Teoryang Kognitib

Ayon sa pananaw ng teoryang kognitib, ang pagkatuto ng wika ay isang prosesong dinamiko
kung saan ang nag-aaral ng wika ay palaging nangangailangang mag-isip at gawing may saysay
ang bagong tanggap na impormasyon, alamin ang pumapailalim na tuntunin at mailipat ang mga
ito upang makabuo ng orihinal na pangungusap. Habang isinasagawa ang prosesong ito, malimit
na nagkakamali sa pagpapakahulugan ng mga tuntunin ang mag-aaral ng wika o di kaya nama‘y
naiilapat nang mali ang mga ito. Dahil dito, malimit nagaganap ang mga kamalian sa paggamit
ng wika. Ayon sa mga kognitibist ang pagkakamali ay isang palatandaan ng pagkatuto at
eksperimentasyon at hindi ito kagyat at tuwirang iwinawasto.
Ang pagkakamali ay tinatanaw ng mga kognitibist bilang isang integral na bahagi ng pagkatuto.
Nakatuon sa mga mag-aaral ang mga pagkaklaseng batay sa teoryang kognitibist. Nakapokus ito
sa patuklas na pagkatuto sa pamamagitan ng mga dulog na pasaklaw at pabuod. Sa dulog na
pabuod ginagabayan ng guro ang pagkatuto sa pamamagitan ng ilang tiyak na halimbawa at
ipasusuri niya ang mga ito upang makatuklas sila ng isang paglalahat. Ang dulog na pasaklaw
naman ay kabaligtaran ng dulog na pabuod. Kung ang dulog pabuod ay nagsisimula sa mga
halimbawa patungo sa paglalahat o pagbubuo ng tuntunin, ang dulog pasaklaw naman ay
nagsisimula sa paglalahad ng tuntunin patungo sa pagbibigay ng mga halimbawa.
Ang teoryang kognitibist ay palaging nakapokus sa kaisipang ang pagkatuto ay isang aktibong
prosesong kaisipan. Sa ganitong pananaw, tungkulin ng guro ang paglalahad ng mga bagong
impormasyon kung saan ang mga impormasyong ito‘y maiuugnay ng mga mag-aaral sa kanilang
dating kaalaman. Sa pagkatuto ng wika, kailangang himukin ng guro ang mag-aaral na mag-isip
nang may kamalayan at pag-usapan ang wika upang mapag-ibayo ang kanilang kakayahan sa
paggamit nito. Ang teoryang kognitibist at teoryang innative ay magkatulad sa maraming
aspekto.
Parehong pinanghahawakan ng mga teoryang ito na ang mga tao ay ipinanganak na may likas na
kakayahan upang matutuhan ang isang wika (Page at Pinnel, 1979). Ang tanging pagkakaiba ng
dalawang teoryang ito‘y may kinalaman sa implikasyon sa pagtuturo. Pinaniniwalaan ng mga
innativist na hindi kailangang suportahan ang bata sa pagtatamo ng wika dahil likas niya itong
matutuhan. Samantalang sa kampo ng mga kognitibist, kailangan ang pagtuturo at mga kaligiran
sa pagkatuto na magpapabilis sa pagkatuto ng wika. Bilang isang guro, kailangang may sarili
kang paniniwala tungkol sa kalikasan ng mga bata at kung paano sila natututo. Mahalaga ang
kabatiran sa mga teorya dahil ang mga ito ang magsasabi ng mga tamang gawain sa pagtuturo.
Ang paglilinaw ng iyong posisyon hinggil sa mga teoryang ito‘y hindi ang isa-isang
pagbabanggit ng ngalan ng teorya o pagsasaulo ng mga paliwanag hinggil dito. Ang mahalaga ay
ang sarili mong paniniwala hinggil sa kung paano natuto at kung paano nakapagtatamo ng wika
ang mga bata.

