‫بسم هللا الرحمن الرحیم‬

‫مؤسسه تحصیالت عالی جهان‬

‫دپارتمنت حقوق و علوم سیاسی‬

‫مضمون‪:‬‬

‫جرم‌شناسی‬
‫(‪)Criminology‬‬
‫«‪»1‬‬

‫استاد‪ :‬احمد عالمه زاده‬

 ‫منابع پیشنهادی‪:‬‬
‫اساس و مبانی جرم شناسی؛ دکتر سالحی‪.‬‬ ‫‪.1‬‬

‫جرم چیست ؟ مجرم کیست؟؛ تاج زمان دانش‬ ‫‪.2‬‬

‫جرم‌شناسی؛ تألیف‪ :‬اسماعیل رحیمی‌نژاد‪.‬‬ ‫‪.3‬‬

‫جرم شناسی؛ علی نجفی توانا‬ ‫‪.4‬‬

‫جرم و جرم‌شناس‪7‬ی؛ ت‪2‬ألیف‪ :‬راب وایت و فیون‪2‬ا هی‪2‬نز‪ ،‬ترجم‪2‬ه‪ :‬علی سلیمی‪.‬‬ ‫‪.5‬‬

‫جرم شناسی نظری؛ جرج ولد و دیگران؛ ترجمه‪ :‬علی شجاعی‬ ‫‪.6‬‬

‫دانش‪7‬نامه جرم‌شناس‪7‬ی آکس‪7‬فورد؛ مؤلف‪2‬ان‪ :‬مای‪2‬ک مگ‪2‬وار‪ ،‬رادمورگ‪2‬ان و‬ ‫‪.7‬‬

‫رابرت رینر‪ ،‬ترجمه‪ :‬دکتر حمید رضا ملک محمدی‪.‬‬
‫اصول جرم‌شناسی؛ تألیف‪ :‬موریس کسن‪ ،‬ترجمه‪ :‬میرروح هللا صدیق‪.‬‬ ‫‪.8‬‬

‫دانش‪7‬نامه جرم‌شناس‪7‬ی؛ ت‪2‬ألیف‪ :‬علی حس‪2‬ین نجفی ابرن‪2‬دآبادی و حمی‪2‬د هاش‪2‬م‬ ‫‪.9‬‬
‫بیگی‪.‬‬
‫شناخت جرم‌شناس‪7‬ی؛ ت‪2‬ألیف‪ :‬کیت س‪2‬وتیل‪ ،‬مویراپیل‪2‬و‪ ،‬کل‪2‬ر تیل‪2‬ور‪ ،‬ترجم‪2‬ه‪:‬‬ ‫‪.10‬‬
‫میرروح هللا صدیق‪.‬‬
 ‫لغت‌نامه‬
‫‪ . 1‬بزه = جرم‪ ،‬انحراف‬
‫‪ . 2‬بزهکار = مجرم‪ ،‬مرتکب جرم‬
‫‪ . 3‬بزهکاری = تبهکاری‪ ،‬مجرمیت‬
‫‪ . 4‬بزه‌دیده = قربانی جرم‪ ،‬مجنی علیه‬
‫‪ . 5‬بزه‌دیدگی = مجنی علیه واقع شدن‬
‫‪ . 6‬کیفر = جزا‬
‫‪ .7‬کیفری = جزایی‬
 ‫سرفصل‌های درس‬

‫کلیات‪:‬‬
‫مقدم‪2‬ه‪ ،‬ش‪2‬اخه ه‪2‬ای عل‪2‬وم جن‪2‬ایی و جایگ‪2‬اه ج‪2‬رم شناس‪2‬ی‪ ،‬تعری‪2‬ف‪ ،‬موض‪2‬وع‪ ،‬اه‪2‬داف‪،‬‬
‫تا‪2‬ریخچ‪2‬ه‪ ،‬رابط‪2‬ه ج‪2‬رم ش‪2‬ناس‪2‬ی ب‪2‬ا رش‪2‬ته‌های ‪2‬دیگ‪2‬ر عل‪2‬وم ‪2‬جن‪2‬ای‪2‬ی‪ ،‬رو‪2‬ش تحقی‪2‬ق در ج‪2‬رم‬
‫شناس‪2‬ی‪ ،‬تقس‪2‬یمات جر‪2‬م شناس‪2‬ی‪ ،‬اصو‪2‬ل و مفا‪2‬هیم ک‪2‬لی جرم ‪2‬شناسی‪.‬‬
‫‪ .1‬جرم‌شناسی نظری (بررسی مکاتب جرم شناسی)‪:‬‬
‫‪ 1 .1‬تئوریه‪2‬ای کالس‪2‬یک‪ :‬مکتب تحققی‪ ،‬مکتب جغرافی‪2‬ایی‪ ،‬مکتب سوسیالیس‪2‬ت‪ ،‬مکتب‬
‫جامعه شن‪2‬اسی دورکیم‪2 ،‬نظریه ‪2‬تعدد عوامل فری‪ ،2‬نظ‪2‬ریه آنو‪2‬می ‪2‬مرتون‬
‫‪ 1 .2‬تئوریه‪2‬ای جدی‪2‬د‪ :‬تؤریه‪2‬ای زیس‪2‬تی _ روانی‪ ،‬روانی _ اخالقی‪ ،‬ف‪2‬رهنگی _ اجتم‪2‬اعی‬
‫و جرم شناسی واکنش اجتماعی‬
‫‪ . 2‬جرم شناسی عملی (کاربردی)‬
‫‪ 2 .1‬جرم شناسی پیشگیری‬
‫‪ 2 .2‬جرم شناسی بالینی‬
 ‫مقدمه‬
‫یکی از مس‪2‬ائل مهم و پیچی‪2‬دۀ جوام‪2‬ع بش‪2‬ری در ط‪2‬ول ت‪2‬اریخ‪،‬‬
‫مس‪2‬أله ج‪2‬رم و ن‪2‬ا ام‪2‬نی ناش‪2‬ی از آن ب‪2‬وده اس‪2‬ت‪ .‬ب‪2‬ر این اس‪2‬اس‬
‫نظری‪2‬اتی ب‪2‬ه تب‪2‬یین و تحلی‪2‬ل پدی‪2‬دۀ مجرمان‪2‬ه و راه ه‪2‬ای مقابل‪2‬ه ب‪2‬ا‬
‫آن پرداخت‪2‬ه اس‪2‬ت‪ .‬ام‪2‬ا آنچ‪2‬ه مس‪2‬لم اس‪2‬ت اینک‪2‬ه این تحلی‪2‬ل ه‪2‬ا‬
‫هم‪2‬واره علمی نب‪2‬وده و در نتیج‪2‬ه؛ پاس‪2‬خ جامع‪2‬ه در مقاب‪2‬ل این‬
‫پدی‪2‬ده ه‪2‬ای ج‪2‬رمی ن‪2‬یز پاس‪2‬خی س‪2‬ازمان یافت‪2‬ه‪ ،‬دقی‪2‬ق و علمی‬
‫نبوده است‪.‬‬
‫یکی از دالی‪2‬ل مهم شکس‪2‬ت نهاده‪2‬ای ع‪2‬دالت ج‪2‬زایی در مب‪2‬ارزه‬
‫ب‪2‬ا ج‪2‬رم و مه‪2‬ار آن‪ ،‬ن‪2‬یز همین ام‪2‬ر ب‪2‬وده اس‪2‬ت‪ .‬چ‪2‬را ک‪2‬ه ش‪2‬رط‬
‫اص‪2‬لی مب‪2‬ارزه علمی و م‪2‬ؤثر ب‪2‬ا پدی‪2‬ده مجرمان‪2‬ه‪ ،‬پیش‪2‬گیری از‬
‫آن و همچ‪2‬نین اص‪2‬الح و درم‪2‬ان مج‪2‬رمین و قربانی‪2‬ان ج‪2‬رم؛‬
‫جرم‌شناس‪22‬ی (‪ ،)Criminology‬ب‪22‬ه عن‪22‬وان یکی از‬
‫رش‪2‬ته‌های مهم عل‪2‬وم جن‪2‬ایی‪ ،‬در آواخ‪2‬ر ق‪2‬رن ن‪2‬وزدهم ب‪2‬ا‬
‫ه‪2‬دف انج‪2‬ام این رس‪2‬الت مهم یع‪2‬نی تب‪2‬یین و تحلی‪2‬ل علمی‬
‫پدی‪2‬ده ای ج‪2‬رمی و ش‪2‬ناخت مرتکب‪2‬ان و قربانی‪2‬ان آن‪ ،‬پ‪2‬ا ب‪2‬ه‬
‫عرص‪2‬ه وج‪2‬ود گذاش‪2‬ته و ب‪2‬ا اتخ‪2‬اذ روش‪2‬های علمی و تج‪2‬ربی‬
‫زمین‪2‬ه را ب‪2‬رای مطالع‪2‬ات عمیق‌ت‪2‬ر و گس‪2‬ترده‌تر ‪ ،‬در ابع‪2‬اد‬
‫مختلف و پیچیده ای پدیده مجرمانه فراهم آورده است‪.‬‬
‫بدین ت‪2‬رتیب‪ ،‬الزم اس‪2‬ت ابت‪2‬دا جایگ‪2‬اه جرم‌شناس‪2‬ی را در‬
‫می‪2‬ان س‪2‬ایر عل‪2‬وم جن‪2‬ایی بررس‪2‬ی ک‪2‬رده‪ ،‬س‪2‬پس ب‪2‬ه بررس‪2‬ی‬
‫تعریف و سایر بخش های آن بپردازیم‪.‬‬
 ‫حقوق جزای عمومی‬
‫حقوق جزای اختصاصی‬
‫اصول محاکمات جزایی‬ ‫شاخه های اصلی‬
‫حقوق اجرای مجازاتها‬

‫علوم جنایی حقوقی‬

‫حقوق جزای خاص یا فنی‪ :‬مانند حقوق جزای فناوری اطالعات (حقوق سایبر)‪ ،‬حقوق محیط زیست و ‪...‬‬
‫حقوق جزای بین المللی‬
‫حقوق جزای منطقه‌ای (حقوق جزای اروپا)‬
‫تاریخ حقوق جزا‬ ‫شاخه های تکمیلی‬
‫تاریخ تحوالت جزا‬
‫حقوق جزای تطبیقی‬

‫علوم محض‪ :‬مانند طب عدلی‪ ،‬پولیس علمی‪ ،‬انگشت نگاری و ‪...‬‬

‫علوم انسانی (در حوزه متدولوژی)‪ :‬مانند امتحانات روانشناسی عمومی و جنایی که برای شناخت بهتر متهم و مجرم‬
‫در مراحل تعقیب‪ ،‬رسیدگی و محاکمه مورد استفاده قرار می‌گیرد‬ ‫علوم اثباتی (علوم جرم‌یابی)‬

‫علوم جنایی‬
‫خرد‬
‫عمومی‬
‫کالن‬ ‫نظری‬

‫‪ -2‬علوم جنایی تجربی‬

‫تخصصی‪ :‬مانند زیست شناسی جنایی‪ ،‬جامعه شناسی جنایی‪ ،‬روان شناسی‬
‫جنایی‪ ،‬روان پزشکی جنایی و ‪...‬‬

‫جرم شناسی بالینی‬ ‫جرم‌شناسی‬

‫‪ _ 3‬فلسفه جزایی‬

‫پیشگیری اجتماعی‬
‫جرم شناسی پیشگیرانه‬
‫کاربردی‬
‫علوم تفسیری‬
‫پیشگیری وضعی‬ ‫(تحلیلی)‬
‫‪ _ 4‬سیاسیت جنایی‬
‫جرم شناسی حقوقی ( جرم شناسی سیاست جنایی و فنون _ تکنیک‌های حقوق جزای‬
‫ماهوی و شکلی)‬ ‫جزا شناسی‬
‫جامعه شناسی جزایی‬
 ‫تعریف جرم‌شناسی‬
‫الف) تعریف لغوی‪:‬‬
‫اص‪2‬طالح ج‪2‬رم شناس‪2‬ی مع‪2‬ادل انگلیس‪2‬ی آن ‪ criminology‬اس‪2‬ت ک‪2‬ه م‪2‬رکب از‬
‫دو کلمه (‪ )crime‬به معنی جرم و (‪ )logy‬به معنی شناسی است‪.‬‬
‫ب) تعریف اصطالحی‪:‬‬
‫جرم‌شناس‪2‬ی یکی از رش‪2‬تههای عل‪2‬وم جن‪2‬ایی اس‪2‬ت ک‪2‬ه از عل‪2‬ل و عوام‪2‬ل ج‪2‬رمی و‬
‫مج‪2‬رم و مج‪2‬نی علی‪2‬ه واق‪2‬ع ش‪2‬دن و ح‪2‬الت خطرن‪2‬اک را ب‪2‬ه ش‪2‬یوه علمی م‪2‬ورد‬
‫مطالع‪2‬ه ق‪2‬رار می‌ده‪2‬د ت‪2‬ا بتوان‪2‬د به‪2‬ترین و م‪2‬ؤثرترین روش‪2‬ها را ب‪2‬رای پیش‪2‬گیری‬
‫از جرم و اصالح و درمان مجرمین ارائه دهد‪.‬‬
‫به عب‪2‬ارت دیگ‪2‬ر ج‪2‬رم شناس‪2‬ی علمی اس‪2‬ت ک‪2‬ه ب‪2‬ه بررس‪2‬ی و مطالع‪2‬ه علمی و‬
‫عی‪2‬نی عل‪2‬ل و عوام‪2‬ل پی‪2‬دایش ج‪2‬رم و ب‪2‬روز ح‪2‬الت خطرن‪2‬اک پرداخت‪2‬ه ت‪2‬ا ب‪2‬ه راه‬
‫ه‪2‬ای م‪2‬وثر پیش پیش‪2‬گیری از وق‪2‬وع ج‪2‬رم و اص‪2‬الح و درم‪2‬ان مج‪2‬رمین دس‪2‬ت‬
‫یابند‪.‬‬
 ‫موضوع جرم‌شناسی‬
‫با توج‪7‬ه ب‪7‬ه تعری‪7‬ف ج‪7‬رم شناس‪7‬ی‪ ،‬مهم‪7‬ترین موض‪7‬وعات ج‪7‬رم شناس‪7‬ی عب‪7‬ارت‬
‫است از‪:‬‬
‫‪-‬شناخت پدیده مجرمانه(جرم)‬
‫‪-‬شناخت علل و عوامل جرمی‬
‫‪-‬شناخت بروز حالت خطرناک‬
‫‪-‬شناخت شخصیت مجرم‬
‫‪-‬شناخت سیر تکوین جرمی‬
‫‪-‬شناخت راه های موثر پیشگیری از جرم‬
‫‪-‬شناخت اصالح و در مان مجرم‬
 ‫در ارتباط به موضوع جرم‌شناسی ذکر چند نکته دارای اهمیت است‪:‬‬

