Professional Documents
Culture Documents
Tiểu Luận Triết Học
Tiểu Luận Triết Học
PHÂN TÍCH QUY LUẬT THỐNG NHẤT VÀ ĐẤU TRANH CỦA CÁC MẶT
ĐỐI LẬP. VẬN DỤNG QUY LUẬT NÀY ĐỂ PHÂN TÍCH MỘT MÂU
THUẪN CỤ THỂ TRONG CUỘC SỐNG
PHẦN 1. MỞ ĐẦU......................................................................................................1
1. Tính cấp thiết của đề tài.......................................................................................1
2. Mục đích, nhiệm vụ và giới hạn của đề tài..........................................................1
3. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu...........................................................2
4. Ý nghĩa đề tài.......................................................................................................2
PHẦN 2. NỘI DUNG....................................................................................................3
I. Quy luật thống nhất và đấu tranh của các mặt đối lập.........................................3
1. Khái niệm.............................................................................................................3
2. Phân loại mâu thuẫn.............................................................................................3
3. Vai trò của mâu thuẫn đối với sự vận động phát triển ........................................4
4. Nội dung quy luật thống nhất và đấu tranh giữa các mặt đối lập.........................5
5. Ý nghĩa phương pháp luận...................................................................................6
II. Vận dụng quy luật này để phân tích một mâu thuẫn cụ thể trong cuộc sống....7
1. Xác định Mâu thuẫn cụ thể..................................................................................7
2. Áp dụng Quy luật Thống nhất..............................................................................7
2.1 Xác định Mục tiêu Thống nhất.......................................................................7
2.2 Các mặt thống nhất........................................................................................7
2.3 Đề xuất Giải pháp Thống nhất......................................................................8
3. Các mặt đối lập.....................................................................................................8
4. Sự đấu tranh giữa các mặt đối lập........................................................................9
PHẦN 3. KẾT LUẬN.................................................................................................10
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO..................................................................11
LỜI CẢM ƠN
Đầu tiên, nhóm xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến Trường Đại học Kinh tế -
Luật - ĐHQG TP.HCM đã đưa học phần Triết học Mác Lênin vào chương trình
giảng dạy. Đặc biệt, nhóm xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến giảng viên bộ môn -
cô Nguyễn Thị Hồng Hoa. Chính cô là người đã tận tình truyền đạt những kiến thức
hay và quý báu cho các thành viên trong nhóm trong suốt thời gian qua. Trong thời
gian tham dự lớp học của cô, nhóm đã được tiếp cận với nhiều kiến thức bổ ích và
rất cần thiết vì đó là nền tảng cho quá trình học tập, làm việc với những môn lý luận
sau này của nhóm. Đồng thời, các kiến thức liên quan đến thế giới quan, phương
pháp luận, … cũng được cô truyền tải rất trực quan, thú vị thông qua những ví dụ cụ
thể, dễ hiểu. Tuy nhiên, trong quá trình học tập, những kiến thức và kỹ năng về môn
học này của nhóm vẫn còn nhiều hạn chế và còn nhiều điều chưa kịp tiếp thu một
cách hoàn chỉnh nhất vì một vài lý do khách quan. Do đó, bài tiểu luận của nhóm có
lẽ sẽ khó tránh khỏi những sai sót. Kính mong cô thông cảm xem xét và góp ý giúp
bài tiểu luận của nhóm được hoàn thiện hơn. Một lần nữa, nhóm 1 xin gửi lời cảm
ơn chân thành đến cô vì đã hướng dẫn và hỗ trợ trong quá trình thực hiện tiểu luận
về chủ đề "Quy luật thống nhất và đấu tranh của các mặt đối lập. Vận dụng quy luật
này để phân tích một mâu thuẫn cụ thể trong cuộc sống"!
PHẦN 1: MỞ ĐẦU
1
giúp mọi người hình thành phương pháp, hình thành tư duy khoa học, biết khám phá
bản chất của các sự vật và giải quyết các mâu thuẫn nảy sinh thúc đẩy sự vật phát
triển.
