Tema : KUJDESI INFERMIEROR N

PERIUDHN PRE-INTRA DHE POST

OPERATORE N PACIENTET ME CA
COLUM UTERI.

PUNOI:

Permbajtia e temes:

1. Canceri
Kanceri gjinekollogjik, eshte ajo lloj forme kanceri qe prek nje pjese te organeve
riprodhuese ( vezet, qafen e mitres, uterin, vaginen ose valvulen).Dhe me shpesh celesi
I sherimit nuk eshte dhe aq I sigurte.
Por duhet qe disa femra te njohni disa sipmtoma, si perfundim qe ato te mos hezitojne
te marrin takim me gjinekologun shpjegon Dr Cynthia Gelb , e Qendres amerikane
dhe parandalimin e semundjes. Studimi qe ne kemi bere tek rreth 132 femra te
moshes 40 deri ne 60 vjec, tregojne qe keto simptoma ose keto shenja qe tregojne qe
dicka dyfunksionare, nuk jane te mire njohura nga femrat.
Pjesemarreset ne kete studim, duhet te benin nje liste me 8 simptoma dhe studiuesit I
kane pyetur se cila nga keto simptoma do I shtynin te shkonin tek mjeku dhe cilat nga
keto jane shenja te vogla tipke femerore.
Shenjat midis ciklit menstrual ose modifikimet e aspektit te valvules jane dy shenja qe
pjesemarresit ne kete studim e kane gjykuar mjaft shqetesuese per te keshilluese per tu
keshilluar tek nje mjek.
Por te rralla jane ato qe kane vleresuar qe deshira e shpeshte per te bere urinen, nje
lodhje e madhe, dhimbjet e kurrrizit ose te barkut mund te jene shenja paralajmerimi.
Perse ato duhet te shqetesohen kur shumica e femrave perballen me disa periudha
lodhjeje, kane dhimbje barku kur I vijne menstruacionet ose mendojne qe deshira per te
urinuar eshte e lidhur me pre-menopauzen shpjegon Dr Gleb.
Keto jane shenja qe te gjitha femrat duhet te njohin. Keto shenja duhet ti shtyjne te
keshillohen, edhe nese jane simptoma te te kancerit gjinekologjik. Sic kujton Dr Gelb,
qe vitin e fundit, 90 000 kancera femerore jane diagnostikuar ne Amerike dhe 30 000
femra kane vdekur

2. Procesi infermierore
Qe realizohet ne baze te diagnozave infermierore
3. Diagnozat infermierore
Qe vendosen ne baze te te dhenave subjektive dhe objektive
4. Pergatitja pre-operatore
5. Ekzaminimet diagnostikuese
6. Periudha intra-operatore

Abstrakti
Kanceri i colum uteri sht nj nga format m t shpeshta t kancerit n popullatn
femrore. Ajo prbn rreth 12% t gjith patologjis malinje femrore.

Realizohen mjaft teste diagnostikuese si:

Office endometrial biopsy-biopsi endometrale.

Dilatacion dhe kryetazh.

Citologjia (Pap-test, lavazh endometral).

Vaksina anti- HPV dhe kontrolli periodik nprmjet PAP-testit do t kishin nj vler t
madhe n parandalim dhe diagnostikimin e Ca cervix uterit.

Fjalet kyce:

Office endometrial biopsy - biopsi endometrale.

Dilatacion dhe kryetazh heqje e mases

Citologjia (Pap-test, lavazh endometral).

Pielografi i/v eko me kontraste

HYRJA

N mbar botn, kanceri i qafs s mitrs sht lloji i tret m i zakonshm i

kancerit tek grat.
Ajo sht shum m pak e zakonshme n shtetet e Bashkuara pr shkak t
prdorimit rutin t PAP-TEST.
Mosha e zhvillimit t kancerit sht 47-vjec.
N qershor 2006-t Food and Drug Administration e SHBA-s miratoi vaksinn t
quajtur GARDASIL e cila parandalon infeksionin e shkaktuar nga dy lloje t HPV
prgjegjs pr shumicn e rasteve t kancerit t qafs s mitrs.
Kanceri i colum uteri sht nj nga format m t shpeshta t kancerit n popullatn
femrore. Ajo prbn rreth 12% t gjith patologjis malinje femrore.

Faktort q cojn n rrezikun e shfaqes s kancerit t colum uteri sht.

Jeta e crregullt seksuale e gruas dhe bashkshortit.
Mosha e hershme e barrs s par.
Niveli i ult social-ekonomik.
Multipariteti.
Pirja e duhanit.
Partnert seksual q kan partner t shumfisht, apo q marin pjes n
veprimtari me rrezik t lart seksual.

PAP -TESTI-i jep rezultate korrekte n 75-80% t rasteve.

Kombinimi i tij me ekzaminimin koloskopik e rrit korrektsin e rezultatit n 90-97%.
Ekzaminimi koloskopik ka pr detyr vizualizimin e lezionit n trsi dhe prcaktimin e
sakt t vendit ku duhet marr biopsia.

PROCESI INFERMIEROR

Shenjat klinike , t pacientet me kancer t qafs s mitrs.

