Professional Documents
Culture Documents
Mariam Gogichadze@
Mariam Gogichadze@
მარიამ გოგიჩაძე
ბიოლოგიის მეცნიერებათა დოქტორი,
ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტის
კვლევითი ცენტრის „ძილ-ღვიძილის
ციკლის შემსწავლელი თენგიზ ონიანის
ლაბორატორიის“ მთავარი მკვლევარი
ტელ.: 577 78 56 16
E-mail : mariam.gogichadze@iliaunu.edu.ge
marika_keshelava@yahoo.com
• ადამიანისა და ცხოველთა ქცევის ფიზიოლოგიის
საფუძვლები შედარებით ასპექტში;
ქცევის ნერვული და ენდოკინული რეგულაციის
საფუძვლები;
სენსორული სიგნალების აღქმისა და შემდგომი
პროცესირების ფიზიოლოგიური მექანიზმები;
ჰომოესტაზის წარმმართველი როლი მოტივაციურ-
ემოციური ქცევის გენერაცია/მანიფესტაციაში;
მეხსიერების პროცესირების ელემენტარული
საკითხები და მათი მნიშვნელობა ქცევის სხვადასხვა
ფორმის ჩამოყალიბებაში;
ქცევის პოსტნატალური განვითარების
ნეიროფიზიოლოგიური მექანიზმები, რომლებიც
ცვალებადი გარემოს მიმართ ორგანიზმის
ადაპტაციას განაპირობებს.
I ლექცია
?
ქცევის რაობა ნეირომეცნიერებათა პოზიციებიდან;
ქცევის ნერვული რეგულაცია: ნერვული უჯრედი,
სენსორული რეცეპტორი, კუნთები და ჯირკვლები
ქცევა არის რთული ფსიქო-ფიზიოლოგიური რეაქციების
ერთობლიობა, რომელიც მიმართულია „აგრესიული“ გარემოს
მიმართ ადაპტაციის ჩამოყალიბებისაკენ, მის მიმართ მაქსიმალურად
კომფორტული მდგომარეობის მოპოვებისაკენ და/ან ამ
მდგომარეობის შენარჩუნებისაკენ. ქცევა განპირობებულია როგორც
თანდაყოლილი (გენეტიკურად განპირობებული), ისე შეძენილი
(პირობითრეფლექსური ) მექანიზმებით.
ქცევა
ქცევა
პირველადი
სტიმული რა?
ქცევა
ქცევა აპეტიტური ფაზა
(ლათ.- სურვილი, სწრაფვა)
ქცევა
ნს შესაბამისი
უბნების
მოქმედება როგორ?
მაგალითად,
კვებითი ქცევა,
პროგრამირებ რომელიც
ა რისთვის? შიმშილითაა
გამოწვეული.
ორგანიზაცია
ნეირონ
ი
რეცეპტორი (ლათ. ნერვული იმპულსი
-მიმღები
მოტორული
რეაქციების ჩართვა
(რეფლექსური
თავის ტვინის მოქმედება)
შესაბამისი სტრუქტურები
ნეირონ
ი კუნთი
ემოცია ! სიმაძღრე
მაკ-ფარლენდის ცნობილი შეკითხვა,
რომელიც უნდა ასახავდეს ქცევის
ბუნებას
დაზიანებუ
ლი სადენი
სადენი
ნათ ნათ
ურა ურა
თაგვი
დაზიანებული
ნერვი
ნერვი
გაღიზიანებადობა არის
ორგანიზმების თვისება გარემოს
ცვლილებას უპასუხოს თავისი
მდგომარეობის ან
ცხოველქმედების ცვლილებით
ფოსტალა
ცენტრალური ნერვული სისტემის
მოქმედების პრინციპი აგზნებისა
და შეკავების პროცესების
კოორდინაციაში მდგომარეობს.
კუნთების სახეები
გლუვი
განივზოლიან კუნთი
ი ჩონჩხის გულის კუნთი
კუნთი
ნერვულ
ი
ქსოვილ ჯირკვალი
ი
ნეირონ
ი
1 2
მგრძნობიარე
ნეირონი
რეცეპტორი
სომატური
მოტონეირონი ჩონჩხის კუნთი
ავტონომიური
მოტონეირონი
გლუვი, გულის კუნთი,
ჯირკვალი
სინაფსი განგლიასთან
ნეირონ
ი
თავის ტვინს ხშირად კომპიუტერს ადარებენ. ეს
მართლაც ასე, მაგრამ ტვინი განსაკუთრებული
სახის - ბიოლოგიური კომპიუტერია, რომელშიც
თავმოყრილია მილიონობით წლისა და უამრავი
თაობის გამოცდილება. ტვინში აისახება
ფიქრები, გრძნობები, რეგულირდება
გარემოსთან და სხვა ინდივიდებთან
ურთიერთობა, ორგანიზმის მთლიანობა,
გამრავლება, აზროვნება, სიამოვნება, სიხარული
და სხვ. როგორც მე-17 საუკუნის მოაზროვნე
რენე დეკარტი ამბობდა „ მე ვაზროვნებ,
მაშასადამე, ვარსებობ“.
ტვინი შეიცავს 100 მილიარდ ნეირონს და
100 ტრილიონ აქსონურ კავშირს.
ნეირონების აგებულება და მათი
კავშირები, შეიძლება ითქვას, იდენტურია
ევოლუციის სხვადასხვა საფეხურზე
მდგომი ცხოველებისათვის, მაგრამ
განსხვავება გამოიხატება მათ განლაგებაში
და ფიზიოლოგიური სქემების
სირთულეში, რაც როგორც
ფილოგენეზურ, ასევე ონტოგენეზური
განვითარების პროცესში მიმდინარეობს.
კორძიანი სხეული
შუბლის წილი
მხედველობის ცენტრი
თაღი ეპიფიზი
ოთხგორაკი
ღერო
წყალსადენი
მხედველობის ნერვი
ნათხემი
ხიდი
მოგრძო ტვინი
მიელინის გარსი
რანვიეს შევიწროვება
მემბრანის შიგნითა
ზედაპირზე არსებული
ცილა
ცილის
მოლეკულა
პლაზმური მემბრანა
აცეტილქოლინის (აცქ)
რეცეპტორის მოდელი
აცქ დაკავშირების
საიტები
უჯრედგარე
წყლის ფორა სივრცე
ორმაგი
ლიპიდური
შრე
ციტოპლაზმა
უჯრედ
გარეთა
სივრცე
ნატრიუმის ქლორი
კალიუმის
არხი ს არხი
ციტოპლაზმა არხი ა - მოსვენების
ჩვეულებრივ ჩვეულებრივ
პირობებში პირობებში პოტენციალი
დახურულია ღიაა
ბ- მოქმედების
პოტენციალი
გმადლობთ ყურადღებისთვის!