Professional Documents
Culture Documents
физичкоoo
физичкоoo
Кирил и Методиј“
Професор: Изработила :
Бели дробови..................................................................................................8
Физиологија на респирацијата....................................................................11
Користена литература.................................................................................15
2
Системот за дишење или респирација е органски систем
специјализиран за овозможувањето на дишењето како еден од основните
биолошки процеси кои го условуваат животот. Кај посложено градените
животни се јавуваат неколку видови на органи за дишење, и тоа трахеи, кожа,
жабри и бели дробови.
3
Респираторен систем кај цицачите
Кај цицачите, а и кај повеќето ‘рбетници, главни органи за дишење се
белите дробови. Тие се само дел од поширокиот систем за дишење, составен
од спроводен дел и дишен дел.
Градба
Респираторниот систем е сложен систем, кој се состои од простори и
патишта по кои воздухот влегува во белите дробови. Во тие простори се
вклучени: носна празнина (cavum nasi), голтката (фаринкс, pharinx), кој е
заеднички орган за дигестивниот и респираторниот систем, гласната кутија
или гркланот (ларинкс, larnyx), дишникот (трахеја, trachea) и бели дробови
(pulmones), заедно со своите спроводни цевки и воздушните торбички.
Носна празнина
5
носните празнини. Носните празнини се обложени со слузница, која е
постојано влажна и топла и е богата со крвни садови и клетки што излачуваат
големо количество течност, околу 250ml на ден. Нивната основна улога е
заштитна затоа што:
Голтка
6
Грклан
Душник
7
на голтањето. Улогата на дишникот е да го пренесе воздухот од гркланот до
бели дробови.
Бронхии
Бели дробови
Бели дробови (pulmones) се органи во кои се врши размената на гасовите.
Белодробните крила се сместени во градната празнина. Секоја бронхија откако
ќе влезе во белодробното крило преку хилусот се разгранува како дрво, на
уште помали цевчиња - бронхиоли, добивајќи изглед
на стебло, наречено бронхијално стебло. Во
бронхиите има мали делови на ’рскавица кој им дава
стабилност и овозможува поесно поминување на
воздухот.
8
Секоја примарна бронхија што влегува во белодробното крило преку
хилусот натаму се дели. Десна бронхија се дели на три секундарни бронхии и
секоја влегува во еден од трите резени (лобуси) на десното белодробно крило.
Лева бронхија се дели само на две секундарни бронхии што влегуваат во двата
резена на левото белодробно крило. Најмалите вакви спроводни цевки се
наречени бронхиоли. Меѓутоа, како што бронхиите почнуваат да се
стеснуваат, се намалува количеството на ’рскавицата. Во бронхиите нема
’рскавица, туку се состојат само од мазни мускули, кои се под контрола на
автономниот нервен систем, односно работат без контрола на нашата волја.
На крајот на најмалите
разграноци на бронхијалното
разгранување, има групи на ситни
воздушни ќесиња што е место во кое се
врши најголемата размена на гасовите.
Таквите ќесички се наречени алвеоли.
Ѕидот на таквите алвеоли е изграден од едноклеточен слој на лушпест (рамен)
епител. Токму таму се врши размената на гасовите, бидејќи тие се снабдени со
крвни капилари. Тие го носат кислородот до сите клетки во организмот и го
исфрлаат јаглероден диоксид преку белите дробови во надворешната средина.
Бројот и површината на алвеолите е огромен. Според некои проценки, таа
изнесува колку површината на едно тениско игралиште. И покрај тоа, тие се
ограничени со многу текни ѕидови што овозможуваат лесно поминување на
гасовите во крвта која циркулира низ милионите мали капилари што ги
обвиткуваат алвеолите. Посебни клетки од алвеоларниот ѕид создаваат
сурфактант - материја што ги штити алвеолите од слепување (колапс) при
9
намалување на површинскиот притисок, или пукање, ако притисокот е голем.
Во белите дробови на човекот има милиони алвеоли. Големиот број алвеоли
овозможуваат површината што е во допир со гасовите да изнесува околу 60
метри квадратни, т.е. три пати повеќе отколку што е потребно за живеење.
Бидејќи имаат многу воздушен простор, белите дробови се многу лесни, па е
нормално што дел од белодробното ткиво потопен во чаша вода ќе плива. Со
белодробниот или малиот крвоток се носи крв до и од белите дробови. Во
белите дробови крвта поминува низ капиларите околу алвеолите што се места
за размена на гасови.
Белодробни празнини
10
Физиологија на респирацијата
Белодробна вентилација
Движење на воздухот
Размена на гасови
12
Транспорт на гасови
Регулирање на респирацијата
13
продолжениот мозок и понсот во мозочното стебло. Главниот контролен
центар во продолжениот мозок ги одржува основните фази на респирацијата.
Тој може да се дополни со центрите во понсот. Дишењето е регулирано со
одржување на нивото на кислород, јагрелоден диоксид и киселоста во
нормалните граници. Од респираторниот центар во продолжен мозок
моторните нервни влакна се прошируваат до ’рбетниот мозок. Од враниот дел
на ’рбениот мозок овие нерви продолжуваат преку дијафрагмалниот нерв до
дијафрагмата. Дијафрагмата и другите мускули на респриацијата можат да се
регулираат преку пораките добиени од високите мозочни центри, најмногу од
кората на големиот мозок. Постои можност човекот свесно да диши многу брзо
или многу бавно, или да го здржи здивот и да не диши, но тоа не може да го
прави постојано. Обично се престанува со дишењето без свесна контрола, кога
респираторните центри во продолжениот мозок и понсот нема да можат да го
контролираат. Витално значење во контролата на респирацијата имаат
хеморецепторите, кои, слично како и рецепторите за вкус и мирис, се
чувствителни на одредени материи растворени во телесна течност. Такви
рецептори најмногy има во аортниот лак и каротидните артерии, како и во
центрите за регулирање на дишењето во продолжениот мозок и мозочното
стебло. Тие рецептори се многу чувствителни за зголемено количество на
јаглероден диоксид и киселоста, како и при намалено снабдување со кислород.
Промените во составот на крвта создаваат нервни импулси што се упатуваат
до мозокот. Бидејќи обично има мали резерви со кислород во крвта,
јаглеродниот диоксид има поголемо влијание во регулирањето на
респирацијата. Кога нивото на јаглероден диоксид ќе се зголеми, дишењето
мора да се забрза за да се отстрани тој вишок. Само кога нивото на кислород
значително опаѓа, тогаш овој гас почнува да станува контролен фактор.
14
Користена литература:
https://mk.wikipedia.org/
https://andrianadimitrov.weebly.com/
https://www.scribd.com/doc/
https://www.slideshare.net/
15