8/2/2023

H«n mª

Bộ môn HSCC-ĐHY Hà Nội

ĐÞnh nghÜa
 MÊt ý thøc
 MÊt thøc tØnh

Kh«ng håi phôc khi bÞ kÝch thÝch

H«n mª lu«n lµ cÊp cøu

1
 8/2/2023

Sinh lý bÖnh

 Thøc tØnh: phô thuéc cÊu trúc lưíi ho¹t ho¸

®i lªn (ARAS)

 ý thøc:
 NhËn biÕt b¶n th©n vµ xung quanh
• Lµ ho¹t ®éng cña vá não

Sinh lý bÖnh
HM lµ do RL chøc năng hÖ ARAS

➢ Tæn thư¬ng não

 Tæn thư¬ng dưíi lÒu vµo vïng ARAS
 Tæn thư¬ng phÇn cao th©n não
 Tæn thư¬ng b¸n cÇu não Ðp vµo vïng não giữa-não trung
gian
➢ øc chÕ não lan to¶
(NN thưêng gÆp- chuyÓn ho¸, ngé ®éc...)

2
 8/2/2023

Sinh lý bÖnh

ChÈn Đo¸n
 MÊt thøc tØnh

Th«ng qua ®¸nh gi¸ më m¾t

 MÊt ý thøc

Qua ®¸p øng lêi nãi vµ vËn ®éng

3
 8/2/2023

chÈn ®o¸n ph©n biÖt

 H/C kho¸ trong (locked-in syndrom)

 LÆng thinh bÊt ®éng
 Ngñ nhiÒu
 Hysteria

nguyªn nh©n
ChÊn thư¬ng
▪ Tô m¸u NMC, tô m¸u DMC cÊp...
▪ CÊp cøu ngo¹i khoa
▪ CÇn CT scan cÊp cøu
▪ Khã khăn chÈn ®o¸n:
✓Kh«ng khai th¸c ®ưîc tiÒn sö chÊn
thư¬ng (say rưîu, giµ...)
✓Kho¶ng tØnh dµi
✓HM do CT hay HM g©y CT

4
 8/2/2023

NGUYÊN NHÂN
ChuyÓn ho¸
▪ Cần tìm nguyên nhân và điều trị đặc hiệu
▪ Có bằng chứng gợi ý NN chuyển hóa
✓HM tõ tõ
✓Tình tr¹ng lÉn lén trước khi HM
✓Tăng TLC¬, thÊt ®iÒu, run, rung giËt c¬
✓Kh«ng cã tr/c TK khu tró (c/y: HMHĐM)
✓C¬n co giËt toµn thÓ
✓Đồng tö co - cßn FXAS

NGUYÊN NHÂN
ChuyÓn ho¸

▪ Hạ đường máu

✓ Tiêm đường (chẩn đoán + điều trị)

✓ Cần nghĩ đến trong HM CRNN

▪ Thiếu Oxy máu, thiếu Oxy não

▪ Bệnh não hô hấp (giảm O2, tăng CO2)

5
 8/2/2023

NGUYÊN NHÂN
ChuyÓn ho¸

▪ Rối loạn điện giải

✓ Tăng Na, giảm Na

✓ Tăng Ca, giảm Ca (hiếm)

▪ RL toan kiềm
▪ Hạ thân nhiệt nặng

NGUYÊN NHÂN
ChuyÓn ho¸
▪ Bệnh não Gayet Wernicke
✓ Nghiện rượu
✓ Suy dinh dưỡng

▪ Bệnh não gan

✓ Thất điều
✓ Rối loạn trương lực

▪ HM do suy thận
✓ Suy thận nặng
✓ H/c mất cân bằng sau lọc

6
 8/2/2023

NGUYÊN NHÂN
ChuyÓn ho¸: néi tiÕt

▪ Đái tháo đường

✓ Hạ đường máu
✓ HM nhiễm toan ceton
✓ HMTALTT

NGUYÊN NHÂN
ChuyÓn ho¸: néi tiÕt

▪ Suy thượng thận nặng

▪ Cường cận giáp (do tăng Ca)

▪ Suy giáp nặng (thưường hạ thân nhiệt)

▪ Suy thuỳ trước tuyến yên nặng

7
 8/2/2023

NGUYÊN NHÂN
Ngé ®éc

▪ Ngộ độc rượu cấp

▪ Ngộ độc CO
▪ Ngộ độc PPHC

NGUYÊN NHÂN
Ngé ®éc

 Hoàn cảnh gợi ý

• Không có triệu chứng thần kinh khu trú

 Triệu chứng đặc trưng cho từng loại ngộ độc

8
 8/2/2023

NGUYÊN NHÂN
Ngé ®éc

▪ Ngộ độc thuốc

✓ Barbituric, BZD: HM yên tĩnh

✓ Chống trầm cảm 3 vòng
✓ Kháng cholinergic: Đồng tử giãn

▪ Quá liều thuốc phiện

✓ Đồng tử 2 bên co nhỏ

✓ Đáp ứng Naloxon

NGUYÊN NHÂN
M¹ch m¸u

▪ XHMN- XHN
▪ Nhồi máu não
▪ Bệnh não THA
▪ Viêm tắc TM não

Thường h«n mª nhanh hoÆc ®ét ngét

Thường cã triÖu chøng thÇn kinh khu tró

9
 8/2/2023

NGUYÊN NHÂN
NhiÔm trïng

▪ Viêm não màng não

✓ Vius (Herpes)
✓ Vi khuẩn
✓ Ký sinh trùng (sốt rét ác tính)