‫اوال‪ ،‬ج‪2‬رم از نظ‪2‬ر ج‪2‬رم شناس‪2‬ی ب‪2‬ه مفه‪2‬وم موس‪2‬ع می باش‪2‬د ک‪2‬ه ش‪2‬امل ج‪2‬رم حق‪2‬وقی‬
‫و انح‪2‬راف می گ‪2‬ردد‪ .‬یع‪2‬نی«اولی نقض ی‪2‬ک قاع‪2‬ده اجتم‪2‬اعی از ن‪2‬وع تقنی‪2‬نی‬
‫اس‪2‬ت ک‪2‬ه دارای ض‪2‬مانت اج‪2‬رای رس‪2‬می می‌باش‪2‬د و دومی ع‪2‬دم هم‪2‬اهنگی ی‪2‬ا‬
‫احترام به قاعده اجتماعی بدون ضمانت اجرای رسمی است»‪.‬‬
‫یگ‪2‬ردد‪ .‬یع‪2‬نی‬
‫دوم‪7‬ا‪ ،‬ج‪2‬رم در جرم‌شناس‪2‬ی ی‪2‬ک واقعیت انس‪2‬انی‪ ،‬اجتم‪2‬اعی تلقی م ‌‬
‫«در جرم‌شناس‪2‬ی تم‪2‬امی عوام‪2‬ل زیس‪2‬ت ش‪2‬ناختی‪ ،‬روانش‪2‬ناختی و اجتم‪2‬اعی و‬
‫عوامل وضعیتی جرم‪ ،‬مورد مطالعه قرار می‌گیرد»‪.‬‬
‫سوما‪ ،‬ام‪2‬روزه اص‪2‬الح و درم‪2‬ان مج‪2‬رمین و قربانی‪2‬ان ج‪2‬رم و پیش‪2‬گیری از‬
‫ج‪2‬رم‪ ،‬فراین‪2‬د(جری‪2‬ان‌) ج‪2‬رم انگ‪2‬اری‪ ،‬ج‪2‬رم‌زدایی و برچس‪2‬ب زنی ن‪2‬یز در‬
‫جرم‌شناسی مورد مطالعه قرار می‌گیرد‪.‬‬
 ‫اهداف جرم‌شناسی‬
‫مهمترین اهداف جرم شناسی عبارت است از‪:‬‬
‫‪-‬اتخاذ تدابیر‪ ،‬جهت پیشگیری از جرم‪.‬‬
‫‪-‬اتخاذ تدابیر‪ ،‬جهت اصالح و تربیه مجدد مجرمین‪.‬‬
‫‪-‬اتخ‪2‬اذ ت‪2‬دابیر‪ ،‬جهت پیش‪2‬گیری ازگزین‪2‬ه ه‪2‬ای گ‪2‬زاف ک‪2‬ه در راس‪2‬تای‬
‫مبارزه با جرم مصرف میشود‪.‬‬
‫‪-‬تعیین سیاست جنایی موثر با رعایت عدالت و رعایت حقوق بشر‪.‬‬
‫‪-‬تحلیل و تشخیص شخصیت و علل و انگیزه جرمی در فرد مجرم‪.‬‬
‫‪ -‬تغیر هدف مجازات از انتقام به اصالح و تربیه مجدد‪.‬‬
‫‪-‬توسعه و ترویج اعطای آزادی مشروط به زندانیان‪.‬‬
 ‫تاریخچه مختصر جرم‌شناسی‬
‫سیر تاریخی این علم به دوره های ذیل قابل تقسیم است‪:‬‬
‫الف) دوره غیر علمی جرم شناسی‬
‫جوامع ابتدایی و ماقبل تاریخ‬ ‫‪.1‬‬
‫این بخ‪2‬اطری مع‪2‬روف ب‪2‬ه دوره غ‪2‬یر علمی اس‪2‬ت ک‪2‬ه تئ‪2‬وری ه‪2‬ا و نظری‪2‬ات ارای‪2‬ه ش‪2‬ده در‬
‫ن زم‪2‬ان ‪2‬جنب‪2‬ه‪ 2‬علمی ‪2‬را ن‪2‬داش‪2‬تند ‪2‬بلک‪2‬ه ‪2‬جنب‪2‬ه ‪2‬م‪2‬اورا‪2‬ء ‪2‬ا‪2‬لط‪2‬بیعی ‪2‬دا‪2‬ش‪2‬تند‪ 2.‬زی‪2‬را ت‪2‬حلی‪2‬ل و‬
‫‪2‬آ ‪2‬‬
‫برداشت های آن متفاوت بودند که برخی آن عبارت است از‪:‬‬
‫جرم ‪ :‬یعنی گناه‪ ،‬شرارت‪ ،‬سرپیچی و نافرمانی از خدایان‪.‬‬
‫علت ج‪7‬رم‪ :‬ج‪2‬بر‪ ،‬حل‪2‬ول ارواح خبیث‪2‬ه و نف‪2‬وذ ق‪2‬وای ش‪2‬یطانی در جس‪2‬م و روح انسان‪.‬‬
‫مجرم ‪ :‬فرد بد طینت است که روح شیطان در وی نفوذ کرده است‪.‬‬
‫مج‪7‬ازات‪ :‬اج‪2‬رای ش‪2‬کنجه ه‪2‬ای ش‪2‬دید و غ‪2‬یر انس‪2‬انی جس‪2‬می و روحی بودن‪2‬د ب‪2‬اعث آرامش‬
‫خدایان و تزکیه نفس می گردد‪.‬‬
‫فلس‪7‬فه مج‪7‬ازات‪ :‬پاکس‪2‬ازی ب‪2‬دن گنا ‌هک‪2‬اران از ارواح خبیث‪2‬ه و ش‪2‬یطانی و اص‪2‬الح رابط‪2‬ه‬
‫ازهم گسیخته جامعه با خداوند بود‪.‬‬
 ‫ب) دوره علمی‬
‫‪ .1‬عصر عقالنیت و روشنگری‬
‫در دوره دوم ک‪2‬ه ب‪2‬ه عص‪2‬ر روش‪2‬نگری و جرم‌انگ‪2‬اری انح‪2‬راف مع‪2‬روف اس‪2‬ت‪،‬‬
‫ی‌آی‪2‬د‪ .‬بنی‪2‬انگ‪2‬ذاران‪2‬‬
‫ی‪2‬ک انقالب عظی ‪2‬م فک‪2‬ری‪ 2‬نس‪2‬ب‪2‬ت ب‪2‬ه ج‪2‬رم ‪2‬و مج‪2‬ر‪2‬م ب‪2‬ه‪ 2‬وج‪2‬ود م ‪2‬‬
‫ی بودن‪2‬د‬
‫انقالب فک‪2‬ری‪ ،‬س‪2‬زار ‪2‬بکاری‪2‬ای ا‪2‬یتالی‪2‬ای‪2‬ی و ج‪2‬رم‪2‬ی بنت‪2‬ام ا‪2‬نگلیس‪2 2‬‬
‫اص‪2‬لی این ‪2‬‬
‫و اعتقاد داشتند که‪:‬‬
‫جرم ‪ :‬جرم صدمه ای است که به جامعه آسیب می رساند‪.‬‬
‫علت جرم‪ :‬لذت و منفعت حاصل از ارتکاب جرم می باشد‪.‬‬
‫مج‪7‬رم‪ :‬ف‪2‬رد عاق‪2‬ل و غ‪2‬یر مک‪2‬ره می باش‪2‬د ک‪2‬ه ب‪2‬ا اراده دس‪2‬ت ب‪2‬ه ارتک‪2‬اب ج‪2‬رم زده‬
‫است‪.‬‬
‫مج‪7‬ازات‪ :‬اج‪2‬رای رفت‪2‬ار ه‪2‬ای اس‪2‬ت عقالنی اس‪2‬ت ک‪2‬ه ب‪2‬ه خ‪2‬اطر تض‪2‬مین خوش‪2‬ی‬
‫های مردم و اصالح مجرم اعمال می گردد‪.‬‬
‫فلس‪7‬فه مج‪7‬ازات‪ :‬گ‪2‬رفتن انتق‪2‬ام ن‪2‬ه بلک‪2‬ه تض‪2‬مین کنن‪2‬ده ام‪2‬نیت اجتم‪2‬اعی و پیش‪2‬گیری‬
‫جرم و اصالح و در مان مجرم می باشد‪.‬‬
 ‫‪ .2‬دوره معاصر‬
‫در ق‪2‬رن ن‪2‬وزدهم ب‪2‬ا پیش‪2‬رفت عل‪2‬وم و خاص‪2‬تا عل‪2‬وم ط‪2‬بی و بوج‪2‬ود آم‪2‬دن مکتب‬
‫‪2‬هیم‬
‫ت‪2‬حققی‪ ،2‬ج‪2‬ر‪2 2‬م ی‪2‬ک ‪2‬پدی‪2‬ده ط‪2‬بی و‪ 2‬آس‪2‬یب‪ 2‬ش‪2‬نا‪2‬ختی ش‪2‬ناخته ش‪2‬د‪ .‬مکتب تح‪2‬ققی‪ ،‬مف‪2‬ا ‪2‬‬
‫ج‪2‬دی‪2‬دی چ‪2‬و‪2‬ن‪ 2‬ح‪2‬ا‪2‬لت خ‪2‬طرن‪2‬ا‪2‬ک‪ ،‬درم‪2‬ان(‪2‬ت‪2‬داوی)‪2 ،‬اص‪2‬الح و‪ 2‬اق‪2‬دامات ت‪2‬أم‪2‬ینی و ت‪2‬ربی‪2‬تی‬
‫ر‪2‬ا فراهم آ‪2‬ورد ‪ .2‬بنی‪2‬ان‌گزارا‪2‬ن این مکتب سه فرد ذیل بود‪:‬‬
‫_ س‪7‬زار لم‪7‬بروزو‪ ،‬ی‪2‬ک ط‪2‬بیب نظ‪2‬امی ب‪2‬ود و مطالع‪2‬ه می‪2‬دانی بررس‪2‬ی جمجم‪2‬ه ه‪2‬ای‬
‫انس‪2‬ان‪2‬های ‪2‬مج‪2‬رم و خص‪2‬وص‪2‬یات ‪2‬جس‪2‬م‪2‬ی انس‪2‬ا‪2‬نهای مج‪2‬رم و غ‪2‬یر مج‪2‬رم پرداختن‪2‬د و‬
‫نت‪2‬یج‪2‬ه گرفتن‪2‬د ک‪2‬ه ا‪2‬نس‪2‬انها‪2‬ی مج‪2‬رم ا‪2‬ز غ‪2‬یر انس‪2‬انهای مج‪2‬رم متف‪2‬اوت اس‪2‬ت و مج‪2‬رم در‬
‫ا‪2‬ثر جب‪2‬ر بیولوژیک‪2‬ی دست به‪ 2‬ارتکاب‪ 2‬جر‪2‬م می ‪2‬زند‪.‬‬
‫_ رافای‪7‬ل گاروف‪7‬الو ‪ ،‬ی‪2‬ک قاض‪2‬ی بلن‪2‬د پای‪2‬ه بودن‪2‬د ک‪2‬ه ب‪2‬ا بررس‪2‬ی خصوص‪2‬یات روانی‬
‫ا‪2‬نس‪2‬ا‪2‬نهای م‪2‬ج‪2‬رم و ‪2‬غ‪2‬یر مج‪2‬رم نتیج‪2‬ه گرفتن‪2‬د‪ 2‬ک‪2‬ه انس‪2‬انهای مج‪2‬رم تحت عوام‪2‬ل‬
‫روا‪2‬نی قر‪2‬ار گرفت‪2‬ه و مجب‪2‬ور‪2‬ا دست ‪2‬به ارتکا‪2‬ب جرم می زند‪.‬‬
‫_ انریک‪7‬وفری‪ ،‬ی‪2‬ک اس‪2‬تاد پوهنت‪2‬ون ب‪2‬وده و در نتیج‪2‬ه مطالع‪2‬ات خ‪2‬ود ب‪2‬ه این نتیج‪2‬ه‬
‫رس‪2‬ید‪2‬ن ک‪2‬ه ا ‪2‬نس‪2‬انه‪2‬ای م‪2‬ج‪2‬رم ب‪2‬ر اث‪2‬ر‪ 2‬عو‪2‬ام‪2‬ل ج‪2‬ب‪2‬ری اجتم‪2‬اعی دس‪2‬ت ب‪2‬ه ارتک‪2‬اب ج‪2‬ر م‬
‫می ‪2‬زند‪.‬‬
‫به مکتب تحققی مکتب پوزیتویس‪2‬ت‪ ،‬ج‪2‬بر گ‪2‬رایی‪،‬‬
‫اثباتی و ایتالیایی نیز گفته می شود‪.‬‬
‫در نتیج‪2‬ه این مکتب در نیم‪2‬ه دوم ق‪2‬رن ن‪2‬وزدهم ب‪2‬ا اعالم‬
‫اینک‪2‬ه ج‪2‬رم ‪2‬ی‪2‬ک ‪2‬پدی‪2‬د‪2‬ه آس‪2‬ی‪2‬ب ش‪2‬نا‪2‬ختی ‪2‬و ج‪2‬بری زیس‪2‬تی _‬
‫و‪ 2‬ی‪2‬ا روا‪2‬نی _ اجت‪2‬م‪2‬اعی اس‪2‬ت‪ ،‬زمین‪2‬ه را ب‪2‬رای مطالع‪2‬ات‬
‫علمی‪ 2‬گس‪2‬ترد‪2‬ه در م‪2‬ورد‪ 2‬پدی‪2‬ده مجر‪2‬مان‪2‬ه ف‪2‬راه‪2‬م س‪2‬اختند‪.‬‬
‫در ‪2‬حقیقت جرم‪‌2‬شن‪2‬اس‪2‬ی عل‪2‬می‪ ،‬همزم‪2‬ان ب‪2‬ا پی‪2‬دایش‬
‫مکتب تحق‪2‬قی متول‪2‬د گرد‪2‬ی‪2‬ده ‪2‬اس‪2‬ت ‪2‬و هم گ‪2‬ام ب‪2‬ا تح‪2‬والت‬
‫جدی‪2‬د در ان‪2‬دیش‪2‬ه ه‪2‬ای ج‪2‬ر‪2‬م ش‪2‬ناختی‪ 2‬ب‪2‬ه ‪2‬حی‪2‬ات‪ 2‬خ‪2‬ویش‬
‫ادا‪2‬مه می‌دهد‪2.‬‬
 ‫رابط‪7‬ه جرم‌شناس‪7‬ی ب‪7‬ا رش‪7‬ته‌های دیگ‪7‬ر عل‪7‬وم جنایی‬
‫جرم‌شناس‪2‬ی ب‪2‬ا دیگ‪2‬ر رش‪2‬ته‌های عل‪2‬وم جن‪2‬ایی از جمل‪2‬ه حق‪2‬وق ج‪2‬زا‪ ،‬جرم‌ی‪2‬ابی‪ ،‬ج‪2‬زا‬
‫شناس‪2‬ی و سیاس‪2‬ت جن‪2‬ایی در ارتب‪2‬اط اس‪2‬ت ک‪2‬ه ب‪2‬ه ت‪2‬رتیب م‪2‬ورد بررس‪2‬ی ق‪2‬رار‬
‫ی‌گیرد‪.‬‬
‫م‌‬
‫اول) رابطه حقوق جزا با جرم‌شناسی‪:‬‬
‫حق‪2‬وق ج‪2‬زا اعم‪2‬ال و رفتاره‪2‬ای مجرمان‪2‬ه را تعری‪2‬ف و جرم‌شناس‪2‬ی آنه‪2‬ا را م‪2‬ورد‬
‫مطالعه قرار می‌دهد‪.‬‬
‫دوم) رابطه جرم‌شناسی با حقوق جزا‪:‬‬
‫جرم‌شناسی در موارد ذیل با حقوق جزا همکاری دارد‪:‬‬
 ‫‪ .1‬در ساحه قانونگذاری‬
‫قانونگ‪2‬ذار در ح‪2‬وزه قانونگ‪2‬ذاری از معلوم‪2‬ات و دس‪2‬ت آورده ه‪2‬ای جرم‌شناس‪2‬ی‬
‫اس‪2‬تفاده ‪2‬می‌ن‪2‬مای‪2‬د‪ .‬ب‪2‬ه عن‪2‬وا‪2‬ن مث‪2‬ال‪2 ،‬ولگ‪2‬ردی‪ 2‬ک‪2‬ه در ‪2‬ق‪2‬انون‪ 2‬بعض‪2‬ی ‪2‬کش‪2‬ورها ج‪2‬رم‬
‫مح‪2‬س‪2‬وب ش‪2‬د‪2‬ه اس‪2‬ت ‪2‬در س‪2‬ابق ع‪2‬م‪2‬ل مب‪2‬ا‪2‬ح محس‪2‬و‪2‬ب می‪‌2‬ش‪2‬د‪ .‬ی‪2‬ا قم‪2‬ار ‪2‬ب‪2‬ازی‪ 2‬در‬
‫ل مطال‪2‬ع‪2‬ات‬‫کش‪2‬ورها‪2‬ی غیراس‪2‬المی ک‪2‬ه ج‪2‬رم م‪2‬حس‪2‬وب گ‪2‬ردی‪2‬ده اس‪2‬ت‪ ،2‬محص‪2‬و ‪2‬‬
‫جر ‪2‬م‌شناسی ا‪2‬ست که چنین ‪2‬اعما‪2‬ل ر‪2‬ا ج‪2‬رم‌زا ی‪2‬ا مؤلد ‪2‬جرم ثاب‪2‬ت نمو‪2‬ده ‪2‬است‪.‬‬
‫‪ .2‬در ساحه اصول محاکمات جزایی‪:‬‬
‫ام‪2‬روزه قض‪2‬ات و مراج‪2‬ع قض‪2‬ایی کوش‪2‬ش می‌نماین‪2‬د قب‪2‬ل از ص‪2‬دور حکم‬
‫شخص‪2‬یت متهم را از نظ‪2‬ر س‪2‬ن‪ ،‬درج‪2‬ه تحص‪2‬یل‪ ،‬ح‪2‬الت م‪2‬دنی‪ ،‬ح‪2‬الت روانی و‬
