAN
2021

1
• Neoplazi:Yeni büyüme, yeni oluşum
• Neoplazm: Büyümesi normal dokuyu aşan onunla koordine olmayan,
olayın başlamasına sebep olan uyarı kalktıktan sonra otonom
büyümeye devam eden anormal doku kitlesidir.
• Kanser: Malign tümörleri tanımlamak için kullanılmaktadır. • Latince
“crab” “yengeç” sözcüğünden türetilmiştir.

2
• Tümörler ikiye ayrılır:
•benign
•malign
• Benign ve malign tüm tümörlerin iki komponenti vardır.
• •Prolifere olan neoplastik hücrelerden oluşan parankim…tümör adını
bu bileşenden alır
•Bağ dokusu,kan damarları, makrofaj lenfositten oluşan destek
doku→stroma

3
• Tümörün davranışını parankimal hücreleri belirler
• Tümörün büyümesi büyük oranda stromaya bağlı: Stroma parankim
için çatı ve destek oluşturur. Stroması az olan tümörler yumuşak ve etsi
kıvamlıdır
Bol stroması olan tümörler ise serttir
• Bol kollajenöz stromaya dezmoplazi denir

4
• Tümörler parankimal elemanlarına göre isimlendirilir
• • İsimlendirme köken aldıkları doku, makroskopik/mikroskopik
görünümleri dikkate alarak yapılır

5
Benign tümörlerin adlandırılması

• Köken aldığı hücreye –oma eki eklenir

• Mezankimal tümörler bu kurala uyar • Ör: fibroma, kondroma,
osteoma
• Epitelyal tümörler ise hücre orijini, mikroskobik pattern ve bazıları
makroskopik yapıya göre adlandırılır
• Adenoma, bezlerden kaynaklanan benign epitelyal tümör
Papilloma, epitel yüzeyinden mikroskobik veya makroskopik parmaksı
çıkıntı, siğil benzeri uzantı oluşturan benign epitelyal tümörler

6
• Kistadenom, büyük kistik yapı oluşturan benign epitelyal tümörler
• En sık overde
• Papiller kistadenom, kistik boşluk lümenine papiller uzantı verenler. • Ör: over
tümörleri
• Polip: mukoza ile döşeli içi boş organlarda (ör: mide, kolon, safra kesesi,
uterus, mesane…..) mukozadan köken alan ve lümene doğru gözle görülebilir
mantar şeklinde çıkıntı oluşturan benign veya malign neoplazmlar

7
Malign tümörlerin adlandırılması

• Sarkoma (sarkom), mezankimal kökenli malign tümörler

• • Stromadan fakirdirler
• • Benzemeye çalıştıkları dokuya göre adlandırılırlar.
• • Ör: yağ dokusu→ liposarkoma,
• çizgili kas dokusu→rabdomyosarkoma,
• düz kas dokusu→leiomyosarkoma

8
• Karsinoma (karsinom), epitelyal orijinli malign tümörler
• • Adenokarsinoma, bez yapıları oluşturan malign epitelyal tümörler
• • Skuamöz hücreli karsinoma, skuamöz epitele benzeyen
hücrelerden oluşan malign epitelyal tümörler

9
• Kanser indiferansiye hücrelerden oluşabilir
• Doku kökeni (epitelyal veya mezankimal kökeni) morfolojik olarak
anlaşılamayabilir. Az diferansiye veya indiferansiye malign tümör olarak
adlandırılır
Hematopoetik hücrelerden köken alan tümörler
• Malignlerdir – Lösemi ve lenfomalar
Melanositlerden kaynaklananlar; – Benign → nevüs – Malign → malign
melanom

10
• Tümörler tek bir hücreden köken alırlar ve Klonaldirler
• • Tek parankimal hücrenin birden fazla yönde farklılaşması→ mikst
tümör Ör: tükrük bezinin pleomorfik adenomu, Uterusdaki malign
mikst müllerian tümör örnek olarak verilebilir
• Teratom; birden fazla germ yaprağından köken alan tümörlerdir.
• • Mikst tümörler ve diğer tümörler tek germ yaprağından köken alır.
• Teratomlar totipotent hücrelerden köken aldıkları için en sık
gonadlarda görülür ( over ve testis). Totipotent hücrelerin heterotopik
olarak bulundukları yerlerde de (orta hat) görülebilir

11
• Totipotent hücreler çeşitli germ yaprakları yönünde diferansiye
olurlar. Ör: deri, yağ, kas, sindirim epiteli, diş, kemik, kıkırdak • En sık
görüleni overdeki dermoid kisttir • Benign veya malign olabilirler
• Teratomda tüm komponentler matürse → benign • İmmatür
komponentler varsa → malign
• Embriyonal tümör→blastom
• • Geliştikleri organın embriyonal haline benzerler
• • Retinoblastom- göz • Wilms tümörü -böbrek • Hepatoblastom-
karaciğer