Dhimbje pelvike.

Dhimbje lumbare ose ishiatike e shoqruar me hydra nekroz.

Hemoragji ose sekrecione vaginale anormale.

Hemoragjit jan intermestruale ose hemoragji e shprehur

mestruale (menoragji), pas menopauzs, pas kontaktit.

Sekrecione vaginale serohemoragjike me ngjyr t verdh dhe

ndonjher me er t rnd.

Humbje oreksi dhe rnie n pesh.

VLERESIMI INFERMIEROR

Duhet t parandalohet dmtimi i mtejshm, dhe integritetin e lkurs.

Crregullimet sensore nuk duhet t dmtohen.

T mundsohet bashkpunim me pacienten, parandalimi i infeksioneve

nozokomiale

T qetsojm dhimbjet.

Eleminimi urinar t mbahet i prpikt .

Mbajtja e nj respiracioni efektiv, higjena e pacientit

T ndihmohet e smura n ruajtjen e temperaturs trupore n nivel normal.

T ndihmohet t ushqehet dhe t pij, e te arrihet vet kujdesi.

T ndihmohet n maksimum n lvizjet motore.

T ndihmoj t smurn t bisedoj me t tjert, t shpreh nevojat e saj, t shfaq

ndjenjat e saj shpirtrore.

T ndalohen komplikacionet e lidhura me ndrhyrjen kirurgjikale.

T informohet e t edukoj pacienten pas daljes nga spitali.

DIAGNOZA INFERMIERORE

Dy dIagnozat m t zakonshme:

Ulja e rendimentit kardiak lidhur me hemoragjin.

Rrezik pr infeksion lidhur me trajtimin kirurgjikal.

Diagnoza t tjera infermierore.

DhimBje e lidhuRe me incizionin kirurgjikal.

Trauma.
Stresi.
Imobiliteti.
Ankthi i pacientes e lidhuRe me.

Frika nga operacioni.

Frik pr ecurin e prognozs s smundjes.

Prishja e imazhit trupor.

Kujdesi infermieror.
PErgatitja pre-eratore.

Mnyra e komunikimit, Infermieria, degjon, dhe mbledh informacione t

nevojshme pr t vlersuar gjndjen.

Infermieria duhet t njoh cfar sjellje mund t shfaq pacientja dhe t qetsoj
shqetsimet e saj q kan lidhje t drejtprdrejta me mdrhyrjen kirurgjikale si
fik nga vdekja, nga e pa njohura, nga ecuria patHologjIke ,nga metodat
anestetik.

I shpjegohet gjendja q do Kete pas operacionit si prania e drenave, katetereve,

tubave thiths si dhe kohn e prafrt pr heqjen e tyre. Infermieria informon
pacienten mbi ndrhyrjen dhe manovrat q do t kryhen n fazn pre-operatore
dhe n rikuperimin pas operacionit.

Infermierja prpara fillimit t trajtimit ndihmon pacienten n KRYERJEN e nj

sr ekzaminimesh

Ndihma pr ekzaminimet diagnostikuese.

Infermierja ndihmon dhe sqaron pacienten pr kryerjen e t gjithave

ekzaminimeve. Realizohen mjaft teste diagnostikuese si:

Office endometrial biopsy-biopsi endometrale.

Dilatacion dhe kryetazh.

Citologjia (Pap-test, lavazh endometral).

Echo pelvike-abdominale.

Rografi pulmoni.

Skaner (CT).

Pielografi i/v.

Periudha Intra-operatore.

Infermierja ka prgatitur instrumentet operatore duke njohur t gjitha teknikat e

sterilizimit.

Infermieria mat pulsin periferik, tensionin arterial dhe pr cdo dyshim informon
mjekun reanimator q sht gjithmon pran.

Shihen perfuzionet nse meren n mnyr t rregullt.

Infermierja kujdeset pr ndricimin e fushs operatore, strishot numrohen me

korrektsi.

Kujdesi infermieror. Prgatitja pre-operatore.

Objektivat.

- Reduktimi i ankthit operator, komunikimi.

- Marja n konsidertat e aspektit psikologjik dhe social.

Kujdesi infermieror.

- Mnyra e komunikimit ndikon drejtprsdrejti n kujdesin pr t smurn.

- Infermieria me an t pritjes, degjimit, dhe motivimit, mbledh informacione t

nevojshme pr t vlersuar gjndjen dhe situatn n t ciln ndodhet pacientja.

- Nprmjet aftsive komunikuese infermierja prfshin jo vetm pacjenten por

dhe familjart.

Cdo procedur kirurgjikale paraprihet nga lloje t ndryshme reaksionesh

emocionale, evidente ose t fshehura.

Infermieria duhet t njoh cfar sjellje mund t shfaq pacientja dhe t qetsoj
shqetsimet e saj q kan lidhje t drejtprdrejta me ndrhyrjen kirurgjikale.

KUJDESI INFERMIEROR N PERIUDHN Post-Operatore.

Infermieria pozicionon t smurn me kurriz dhe koka anash n mnyr q t

evitohen sekrecionet e gojs dhe t hunds.