‫ت‪2‬ربیت خ‪2‬انوادگی ک‪2‬ه در ش‪2‬ناخت م‪2‬رتکب ت‪2‬أثیر گ‪2‬ذار اس‪2‬ت از معلوم‪2‬ات‬
‫جرم‌شناسی استفاده می‌کنند‪.‬‬
 ‫‪ . 3‬در ساحه تطبیق مجازات‬
‫یش‪2‬ود‪ ،‬زی‪2‬را نظ‪2‬ر ب‪2‬ه ح‪2‬الت‬
‫در این س‪2‬احه ن‪2‬یز از معلوم‪2‬ات جرم‌شناس‪2‬ی اس‪2‬تفاده م ‌‬
‫یگ‪2‬ردد‪.‬‬
‫مج‪2‬رم و چگ‪2‬ونگی ارتک‪2‬اب ج‪2‬رم‪ ،‬مج‪2‬ازات و اق‪2‬دامات گون‪2‬اگون اتخ‪2‬اذ م ‌‬
‫یت‪2‬وان از انف‪2‬رادی س‪2‬اختن مج‪2‬ازات در ح‪2‬وزه تط‪2‬بیق ج‪2‬زای‬ ‫ب‪2‬ه عن‪2‬وان مث‪2‬ال م ‌‬
‫حبس یاد کرد‪.‬‬
‫‪ . 4‬از حیث قواعد جزایی‬
‫در زمانه‪2‬ای ق‪2‬دیم ب‪2‬االی مج‪2‬رمین ص‪2‬رف ج‪2‬زا تط‪2‬بیق می‌گردی‪2‬د‪ .‬یع‪2‬نی‬
‫عکس‌العم‪2‬ل اجتم‪2‬اعی در براب‪2‬ر مج‪2‬رمین تنه‪2‬ا ج‪2‬زا ب‪2‬وده اس‪2‬ت‪ .‬ام‪2‬ا ام‪2‬روزه تحت‬
‫ت‪2‬أثیر آورده‌ه‪2‬ای جرم‌شناس‪2‬ی اس‪2‬ت ک‪2‬ه ب‪2‬ه منظ‪2‬ور اص‪2‬الح و ب‪2‬ازپروری مج‪2‬رمین‬
‫محک‪2‬وم ب‪2‬ه ج‪2‬زا‪ ،‬ب‪2‬االی بعض‪2‬ی از آنه‪2‬ا ت‪2‬دابیر امنی‪2‬تی و ب‪2‬االی بعض‪2‬ی از مج‪2‬رمین‬
‫دیگر جزا و تدابیر امنیتی هر دو تطبیق می‌گردد‪.‬‬
 ‫‪ . 5‬از حیث مراکز تطبیق قواعد جزایی‬
‫قب‪2‬ل از ب‪2‬ه می‪2‬ان آم‪2‬دن جرم‌شناس‪2‬ی قواع‪2‬د ج‪2‬زایی ب‪2‬ر مج‪2‬رمین در‬
‫مح‪2‬ابس تط‪2‬بیق و اج‪2‬را می‌ش‪2‬د‪ .‬ام‪2‬ا ام‪2‬روزه تحت ت‪2‬أثیر مطالع‪2‬ات‬
‫جرم‌شناس‪2‬ی اس‪2‬ت ک‪2‬ه در کن‪2‬ار زن‪2‬دانها‪ ،‬مراک‪2‬ز اص‪2‬الحی دیگ‪2‬ر نظ‪2‬یر‬
‫دارالتأدیب‌ها‪ ،‬مراکز صحی و شفاخانه‌ها به میان آمده است‪.‬‬
 ‫دوم) رابطه جرم‌شناسی با جرم‌یابی‬
‫جرم‌ی‪2‬ابی ب‪2‬ه مجموع‪2‬ه عل‪2‬وم و فن‪2‬ونی گفت‪2‬ه می‌ش‪2‬ود ک‪2‬ه ب‪2‬رای کش‪2‬ف ج‪2‬رم‪ ،‬شناس‪2‬ایی و‬
‫عل‪2‬وم و ‪2‬فن‪2‬ونی‬ ‫ی م‪2‬ورد ا‪2‬س‪2‬تفاده ق‪2‬رار می‌گ‪2‬یرد‪2 .‬‬ ‫د‪2‬س‪2‬تگیری م‪2‬رت‪2‬کب و ‪2‬اثب‪2‬ات مج‪2‬ر‪2‬میت و ‪2‬‬
‫ن دسته هستند‪.‬‬ ‫مث‪2‬ل‪ ،‬طب ‪2‬عدلی‪ ،‬پ‪2‬ولیس ع‪2‬لمی‪ ،‬پولیس ف‪2‬نی‪ ،‬رو‪2‬انشناسی قضای‪2‬ی‪ ،‬ج‪2‬زء ای ‪2‬‬
‫رواب‪2‬ط جرم‌شناس‪2‬ی و جرم‌ی‪2‬ابی ی‪2‬ک رابط‪2‬ه دوجانب‪2‬ه اس‪2‬ت‪ .‬از ی‪2‬ک ط‪2‬رف جرم‌ی‪2‬ابی و‬
‫م‪22‬ام‪2‬ور‪2‬ان کش‪2‬ف ‪2‬ج‪2‬را‪2‬یم از‪ 2‬یافت ‌هه‪22‬ا ‪2‬و معلوم‪2‬ات‪2 2‬جرم‪‌2‬شناس‪2‬ی‪2 2‬ب‪2‬را‪2‬ی کش‪2‬ف ‪2‬به‪2‬تر‪ 2‬ج‪2‬رای‪2‬م و‬
‫شن‪2‬اس‪2‬ی هم از‪2 2‬معلوم‪2‬ات و‬ ‫کب‪2‬ان آن‪2‬ا‪2‬ن ‪2‬اس‪2‬تفا‪2‬ده می‪‌2‬کنن‪2‬د‪ .‬از س‪2‬و‪2‬ی دیگ‪2‬ر ‪2‬جرم‌ ‪2‬‬ ‫شن‪2‬اس‪2‬ایی‪ 2‬مرت ‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫ی ر‪2‬س‪2‬یدن ‪2‬ب‪2‬ه اه‪2‬د‪2‬اف ‪2‬خ‪2‬و‪2‬د اس‪2‬تفاد ‪2‬ه می‪‌2‬ک‪2‬نن‪2‬د؛ ‪2‬ب‪2‬رای مث‪2‬ال‪2‬‬ ‫ش جر‪2‬م‪‌2‬ی‪2‬ابی‪ 2‬ب‪2‬را ‪2‬‬ ‫ا‪2‬طالع‪2‬ات‪ 2‬دان ‪2‬‬
‫ی ‪2‬دانش ‪2‬ب‪2‬زه‌دی‪2‬ده شن‪2‬اس‪2‬ی ‪(2‬مج‪2‬نی‬ ‫جرم‪‌2‬ی‪2‬ا‪2‬بی ‪2 2‬و م‪2‬امور‪2‬ان ‪2‬کش‪2‬ف ج‪2‬رم ب‪2‬ر م‪2‬بن‪2‬ا و اس‪2‬ا‪2‬س ی‪2‬اف‪2‬ت ‪‌2‬هه‪2‬ا ‪2‬‬
‫ن ب‪2‬ه س‪2‬راغ ک‪2‬س‪2‬انی‪ 2‬ک‪2 2‬ه قبال ‪2‬ب‪2‬ه‬ ‫علی‪2 2‬ه شناس‪2‬ی)‪ 2‬در فرا‪2‬ین‪2‬د‪ 2‬ک‪2‬ش‪2‬ف ج‪2‬رم‪ 2‬و ‪2‬شن‪2‬اس‪2‬ایی ‪2‬م‪2‬رت‪2‬کب ‪2‬آ ‪2‬‬
‫ن‪2‬وعی با قر‪2‬بان‪2‬ی جرم ‪2‬ارتبا‪2‬ط داشته‌اند‪ ،2‬رفت‪2‬ه و ت‪2‬حقیق ‪2‬می‌کنند‪.2‬‬
‫جرم‌شناس‪2‬ی هم از معلوم‪2‬ات ک‪2‬ه م‪2‬اموران کش‪2‬ف ج‪2‬رم و مقام‪2‬ات تعقیب و تحقی‪2‬ق در جری‪2‬ان‬
‫تح ‪2‬قی‪2‬ق در ر‪2‬ابط‪2‬ه ب‪2‬ا ه‪2‬ویت‪ ،2‬ن‪2‬وع کیف‪2‬یت ج‪2‬رم ار ‪2‬تک‪2‬ابی‪ ،‬ا‪2‬نگ‪2‬یزه ج‪2‬ر‪2‬م‪ ،‬وس‪2‬یله م‪2‬و‪2‬رد اس‪2‬تفاده‪،‬‬
‫ن ج‪2‬رم ‪2‬وق‪2‬وع ج‪2‬ر‪2‬م بد‪2‬س‪2‬ت م‪2‬ی‪‌2‬آور‪2‬ن‪2‬د اس‪2‬ت‪2‬فاد ‪2‬ه می‌ک‪2‬نن‪2‬د‪ 2.‬چراک‪2‬ه ‪2‬این م‪2‬طا‪2‬لع‪2‬ات‬ ‫ز‪2‬م‪2‬ان و ‪2‬مک‪2‬ا ‪2‬‬
‫ی شن‪2‬اخ‪2‬تن شخ‪2‬صیت م‪2‬جرم‪2 2،‬انگی‪2‬زه و ‪2‬حا‪2‬لت ‪2‬خطرن‪2‬اک ‪2‬اوست‪2.‬‬ ‫بهتر‪2‬ی‪2‬ن وسل‪2‬یه بر‪2‬ا ‪2‬‬
 ‫سوم) رابطه جرم‌شناسی با جزا شناسی‬
‫«جزاشناس‪2‬ی» ی‪2‬ا «علم اج‪2‬رای مجازاته‪2‬ا»‪ ،‬ش‪2‬اخه‌ای از عل‪2‬وم جن‪2‬ایی اس‪2‬ت ک‪2‬ه ان‪2‬واع‬
‫ف ض‪2‬مانت اجر‪2‬اه‪2‬ای‪ 2‬ج‪2‬زایی‪2 ،‬نح‪2‬وه ا‪2‬عم‪2‬ال و ‪2‬اج‪2‬رای آ‪2‬نه‪2‬ا را‪ 2‬م‪2‬ورد مطا‪2‬لع‪2 2‬ه‬ ‫و ‪2‬اه‪2‬دا ‪2‬‬
‫ق‪2‬رار ‪2‬می‌ده‪2‬د ت‪2‬ا ‪2‬بتو‪2‬ان‪2‬د ‪2‬ب‪2‬ا اس‪2‬تفاده‪ 2‬از ش‪2‬یوه‌ها ‪2‬و روش‪2‬های ‪2‬متن‪2‬اس‪2‬ب ب‪2‬ا شخص‪2‬یت‬
‫ن و جلوگ‪2‬یر‪2‬ی از ‪2‬تک‪2‬را‪2‬ر ج‪2‬رم ف‪2‬راهم آور ‪2‬د و‬ ‫مج‪2‬رم‪2‬ین زمی‪2‬ن‪2‬ه را ‪2‬ب‪2‬رای ا‪2‬ص‪2‬الح آن‪2‬ا ‪2‬‬
‫رابطه آنها عبارت است از‪:‬‬
‫جزاشناس‪2‬ی ب‪2‬رای رس‪2‬یدن ب‪2‬ه اه‪2‬داف اص‪2‬الح و درم‪2‬ان و ش‪2‬ناخت عل‪2‬ل و عوام‪2‬ل‬
‫جرم از مطالعات جرم‌شناسی استفاده کند‪.‬‬
‫از ط‪2‬رف دیگ‪2‬ر مح‪2‬ابس و اق‪2‬دامات ت‪2‬أمینی و تربی‪2‬تی‪ ،‬ک‪2‬ه ب‪2‬ه منزل‪2‬ه درمانگ‪2‬اه‬
‫جرم‌شناس‪2‬ی اس‪2‬ت‪ ،‬ب‪2‬ا ارائ‪2‬ه آماره‪2‬ا و اطالع‪2‬ات الزم زمین‪2‬ه و امکان‪2‬ات را ب‪2‬رای‬
‫مطالعات جرم‌شناختی در ارتباط با مجرمین و زندانیان فراهم می‌کند‪.‬‬
‫زمانیک‪2‬ه مجازاته‪2‬ای حبس مح‪2‬ور اص‪2‬لی ض‪2‬مانت اجراه‪2‬ای ج‪2‬زایی بودن‪2‬د‪ ،‬علم‬
‫اد‪2‬اره زن‪2‬دا‪2‬نها ‪2‬مط‪2‬رح ب‪2‬ود‪2 ،‬ولی ‪2‬بع‪2‬دها ‪2‬ب‪2‬ه د‪2‬لی‪2‬ل تن‪2‬و‪2‬ع و گس‪2‬ت‪2‬ردگی ض‪2‬مانت‪ 2‬اجر‪2‬اه‪2‬ای‬
‫جزایی «جزاشناسی» جایگزین علم اداره زندان‌ها گردید‪.‬‬
 ‫‪ ) 4‬رابطه جرم‌شناسی با سیاست جنایی‬
‫سیاس‪2‬ت جن‪2‬ایی عب‪2‬ارت اس‪2‬ت از «مجموع‪2‬ه ش‪2‬یوه‌ها و روش‪2‬هایی ک‪2‬ه‬
‫ه‪2‬ی‪2‬أ‪2‬ت ‪2‬اجتم‪2‬اع ‪2(2‬دولت ـ ‪2‬ملت) ب‪2‬ا ت‪2‬وس‪2‬ل ب‪2‬ه آ‪2‬نه‪2‬ا پ‪2‬اس‪2‬خ‪2‬ها‪2‬ی م‪2‬تف‪2‬اوت ب‪2‬ه‬
‫پدیده مجرمانه را سامان می‌بخشد»‪.‬‬
‫با توج‪2‬ه ب‪2‬ه تع‪2‬ریفی ک‪2‬ه از سیاس‪2‬ت جن‪2‬ایی ارائ‪2‬ه گردی‪2‬د‪ ،‬ک‪2‬امال مس‪2‬لم و‬
‫ب‪2‬د‪2‬ی‪2‬هی اس‪2‬ت ‪2‬ک‪2‬ه ‪2‬مت‪2‬ولی‪2‬ان‪ 2‬و مج‪2‬ری‪2‬ان‪ 2‬چ‪2‬ن ‪2‬ین‪ 2‬سیا‪2‬س‪2‬تی‪ 2‬زم‪2‬ان‪2‬ی در مقابل‪2‬ه‬
‫ب‪2‬ا‪ 2‬ج‪2‬ر‪2‬م و‪2 2‬پ ‪2‬یش‪2‬گی‪2‬ری ‪2‬و‪2 2 2‬مه‪2‬ار آن ‪2‬م‪2‬وف‪2‬ق خو‪2‬اهن‪2‬د ب‪2‬و‪2‬د ک‪2‬ه ‪2‬ا‪2‬ین س‪2‬یاس‪2‬ت را‬
‫ب‪2‬ر م‪2 2‬بن‪2‬ا ‪2‬و ‪2‬اس‪2‬اس ‪2‬مطالع‪2‬ا‪2‬ت‪ 2‬و یاف‪2 2‬ته‌ه‪2‬ا‪2‬ی جرم‌شن‪2‬اس‪2‬ی ت‪2‬د‪2‬وین و‪ 2‬اج‪2‬را‬
‫ن‪2‬مای‪2‬د‪2 .‬ب‪2‬ه ‪2‬عب‪2‬ارت د‪2 2‬یگ‪2‬ر ‪2‬ج‪2‬رم ‪2‬شناس‪2‬ی‪ 2‬ت‪2‬داب‪2‬ی ‪2‬ر و ا‪2‬ب‪2‬زار‪2‬ه‪2‬ای ج‪2‬زا‪2‬یی و‬
‫ت جنا‪2‬یی قر‪2‬ار ‪2‬بدهد‪.2‬‬ ‫غ‪2‬یر جز‪2‬ای‪2‬ی ‪2‬د‪2‬ر اختیا‪2‬ر سی‪2‬اس ‪2‬‬
 ‫روش تحقیق در جرم‌شناسی‬
‫تحقی‪2‬ق در لغت عب‪2‬ارت اس‪2‬ت از‪« :‬ب‪2‬ه مطلب رس‪2‬یدن و واق‪2‬ع چ‪2‬یزی را ب‪2‬ه دس‪2‬ت‬
‫آوردن»‪ .‬روش هم ب‪2‬ه معن‪2‬ای طری‪2‬ق‪ ،‬راه و روش آم‪2‬ده اس‪2‬ت‪ .‬بن‪2‬ابراین روش‬
‫تحقی‪2‬ق عب‪2‬ارت اس‪2‬ت از‪ :‬راه رس‪2‬یدن ب‪2‬ه حقیقت ام‪2‬ری‪ .‬روش علمی تحقی‪2‬ق در‬
‫اص‪2‬طالح ب‪2‬ه مجموع‪2‬ه ش‪2‬یوه ه‪2‬ا و روش‪2‬هایی گفت‪2‬ه می ش‪2‬ود ک‪2‬ه انس‪2‬ان ب‪2‬ا اس‪2‬تفاده از‬
‫آنه‪2‬ا حقیقت ام‪2‬ری را کش‪2‬ف می کن‪2‬د‪ .‬روش تحقی‪2‬ق ج‪2‬رم شناس‪2‬ی ک‪2‬ه در واق‪2‬ع ی‪2‬ک‬
‫علم تج‪2‬ربی اس‪2‬ت‪ ،‬روش‪2‬ی اس‪2‬ت تج‪2‬ربی و علمی ک‪2‬ه مبت‪2‬نی ب‪2‬ر مش‪2‬اهده وق‪2‬ایع‪،‬‬
‫ارای‪2‬ه فرض‪2‬یه و در نه‪2‬ایت آزم‪2‬ایش و تحقی‪2‬ق فرض‪2‬یه ه‪2‬ا اس‪2‬ت‪ .‬تحقی‪2‬ق در ج‪2‬رم‬
‫شناس‪2‬ی ی‪2‬ا ب‪2‬ه ص‪2‬ورت «کمی» اس‪2‬ت و ی‪2‬ا «کیفی»‪ .‬هرگ‪2‬اه بزهک‪2‬اری ب‪2‬ه عن‪2‬وان‬
‫ی‪2‬ک پدی‪2‬ده جمعی م‪2‬ورد مطالع‪2‬ه ق‪2‬رار گ‪2‬یرد‪ ،‬در این ص‪2‬ورت ب‪2‬ه منظ‪2‬ور تع‪2‬یین‬
‫تع‪2‬داد‪ ،‬ن‪2‬وع و همچ‪2‬نین نوس‪2‬انات و تغی‪2‬یرات آن در زم‪2‬ان و مک‪2‬ان از روش ه‪2‬ای‬
‫کمی و آماری استفاده می‌کنیم‪.‬‬
 ‫الف) روش کمی‪:‬‬
‫این روش آم‪2‬ار جن‪2‬ایی و س‪2‬نجش را ب‪2‬ه عن‪2‬وان وس‪2‬یله ش‪2‬ناخت تبهک‪2‬اری ب‪2‬ه ک‪2‬ار می برد‪.‬‬