Nhiệm vụ của đề tài: Làm rõ được nội dung quy luật thống nhất và đối lập,
thông qua đó xác định một mâu thuẫn cụ thể trong cuộc sống và vận dụng tính chất
của quy luật để làm rõ mâu thuẫn đó.
Giới hạn của đề tài: Đề tài làm rõ nội dung quy luật thống nhất và đối lập cũng
như giúp sinh viên hiểu hơn vận dụng quy luật. Tuy nhiên, đề tài không thể bao quát
toàn bộ các mâu thuẫn có thể tồn tại trong cuộc sống, mà chỉ tập trung vào một
trường hợp cụ thể để tạo ra sự sâu sắc và chi tiết trong phân tích.
3. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu: Lý luận dựa trên nghiên của chủ
nghĩa C. Mác Lênin.
4. Ý nghĩa đề tài:
Đề tài làm rõ bản chất, nguyên nhân hay nguồn gốc và động lực của sự vận
động và phát triển của quy luật thống nhất và đối lập. Đồng thời, giúp sinh viên
xây dựng khả năng phân tích và suy luận mâu thuẫn trong cuộc sống dựa trên quy
luật này.
2
PHẦN 2: NỘI DUNG
I. Quy luật thống nhất và đấu tranh của các mặt đối lập
1. Khái niệm
Mâu thuẫn tồn tại khách quan trong mọi lĩnh vực và vô cùng đa dạng. Sự đa
dạng đó phụ thuộc vào các đặc điểm như đặc điểm của các mặt đối lập; điều kiện
mà trong đó sự tác động qua lại giữa các mặt đối lập triển khai; trình độ tổ chức
của sự vật, hiện tượng mà trong đó mâu thuẫn tồn tại. Mỗi loại mâu thuẫn có đặc
điểm riêng và có vai trò khác nhau đối với sự tồn tại và phát triển của sự vật, hiện
tượng.
3. Vai trò của mâu thuẫn đối với sự vận động phát triển:
Nguyên nhân chính cũng là nguyên nhân cuối cùng tạo nên nguồn gốc của sự
vận động, phát triển của sự vật, hiện tượng là:
- Sự tác động (theo hướng phủ định, thống nhất) lẫn nhau giữa chúng và giữa các
mặt đối lập trong chúng
4
- Có hai loại tác động dẫn đến vận động: tác động lẫn nhau giữa các sự vật, hiện
tượng (bên ngoài) và sự tác động lẫn nhau giữa các mặt đối lập của cùng một sự vật,
hiện tượng (bên trong).
- Chỉ có sự tác động lẫn nhau giữa các mặt đối lập (bên trong) mới làm cho sự vật,
hiện tượng phát triển.
Tổng kết: Mọi sự vật là một chỉnh thể (một thể thống nhất) bao gồm những mặt,
những yếu tố khác nhau liên kết với nhau tạo thành trong đó có những mặt, những
yếu tố có khuynh hướng biến đổi ngược chiều nhau gọi là những mặt đối lập. Cứ hai
mặt đối lập hình thành nên một mâu thuẫn. Mặt đối lập này vừa thống nhất vừa đấu
tranh với nhau. Đấu tranh giữa các mặt đối lập đến một mức độ nhất định thì mâu
thuẫn được giải quyết, sự vật biến đổi và phát triển, cái mới ra đời thay thế cái cũ.
Như vậy, đấu tranh giữa các mặt đối lập để giải quyết mâu thuẫn của sự vật là nguồn
gốc của sự phát triển.
4. Nội dung quy luật thống nhất và đấu tranh giữa các mặt đối lập
Trong mỗi mâu thuẫn, các mặt đối lập vừa thống nhất với nhau, vừa đấu tranh
lẫn nhau tạo nên trạng thái ổn định tương đối của sự vật, hiện tượng.