12
Adlandırılması genel kurala uymayan
tümörler
• Seminoma (testisin malign tümörü)
• Malign melanoma
• Malign mezotelyoma
• Malign lenfoma

13
• Hamartoma
• Tümör değildir
• O organda mevcut matür doku tiplerinin anormal organizasyonudur…
kötü organize olmuş doku kitlesi
• Ör: akciğer hamartomu kıkırdak, kan damarları, bronş epiteli ve
lenfoid doku içerir

14
• Ektopi ve Heterotopi
• Yanlış yerde bulunmak anlamına gelirler
Ektopi terimi organlar için • Ör: böbreğin pelviste bulunması
• Heterotopi dokular için kullanılır
• Ör: böbrekte sürrenal korteks serpintisinin bulunması, dil kökünde
tiroid dokusu saptanması

15
Koristoma
• Histolojik olarak normal dokunun bulunmaması gereken yerde
bulunması • Ör: Duedonum veya ince barsakta submukozada nodül
şeklinde pankreatik dokusu bulunması

16
Benign ve malign neoplazmların özellikleri

• Diferansiasyon ve anaplazi
• Büyüme hızı
• Lokal invazyon
• Metastaz

17
Diferansiasyon ve anaplazi
• Parankimal hücreler için kullanılır
• Diferansiasyon, tümörün parankimal hücrelerinin normal hücrelere
fonksiyon ve morfolojik olarak benzeme düzeyidir
• Benign tümörler iyi diferansiyedir.
• Benign tümörlerin parankimal hücreleri kaynaklandıkları dokuların
hücrelerine çok benzer

18
• Malign tümörlerin diferansiasyonu iyi diferansiyeden indiferansiyeye
kadar değişebilir.
• Malign tümörlerde kaynaklandıkları dokuya benzerliklerine göre
diferansiasyon derecesi verilir. Ör: iyi diferansiye adenokarsinom, orta
diferansiye skuamöz hücreli karsinom….

19
• Diferansiasyon olmamasi (anaplazi) malignitenin başlıca bulgusudur
• Az diferansiye hücrelerden oluşan tümörler anaplastik olarak
adlandırılır
• Tümörler dokuda bulunan “kök hücrelerin”den köken alır
• İyi diferansiye tümörlerde kanser kök hücreleri diferansiye olma
özelliklerini korurlar
• Az diferansiye karsinomlarda ise kanser kök hücrelerinde bu özellik
kaybolmuştur

20
• Anaplaziye eşlik eden morfolojik özellikler:
• Pleomorfizm, nükleus ve hücrede şekil, boyut farklılığı
• Hiperkromazi, nükleus bol DNA içeriğine bağlı koyu boyanır
• Nükleus sitoplazmaya göre büyük, nükloeositoplazmik oran 1:1 olur
(normal 1:4, 1:6)
• Nükleer kromatin kaba, nükleol belirgin
• Mitoz, özellikle atipik mitoz Ör: tripolar, kuadripolar ve multipolar

21
 • Polarite kaybı, anaplastik hücrelerin oryantasyonu bozuktur. Anarşik,
düzensiz çoğalırlar
• Tümör dev hücreleri
• Nekroz, anaplastik pek çok tümörde vasküler destek yetersiz kaldığı
için özellikle tümörün orta kısmında iskemik nekroz görülür

22
Displazi

• Düzensiz büyüme
• Displazi genellikle metaplastik epitelde görülür
• Hücrelerin uniformitesi kaybolur ve yapısal düzenleri bozulur
• Displastik hücreler pleomorfik, hiperkromatik nükleusludur
• Nükleositoplazmik oran artar
• Mitoz normal dokudan çoktur ve normal dokudan farklı alanlarda da
görülür

23
• Displastik değişikliklerin epitelin tüm kalınlığında görülmesi, bazal
membranı aşmaması→karsinoma insitu
• Karsinoma insitu preinvaziv bir neoplazmdır
• Tümör hücreleri bazal membranı aşarsa invaziv hale gelir
• Displazi genellikle invaziv karsinoma komşu dokuda görülür

24
• Displazi mutlaka kansere ilerlemez.
• Yıllarca invaziv hale geçmeden kalabilir
• Displazi epitelde tuttuğu kalınlığa göre hafif, orta, şiddetli displazi ve
karsinoma insitu olarak isimlendirilir
• Hafif,orta displazi uyaran ortadan kalkınca geri dönebilir

25
BÜYÜME HIZI
• Tümörlerin büyüme hızı 3 faktöre bağlıdır
– Tümör hücrelerinin çoğalma süreleri
– Çoğalan hücrelerin tüm tümör hücrelerine oranı
– Hücrelerin ölüm oranı
• Tümörlerde hücre siklusu normal hücrelerle aynı veya daha uzun
• İlk zamanlar tüm hücreler çoğalırken sonra bu oran azalır (nekroz,
besin yetersizliği, apopitoz, diferansiasyon, G0’a dönme)
• Tümör populasyonu içindeki çoğalan hücrelerin oranı: büyüme
fraksiyonunu oluşturur. En hızlı büyüyen tümörde büyüme fraksiyonu
%20 dir