‫مراد از آم‪2‬ار جن‪2‬ایی عب‪2‬ارت اس‪2‬ت از اس‪2‬تفاده از تکنیکه‪2‬ای ریاض‪2‬ی ب‪2‬ه منظ‪2‬ور ش‪2‬مارش‬
‫ن وق‪2‬ایع ‪2‬گو‪2‬ن‪2‬اگون ‪2‬م‪2‬رب‪2‬و‪2‬ط ب‪2‬ه ‪2‬ت‪2‬بهک‪2‬اری از‪2 2‬قبی‪2 2‬ل تع‪2‬دا‪2‬د ج‪2‬ر‪2‬ایم ا‪2‬رتک‪2‬ابی‪ 2،‬تع‪2‬داد‬
‫د‪2‬ر آورد ‪2‬‬
‫محکومیتها‪ ،‬تعداد متهمان و توقیف شدگان و غیره‪.‬‬
‫انواع آمار جنایی‪:‬‬
‫‪ .1‬آم‪2‬ار ظ‪2‬اهری و پولیس‪2‬ی‪ :‬تبهک‪2‬اری ظ‪2‬اهری ی‪2‬ا پولیس‪2‬ی ب‪2‬ه آن مق‪2‬دار از ج‪2‬رایم ارتک‪2‬ابی‬
‫ن ب‪2‬ه‬
‫در‪ 2‬ز‪2‬م‪2‬ان و‪ 2‬مک‪2‬ا‪2‬ن معین ‪2‬گفت‪2‬ه م‪2‬ی‌ش‪2‬و‪2‬د‪ 2‬ک‪2‬ه ‪2‬تو‪2‬س‪2‬ط م‪2‬رتک‪2‬بی‪2‬ن‪ ،‬قرب‪2‬انی‪2‬ان ‪2‬و ی‪2‬ا ‪2‬س‪2‬ایر ‪2‬ی ‪2‬‬
‫ن ع‪2‬دل‪2‬ی و قض‪2‬ای‪2‬ی اق‪2‬دام ‪2‬ب‪2‬ه کش‪2‬ف‬ ‫ف ج‪2‬رم اعالم گ‪2‬ردی‪2‬ده و ی‪2‬ا خ‪2‬و‪2‬د م‪2‬أمو‪2‬را ‪2‬‬‫م‪2‬أموران ‪2‬کش‪2 2‬‬
‫آنها نموده اند‪.‬‬
‫‪ .2‬آم‪2‬ار تبهک‪2‬اری ق‪2‬انونی و قض‪2‬ایی‪ :‬تبهک‪2‬اری ق‪2‬انونی ی‪2‬ا قض‪2‬ایی ب‪2‬ه مجموع‪2‬ه ج‪2‬رایم‬
‫ارتک‪2‬ابی در زم‪2‬ان و مک‪2‬ان معین گفت‪2‬ه می‌ش‪2‬ود ک‪2‬ه توس‪2‬ط مراج‪2‬ع ص‪2‬الحیت‌دار قض‪2‬ایی‬
‫رسیدگی و به صدور حکم محکومیت قطعی رسیده باشد‪.‬‬
‫‪ .3‬آم‪2‬ار جن‪2‬ایی س‪2‬ازمان زن‪2‬دان ه‪2‬ا‪ :‬این ن‪2‬وع آم‪2‬ار ب‪2‬ه تع‪2‬داد اف‪2‬راد ک‪2‬ه در زن‪2‬داها و س‪2‬ایر‬
‫بخشهای توقیف خانه ها بسر می برد گفته می شود‪.‬‬
 ‫اشکاالت (نواقص) آمار جنایی‬
‫‪ .1‬در آماره‪2‬ای جن‪2‬ایی همیش‪2‬ه ی‪2‬ک بخش تاری‪2‬ک تبهک‪2‬اری وج‪2‬ود دارد؛ این بخش‬
‫تاری‪2‬ک ک‪2‬ه تف‪2‬اوت بین ن‪2‬رخ ظ‪2‬اهری و واقعی ج‪2‬رم را نش‪2‬ان می‌ده‪2‬د‪ ،‬اص‪2‬طالحا‬
‫یش‪2‬ود‪ .‬پس رقم س‪2‬یاه بزهک‪2‬اری تع‪2‬داد ج‪2‬رایمی اس‪2‬ت‬ ‫«رقم س‪2‬یاه» تبهک‪2‬اری نامی‪2‬ده م ‌‬
‫که کشف نمی گردد‪.‬‬
‫‪ .2‬در کن‪2‬ار رقم س‪2‬یاه‪« ،‬رقم خاکس‪2‬تری» تبهک‪2‬اری هم وج‪2‬ود دارد‪ ،‬م‪2‬راد از رقم‬
‫خاکس‪2‬تری تبهک‪2‬اری‪ ،‬آن تع‪2‬داد ج‪2‬رایمی هس‪2‬تند ک‪2‬ه کش‪2‬ف گردیده‌ان‪2‬د‪ ،‬لیکن مرتک‪2‬بین‬
‫آنها شناسایی و دستگیر نشده‌اند‪.‬‬
‫‪ .3‬نب‪2‬ود دلی‪2‬ل ب‪2‬ر مج‪2‬رمیت‪ ،‬ف‪2‬رار م‪2‬رتکب ج‪2‬رم‪ ،‬جن‪2‬ون‪ ،‬ف‪2‬وت ی‪2‬ا خودکش‪2‬ی او‪،‬‬
‫م‪2‬رور زم‪2‬ان تعقیب‪ ،‬تع‪2‬دد ج‪2‬رم‪ ،‬عف‪2‬و عم‪2‬ومی‪ ،‬مالحظ‪2‬اتی سیاس‪2‬ی و امنی‪2‬تی و‬
‫ب‪2‬االخره اش‪2‬تباهات آم‪2‬اری از دالی‪2‬ل دیگ‪2‬ری هس‪2‬تند ک‪2‬ه نش‪2‬ان می‌دهن‪2‬د‪ ،‬آماره‪2‬ای‬
‫جنایی بیانگر تعداد واقعی جرایم ارتکابی و تعداد مجرمین نیستند‪.‬‬
 ‫تکنیکهای جدید ارزیابی تبهکاری حقیقی‬
‫ام‪2‬روزه ب‪2‬ه دلی‪2‬ل اش‪2‬کاالت آم‪2‬اری یادش‪2‬ده از تکنیکه‪2‬ای جدی‪2‬دی ب‪2‬رای ارزی‪2‬ابی‬
‫تبکاری حقیقی و رقم سیاه آن استفاده می‌کنند که مهمترین آن عبارتند از‪:‬‬
‫‪ .1‬مطالعات مبتنی بر اعترافات خود بزهکاران (‪.)self report studies‬‬
‫‪ .2‬تحقیق از قربانیان ( ‪)Criminal Victimization surveyes‬‬
‫‪ .3‬تحقیق و پرس و جو از محکومان‪.‬‬
‫یت‪2‬وان‬
‫با اس‪2‬تفاده از تیکنی‪2‬ک ه‪2‬ای آم‪2‬اری و سنجش‪2‬ی متع‪2‬دد مرب‪2‬وط ب‪2‬ه تبهک‪2‬اری م ‌‬
‫نه‪2‬ای مختل‪2‬ف پی ب‪2‬رده و تح‪2‬ول‬ ‫نه‪2‬ا و مکا ‌‬‫ب‪2‬ه نوس‪2‬انات و تح‪2‬والت آن در زما ‌‬
‫بزهکاری در آینده را پیش‌بینی نمود‪.‬‬
‫قاب‪2‬ل ی‪2‬ادآوری اس‪2‬ت ک‪2‬ه تکنی‪2‬ک ه‪2‬ای آم‪2‬اری ب‪2‬اوجود فوای‪2‬د ی‪2‬اد ش‪2‬ده ق‪2‬ادر ب‪2‬ه ش‪2‬ناخت‬
‫پدی‪2‬ده مجرمان‪2‬ه ب‪2‬ه عن‪2‬وان ی‪2‬ک پدی‪2‬ده ف‪2‬ردی ک‪2‬ه مس‪2‬تلزم ش‪2‬ناخت خ‪2‬ود مج‪2‬رمین و‬
‫قربانی‪2‬ان آن اس‪2‬ت‪ ،‬نیس‪2‬تند‪ .‬ب‪2‬دین منظ‪2‬ور ب‪2‬ه ی‪2‬ک سلس‪2‬له مطالع‪2‬ات و تحقیق‪2‬ات‬
‫«کیفی» جهت ش‪2‬ناخت شخص‪2‬یت مج‪2‬رمین و قربانی‪2‬ان و اوض‪2‬اع و اح‪2‬وال‬
‫پیرامون آنها نیاز است‪.‬‬
 ‫ب) روش کیفی‬
‫مهمترین روش کیفی جمع آوری اطالعات عبارتند از‪:‬‬
‫‪ .1‬روش مطالع‪2‬ات م‪2‬وردی (‪ )Case study‬ک‪2‬ه مبت‪2‬نی اس‪2‬ت ب‪2‬ر مش‪2‬اهده و‬
‫معاین‪2‬ات منظم مج‪2‬رمین و شناس‪2‬ایی عمی‪2‬ق شخص‪2‬یت آن‪2‬ان از طری‪2‬ق انج‪2‬ام‬
‫معاین‪2‬ات ب‪2‬الینی (کلی‪2‬نیکی) مختل‪2‬ف از قبی‪2‬ل آزم‪2‬ایش ط‪2‬بی‪ ،‬آس‪2‬یب ش‪2‬ناختی‪،‬‬
‫روانی‪.‬‬
‫‪ .2‬روش مصاحبه (‪.)Interview‬‬
‫‪ .3‬روش مطالعه پیگیر در زمان (‪.)follow up study‬‬
‫‪ .4‬بررسی زندگینامه جنایتکاران یا بررسی ادوار زندگی جنایی‪.‬‬
‫‪ .5‬روش تحلیل محتوای حکم یا قانون که مربوط به جرم شناسی حقوقی است‪.‬‬
 ‫تقسمات جرم‌شناسی‬
‫یت‪2‬ون ب‪2‬ر مبن‪2‬ا و اس‪2‬اس موض‪2‬وعات م‪2‬ورد مطالع‪2‬ه و همچ‪2‬نین‪،‬‬
‫جرم‌شناس‪2‬ی را م ‌‬
‫ن‪2‬وع جه‪2‬ان بی‪2‬نی و ای‪2‬دئولوژی جرم‌شناس‪2‬ان‪ ،‬ب‪2‬ه جرم‌شناس‪2‬ی نظ‪2‬ری و ک‪2‬اربردی‬
‫از ی‪2‬ک ط‪2‬رف و جرم‌شناس‪2‬ی ق‪2‬دیم و جرم‌شناس‪2‬ی جدی‪2‬د از ط‪2‬رف دیگ‪2‬ر تقس‪2‬یم‬
‫بندی نمود‪.‬‬
‫(‪Theoretical‬‬ ‫نظری‬ ‫جرم‌شناسی‬ ‫اول)‬
‫‪)Criminology‬‬
‫جرم‌شناس‪2‬ی نظ‪2‬ری ش‪2‬اخه‌ای از جرم‌شناس‪2‬ی اس‪2‬ت ک‪2‬ه موض‪2‬وع آن بررس‪2‬ی‬
‫عوامل و فرایندهای عمل جنایی در قالب تئوری است‪.‬‬
‫جرم‌شناس‪2‬ی نظ‪2‬ری خ‪2‬ود ب‪2‬ه دو ش‪2‬اخه کالن (‪ )Macro_Criminology‬و خ‪2‬رد‬
‫(‪ )Micro_Criminology‬تقسیم می‌شود‪:‬‬
‫موض‪2‬وع جرم‌شناس‪2‬ی کالن تبهک‪2‬اری ب‪2‬ه عن‪2‬وان ی‪2‬ک پدی‪2‬ده جمعی (مجموع‪2‬ه‬
‫ج‪2‬رایم ارتک‪2‬ابی در زم‪2‬ان و مک‪2‬ان معین) اس‪2‬ت‪ .‬در این رش‪2‬ته از جرم‌شناس‪2‬ی‬
‫تع‪2‬داد و ن‪2‬وع ج‪2‬رم و همچ‪2‬نین نوس‪2‬انات و تغی‪2‬یرات آن در زمانه‪2‬ا و مکانه‪2‬ای‬
‫مختلف با استفاده از روشهای آماری مورد مطالعه قرار می‌گیرد‪.‬‬
‫در حالیک‪2‬ه در جرم‌شناس‪2‬ی خ‪2‬رد‪ ،‬ج‪2‬رم ب‪2‬ه عن‪2‬وان ی‪2‬ک پدی‪2‬ده ف‪2‬ردی ک‪2‬ه در پی‪2‬دایش‬
‫آن ف‪2‬رد نقش اساس‪2‬ی دارد‪ ،‬م‪2‬ورد بررس‪2‬ی ق‪2‬رار می‌گ‪2‬یرد‪ .‬در این رش‪2‬ته از‬
‫جرم‌شناس‪2‬ی ع‪2‬واملی ک‪2‬ه مرب‪2‬وط ب‪2‬ه شخص‪2‬یت م‪2‬رتکب و ی‪2‬ا وض‪2‬عیت پیش از‬
‫وقوع عمل و یا هر دو هستند‪ ،‬مورد مطالعه قرار می‌گیرد‪.‬‬
 ‫دوم) جرم‌شناسی کاربردی‬
‫کاربرد مطالع‪2‬ات جرم‌شناس‪2‬ی در عم‪2‬ل (نس‪2‬بت ب‪2‬ه ج‪2‬رم‪ ،‬مج‪2‬رم و نظ‪2‬ام ع‪2‬دالت‬
‫ج‪2‬زایی) را جرم‌شناس‪2‬ی ک‪2‬اربردی می‌گوین‪2‬د‪ .‬جرم‌شناس‪2‬ی ک‪2‬اربردی خواه‪2‬ان‬
‫پیش‪2‬رفت جرم‌شناس‪2‬ی نیس‪2‬ت بلک‪2‬ه بیش‪2‬تر ب‪2‬ه ح‪2‬ل مش‪2‬کالت واقعی و اساس‪2‬ی نظ‪2‬یر‬
‫اص‪2‬الح و درم‪2‬ان مج‪2‬رمین‪ ،‬ک‪2‬اهش تک‪2‬رار ج‪2‬رم و پیش‪2‬گیری از وق‪2‬وع ج‪2‬رم تأکی‪2‬د‬
‫می‌کن‪2‬د‪ .‬این رش‪2‬ته از جرم‌شناس‪2‬ی س‪2‬عی می‌کن‪2‬د ب‪2‬ا اس‪2‬تفاده از معلوم‪2‬ات‬
‫جرم‌شناس‪2‬ی نظ‪2‬ری‪ ،‬به‪2‬ترین روش‪2‬ها را ب‪2‬رای اص‪2‬الح و طب‪2‬ابت مج‪2‬رمین و‬
‫قربانیان جرم‪ ،‬پیشگیری از جرم و اصالح حقوق جزا ارائه دهد‪.‬‬
‫جرم شناس‪2‬ی ک‪2‬اربردی خ‪2‬ود ب‪2‬ه س‪2‬ه ش‪2‬اخه یع‪2‬نی جرم‌شناس‪2‬ی پیش‪2‬گیری‪،‬‬
‫جرم‌شناسی بالینی و جرم‌شناسی حقوقی تقسیم می‌شود‪.‬‬
 ‫الف) جرم‌شناسی پیشگیری‬
‫موض‪2‬وع بحث جرم‌شناس‪2‬ی پیش‪2‬گیری‪ ،‬مطالع‪2‬ه وس‪2‬ایل و اق‪2‬دامات پیش‪2‬گیرانه غ‪2‬یر‬
‫جزایی بخاطر پیشگیری از است‪.‬‬
‫انریک‪2‬و ف‪2‬ری ب‪2‬ا ارائ‪2‬ه ی‪2‬ک برنام‪2‬ه وس‪2‬یع اق‪2‬دامات پیش‪2‬گیری بن‪2‬ام «ب‪2‬دیل‌های ج‪2‬زا»‬
‫و اعالم اینک‪2‬ه جزاه‪2‬ا فاق‪2‬د آث‪2‬ار بازدارن‪2‬دگی عم‪2‬ومی هس‪2‬تند‪ ،‬جرم‌شناس‪2‬ی‬
‫پیشگیری را اساس گزاری کرد‪.‬‬
‫بطور کلی اقدامات پیشگیرانه در این رشته دارای خصوصیات ذیل است‪:‬‬
‫اول‪ :‬این اقدامات فاقد جنبه جزایی هستند‪.‬‬
‫یش‪2‬وند‪ ،‬ب‪2‬رخالف‬ ‫دوم‪2‬ا‪ :‬این اق‪2‬دامات جنب‪2‬ه کنش‪2‬ی دارن‪2‬د و قب‪2‬ل از ج‪2‬رم اعم‪2‬ال م ‌‬
‫جزاها که جنبه واکنشی دارند‪.‬‬
‫سوما‪ :‬این اقدامات جنبه عمومی و اجتماعی دارند و نه فردی‪.‬‬
‫ب) جرم‌شناس‪77‬ی ب‪77‬الینی (‪)Clinical Criminology‬‬