Thống nhất giữa các mặt đối lập: là khái niệm dùng để chỉ sự liên hệ giữa
chúng và được thể hiện ở việc:
+ Thứ nhất, các mặt đối lập cần đến nhau, nương tựa vào nhau, làm tiền đề
cho nhau tồn tại, không có mặt này thì không có mặt kia.
+ Thứ hai, các mặt đối lập tác động ngang nhau, cân bằng nhau thể hiện sự
đấu tranh giữa cái mới đang hình thành với cái cũ chưa mất hẳn.
+ Thứ ba, giữa các mặt đối lập có sự tương đồng, đồng nhất do trong các mặt
đối lập còn tồn tại những yếu tố giống nhau. Sự đồng nhất của các mặt đối
lập luôn bao hàm sự khác nhau, đối lập.
Ví dụ, trong sinh vật có quá trình đồng hóa thì phải có quá trình dị hóa, nếu chỉ
có một quá trình thì sinh vật sẽ chết; trong hoạt động kinh tế, sản xuất và tiêu dùng
5
là hai mặt đối lập, nếu không có sản xuất thì không có sản phẩm để tiêu dùng, ngược
lại nếu không có tiêu dùng thì không có động lực cho sản xuất…
Đấu tranh giữa các mặt đối lập: là khái niệm dùng để chỉ sự tác động qua lại
theo hướng bài trừ, phủ định lẫn nhau giữa các mặt đối lập và sự tác động đó cũng
không tách rời sự khác nhau, thống nhất, đồng nhất giữa chúng trong một mâu
thuẫn.
Thống nhất giữa các mặt đối lập có tính tạm thời, tương đối, có điều kiện,
nghĩa là sự thống nhất đó chỉ tồn tại trong trạng thái đứng im tương đối của sự vật,
hiện tượng. Đấu tranh có tính tuyệt đối, nghĩa là đấu tranh phá vỡ sự ổn định tương
đối của chúng dẫn đến sự chuyển hóa về chất của chúng. Đấu tranh giữa các mặt
đối lập phát triển làm mâu thuẫn ngày càng trở nên sâu sắc và khi đến một mức độ
nhất định, trong điều kiện nhất định thì mâu thuẫn được giải quyết, sự vật, hiện
tượng chuyển hóa. Sự vật, hiện tượng mới ra đời tự nó lại có mặt đối lập mới, có
mâu thuẫn mới, có quá trình thống nhất và đấu tranh giữa các mặt đối lập.
Khái quát lại: Mọi đối tượng đều bao gồm những mặt, những khuynh
hướng, lực lượng... đối lập nhau tạo thành những mâu thuẫn trong chính nó; sự
thống nhất và đấu tranh giữa các mặt đối lập là nguyên nhân, động lực bên trong
của sự vận động và phát triển, làm cho cái cũ mất đi và cái mới ra đời.
6
Thứ ba, phải nắm vững nguyên tắc giải quyết mâu thuẫn bằng đấu tranh giữa
các mặt đối lập, không điều hòa mâu thuẫn cũng không nóng vội hay bảo thủ, bởi
giải quyết mâu thuẫn còn phụ thuộc vào điều kiện đã đủ và chín muồi hay chưa.
II. Vận dụng quy luật này để phân tích một mâu thuẫn cụ thể trong cuộc sống
Vận dụng quy luật thống nhất và đấu tranh của các mặt đối lập để phân tích
một mâu thuẫn cụ thể trong cuộc sống: Làm thế nào để cân bằng giữa công việc và
cuộc sống cá nhân dựa vào quy luật thống nhất và đấu tranh của các mặt đối lập.
7
gia đình và đồng nghiệp đây chính là chìa khóa để họ thông cảm và hỗ trợ lẫn nhau
và có sự cam kết giữa công việc và gia đình cũng là yếu tố quan trọng để duy trì sự
cân bằng trong cuộc sống
2.3 Đề xuất Giải pháp Thống nhất
Lên kế hoạch: Hãy lên kế hoạch cho công việc và cuộc sống cá nhân của bạn.