NGUYÊN NHÂN
Khèi cho¸n chç

▪ U não

(thường có tụt não khi hôn mê)

▪ Máu tụ DMC mạn tính

10
 8/2/2023

NGUYÊN NHÂN
Đéng kinh

▪ Hôn mê sau cơn

✓ Thở nhanh, thở mạnh

✓ Có thể có Babinski 2 bên

▪ Tình trạng động kinh

(có thể có tình trạng co giật trên lâm sàng)

NGUYÊN NHÂN

Lu«n cÇn tìm nhiÒu nguyªn nh©n phèi hîp

g©y h«n mª

▪ Ngộ độc rượu + ngộ độc thuốc

▪ Ngộ độc rượu + Hạ đường máu
▪ Ngộ độc rượu + chấn thương
▪ Viêm màng não + giảm Natri máu

11
 8/2/2023

XỬ TRÍ
Kiểm soát chức năng sống – cấp cứu ban đầu

➢ Hô hấp
✓ Đường thở
✓ Nhịp thở
✓ oxy

➢ Tim mạch
➢ Thân nhiệt

XỬ TRÍ
Kiểm soát chức năng sống – cấp cứu ban đầu

▪ Tư thế
✓ Nằm nghiêng an toàn
✓ Nằm đầu cao 30 độ: TALNS, TBMN

▪ Bất động cột sống cổ (nÕu nghi ngê CTCS cæ)

12
 8/2/2023

XỬ TRÍ
Kiểm soát chức năng sống – cấp cứu ban đầu

 Điều trị ngay hôn mê HĐH

 Thuốc chống động kinh (nÕu co giËt)

 Thuốc kháng độc đặc hiệu (nÕu nghi ngé ®éc)

✓ Naloxon
✓ Anexat

XỬ TRÍ
Khai thác bệnh sử: rất quan trọng

 Chấn thương?
 Cách xuất hiện hôn mê: từ từ, đột ngột?
 Hoàn cảnh xảy ra hôn mê
 Các triệu chứng có trước HM: Đau đầu, liệt, sốt
 Thuốc đang dùng, yếu tố gợi ý ngộ độc
 Tiền sử: ĐTĐ, TBMN, RL tâm thần, nghiện rượu...

13
 8/2/2023

XỬ TRÍ
Thăm khám chung

Nhanh chóng xác định:

 Dấu hiệu chấn thương

 Dấu hiệu nhiễm trùng
 Tr/c bệnh nội khoa
 Dấu hiệu ngộ độc: vết tiêm chích, mùi rượu...

XỬ TRÍ
Thăm khám kinh

 Mức độ hôn mê: glasgow

 HCMN
 Vận động- vận động bất thường, trương lực cơ
 PXGX, Babinski

14
 8/2/2023

XỬ TRÍ
Thăm khám thần kinh

➢ Khám mắt
➢ Đồng tử
➢ Phản xạ thân não
➢ Soi đáy mắt

Đồng tử và định khu tổn thương

15
 8/2/2023

XỬ TRÍ
Xét nghiệm cơ bản

 CTM, TC, TP, TCK

 ĐGĐ, ure, creatinin, Ca
 Glucose
 Cấy máu (nếu sốt)
 Khí máu
 Độc chất

XỬ TRÍ
 Xét nghiệm theo định hướng NN
 CT scan sọ não
 Dịch não tủy
 Ghi điện não
 XN hormon
 Định lượng carboxyHb...

16
 8/2/2023

XỬ TRÍ
Thái độ xử trí

➢ Chuyển khoa HSCC

➢ Theo dõi
✓ Chức năng sống
✓ Mức độ hôn mê
✓ Tr/c thần kinh
✓ Các biến chứng

XỬ TRÍ
Điều trị triệu chứng

➢ Khai thông và kiểm soát đường thở

➢ TKNT
➢ Dự phòng huyết khối
➢ Nuôi dưỡng, tập vận động

17
 8/2/2023

XỬ TRÍ
Điều trị đặc hiệu theo nguyên nhân

✓ HM hạ đường máu- HM tăng đường máu

✓ HM do bệnh não Gayet-Wernicke
✓ HC cai
✓ Viêm não
✓ Động kinh
✓ CTSN

18