‫جرم‌شناس‪2‬ی ب‪2‬الینی انس‪2‬ان ه‪2‬ای مج‪2‬رم را ب‪2‬ه‬

‫منظ‪2‬ور ی‪2‬افتن به‪2‬ترین راه حل‌ه‪2‬ا جهت اص‪2‬الح و‬
‫درم‪2‬ان آن‪2‬ان و جلوگ‪2‬یری از تک‪2‬رار ج‪2‬رم م‪2‬ورد‬
‫مطالع‪2‬ه و بررس‪2‬ی ق‪2‬رار می‌ده‪2‬د‪ .‬نگ‪2‬اه جرم‌شناس‪2‬ی‬
‫ب‪2‬الینی ب‪2‬ه بزهک‪2‬ار نگ‪2‬اه ط‪2‬بیب ب‪2‬ه م‪2‬ریض اس‪2‬ت ک‪2‬ه‬
‫پس از معاینات‪ ،‬دوسیه تشکیل میدهد‪.‬‬
 ‫مراحل جرم شناسی بالینی قرار ذیل است‪:‬‬

‫مرحل‪7‬ه اول؛ مطالع‪7‬ه شخص‪7‬یت ف‪7‬رد مج‪7‬رم (تش‪7‬کیل پرون‪7‬ده شخص‪7‬یت)‪ :‬در‬
‫جرم‌شناس‪2‬ی ب‪2‬الینی ب‪2‬ا اس‪2‬تفاده از تحقیق‌ه‪2‬ای اجتم‪2‬اعی (در خص‪2‬وص خ‪2‬انواده‪،‬‬
‫س‪2‬وا‪2‬بق تحص‪2‬یلی مج‪2‬رم ‪ )2‬و آ ‪2‬زم‪2‬ایش ط‪2‬بی‪ ،‬ر‪2‬وانی ب‪2‬ه ‪«2‬معاین‪2‬ه ‪2‬و بر ‪2‬رس‪2‬ی شخ‪2‬ص‪2‬یت‬
‫مج‪2‬رم» می‌پ‪2‬ردازد و در کن‪2‬ار دوس‪2‬یه ج‪2‬زایی پرون‪2‬ده شخص‪2‬یت ب‪2‬رای او تش‪2‬کیل‬
‫می‌دهد‪.‬‬
‫مرحل‪7‬ه دوم؛ تش‪7‬خیص علت‪ :‬ب‪2‬ر اس‪2‬اس اطالع‪2‬ات موج‪2‬ود ب‪2‬ه تش‪2‬خیص علت‬
‫ب ‪2‬یم‪2‬اری (‪2‬ج‪2‬رم) ا‪2‬ق‪2‬دام نم‪2‬و‪2‬ده و مش‪2‬خ‪2‬ص م‪2‬ی‌کن‪2‬د ‪2‬ک‪2‬ه ا‪2‬رتک‪2‬اب ‪2‬ج‪2‬رم نا‪2‬ش‪2‬ی ‪2‬از چ‪2‬ه‬
‫عواملی بوده است‪.‬‬
‫مرحل‪7‬ه س‪7‬وم؛ ارائ‪7‬ه راه ح‪7‬ل‪ :‬جرم‌شناس‪2‬ی ب‪2‬الینی ب‪2‬ه ارائ‪2‬ه به‪2‬ترین راه حله‪2‬ای‬
‫اصالح و درمان و پیشگیری از تکرار جرم می‌پردازد‪.‬‬
‫مرحل‪7‬ه چه‪7‬ارم؛ اج‪7‬رای راه ح‪7‬ل بررس‪7‬ی واکنش‪ :‬مقام‪2‬ات ص‪2‬الحیتدار دول‪2‬تی ب‪2‬ه‬
‫انتخ‪2‬اب و اج‪2‬رای راهکاره‪2‬ا و در نه‪2‬ایت بررس‪2‬ی واکنش مج‪2‬رم نس‪2‬بت ب‪2‬ه این راه‬
‫حلها می‌پردازند‪.‬‬
 ‫ج) جرم‌شناسی حقوقی‬
‫جرم‌شناس‪2‬ی حق‪2‬وقی ب‪2‬ه بررس‪2‬ی انتق‪2‬ادی و جرم‌ش‪2‬ناختی ق‪2‬وانین ج‪2‬زایی‪ ،‬نهاده‪2‬ا و‬
‫یپ‪2‬ردازد ت‪2‬ا بتوان‪2‬د به‪2‬ترین راه‌حل‌ه‪2‬ا را ب‪2‬ه منظ‪2‬ور‬ ‫ارگانه‪2‬ای ع‪2‬دلی و قض‪2‬ایی م ‌‬
‫اص‪2‬الح آنه‪2‬ا و ن‪2‬یز پیش‪2‬رفت نظ‪2‬ام ع‪2‬دالت ج‪2‬زایی ارائ‪2‬ه ده‪2‬د‪ .‬ب‪2‬رای مث‪2‬ال بررس‪2‬ی‬
‫این مس‪2‬أله ک‪2‬ه ت‪2‬ا چ‪2‬ه ان‪2‬دازه ق‪2‬وانین و مق‪2‬ررات و نهاده‪2‬ای ج‪2‬زایی از جمل‪2‬ه‬
‫پ‪2‬ولیس‪ ،‬س‪2‬ارنوالی و مح‪2‬اکم و س‪2‬ازمان زن‪2‬دانها می‌توانن‪2‬د ج‪2‬رم‌زا باش‪2‬د و ی‪2‬ا اینک‪2‬ه‬
‫ض‪2‬مانت اجراه‪2‬ای ج‪2‬زایی ت‪2‬ا چ‪2‬ه ح‪2‬د از ارزش و اعتب‪2‬ار علمی برخ‪2‬وردار هس‪2‬تند‬
‫و ت‪2‬ا چ‪2‬ه ان‪2‬دازه می‌توانن‪2‬د وظ‪2‬ایف ارع‪2‬اب (پیش‪2‬گیری عم‪2‬ومی و خصوص‪2‬ی) و‬
‫س‪2‬ازگاری مج‪2‬دد اجتم‪2‬اعی را ک‪2‬ه ب‪2‬رای آنه‪2‬ا در نظ‪2‬ر گرفت‪2‬ه ش‪2‬ده‪ ،‬اج‪2‬را نماین‪2‬د‪،‬‬
‫موضوع جرم‌شناسی حقوقی است‪.‬‬
 ‫سوم) جرم‌شناسی سنتی یا کالسیک‬

‫جرم‌شناس‪2‬ی س‪2‬نتی ی‪2‬ا کالس‪2‬یک ریش‪2‬ه در افک‪2‬ار و عقای‪2‬د بنیانگ‪2‬ذاران مکتب تحققی‬
‫(لمبروزو‪ ،‬انریکوفری‪ ،‬گاروفالو) دارد‪.‬‬
‫جرم‌شناس‪2‬ی س‪2‬نتی رفت‪2‬ار مجرمان‪2‬ه را رفت‪2‬اری اساس‪2‬ا متف‪2‬اوت ب‪2‬ا رفتاره‪2‬ای غ‪2‬یر‬
‫یپ‪2‬ذیرد و از‬
‫مجرمان‪2‬ه در نظ‪2‬ر گرفت‪2‬ه و حق‪2‬وق ج‪2‬زایی و تع‪2‬اریف ق‪2‬انونی ج‪2‬رم را م ‌‬
‫مطالع‪2‬ه فراین‪2‬دهای اجتم‪2‬اعی وض‪2‬ع ق‪2‬وانین ج‪2‬زایی و تح‪2‬ول آنه‪2‬ا توج‪2‬ه ن‪2‬دارد‪ .‬این‬
‫ن‪2‬وع جرم‌شناس‪2‬ی در واق‪2‬ع ی‪2‬ک جرم‌شناس‪2‬ی علت ش‪2‬ناختی ب‪2‬وده و عوام‪2‬ل محیطی و‬
‫روانی و ی‪2‬ا اجتم‪2‬اعی ج‪2‬رم را م‪2‬ورد مطالع‪2‬ه ق‪2‬رار می‌ده‪2‬د‪ .‬از نظ‪2‬ر این علم‪2‬ا‪ ،‬ج‪2‬رم‬
‫ی‪2‬ک ن‪2‬وع ناس‪2‬ازگاری ناش‪2‬ی از اختالالت محیطی ـ روانی اس‪2‬ت و مج‪2‬رم بای‪2‬د‬
‫م‪2‬ورد اص‪2‬الح و درم‪2‬ان ق‪2‬رار گ‪2‬یرد؛ مج‪2‬رمین از دی‪2‬دگاه آن‪2‬ان‪ ،‬ی‪2‬ک گ‪2‬روه اقلیت از‬
‫انس‪2‬انهای م‪2‬ریض‪ ،‬غ‪2‬یراخالقی و منح‪2‬رف و تکام‪2‬ل نیافت‪2‬ه جامع‪2‬ه هس‪2‬تند‪ .‬این ن‪2‬وع‬
‫جرم‌شناس‪2‬ی ب‪2‬ر اهمیت مج‪2‬ازات و اق‪2‬دامات ت‪2‬أمینی و درم‪2‬انی ب‪2‬ه عن‪2‬وان وس‪2‬یله‌ای‬
‫ب‪2‬رای ارع‪2‬اب‪ ،‬س‪2‬لب ص‪2‬الحیت از مج‪2‬رمین‪ ،‬اص‪2‬الح و درم‪2‬ان و جلوگ‪2‬یری از‬
‫تکرار جرم تأکید می‌کند‪.‬‬
 ‫چه‪7‬ارم) جرم‌شناس‪7‬ی جدی‪7‬د (جرم‌شناس‪7‬ی واکنش اجتماعی)‬

‫جرم‌شناس‪2‬ی جدی‪2‬د از س‪2‬ال ‪ 1960‬نخس‪2‬ت در آمریک‪2‬ای ش‪2‬مالی و س‪2‬پس در ق‪2‬اره‬