YUGTO NG PAG-UNLAD NG ISIPAN NG TAO

Ayon sa psychologist na si Jean Piaget, ang mga bata ay sumusulong sa pamamagitan ng isang
serye ng apat na kritikal na yugto ng pag-unlad ng nagbibigay-malay. Ang bawat yugto ay
minarkahan ng mga pagbabago sa kung paano naiintindihan ng mga bata ang mundo. Naniniwala
si Piaget na ang mga bata ay tulad ng "mga maliit na siyentipiko" at aktibong sinusubukan nilang
tuklasin at maunawaan ang mundo sa kanilang paligid.
Sa pamamagitan ng kanyang mga obserbasyon ng kanyang mga anak, si Piaget ay bumuo ng
isang yugtong teorya ng intelektwal na pag-unlad na kasama ang apat na natatanging mga yugto:
Ang stage sensorimotor, mula sa kapanganakan hanggang edad 2
Ang yugto ng preoperational, mula sa edad na 2 hanggang sa edad na 7
Ang kongkretong pagpapatakbo yugto, mula sa edad na 7 hanggang 11
Ang pormal na pagpapatakbo yugto, na nagsisimula sa adolescence at sumasaklaw sa
karampatang gulang.

Isang Pagtingin sa Mga Yugto ng Pangkaisipang Pag-unlad ni Piaget

Ang Sensorimotor Stage: Sa yugtong ito, ang mga sanggol at maliliit na bata ay nakakakuha ng
kaalaman sa pamamagitan ng mga karanasan sa pandama at pagmamanipula ng mga bagay. Ito
ay ang kanyang mga obserbasyon ng kanyang anak na babae at pamangking lalaki na mabigat na
naimpluwensyahan ang kanyang pagkakaintindi ng yugtong ito. Sa puntong ito sa pag-unlad, ang
katalinuhan ng isang bata ay binubuo ng kanilang pangunahing motor at madaling makaramdam
na mga pagtuklas ng mundo. Naniniwala si Piaget na ang pagpapaunlad ng bagay na permanente
o katatagan ng bagay, ang pagkaunawa na ang mga bagay ay patuloy na umiiral kahit na hindi
nila makikita, ay isang mahalagang elemento sa puntong ito ng pag-unlad. Sa pamamagitan ng
pag-aaral na ang mga bagay ay hiwalay at natatanging mga nilalang at mayroon silang
pagkakaroon ng kanilang sariling labas ng indibidwal na pang-unawa, ang mga bata ay maaaring
magsimulang ilakip ang mga pangalan at mga salita sa mga bagay.
Ang Preoperational Stage: Sa yugtong ito, ang mga bata ay natututo sa pamamagitan ng
pagkukunwaring nagpapanggap ngunit nagpupumilit sa lohika at nagsasagawa ng pananaw ng
iba pang mga tao. Madalas din silang nakikibaka sa pag-unawa sa pagiging perpekto ng
katapatan. Halimbawa, ang isang mananaliksik ay maaaring tumagal ng isang lump ng luad,
hatiin ito sa dalawang magkatulad na piraso, at pagkatapos ay bigyan ang isang bata ng pagpili
sa pagitan ng dalawang piraso ng luad upang maglaro. Ang isang piraso ng luad ay pinagsama sa
isang compact ball habang ang isa ay hinahampas sa isang flat na hugis ng pancake. Dahil ang
flat hugis ay mukhang mas malaki, ang preoperational na bata ay malamang na pumili ng piraso
kahit na ang dalawang piraso ay eksaktong magkakaparehong sukat.
Ang Concrete Operational Stage: Ang mga bata sa puntong ito ng pag-unlad ay nagsimulang
mag-isip ng higit pang lohikal, ngunit ang kanilang pag-iisip ay maaari ding maging matigas.
May posibilidad silang labanan ang abstract at hypothetical concepts. Sa puntong ito, ang mga
bata ay nagiging mas nakapagpapahirap at nagsimulang mag-isip tungkol sa kung paano
maaaring isipin at madama ng ibang tao. Ang mga bata sa kongkretong yugto ng pagpapatakbo
ay nagsisimulang maunawaan na ang kanilang mga saloobin ay natatangi sa kanila at hindi lahat
ng tao ay kinakailangang magbahagi ng kanilang mga saloobin, damdamin, at opinyon.
Ang Pormal na Operasyon Stage: Ang huling yugto ng teorya ni Piaget ay nagsasangkot ng
pagtaas sa lohika, ang kakayahang gumamit ng deduksyon na pangangatwiran, at isang pang-
unawa sa mga ideya na mahirap makuha. Sa puntong ito, ang mga tao ay naging kakayahang