26
• Hücre çoğalması kaybından fazla olduğu için tümörler büyür Büyüme
fraksiyonu yüksek olan tümörler hızlı büyür.
• Hızlı klinik gidişlidirler Ör: bazı lösemi ve lenfomalar, akciğerin küçük
hücreli kanseri
• Meme, kolon kanserlerinde büyüme fraksiyonu düşüktür. Daha yavaş
klinik seyirlidirler
• Tümörlerin büyüme hızı genellikle diferansiasyonu ile ilişkilidir
• Benign tümörler yavaş çoğu kanser ise çok hızlı büyür
• Tümörlerin büyüme hızı sabit değildir. Hormonal uyarım, kan
dolaşımının yeterliliği ve daha pek çok bilinmeyen faktör etkiler

27
LOKAL İNVAZYON
• Benign tümörler : lokal invazyon ve metastaz yapmazlar
• Genellikle kapsüllüdürler (basıya uğramış bağ dokusundan oluşur)
• Kapsül tümör büyümesine engel olmaz. Benign tümörün çevre
dokudan ayrılmasını sağlar
Malign tümörler ise çevre dokuyu infiltre eder, yıkarlar , Çevre dokudan
düzgün sınırla ayrılmazlar , Metastazdan sonra en güvenilir malignite
kriteridir

28
• METASTAZ
• Malignitenin en kesin kriteridir
• Primer tümör kitlesiyle ilişkisi bulunmayan ayrı bir doku ya da organda
bulunan ikincil tümör odaklarıdır
• Malign tümörler invazyon yetenekleri sayesinde kan damarları,
lenfatikler ve vücut boşluklarına yayılabilirler
• Birkaç istisna dışında tüm malign tümörler metastaz yapar.
• İstisnalar; glial tümörler, bazal hücreli karsinom
• Genellikle agresif, hızlı büyüyen, büyük boyutlu tümörlerin metastaz
yapma olasılığı daha yüksektir
• Metastaz hastanın hastalıktan kurtulma olasılığını ortadan
kaldırır/azaltır
29
METASTAZ YOLLARI
• Lenfatik yayılım
• Hematojen yayılım
• Vücut boşlukları ve yüzeylerine direkt yayılım – Cerrahi işlem
sırasında/tıbbi girişim sırasında ekim (çok nadir)
• Lenfatik yayım:
• Karsinomların ilk yayım yoludur • Genellikle organ lenfatiklerinin
anatomik drenaj yollarını izler
• Bölgesel lenf nodları tümör yayılımında ilk engeldir
• Her lenfadenopati mutlaka metastaz değildir

30
HEMATOJEN YAYIM
• Sarkomların tipik yayılım yoludur
• Karsinomlarda da görülür
• Arterler kalın duvarlı oldukları için tümör invazyonuna dirençlidir
• Venöz invazyonda tümör organın venöz drenajına göre yayılır. En sık
akciğer ve karaciğer tutulur
• Kolumna vertebralise yakın tümörler paravertebral pleksusu
kullanarak vertebral metastazlara neden olur. Ör: tiroid ve prostat ca

31
• Bazı kanserler venöz invazyon eğilimi gösterir Ör: renal hücreli ca,
hepatosellüler ca.
• Anatomik lokalizasyon ve doğal venöz drenaj yolu her zaman
metastazların sistemik dağılımını açıklamaz Ör: meme ca→kemik
Akciğer karsinomu→adrenal bez, beyin
• İskelet kası, dalak nadiren metastaz alır

32
• Vücut Boşluklarına ve Yüzeylerine Direkt Yayım
• Tümörün plevral kavite, karın boşluğu, perikard, eklem boşluğu gibi
doğal boşluklara ulaşıp buralara ekilmesi ile olur
• Özellikle over ve mide tümörlerinde görülür

33
• Benign ve Malign Tümörlerin Farkları
• Benign tümörler iyi diferansiyedir morfolojik ve fonksiyon olarak
normal dokuya benzer • Yavaş büyürler veya belli bir boyuttan sonra
büyümez. • Mitoz nadirdir, atipik mitoz yoktur • genellikle iyi sınırlı,
çevre dokuyu infiltre etmez • Metastaz yapmaz
• Anaplastik özellikler gösterir ve farklı düzeyde diferansiasyon gösterir
• Yavaş veya hızlı büyüyebilir. • Mitoz sayısı değişkendir, atipik mitoz
vardır • Lokal invazivdir • Metastaz genellikle yapar

34
35