‫اروپ‪2‬ا مط‪2‬رح گردی‪2‬ده اس‪2‬ت‪ .‬ش‪2‬عارمعروف پ‪2‬یروان این ج‪2‬رم شناس‪2‬ی این اس‪2‬ت ک‪2‬ه‬
‫«این انح‪7‬راف نیس‪7‬ت ک‪7‬ه منج‪7‬ر ب‪7‬ه عکس‌العم‪7‬ل اجتم‪7‬اعی می‌ش‪7‬ود بلک‪7‬ه این‬
‫واکنش اجتم‪7‬اعی (بازرس‪7‬ی اجتم‪7‬اعی) اس‪7‬ت ک‪7‬ه منج‪7‬ر ب‪7‬ه انح‪7‬راف می‌ش‪7‬ود»‪ .‬از‬
‫نظ‪2‬ر این جرم‌شناس‪2‬ان «انح‪2‬راف ی‪2‬ا کج‪2‬روی نتیج‪2‬ه ک‪2‬اربرد هنجاره‪2‬ا و جزاه‪2‬ا ب‪2‬ه‬
‫وس‪2‬یله دیگ‪2‬ران در ب‪2‬اره متخل‪2‬ف اس‪2‬ت»‪ .‬موض‪2‬وع اص‪2‬لی این ن‪2‬وع جرم‌شناس‪2‬ی‬
‫تجزی‪2‬ه و تحلی‪2‬ل جرم‌ش‪2‬ناختی نهاده‪2‬ا و تاسیس‪2‬ات مختل‪2‬ف کن‪2‬ترل رس‪2‬می و دول‪2‬تی‬
‫جرم (قانونگذاری‪ ،‬پولیس‪ ،‬سارنوالی‪ ،‬محاکم و زندانها) است‪.‬‬
‫بدین ت‪2‬رتیب این ن‪2‬وع جرم‌شناس‪2‬ی کارکرده‪2‬ای پ‪2‬ولیس‪ ،‬ث‪2‬ارنوالی‪ ،‬مح‪2‬اکم و‬
‫عکس‌العم‪2‬ل قرب‪2‬انی ج‪2‬رم‪ ،‬اطرافی‪2‬ان و وس‪2‬ایل ارتب‪2‬اط جمعی را ب‪2‬ه منظ‪2‬ور نش‪2‬ان‬
‫دادن این نکت‪2‬ه ک‪2‬ه «چگون‪2‬ه ع‪2‬دالت ج‪2‬زایی تبهک‪2‬اری می‌آفرین‪2‬د» م‪2‬ورد مطالع‪2‬ه‬
‫قرار می‌دهد‪.‬‬
‫جرم‌شناس‪2‬ی جدی‪2‬د خ‪2‬ود ش‪2‬اخه‌های مختلفی دارد ک‪2‬ه عب‪2‬ارت اس‪2‬ت از‪« :‬جرم‌شناس‪2‬ی‬
‫تع‪2‬امل‌گرا ی‪2‬ا ب‪2‬ر چس‪2‬ب زنی»‪« ،‬جرم‌شناس‪2‬ی س‪2‬ازمانی»‪« ،‬جرم‌شناس‪2‬ی انتق‪2‬ادی» و‬
‫«جرم‌شناسی بزه‌دیده شناسی» که ذیال به بررسی اجمال آنها می‌پردازیم‪.‬‬
‫‪ .1‬جرم‌شناسی تعامل گرا (‪)Interactionist Criminology‬‬
‫این ن‪2‬وع جر‌شناس‪2‬ی ب‪2‬ه مطالع‪2‬ه تعامله‪2‬ا ی‪2‬ا کنش‪2‬های متقاب‪2‬ل موج‪2‬ود می‪2‬ان ف‪2‬رد و جامع‪2‬ه‬
‫می‌پ‪2‬ردازد و معتق‪2‬د اس‪2‬ت ک‪2‬ه جامع‪2‬ه در رفت‪2‬ار اف‪2‬راد نقش مهم و قطعی دارد‪.‬‬
‫یگ‪2‬ردد؛ از‬ ‫رفتاره‪2‬ای اف‪2‬راد جامع‪2‬ه و نه‪2‬اد ه‪2‬ای ع‪2‬دلی ب‪2‬اعث پدی‪2‬ده برچس‪2‬ب زنی م ‌‬
‫نظ‪2‬ر جرم‌شناس‪2‬ان تع‪2‬امل‌گرا‪ ،‬نظ‪2‬ام ع‪2‬دالت ج‪2‬زایی و عملک‪2‬رد آن ب‪2‬اعث ایج‪2‬اد ان‪2‬گ‬
‫اجتم‪2‬اعی و برچس‪2‬ب مج‪2‬رمیت اس‪2‬ت و پ‪2‬ولیس و ث‪2‬ارنوالی و زن‪2‬دانها هری‪2‬ک ب‪2‬ه نوب‪2‬ه‬
‫یش‪2‬وند‪ .‬وق‪2‬تی مج‪2‬رم برچس‪2‬ب‬ ‫خ‪2‬ود از عوام‪2‬ل لکه‌دار ک‪2‬ردن اجتم‪2‬اعی محس‪2‬وب م ‌‬
‫یخ‪2‬ورد‪ ،‬از رفت‪2‬ار منحرفان‪2‬ه خ‪2‬ود ب‪2‬ه عن‪2‬وان ی‪2‬ک وس‪2‬یله دف‪2‬اع و ته‪2‬اجم علی‪2‬ه‬ ‫م‌‬
‫پیام‪2‬دهایی ک‪2‬ه واکنش اجتم‪2‬اعی علی‪2‬ه او ایج‪2‬اد ک‪2‬رده اس‪2‬تفاده نمای‪2‬د‪ .‬بن‪2‬اء انح‪2‬راف‬
‫ثانوی‪2‬ه (تک‪2‬رار ج‪2‬رم) ب‪2‬ر مج‪2‬رمیت اولی‪2‬ه مس‪2‬لط ش‪2‬ده و مج‪2‬رم ه‪2‬ویت اجتم‪2‬اعی ی‪2‬ک‬
‫منحرف را می‌پذیرد‪.‬‬
 ‫‪ . 2‬جرم‌شناسی سازمانی (‪)Organizational Criminology‬‬
‫جرم‌شناس‪2‬ی س‪2‬ازمانی ی‪2‬ا تش‪2‬کیالتی‪ ،‬ی‪2‬ک دی‪2‬دگاه ف‪2‬نی و مس‪2‬لکی اس‪2‬ت‬
‫ک‪2‬ه ب‪2‬ه بررس‪2‬ی و تع‪2‬یین ک‪2‬ارایی اج‪2‬رای ق‪2‬انون‪ ،‬ع‪2‬دالت ج‪2‬زایی‪،‬‬
‫ان‪2‬واع عکس‌العم‪2‬ل اجتم‪2‬اعی علی‪2‬ه ج‪2‬رم و ح‪2‬تی وض‪2‬ع ق‪2‬انون ج‪2‬زا‬
‫می‌پ‪2‬ردازد و ه‪2‬دف اص‪2‬لی آن ب‪2‬ر ق‪2‬راری تناس‪2‬ب می‪2‬ان بودج‪2‬ه ع‪2‬دالت‬
‫جزایی و قیمت بزهکاری (خسارت ناشی از جرم) است‪.‬‬
‫این ن‪2‬وع جرم‌شناس‪2‬ی در س‪2‬ال ‪ 1963‬نخس‪2‬ت در آمریک‪2‬ای ش‪2‬مالی و‬
‫س‪2‬پس در اروپ‪2‬ای غ‪2‬ربی پ‪2‬یرامون بررس‪2‬ی موض‪2‬وعاتی چ‪2‬ون‬
‫ک‪2‬اربرد ق‪2‬انون کیف‪2‬ری و اداره ع‪2‬دالت ج‪2‬زایی‪ ،‬پ‪2‬ولیس‪ ،‬س‪2‬ازمانهای‬
‫تعقیب کنن‪2‬ده‪ ،‬مراج‪2‬ع قض‪2‬ایی‪ ،‬نهاده‪2‬ای زن‪2‬دانبانی و ب‪2‬ازپروری‪،‬‬
‫شکل گرفته است‪.‬‬
 ‫‪ . 4‬جرم‌شناسی انتقادی یا اصولی یا رادیکال‬
‫در س‪2‬الهای ‪ 1972‬و ‪ 1973‬س‪2‬ه نف‪2‬ر از جرم‌شناس‪2‬ان انگلیس‪2‬ی ب‪2‬ه نامه‪2‬ای ت‪2‬ایلور‬
‫(‪ ،)Tylor‬والت‪2‬ون (‪ )Walton‬و یون‪2‬گ (‪ )Young‬ب‪2‬ا انتش‪2‬ار دو کت‪2‬اب «جرمشناس‪2‬ی‬
‫جدی‪2‬د» و ‪«2‬جرم‌شناس‪2‬ی انتق‪2‬ادی»‪ 2‬از جر‪2‬م‌شناس‪2‬ی س‪2‬نتی و ‪2‬لی‪2‬بر‪2‬ال انتق‪2‬ا‪2‬د ک‪2‬رده و ‪2‬از‬
‫ل _ مارک‪2‬س‪2‬یس دف‪2‬اع‪ 2‬کر‪2‬دن‪2‬د‪2 .‬آن‪2‬ه‪2‬ا ما‪2‬نن‪2‬د مک‪2‬ت‪2‬ب‬ ‫م‪2‬وض‪2‬و‪2‬ع جر‪2‬م‌شنا‪2‬س‪2‬ان راد‪2‬یک‪2‬ا ‪2‬‬
‫سوسی‪2‬الیس‪2‬ت معت‪2‬قدن‪2‬د ک‪2‬ه ‪2‬نظا‪2‬مه‪2‬ا‪2‬ی س‪2‬ر‪2‬مای ‪2‬ه د‪2‬اری ‪ ،2‬نامش‪2‬روع ه‪2‬س‪2‬تند چ‪2‬راک‪2‬ه‪2 :‬او‪2‬ال‪ ،‬در‬
‫این ‪2‬نظامه‪2‬ا طبق‪2‬ات ‪2‬فق‪2‬یر ج‪2‬ام‪2‬ع‪2‬ه ‪2‬در‪ 2‬ش‪2‬کل ‪2‬گ‪2‬یری ق‪2‬د‪2‬رت ‪2‬و ب‪2‬س‪2‬ت‪2‬ن ‪2‬ق‪2‬رار ‪2‬دا‪2‬د اج‪2‬تم‪2‬ا‪2‬عی‬
‫ن ‪2‬نظامه‪2‬ا‪ 2‬دولت‪ 2‬و‪ 2‬حک‪2‬ومت ‪2‬ا‪2‬ز ح‪2‬ق‪2‬وق ‪2‬ج‪2‬زا ‪2‬ب‪2‬ه ح‪2‬ی‪2‬ث وس‪2‬ی‪2‬له‬ ‫ن‪2‬قش‪2‬ی‪2 2‬ندارن‪2 2‬د ‪2‬؛ ثانی‪2‬ا‪ ،2 2‬در ای‪2 2‬‬
‫ح‪2‬ف‪2‬ظ م‪2‬ن‪2‬افع‪ 2‬طب‪2‬ق‪2‬ات ‪2‬ثر‪2‬و‪2‬تمن‪2 2‬د ‪2‬جامع‪2‬ه ‪2‬اس‪2‬تفاده ‪2‬م‪2‬ی‌ک‪2‬ن‪2‬د ‪ .2‬ج‪2‬ر ‪2‬م و ‪2‬ج‪2‬نای‪2‬ا‪2‬ت د‪2‬ر ای‪2‬ن ‪2‬جوا‪2‬م‪2‬ع‪2‬‬
‫ی است‪.‬‬ ‫یک ن‪2‬وع و‪2‬اکن‪2‬ش ع‪2‬لیه ‪2‬بی‌عدا‪2‬لت‪2‬ی‌ها و‪ 2‬ناب‪2‬رابری‌های اجتماعی‪ 2‬و اقتص‪2‬اد ‪2‬‬
‫جرم‌شناس‪2‬ی بای‪2‬د در جهت لغ‪2‬و این نابرابریه‪2‬ا و تغی‪2‬یر نظامه‪2‬ای س‪2‬رمایه داری و‬
‫برق‪2‬راری مس‪2‬اوات تالش کن‪2‬د و در اعم‪2‬ال خش‪2‬ونت علی‪2‬ه نظ‪2‬ام ج‪2‬زایی موج‪2‬ود فعاالن‪2‬ه‬
‫مش‪2‬ارکت‪ 2‬نم‪2‬ای‪2‬د ت‪2‬ا اعم‪2‬الی‪ 2‬چ‪2‬ون ‪2‬امپری‪2‬الیس‪2‬م‪ ،‬اس‪2‬تعم‪2‬ار‪ ،‬ن‪2‬ژادپرس‪2‬تی‪ ،‬س‪2‬رما‪2‬یه دا‪2‬ری‪،‬‬
‫و‪ ... 2‬ص‪2‬ریحا ج‪2‬رم ش‪2‬نا‪2‬خ‪2‬ته ‪2‬ش‪2‬و ‪2‬د و ا‪2‬عم‪2‬الی چ‪2‬و‪2‬ن س‪2‬رق‪2‬ت ‪2 ،2‬اس‪2‬تع‪2‬مال ‪2‬م‪2‬واد مخ‪2‬در و‬
‫غیره از جمع جنایات برطرف شود‪.‬‬
 ‫‪ . 4‬جرم‌شناسی بزه‌دیده شناختی (‪)Victimological Criminology‬‬
‫بزه‌دی‪2‬ده شناس‪2‬ی ب‪2‬ا ه‪2‬دف تب‪2‬یین و تحلی‪2‬ل نقش و س‪2‬هم بزه‌دی‪2‬ده در تکمی‪2‬ل ج‪2‬رم و‬
‫رابطه‌اش ب‪2‬ا بزهک‪2‬ار پ‪2‬ا ب‪2‬ه عرص‪2‬ه عل‪2‬وم جن‪2‬ایی گذاش‪2‬ت‪ .‬اعتق‪2‬اد دارد ک‪2‬ه ب‪2‬ه قرب‪2‬انی‬
‫یش‪2‬ود‪ ،‬بلک‪2‬ه ب‪2‬ه‬‫مس‪2‬تقیم ج‪2‬رم ب‪2‬ه عن‪2‬وان انس‪2‬ان ک‪2‬امال بی‌گن‪2‬اه و بی تقص‪2‬یر نگ‪2‬اه نم ‌‬
‫عن‪2‬وان ف‪2‬ردی ک‪2‬ه می‌توان‪2‬د ب‪2‬ا اعم‪2‬ال و رفت‪2‬ار خ‪2‬ود س‪2‬بب جن‪2‬ایت علی‪2‬ه خ‪2‬ود را توس‪2‬ط‬
‫ش‪2‬خص دیگ‪2‬ر ف‪2‬راهم آورد؛ از ط‪2‬رف دیگ‪2‬ر ب‪2‬ر اس‪2‬اس این اطالع‪2‬ات‪ ،‬ج‪2‬رم اک‪2‬ثرا‬
‫حاصل یک نوع رابطه قبلی بین بزهکار و بزه‌دیده است‪ ،‬دیده می‌شود‪.‬‬
‫هدف این ش‪2‬اخه این اس‪2‬ت ک‪2‬ه ب‪2‬ا مطالع‪2‬ه شخص‪2‬یت و وض‪2‬عیت قربانی‪2‬ان ب‪2‬ه عن‪2‬وان‬
‫ی‪2‬ک از عناص‪2‬ر اوض‪2‬اع و اح‪2‬وال پیش جن‪2‬ایی (‪ )Precriminal situation‬ب‪2‬رای‬
‫تق‪2‬ویت و ایمن س‪2‬ازی آن‪2‬ان ب‪2‬ه عن‪2‬وان آماجه‪2‬ا و س‪2‬یل‌های ج‪2‬رم (‪Target‬‬
‫‪ )Hardening‬ت‪2‬دابیر و اق‪2‬دامات پیش‪2‬گیرانه الزم را ب‪2‬ه عم‪2‬ل آورد و ب‪2‬ه مقام‪2‬ات‬
‫تقنی‪2‬نی‪ ،‬قض‪2‬ایی و اج‪2‬رایی توص‪2‬یه کن‪2‬د ت‪2‬ا در فراین‪2‬د اج‪2‬رای ع‪2‬دالت ج‪2‬زایی جایگ‪2‬اه و‬
‫نقش قربانی و درجه تقصیر وی را در نظر بگیرند‪.‬‬
 ‫اصول و مفاهیم کلی جرم‌شناسی‬
‫در مطالع‪2‬ات و تحقیق‪2‬ات جرم‌شناس‪2‬ی هم‪2‬واره از ی‪2‬ک سلس‪2‬له اص‪2‬ول کلی مث‪2‬ل «علت»‪،‬‬
‫«انگ‪2‬یزه»‪2« ،‬ش‪2‬رط»‪« ،‬ع‪2‬ام‪2‬ل»‪ ،‬و ی‪2‬ک سلس‪2‬له‪ 2‬مف‪2‬اه‪2‬یمی م‪2‬انن‪2‬د«تبهک‪2‬ا‪2‬ری»‪2« ،‬ن‪2‬رخ‬
‫تب‪2‬هک‪2‬اری» ‪2‬و‪« 2‬مهار ت‪2‬ب‪2‬هکاری»‪2 2‬استفاده‪ 2‬م‪2‬ی‌شود ک‪2‬ه‪ 2‬نیا‪2‬زم‪2‬ند برر‪2‬سی و‪ 2‬ت‪2‬وض‪2‬یح اس‪2‬ت‪.‬‬
‫اول) مفهوم علت‪:‬‬
‫علت ام‪2‬ری اس‪2‬ت ک‪2‬ه از وج‪2‬ود آن وج‪2‬ود معل‪2‬ول (ج‪2‬رم) و نب‪2‬ود آن نب‪2‬ود معل‪2‬ول الزم‬
‫می‌آی‪2‬د‪ .‬در‪ 2‬ج‪2‬رم شن‪2‬اس‪2‬ی ت‪2‬أث‪2‬یر ‪2‬هیچ ع‪2‬املی ‪2‬در بزهک‪2‬اری ی‪2‬ا بزه‪‌2‬دی‪2‬دگی م‪2‬طل‪2‬ق نیس‪2‬ت‪ ،‬ل‪2‬ذا‬
‫چ ع‪2‬ام‪2‬لی‪ 2‬چ‪2‬ه در‪2‬ونی ی‪2‬ا‪ 2‬ب‪2‬ی‪2‬رون‪2‬ی ب‪2‬ه ت‪2‬ن‪2‬ه‪2‬ایی ‪2‬ن‪2‬می‌تو‪2‬ان‪2‬د عل‪2‬ت بزهک‪2‬اری ‪2‬ی‪2‬ا ب‪2‬ز‪2‬ه‪ 2‬د‪2‬ی‪2‬دگی‬
‫ه‪2‬ی ‪2‬‬
‫باشد‪.‬‬
‫به عب‪2‬ارت دیگ‪2‬ر مجموع‪2‬ه ای از عام‪2‬ل تش‪2‬کیل دهن‪2‬ده علت اس‪2‬ت و ی‪2‬ا علت ش‪2‬رط‬
‫اصلی بروز مجرمیت است که بدون آن جرم تحقق نخواهد افتاد‪.‬‬
‫پس ب‪2‬رای اینک‪2‬ه علت ج‪2‬رم محق‪2‬ق ش‪2‬ود بای‪2‬د «مقتض‪2‬ی» موج‪2‬ود‪« ،‬ش‪2‬رایط» ف‪2‬راهم و‬
‫«موانع» مفقود باشد‪.‬‬
‫_ منظ‪2‬ور از «مقتض‪2‬ی» هم‪2‬ان عوام‪2‬ل آم‪2‬اده کنن‪2‬ده تبهک‪2‬اری (‪predisposing‬‬
‫‪ )foctors‬ش‪2‬امل زیس‪2‬تی‪ ،‬روانی و اجتم‪2‬اعی اس‪2‬ت ک‪2‬ه ف‪2‬رد را ب‪2‬ه ی‪2‬ک مج‪2‬رم‬
‫یت‪2‬وان ب‪2‬ه ان‪2‬واع اختالالت زیس‪2‬تی‬‫ب‪2‬القوه تب‪2‬دیل می‌کن‪2‬د‪ .‬از این دس‪2‬ته عوام‪2‬ل م ‌‬