Infermierja vlerson parametrat vitale si:

Mat dhe regjistron rrahjet, ritmin dhe cilsin e pulsit (i plot, i dobt, i fort, aritmik
dhe shnohet vendi i matjes).

Vlersohet koshienca cdo 30 min deri n 4 ort e para.

Infermierja nuk duhet t largohet pr asnj moment nga dhoma dhe syt i mban
ke fytyra e pacientes dhe te toraksi.

Matet dhe rregjistrohet n fletn e ndjekjes presioni i gjakut.

Matet temperatura e pacientes dhe shnohet n fletn e ndjekjes.

Lehtsimi nga nauzet dhe t vjellat, q shkaktohen nga grumbullimi i lngjeve n

stomak, aspirohen t vjellat dhe koka mbahet anash.

Shihen drenat dhe verifikohet gjndja e tyre, gjithashtu shnohet sasia dhe
natyra e sekrecioneve. Mbikqyret sonda urinare, diureza dhe lloi i saj, ndrron
qeset urinare, qeset e drenazhit shihet sasia dhe ngjyra. Infermierja mbikqyr
hemoragjin vaginale, kujdeset pr kateterin, n.q.s bllokohen i ndrron ato duke
ndjekur rregullat strikte t asepsis.

TERAPIA PAS NDRHYRJES KIRURGJIKALE PRMBAN:

Ceporin

3*1

I/V

Ranital

4*1

I/V

Reglan

4*1

I/V

Heparin

4*1

I/V

Solucion fiziologjik

0.9% - 500cc

KCL

20cc

CACL

flakon 10cc (ampul)

Morfin

2*1

2*1

I/V

2*1

I/V

2*1

ampul e plot.

Solucion glukoz

500cc

4*1

KCL

20cc

4*1

flakon 10cc (ampul

CACL

2*1 amput.

Tramadol

3*1(ampul)

I/V

MATERJALE DHE METODA

U studiuan kartelat e Ca colum uteri t kryera n shrbimin Onkologjik, n periudhat pre

operat-intra dhe pos operat.
U morn n prpunim statistikor 121 paciente me Ca colum uteri dhe u paraqitn me
tabela dhe grafiqe.

Shprndarja e pacienteve sipas grupmoshave

Stadifikimi i ca cervix uteri

St 0: Carcinoma in situ.

St la: Carcinoma q sht e kufizuar n cervix diagnostikohet vetm nprmjet

egzaminimit mikroskopik.

St la 1: Lezione < 3mm invazion n strom.

St la 2: Lezione me invazion >3-5mm dhe prhapja horizontale t mos i kaloje

7mm.

St lb: Prfshihen lezionet me invazion >5mm.

St lb 1: Lezione deri n 4cm.

St lb 2: Lezione >4cm.

St II: Carcinoma shtrihet prtej cervix uterit, por nuk arrin n paretin pelvic.
Carcinoma infiltron vaginn por jo 1/3 inferiore.

St III: Carcinoma shtrihet deri n paretin pelvic.

St IV: Carcinoma shtrihet prtej pelvisit ose klinikisht ka infiltruar mukozn

vezikale apo rektale.

Perqindjet e pacienteve sipas stadeve t ca cervix uterit

St---- I a1

1%

St----I

a2

3%

St----I

b1

18%

St----I

b2

4%

St----II

17%

St----II

32%

St----III

3%

St---III b

22%

HISPATHOLOGJIA

TRAJ

Prgjigja ndaj trajtimit.

Rekurenca e Ca cervix uterit

Rekurenca sipas stadeve

Mbijetesa deri n 5-s vjet.

Stadet

0 Ca in situ

100

I i kufizuar n mitr

75

II shtrirje prtej mitrs, por jo tej mureve pelvike.

60

III shtrirje ne paretet pelvike dhe/ose 1/3 e poshtme t

33

vagins ose t veshkave.

IV prishje e mukozs s veziks ose reduktimit ose
shtrirje prtej pelvisit.

PERFUNDIMET

Ca cervix uteri sht nj nga tumoret m t shpeshta pr femrat shqiptare.

Tipi kryesor histologjik sht Ca squamoze.

Diagnostikimi i Ca cervix uteri n shqipri n prgjithsi bhet me nj stad

relativisht t avancuar.

Frika e grave nga zbulimi Ca cervix uteri dhe mungesa e informacionit

shndetsore.

Prqindja e rekurencave rritet me rritjen e stadit t Ca cervix uterit.

Nga sa m sipr, vaksina anti- HPV dhe kontrolli periodik nprmjet PAP-testit
do t kishin nj vler t madhe n parandalim dhe diagnostikimin e Ca cervix
uterit.

REFERENCAT
http://www.keshilla.net/mjekesi/kanceri-tek-femrat-a-i-njihni-simptomat
http://www.drkozeta.com
http://assets.krebsliga.ch/downloads/fs_gebaermutterkoerperkrebs_albanisch.pdf
Medical surgical nursing A. Nursing proces approech volume 1 and volume 2
http://www.medicinenet.com/colon_cancer/article.htm
Clinical Nursing Skills , Fourth edition , Smith & Duell 1996