Điều này giúp bạn quản lý thời gian của mình một cách hiệu quả hơn và đảm bảo
rằng bạn không bỏ lỡ bất kỳ hoạt động nào quan trọng.
Đặt mục tiêu: Hãy đặt mục tiêu cho công việc và cuộc sống cá nhân của
bạn.Điều này giúp bạn tập trung vào những điều quan trọng nhất và đạt được
những thành tựu đáng kể.
Tập trung vào chất lượng: Hãy tập trung vào chất lượng công việc và cuộc
sống cá nhân của bạn. Điều này giúp bạn đạt được sự cân bằng giữa công việc và
cuộc sống cá nhân một cách hiệu quả hơn.
Chia sẻ nhu cầu và mong đợi: Giao tiếp mở cửa với cấp trên và đồng nghiệp để
hiểu và chia sẻ những nguyện vọng và hạn chế của bản thân mình. Bàn luận với
quản lý để thảo luận về khả năng làm giảm áp lực công việc hoặc thỏa thuận về thời
gian làm việc linh hoạt để giúp bản thân mình cân bằng được công việc và cuộc
sống cá nhân.
9
PHẦN 3: KẾT LUẬN
Mâu thuẫn luôn xuất hiện trong mọi vấn đề của xã hội đưa ra do chúng vừa tác
động theo cách thống nhất , vừa đấu tranh, vừa đòi hỏi vừa loại trừ. Việc cân bằng
giữa công việc và thời gian nghỉ ngơi luôn xảy ra vô vàn những mâu thuẫn khác
nhau và để giải quyết chúng cần phải tuân theo các quy luật , điều kiện khách quan.
Muốn phát hiện mâu thuẫn cần tìm ra thể thống nhất của các mặt đối lập trong sự
vật hiện tượng, từ đó tìm ra phương hướng và giải pháp đúng cho các hoạt động
nhận thức và thực tiễn. Sau đó phân tích mâu thuẫn từ việc xem xét quá trình phát
sinh, vị trí vai trò và mối quan hệ giữa các mâu thuẫn. Cuối cùng cần phải nắm vững
các nguyên tắc giải quyết bằng đấu tranh giữa các mặt đối lập, không điều hoà mâu
thuẫn cũng không nóng vội hay bảo thủ vì còn phải phụ thuộc vào điều kiện và chín
muồi hay chưa. Với ví dụ trên đã cho chúng ta một cái nhìn khách quan về quy luật
thống nhất và đấu tranh của các mặt đối lập bằng cách giải quyết mâu thuẫn theo
phương pháp luận trên và đã có thể giải quyết phần vào các vấn đề của mâu thuẫn từ
đó tạo ra một môi trường làm việc lành mạnh, nơi cá nhân không chỉ có thể đáp ứng
được yêu cầu công việc mà còn có thể duy trì một cuộc sống cá nhân hạnh phúc và
tròn đầy nghĩa vụ gia đình. Quy luật thống nhất và đấu tranh được coi là nguyên tắc
quản lý quan trọng để đảm bảo sức khỏe và hạnh phúc của người lao động cũng như
thành công của tổ chức.
10
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Bộ giáo dục và đào tạo, Giáo trình Triết học Mác – Lênin (Dành cho bậc đại học hệ
không chuyên lý luận chính trị), NXB chính trị quốc gia sự thật, Hà Nội, 2021, tr.245 –
251.
2. Quy luật thống nhất và đấu tranh giữa các mặt đối lập? Cho Ví dụ. Luật Minh Khuê.
https://luatminhkhue.vn/quy-luat-thong-nhat-va-dau-tranh-giua-cac-mat-doi-lap.aspx
3. Một số vấn đề về quy luật thống nhất và đấu tranh của các mặt đối lập. (n.d.). Viện
https://vass.gov.vn/nghien-cuu-khoa-hoc-xa-hoi-va-nhan-van/Mốt -so-van-de-ve-quy-
luat-thong-nhat-va-dau-tranh-cua-cac-mat-doi-lap-137
11
12