‫مانن‪2‬د اختالل کروم‪2‬وزومی‪ ،‬اختالل در سیس‪2‬تم عص‪2‬بی مرک‪2‬زی‪ ،‬اختالل در‬
‫ترش‪2‬ح غ‪2‬دد داخلی و اختالالت روانی و شخص‪2‬یتی مث‪2‬ل بیماریه‪2‬ای روان نژن‪2‬دی‬
‫ی‪2‬ا روان پریش‪2‬ی‪ ،‬خودخ‪2‬واهی‪ ،‬بی ثب‪2‬اطی ع‪2‬اطفی‪ ،‬پرخاش‪2‬گری و ی‪2‬ا ع‪2‬واملی‬
‫مانن‪2‬د ناس‪2‬ازگاری اجتم‪2‬اعی (‪ ،)social disorganisation‬طالق وال‪2‬دین‪،‬‬
‫اعتی‪2‬اد‪ ،‬فق‪2‬ر‪ ،‬نظ‪2‬ام تعلیم و تربی‪2‬ه‪ ،‬جن‪2‬گ‪ ،‬بح‪2‬ران اقتص‪2‬ادی‪ ،‬مطبوع‪2‬ات و وس‪2‬ایل‬
‫ارتباط جمعی اشاره کرد‪.‬‬
‫_ منظ‪22‬ور از «ش‪22‬رایط» هم مجموع‪22‬ه ش‪22‬رایط ماقب‪22‬ل بزهک‪22‬اری (‪pre-‬‬
‫‪ )criminal situations‬هس‪2‬تند ک‪2‬ه زمین‪2‬ه را ب‪2‬رای از ق‪2‬وه ب‪2‬ه فع‪2‬ل در آم‪2‬دن‬
‫جرم فراهم می‌کنند‪.‬‬
‫شرایط پیش جن‪2‬ایی خ‪2‬ود از عناص‪2‬ری تش‪2‬کیل می‌ش‪2‬ود ک‪2‬ه عب‪2‬ارت اس‪2‬ت از‪:‬‬
‫حتمی بودن تهدید جزایی‪ ،‬عوامل محیطی و آماج جرم‪.‬‬
‫یش‪2‬ود‪.‬‬‫تهدی‪2‬د ج‪2‬زایی ب‪2‬ه ع‪2‬واملی مث‪2‬ل پ‪2‬ولیس‪ ،‬دس‪2‬تگاه قض‪2‬ایی و زن‪2‬دان مرب‪2‬وط م ‌‬
‫ب‪2‬رای مث‪2‬ال در ص‪2‬ورد وج‪2‬ود نیروه‪2‬ای گش‪2‬ت پ‪2‬ولیس در ی‪2‬ک مح‪2‬ل‪ ،‬مج‪2‬رم از‬
‫ارتکاب جرم در آن محل صرف نظر می‌کند‪.‬‬
‫عنص‪2‬ر دوم‪ ،‬عوام‪2‬ل محیطی اس‪2‬ت ک‪2‬ه ب‪2‬ه عوام‪2‬ل روش‪2‬نایی و ت‪2‬اریکی مح‪2‬ل‬
‫مرب‪2‬وط اس‪2‬ت و بالخ‪2‬ره عنص‪2‬ر س‪2‬وم آم‪2‬اج ج‪2‬رم ی‪2‬ا مج‪2‬نی علی‪2‬ه و درج‪2‬ه آس‪2‬یب پ‪2‬ذیر‬
‫یش‪2‬ود‪ .‬مج‪2‬رمین معم‪2‬وال قب‪2‬ل از ارتک‪2‬اب ج‪2‬رم‬ ‫ی‪2‬ا مق‪2‬اومت پ‪2‬ذیری وی مرب‪2‬وط م ‌‬
‫هر سه وضعیت را در نظر می‌گیرند‪.‬‬
‫_ منظ‪2‬ور از «موان‪2‬ع» مجموع‪2‬ه ع‪2‬واملی اس‪2‬ت ک‪2‬ه در فراین‪2‬د فعلیت ی‪2‬افتن ج‪2‬رم‬
‫نقش بازدارن‪2‬ده و جلوگیران‪2‬ه دارن‪2‬د ک‪2‬ه ب‪2‬ه دو دس‪2‬ته موان‪2‬ع خ‪2‬ارجی و داخلی تقس‪2‬یم‬
‫یت‪2‬وان ب‪2‬ه س‪2‬اختار نظ‪2‬ام من‪2‬د و قانونم‪2‬دار اش‪2‬اره ک‪2‬رد‪.‬‬
‫یش‪2‬ود‪ :‬از موان‪2‬ع خ‪2‬ارجی م ‌‬
‫م‌‬
‫یت‪2‬وان ب‪2‬ه ن‪2‬یروی فراخ‪2‬ود (نفس لوام‪2‬ه)‪ ،‬ک‪2‬ه هم‪2‬ان وج‪2‬دان‬ ‫از موان‪2‬ع داخلی م ‌‬
‫اخالقی و اجتماعی افراد است اشاره نمود‪.‬‬
‫جان اس‪2‬توارت می‪2‬ل ب‪2‬رای کش‪2‬ف رابط‪2‬ه بین علت و معل‪2‬ول چه‪2‬ار ش‪2‬یوه را بی‪2‬ان‬
‫نموده است‪:‬‬
‫‪ -1‬روش اش‪7‬تراکی(ت‪7‬وافقی)‪ :‬یع‪2‬نی هرگ‪2‬اه دو ی‪2‬ا چن‪2‬د نف‪2‬ر م‪2‬رتکب ج‪2‬رم گ‪2‬ردد از‬
‫برخی خصوصیات و شرایط با هم مشترک باشد همان علت جرم خواهد بود‪.‬‬
‫‪ -2‬روش اختالفی(اف‪7‬تراقی)‪ :‬هرگ‪2‬اه دو ی‪2‬ا چن‪2‬د ف‪2‬رد مش‪2‬ابه یکی م‪2‬رتکب ج‪2‬رم‬
‫گردی‪2‬ده باش‪2‬د و دیگ‪2‬ری م‪2‬رتکب نگردی‪2‬ده باش‪2‬د ب‪2‬ا بررس‪2‬ی خصوص‪2‬یات ش‪2‬ا‪ ،‬در‬
‫می یابیم که خصوصیات مختص به مجرم علت ارتکاب جرم است‪.‬‬
‫‪ -3‬روش تغ‪7‬یرات متق‪7‬ارن‪ :‬هرگ‪2‬اه رابطی‪2‬ه بین دو پدی‪2‬ده قس‪2‬می باش‪2‬د ک‪2‬ه تغ‪2‬یرات‬
‫یکی س‪2‬بب تغی‪2‬یرات دیگ‪2‬ری گ‪2‬ردد میت‪2‬وان رابط‪2‬ه بین آن دو را ازن‪2‬وع علت و‬
‫معلول گفت‪ .‬مثل فقر و سرقت‬
‫‪ .4‬روش بقای‪7‬ا‪ :‬هرگ‪2‬اه ع‪2‬ده از ام‪2‬ور مق‪2‬دم و ع‪2‬ده م‪2‬وخر باش‪2‬د اگ‪2‬ر بابررس‪2‬ی ام‪2‬ور‬
‫مق‪2‬دم ب‪2‬ه نتیج‪2‬ه برس‪2‬یم از بررس‪2‬ی ام‪2‬ور م‪2‬وخر ص‪2‬رف نظ‪2‬ر می نم‪2‬اییم زی‪2‬را نی‪2‬از‬
‫نیست به کشف علت پی برده ایم‪.‬‬
 ‫دوم) انگیزه (‪)motive‬‬
‫انگ‪2‬یزه در لغت ب‪2‬ه معن‪2‬ای غ‪2‬ایت و ه‪2‬دف اس‪2‬ت و در اص‪2‬طالح عب‪2‬ارت اس‪2‬ت از «ه‪2‬دف‬
‫یا مقصود نهایی مورد نظر فاعل جرم»‪.‬‬
‫به عب‪2‬ارت دیگ‪2‬ر انگ‪2‬یزه خصوص‪2‬یات روانی و درونی ف‪2‬رد اس‪2‬ت ک‪2‬ه ب‪2‬ا عث تحری‪2‬ک‬
‫اراد‪2‬ه ف‪2‬رد می ‪2‬گ‪2‬ردد‪ .‬ی‪2‬ا انگ‪2‬ی‪2‬زه می‪2‬ل‪ ،‬ذوق‪ 2‬و احساس‪2‬ی اس‪2‬ت ‪2‬ک‪2‬ه ف‪2‬رد ‪2‬را ‪2‬ب‪2‬ه ط‪2‬رف ج‪2‬رم‬
‫می کشاند‪.‬‬
‫آق‪2‬ای کاس‪2‬ن (‪ )Cusson‬در کت‪2‬اب خ‪2‬ود تحت عن‪2‬وان ‪« :‬بزهک‪2‬اری چ‪2‬را؟» انگ‪2‬یزه را‬
‫«ه‪2‬د‪2‬ف و مقص‪2‬و ‪2‬د م‪2‬رتکب م‪2‬ورد ‪2‬مطالع‪2 2‬ه و تحقی‪2‬ق ‪2‬ق‪2‬رار گ‪2‬یر‪2‬د ت‪2‬ا معل‪2‬وم ش‪2‬و‪2‬د ک‪2‬ه ‪2‬منظ‪2‬ور‬
‫ن ب‪2‬ه ‪2‬چ‪2‬ه چ‪2‬یز‪2‬ی ب‪2‬ود‪2‬ه ا‪2‬س‪2‬ت ‪2‬؟ آی‪2‬ا ‪2‬مقص‪2‬ود ‪2‬وی ان‪2‬تق‪2‬ام ب‪2‬وده‬
‫و‪2‬ی از‪ 2‬ارتک‪2‬اب ج‪2‬رم‪ ،‬رس‪2‬ید ‪2‬‬
‫است‪2‬؟ یا دسترس‪2‬ی ب ‪2‬ه اموا ‪2‬ل و د‪2‬ارایی ق‪2‬ربا‪2‬نی ‪2‬و یا چیزهای دیگر ‪2‬؟‬
‫در جرم‌شناس‪2‬ان کالس‪2‬یک ب‪2‬ه انگ‪2‬یزه توج‪2‬ه جدی‪2‬د نداش‪2‬تند چ‪2‬ون پدی‪2‬ده مجرمان‪2‬ه را مث‪2‬ل‬
‫ی تلقی می‌کردن‪2‬د؛ ا‪2‬م‪2‬ا ام‪2‬روزه در‬ ‫ی ب‪2‬ه عن‪2‬وان ‪2‬ی‪2‬ک رخ‪2‬داد ‪2‬ط‪2‬بیع ‪2‬‬
‫س‪2‬ا‪2‬یر ‪2‬پدی‪2‬د‌هه‪2‬ای ط‪2‬بیع ‪2‬‬
‫کن‪2‬ار‪ 2‬عو‪2‬ام‪2‬ل ‪2‬ج‪2‬رم ب‪2‬ه ا‪2‬نگ‪2‬ی‪2‬زه ‪ )Motive(2‬م‪2‬رتکب ه‪2‬م ت ‪2‬وج‪2 2‬ه دار‪2‬ن‪2‬د؛ چ‪2‬ون م‪2‬عت‪2‬قدن‪2‬د پدی‪2‬ده‬
‫م‪2‬جرمان‪2‬ه ت‪22‬ا ح‪2‬دود‪2‬ی ب‪2‬ا پدی‪2‬د‪‌ 2‬هه‪2‬ای ‪2‬ط‪2‬بیعی‪ 2،‬ب‪2‬ه ا‪2‬ین علت ک‪2‬ه رفت‪2‬ار‪ 2‬ارادی‪ ،‬هدف‪2‬دار و‬
‫همراه با انگیزه است‪ ،‬متفاوت است‪.‬‬
 ‫سوم) شرط‬
‫شرط در لغت ب‪2‬ه مع‪2‬نی عه‪2‬د‪ ،‬ال‪2‬تزام‪ ،‬پیم‪2‬ان و تعل‪2‬ق چ‪2‬یزی ب‪2‬ه چ‪2‬یزی‬
‫دیگر را گویند‪.‬‬
‫در اص‪2‬طالح ش‪2‬رط ب‪2‬ه وج‪2‬ود آوردن اتفاق‪2‬ات و تحریک‪2‬ات اض‪2‬افی‬
‫می باش‪2‬د ک‪2‬ه س‪2‬بب روش‪2‬ن ش‪2‬دن عام‪2‬ل ج‪2‬رمی میگ‪2‬ردد‪ .‬یع‪2‬نی ش‪2‬رط ب‪2‬ا‬
‫ایج‪2‬اد عوام‪2‬ل ت‪2‬ازه و ی‪2‬ا تقوی‪2‬ه عوام‪2‬ل موج‪2‬ود‪ ،‬زمین‪2‬ه را ب‪2‬رای انج‪2‬ام‬
‫عمل جرمی فراهم می کند‪.‬‬
‫به عب‪2‬ارت دیگ‪2‬ر ش‪2‬رط ام‪2‬ری اس‪2‬ت ک‪2‬ه ازع‪2‬دمش‪ ،‬ع‪2‬دم معل‪2‬ول حتمی‬
‫اس‪2‬ت ام‪2‬ا از وج‪2‬ودش‪ ،‬وج‪2‬ود معل‪2‬ول حتمی نیس‪2‬ت مث‪2‬ل قت‪2‬ل عم‪2‬د ک‪2‬ه‬
‫ش‪2‬رط قت‪2‬ل زن‪2‬ده ب‪2‬ودن مقت‪2‬ول اس‪2‬ت ام‪2‬ا زن‪2‬ده ب‪2‬ودن وی دلی‪2‬ل حتمی ب‪2‬ر‬
‫قتل وی نیست‪.‬‬
‫منظ‪2‬ور از ش‪2‬رط ی‪2‬ا ش‪2‬رایط‪ ،‬مجم‪2‬وع اوض‪2‬اع و اح‪2‬وال ماقب‪2‬ل‬
‫تبهک‪2‬اری اس‪2‬ت ک‪2‬ه زمین‪2‬ه را ب‪2‬رای تحق‪2‬ق بزهک‪2‬اری ی‪2‬ا بزه‌دی‪2‬دگی‬
‫ف‪2‬راهم می‌کن‪2‬د‪ .‬ب‪2‬رای مث‪2‬ال می‌ت‪2‬وان از وض‪2‬عیت خ‪2‬ود ب‪2‬زه دی‪2‬ده ی‪2‬ا‬
‫وض‪2‬عیت ن‪2‬امنظم ی‪2‬ک مجتم‪2‬ع مس‪2‬کونی آپارتم‪2‬انی ی‪2‬ادآور ش‪2‬د‪ .‬در‬
‫م‪2‬واردی خ‪2‬ود قرب‪2‬انی ب‪2‬ه عن‪2‬وان عنص‪2‬ری از عناص‪2‬ر وض‪2‬عیت پیش‬
‫جن‪2‬ایی ب‪2‬ا اعم‪2‬ال و رفت‪2‬ار و گفت‪2‬ار تحری‪2‬ک آم‪2‬یز خ‪2‬ود و ی‪2‬ا از طری‪2‬ق‬
‫بی احتی‪2‬اطی و بی مب‪2‬االتی و ع‪2‬دم رع‪2‬ایت مق‪2‬ررات ایم‪2‬نی س‪2‬بب‬
‫جن‪2‬ایت علی‪2‬ه خ‪2‬ود را ف‪2‬راهم می‌کن‪2‬د و ی‪2‬ا ش‪2‬رایط غ‪2‬یرمنظم ح‪2‬اکم ب‪2‬ر‬
‫محی‪2‬ط زن‪2‬دگی انس‪2‬ان مانن‪2‬د وج‪2‬ود پنجره‌ه‪2‬ای شکس‪2‬ته‪ ،‬ت‪2‬اریکی‬
‫فض‪2‬ای کوچ‪2‬ه در ش‪2‬ب‪ ،‬مج‪2‬رمین ب‪2‬القوه را ب‪2‬ه ارتک‪2‬اب ج‪2‬رم وسوس‪2‬ه‬
‫میکند‪.‬‬
 ‫چهارم) عامل‬
‫هر ن‪2‬وع وض‪2‬عیت جس‪2‬می‪ ،‬روانی‪ ،‬اجتم‪2‬اعی ی‪2‬ا محیطی اس‪2‬ت‬
‫ک‪2‬ه می‌توان‪2‬د در پی‪2‬دایش و اف‪2‬زایش و ی‪2‬ا ک‪2‬اهش بزهک‪2‬اری و‬
‫بزه دیدگی نقش مؤثر داشته باشد‪.‬‬
‫به گفت‪22‬ه کین ب‪22‬رک س‪22‬ویدنی‪ :‬انس‪22‬انها دارای منش و‬
‫خصوص‪22‬یات یکس‪22‬انی نمی باش‪22‬د از این رو در براب‪22‬ر‬
‫محرکه‪2‬ای خ‪2‬ارجی عکس العم‪2‬ل ه‪2‬ای مختلفی نش‪2‬ان می ده‪2‬د‬
‫ک‪2‬ه این عکس العم‪2‬ل ه‪2‬ا در ب‪2‬رخی منج‪2‬ر ب‪2‬ه ارتک‪2‬اب عم‪2‬ل‬
‫جرمی خواهد شد‪.‬‬
‫به عب‪2‬ارت دیگ‪2‬ر عام‪2‬ل زمین‪2‬ه را ب‪2‬رای ارتک‪2‬اب ج‪2‬رم ف‪2‬راهم‬
‫با توج‪2‬ه ب‪2‬ه تعری‪2‬ف عام‪2‬ل؛ می‌ت‪2‬وان عوام‪2‬ل را ب‪2‬ه دو دس‪2‬ته ذی‪2‬ل تقس‪2‬یم‬
‫کرد‪:‬‬
‫‪ .1‬عوام‪2‬ل ج‪2‬رم‌زا‪ :‬منظ‪2‬ور از عوام‪2‬ل ج‪2‬رم‌زا آن دس‪2‬ته از ع‪2‬واملی‬
‫هس‪2‬تند ک‪2‬ه می‌توانن‪2‬د در پی‪2‬دایش ی‪2‬ا اف‪2‬زایش بزهک‪2‬اری ی‪2‬ا ب‪2‬زه دی‪2‬دگی‬
‫نقش مهمی ایفا کنند‪.‬‬
‫‪ .2‬عوام‪2‬ل بازدارن‪2‬ده ی‪2‬ا پیش‪2‬گیرانه‪ :‬ع‪2‬واملی هس‪2‬تند ک‪2‬ه از ت‪2‬أثیر‬
‫عوام‪2‬ل ج‪2‬رم‌زا کاس‪2‬ته و م‪2‬انع از ب‪2‬روز رفت‪2‬ار مجرمان‪2‬ه می‌ش‪2‬وند‪ ،‬این‬
‫دس‪2‬ته عوام‪2‬ل خ‪2‬ود ب‪2‬ه عوام‪2‬ل بازدارن‪2‬ده درونی مث‪2‬ل ن‪2‬یروی اراده و‬
‫ایم‪2‬ان‪ ،‬و عوام‪2‬ل بازدارن‪2‬ده ب‪2‬یرونی مث‪2‬ل نظامه‪2‬ای سیاس‪2‬ی و‬
‫اقتصادی قانونمدار و عدالت محور‪ ،‬تقسیم شده است‪.‬‬
 ‫فرق بین انگیزه و علت ‪:‬‬
‫علت ی‪2‬ک پدی‪2‬ده خ‪2‬ارجی و عی‪2‬نی اس‪2‬ت ک‪2‬ه بین ف‪2‬رد و‬
‫وض‪2‬عیت ارتب‪2‬اط برق‪2‬رار می کن‪2‬د ام‪2‬ا انگ‪2‬یزه ریش‪2‬ه روانی و‬
‫ذهنی دارد‪.‬‬

‫فرق بین انگیزه و عامل‪:‬‬

‫انگ‪2‬یزه بیش‪2‬تر جنب‪2‬ه درونی دارد و قب‪2‬ل از عام‪2‬ل ش‪2‬کل می‬
‫گ‪2‬یرد ام‪2‬ا عام‪2‬ل جنب‪2‬ه درونی و ب‪2‬یرونی داش‪2‬ته و در اث‪2‬ر‬
‫ت‪2‬اثیر انگ‪2‬یزه ش‪2‬کل می گ‪2‬یرد‪ .‬در نتیج‪2‬ه عام‪2‬ل بع‪2‬د از انگ‪2‬یزه‬
‫شکل می گیرد‪.‬‬
 ‫بزهکاری (تبهکاری) و انواع آن‬

‫پدی‪2‬ده تبهک‪2‬اری در اص‪2‬طالح ج‪2‬رم شناس‪2‬ی ب‪2‬ه مجموع‪2‬ه ج‪2‬رایم ارتک‪2‬ابی در زم‪2‬ان‬
‫و مکان معین گفته می‌شود‪.‬‬
‫این پدی‪2‬ده ب‪2‬ر مبن‪2‬ای معیاره‪2‬ای مختلفی مث‪2‬ل م‪2‬اهیت و س‪2‬اختار ج‪2‬رایم ارتک‪2‬ابی‪،‬‬
‫تع‪2‬داد ج‪2‬رم ارتک‪2‬ابی و خصوص‪2‬یات مرتک‪2‬بین ب‪2‬ه ان‪2‬واع مختلفی قاب‪2‬ل طبق‪2‬ه بن‪2‬دی‬
‫است که به بررسی مهمترین آنها می‌پردازیم‪:‬‬
 ‫‪ . 1‬تبهکاری اتفاقی‬
‫تبهک‪2‬اری وق‪2‬تی اتف‪2‬اقی اس‪2‬ت ک‪2‬ه تحت ش‪2‬رایط و اوض‪2‬اع و اح‪2‬وال خ‪2‬اص‬
‫اجتم‪2‬اعی و اقتص‪2‬ادی و ی‪2‬ا عواط‪2‬ف و احساس‪2‬ات آنی انج‪2‬ام ش‪2‬ود‪ ،‬ب‪2‬دون اینک‪2‬ه در‬
‫زندگی فرد به عنوان یک شغل تبدیل گردد‪.‬‬
‫مج‪2‬رمین اتف‪2‬اقی کس‪2‬انی هس‪2‬تند ک‪2‬ه تمای‪2‬ل ب‪2‬ه ارتک‪2‬اب ج‪2‬رم نداش‪2‬ته و چنانچ‪2‬ه تحت‬
‫ت‪2‬أثیر ش‪2‬رایط اس‪2‬تثنایی و مقتض‪2‬یات خ‪2‬ارجی م‪2‬رتکب ج‪2‬رم ش‪2‬وند‪ ،‬س‪2‬عی می‌کنن‪2‬د‬
‫ک‪2‬ه خیلی زود از دنی‪2‬ای ج‪2‬رم خ‪2‬ارج ش‪2‬وند‪ .‬ب‪2‬رای مث‪2‬ال بعض‪2‬ی از اف‪2‬راد ممکن‬
‫اس‪2‬ت تحت ش‪2‬رایط خاص‪2‬ی بن‪2‬ا ب‪2‬ه دالی‪2‬ل مختلفی از جمل‪2‬ه وج‪2‬ود عی‪2‬وب و نقص‬
‫در سیس‪2‬تم مالی‪2‬اتی م‪2‬رتکب تقلب مالی‪2‬اتی گردن‪2‬د‪ .‬ی‪2‬ا می ت‪2‬وان از مجرم‪2‬ان‬
‫احساساتی نیز در این خصوص اشاره کرد‪.‬‬
 ‫‪ .2‬تبهکاری به عادت (‪)Habitual offence‬‬
‫تبهک‪2‬اری ب‪2‬ه ع‪2‬ادت وق‪2‬تی اس‪2‬ت ک‪2‬ه ارتک‪2‬اب ج‪2‬رم ب‪2‬ه ص‪2‬ورت ع‪2‬رف و ع‪2‬ادت در‬
‫آمده و به یک حالت نسبتا پایدار در رفتار فرد مرتکب تبدیل شود‪.‬‬
‫«گ‪2‬ات فردس‪2‬ن‪ Gottfredson .‬و ت‪2‬راویس هیرش‪2‬ی ‪ »Travis Hirschi‬در‬
‫سال ‪ 1990‬ویژگی‌های ذیل را برای مجرمین مزمن یا به عادت بر شمردند‪:‬‬
‫‪ .1‬تبهک‪2‬اری ب‪2‬ه ع‪2‬ادت وق‪2‬تی اس‪2‬ت ک‪2‬ه ب‪2‬ه ص‪2‬ورت ی‪2‬ک فع‪2‬الیت مجرمان‪2‬ه مس‪2‬تمر‬
‫درآید‪.‬‬
‫‪ . 2‬تبهکاری برای مرتکب جرم‪ ،‬رضایت خاطر و لذت آنی دارد‪.‬‬
‫‪ . 3‬جرایم ارتکابی تأمین کننده منافع آنی و کوتاه مدت مجرمین است‪.‬‬
‫‪ . 4‬مج‪2‬رمین ب‪2‬ه ع‪2‬ادت‪ ،‬ک‪2‬ثرت‌گرا و تن‪2‬وع طلب هس‪2‬تند‪ .‬مث‪2‬ل اس‪2‬تفاده از‬
‫موادمخدر‪ ،‬سرقت و غیره‪.‬‬
‫‪ . 5‬فاقد برنامه ریزی و تخصص در ارتکاب جرم می‌باشند؛‬
‫‪ . 6‬مج‪2‬رمین ب‪2‬ه ع‪2‬ادت فاق‪2‬د خ‪2‬ود کن‪2‬ترلی ق‪2‬وی ب‪2‬وده و از به‪2‬ره هوش‪2‬ی پ‪2‬ایین‬
‫برخوردارند‪.‬‬
‫‪ . 7‬مج‪2‬رمین ب‪2‬ه ع‪2‬ادت در خانواده‌ه‪2‬ای متالش‪2‬ی‪ ،‬متش‪2‬نج‪ ،‬پ‪2‬رجمعیت و فق‪2‬یر‬
‫بزرگ شده‌اند‪.‬‬
‫پیش‪2‬گیری زودرس به‪2‬ترین ش‪2‬یوه ب‪2‬رای جلوگ‪2‬یری از تبهک‪2‬اری ب‪2‬ه ع‪2‬ادت ی‪2‬ا‬
‫مزمن است‪.‬‬
 ‫‪ . 3‬تبهک‪7‬اری ح‪7‬رفه‌ای (‪)professional offence‬‬
‫تبهک‪2‬اری زم‪2‬انی حرف‪2‬ه ای اس‪2‬ت ک‪2‬ه ارتک‪2‬اب ج‪2‬رم ب‪2‬ه ص‪2‬ورت حرف‪2‬ه و ش‪2‬غل باش‪2‬د‪.‬‬
‫ب‪2‬دین مع‪2‬نی ک‪2‬ه این مج‪2‬رمین جن‪2‬ایت را ب‪2‬ه عن‪2‬وان ش‪2‬غل اص‪2‬لی انتخ‪2‬اب ک‪2‬رده و از‬
‫این طری‪2‬ق ام‪2‬رار مع‪2‬اش می کنن‪2‬د؛ مثال اق‪2‬دام ب‪2‬ه قاچ‪2‬اق ک‪2‬اال‪ ،‬انس‪2‬ان و م‪2‬واد مخ‪2‬در‬
‫می‌توان نام برد‪.‬‬
‫«آقای‪2‬ان اس‪2‬توانی و لواس‪2‬ور معتقدن‪2‬د ک‪2‬ه تبهک‪2‬اری ب‪2‬رای مج‪2‬رمین ح‪2‬رفه‌ای ص‪2‬رفا‬
‫ب‪2‬رای ت‪2‬أمین مع‪2‬اش نیس‪2‬ت بلک‪2‬ه ش‪2‬غلی اس‪2‬ت ل‪2‬ذت بخش ک‪2‬ه ب‪2‬ا خل‪2‬ق و خ‪2‬و و‬
‫اس‪2‬تعدادهایش س‪2‬ازگار اس‪2‬ت‪ .‬تجرب‪2‬ه نش‪2‬ان داده اس‪2‬ت ک‪2‬ه تبک‪2‬ار ح‪2‬رفه‌ای جن‪2‬ایتی‬
‫یس‪2‬ازد‪ .‬در تبهک‪2‬اری‬‫متناس‪2‬ب ب‪2‬ا شخص‪2‬یت خ‪2‬ود ب‪2‬ر می‌گزین‪2‬د و آن را پیش‪2‬ه خ‪2‬ود م ‌‬
‫ح‪2‬رفه‌ای بای‪2‬د اعم‪2‬ال مجرمان‪2‬ه فع‪2‬الیت اص‪2‬لی ف‪2‬رد را تش‪2‬کیل داده و ش‪2‬غل اص‪2‬لی و‬
‫منشأ درآمد او باشد‪».‬‬
‫‪ . 4‬تبهک‪77‬اری س‪77‬ازمان یافت‪77‬ه (‪organized‬‬
‫‪)crime‬‬
‫یش‪2‬ود ک‪2‬ه‬ ‫جرم س‪2‬ازمان یافت‪2‬ه ب‪2‬ه مجموع‪2‬ه فعالیته‪2‬ای غیرق‪2‬انونی و مس‪2‬تمری گفت‪2‬ه م ‌‬
‫ب‪2‬ا ه‪2‬دف تحص‪2‬یل درآم‪2‬دهای م‪2‬ادی توس‪2‬ط ی‪2‬ک گ‪2‬روه مجرمان‪2‬ه س‪2‬ازمان یافت‪2‬ه ک‪2‬ه‬
‫دارای وظ‪2‬ایف و تقس‪2‬یم ک‪2‬ار مشخص‪2‬ی ب‪2‬وده و ن‪2‬وعی سلس‪2‬له م‪2‬راتب و نظم ب‪2‬ر آنه‪2‬ا‬
‫حاکم است انجام می‌شود‪.‬‬
‫اس‪2‬تفاده از خش‪2‬ونت‪ ،‬تهدی‪2‬د و ارع‪2‬اب‪ ،‬داش‪2‬تن س‪2‬اختاری تج‪2‬اری ی‪2‬ا ش‪2‬به تج‪2‬اری‪،‬‬
‫پولش‪2‬ویی‪ ،‬نف‪2‬وذ در مقام‪2‬ات سیاس‪2‬ی ـ قض‪2‬ایی و اج‪2‬رایی از وی‪2‬ژگی ه‪2‬ای دیگ‪2‬ر‬
‫گروه مجرمانه سازمان یافته است‪.‬‬
‫یت‪2‬وان ب‪2‬ه س‪2‬ازمان مافی‪2‬ا «ک‪2‬وزا نوس‪2‬ترا» در‬ ‫از گ‪2‬روه مجرمان‪2‬ه س‪2‬ازمان یافت‪2‬ه م ‌‬
‫ایتالی‪2‬ا‪« ،‬ی‪2‬اکوزا» در چاپ‪2‬ان اش‪2‬اره ک‪2‬رد‪ .‬مهم‪2‬ترین فعالیته‪2‬ای غیرق‪2‬انونی این‬
‫گروه‌های مجرمانه عبارتند از‪ :‬قاچاق انسان‪ ،‬کاال و مواد مخدر‪.‬‬
‫اص‪2‬طالح «مجرم‪2‬ان س‪2‬ازمان یافت‪2‬ه» و ج‪2‬رم س‪2‬ازمان یافت‪2‬ه ب‪2‬رای اولین ب‪2‬ار توس‪2‬ط‬
‫ادوین ساترلند در سال ‪ 1924‬به کار رفت‪.‬‬
 ‫‪ . 5‬تبهکاری یقه (یخن) سفید‬
‫اص‪2‬طالح «ج‪2‬رم یخن س‪2‬فید» و «مج‪2‬رم یق‪2‬ه س‪2‬فید» (‪White – collar crime‬‬
‫‪ )and white collar criminal‬ب‪2‬رای اولین ب‪2‬ار توس‪2‬ط ج‪2‬رم ش‪2‬ناس مع‪2‬روف‬
‫آمریک‪2‬ایی بن‪2‬ام ادوین س‪2‬اترلند در س‪2‬ال ‪ 1939‬ب‪2‬ه ک‪2‬ار رفت‪ .‬ب‪2‬ر طب‪2‬ق نظ‪2‬ر او‪،‬‬
‫یش‪2‬ود ک‪2‬ه توس‪2‬ط اش‪2‬خاص قاب‪2‬ل‬‫تبهک‪2‬اری یق‪2‬ه س‪2‬فید ب‪2‬ه مجموع‪2‬ه ج‪2‬رایمی گفت‪2‬ه م ‌‬
‫اح‪2‬ترام و برخ‪2‬وردار از ی‪2‬ک م‪2‬وقعیت برت‪2‬ر اجتم‪2‬اعی‪ ،‬اقتص‪2‬ادی ارتک‪2‬اب‬
‫می‌یابند‪.‬‬
‫مج‪2‬رمین یق‪2‬ه س‪2‬فید کس‪2‬انی هس‪2‬تند ک‪2‬ه ب‪2‬ا بهره‌گ‪2‬یری از ظاهرس‪2‬ازی‪ ،‬تزوی‪2‬ر و‬
‫اظه‪2‬ارات خالف واق‪2‬ع و سوءاس‪2‬تفاده از م‪2‬وقعیت سیاس‪2‬ی ـ اجتم‪2‬اعی خ‪2‬ود‬
‫م‪2‬رتکب بس‪2‬یاری از ج‪2‬رایم ب‪2‬ویژه ج‪2‬رایم م‪2‬الی و اقتص‪2‬ادی گردی‪2‬ده و براح‪2‬تی ب‪2‬ه‬
‫اهداف شوم خود می‌رسند‪.‬‬
‫به نظ‪2‬ر خ‪2‬انم دلم‪2‬اس م‪2‬ارتی‪ :‬مج‪2‬رمین یخن س‪2‬فید‪ ،‬بزهک‪2‬اران اقتص‪2‬اد و تجارتن‪2‬د‬
‫ک‪2‬ه ب‪2‬ه قش‪2‬ر خاص‪2‬ی از جامع‪2‬ه تعل‪2‬ق داش‪2‬ته و ب‪2‬ا هم‪2‬اهنگی کام‪2‬ل ب‪2‬ا محی‪2‬ط خ‪2‬ود‬
‫عم‪2‬ل می‌کنن‪2‬د و عملش‪2‬ان متناس‪2‬ب ش‪2‬غل آن‪2‬ان ب‪2‬وده‪ ،‬عم‪2‬دا ق‪2‬وانین و اص‪2‬ول آن را‬
‫نقض می‌کنند‪ .‬مثل انواع تصرفات غیرقانونی در اموال دولتی‪.‬‬
‫برخی از این ن‪2‬وع بزهک‪2‬اری را «بزهک‪2‬اری پنه‪2‬ان» ی‪2‬اد می‌کنن‪2‬د؛ ب‪2‬ه این دلی‪2‬ل‬
‫ک‪2‬ه در آماره‪2‬ای جن‪2‬ایی این ن‪2‬وع ج‪2‬رایم ثبت نش‪2‬ده و ج‪2‬زء رقم س‪2‬یاه بزهک‪2‬اری‬
‫محسوب می‌شوند‪.‬‬
 ‫‪ . 6‬تبهکاری کلسیمی یا جرایم خشونت آمیز‬
‫یش‪2‬وند؛‬‫جرایم هس‪2‬تند ک‪2‬ه ب‪2‬ا اس‪2‬تفاده از ن‪2‬یروی جس‪2‬مانی و زور و خش‪2‬ونت انج‪2‬ام م ‌‬
‫مثل انواع قتلها و ضرب و جرح ها و اکثر جرایم سنتی‪.‬‬
‫نرخ تبهکاری‪:‬‬
‫عددی ک‪2‬ه در آم‪2‬ار جن‪2‬ایی نش‪2‬ان دهن‪2‬ده تع‪2‬دد ج‪2‬رایم ارتک‪2‬ابی از بین ه‪2‬ر ص‪2‬د ه‪2‬زار‬
‫نفر نسبت به کل جمعیت می‌باشد‪ ،‬نرخ تبهکاری گفته می‌شود‪.‬‬
‫مهار تبهکاری‪:‬‬
‫ی‌گوین‪2‬د‪ .‬ب‪2‬ه عن‪2‬وان مث‪2‬ال چنانچ‪2‬ه‬
‫ثابت نگهداش‪2‬تن ن‪2‬رخ تبهک‪2‬اری را مه‪2‬ار تبهک‪2‬اری م ‌‬
‫جمعیت کیف‪2‬ری افغانس‪2‬تان در س‪2‬ال ‪ 1390‬در براب‪2‬ر ه‪2‬ر ص‪2‬د ه‪2‬زار نف‪2‬ر ‪ 500‬نف‪2‬ر‬
‫باش‪2‬د‪ ،‬چنانچ‪2‬ه در س‪2‬ال ‪ 1394‬ب‪2‬ا وج‪2‬ود رش‪2‬د جمعیت غ‪2‬یرجزایی‪ ،‬درص‪2‬د جمعیت‬
‫ج‪2‬زایی ب‪2‬ه هم‪2‬ان ان‪2‬دازه یع‪2‬نی ‪ 500‬در مقاب‪2‬ل ه‪2‬ر ص‪2‬د ه‪2‬زار نف‪2‬ر باش‪2‬د در این‬
‫صورت گفته می‌شود تبهکاری مهار شده است‪.‬‬
 ‫بررسی عوامل تبهکاری‬

‫یت‪2‬وان از حیث منش‪2‬أ و م‪2‬یزان و ن‪2‬وع ت‪2‬أثیر آنه‪2‬ا در‬ ‫عوام‪2‬ل ج‪2‬رم‌زا را م ‌‬
‫بزهک‪2‬اری و ب‪2‬زه دی‪2‬دگی ب‪2‬ه عوام‪2‬ل درونی (شخص‪2‬ی) و عوام‪2‬ل ب‪2‬یرونی‬
‫(محیطی) طبق‪2‬ه بن‪2‬دی ک‪2‬رد‪ .‬عوام‪2‬ل درونی تبهک‪2‬اری ع‪2‬واملی هس‪2‬تند ک‪2‬ه ب‪2‬ه‬
‫یش‪2‬وند؛ این دس‪2‬ته عوام‪2‬ل در زیس‪2‬ت شناس‪2‬ی‬ ‫سرش‪2‬ت روانی ف‪2‬رد مرب‪2‬وط م ‌‬
‫جن‪2‬ایی و روانشناس‪2‬ی جن‪2‬ایی م‪2‬ورد مطالع‪2‬ه ق‪2‬رار می‌گیرن‪2‬د‪ .‬عوام‪2‬ل ب‪2‬یرونی ی‪2‬ا‬
‫مرب‪2‬وط ب‪2‬ه محی‪2‬ط ط‪2‬بیعی هس‪2‬تند ک‪2‬ه موض‪2‬وع مطالع‪2‬ه جغرافی‪2‬ای جن‪2‬ایی در‬
‫جرم شناسی است‪ .‬و یا این عوامل مربوط به محیط اجتماعی هستند‪.‬‬
‫محی‪2‬ط اجتم‪2‬اعی ن‪2‬یز ب‪2‬ه عم‪2‬ومی و شخص‪2‬ی تقس‪2‬یم ش‪2‬ده اس‪2‬ت ک‪2‬ه اولی ش‪2‬امل نظ‪2‬ام‬
‫سیاس‪2‬ی‪ ،‬اقتص‪2‬ادی و ف‪2‬رهنگی ح‪2‬اکم ب‪2‬ر جامع‪2‬ه اس‪2‬ت ک‪2‬ه در ج‪2‬رم شناس‪2‬ی کالن‬
‫مطالع‪2‬ه ش‪2‬ده و محی‪2‬ط اجتم‪2‬اعی شخص‪2‬ی ک‪2‬ه خ‪2‬ود ب‪2‬ه محی‪2‬ط انخ‪2‬ابی (مث‪2‬ل محی‪2‬ط‬
‫دوس‪2‬تان) و محی‪2‬ط تحمیلی (مث‪2‬ل زن‪2‬دان و مح‪2‬ل خ‪2‬دمت عس‪2‬کری)‪ ،‬محی‪2‬ط اتف‪2‬اقی‬
‫( مث‪2‬ل محی‪2‬ط مکتب) و محی‪2‬ط اجتن‪2‬اب ناپ‪2‬ذیر (مث‪2‬ل خ‪2‬انواده اص‪2‬لی) تقس‪2‬یم‬
‫یگ‪2‬ردد‪ .‬آث‪2‬ار این ن‪2‬وع محیط‌ه‪2‬ا ب‪2‬ر بزهک‪2‬اری و ب‪2‬زه دی‪2‬دگی‬
‫یش‪2‬ود‪ ،‬بررس‪2‬ی م ‌‬‫م‌‬
‫در جرم شناسی خرد مطالعه می‌شود‪.‬‬
‫با توج‪2‬ه ب‪2‬ه آنچ‪2‬ه گفت‪2‬ه ش‪2‬د نخس‪2‬ت ب‪2‬ه بررس‪2‬ی عوام‪2‬ل ف‪2‬ردی س‪2‬پس عوام‪2‬ل ب‪2‬یرونی‬
‫را مطالعه می‌کنیم‪.‬‬