makakita ng maraming potensyal na solusyon sa mga problema at mag-iisip nang higit pa sa
siyensiya tungkol sa mundo sa kanilang paligid.
Mahalagang tandaan na hindi tiningnan ni Piaget ang intelektuwal na pag-unlad ng mga bata
bilang isang dami na proseso; ibig sabihin, ang mga bata ay hindi lamang magdagdag ng
karagdagang impormasyon at kaalaman sa kanilang umiiral na kaalaman habang sila ay mas
matanda. Sa halip, iminungkahi ni Piaget na mayroong pagbabago ng kwalitat sa kung paano
iniisip ng mga bata habang unti-unti itong naiproseso sa pamamagitan ng apat na baitang na ito.
Ang isang bata sa edad na 7 ay hindi lamang magkaroon ng karagdagang impormasyon tungkol
sa mundo kaysa sa ginawa niya sa edad na 2; may isang pangunahing pagbabago sa kung paano
siya nag-iisip tungkol sa mundo.
Upang mas mahusay na maunawaan ang ilan sa mga bagay na nangyari sa panahon ng pag-unlad
ng pag-iisip, mahalagang suriin muna ang ilang mahalagang mga ideya at konsepto na ipinakilala
ni Piaget. Ang mga sumusunod ay ilan sa mga salik na nakakaimpluwensya kung paano natututo
at lumalaki ang mga bata:
Pangunahing mga konsepto
Schemas - Ang isang iskema ay naglalarawan ng kapwa mental at pisikal na mga pagkilos na
kasangkot sa pag-unawa at pag-alam. Ang mga schemia ay mga kategorya ng kaalaman na
tumutulong sa atin na bigyang-kahulugan at maunawaan ang mundo.
Sa pananaw ni Piaget, ang isang panukala ay kinabibilangan ng parehong isang kategorya ng
kaalaman at ang proseso ng pagkuha ng kaalaman na iyon. Tulad ng mangyari ang mga
karanasan, ang bagong impormasyon na ito ay ginagamit upang baguhin, idagdag, o baguhin ang
mga nakaraang umiiral na schemas.
Halimbawa, ang isang bata ay maaaring may schema tungkol sa isang uri ng hayop, tulad ng
isang aso. Kung ang tanging karanasan ng bata ay may maliit na aso, ang isang bata ay maaaring
maniwala na ang lahat ng mga aso ay maliit, mabalahibo, at may apat na paa. Ipagpalagay na ang
bata ay nakatagpo ng isang napakalaking aso. Ang bata ay kukuha sa bagong impormasyon na
ito, na binabago ang dating umiiral na panukala upang isama ang mga bagong obserbasyon na
ito.
Assimilation - Ang proseso ng pagkuha sa bagong impormasyon sa aming umiiral na schemas ay
kilala bilang asimilasyon. Ang proseso ay medyo subjective dahil malamang naming baguhin
ang mga karanasan at impormasyon bahagyang upang magkasya sa aming mga preexisting
paniniwala. Sa halimbawa sa itaas, ang pagtingin sa isang aso at pag-label nito "aso" ay isang
kaso ng pag-aaksaya ng hayop sa iskema ng aso ng bata.
Tirahan - Ang isa pang bahagi ng pagbagay ay nagsasangkot ng pagbabago o pagbabago sa ating
mga umiiral na schemas sa liwanag ng bagong impormasyon, isang proseso na kilala bilang
accommodation. Kabilang sa accomodation ang pagbabago ng mga umiiral na schemas, o mga
ideya, bilang isang resulta ng bagong impormasyon o mga bagong karanasan. Ang mga bagong
schemas ay maaaring binuo sa panahon ng prosesong ito.
Equilibration - Naniniwala si Piaget na sinisikap ng lahat ng mga bata na balansehin ang balanse
sa pagitan ng pag-iimpake at tirahan, na nakamit sa pamamagitan ng isang mekanismo na
tinatawag na Piaget equilibration. Habang sumusulong ang mga bata sa pamamagitan ng mga
yugto ng pagpapaunlad ng kognitibo, mahalaga na mapanatili ang isang balanse sa pagitan ng
pag-aaplay ng dating kaalaman at pagbabago ng pag-uugali upang mag-account ng bagong
kaalaman. Tinutulungan ang equilibration na ipaliwanag kung paano maaaring ilipat ng mga bata
mula sa isang yugto ng pag-iisip papunta sa susunod.

Ang tatlong pag-aaral ng mga modelo ni Jerome Bruner

Ayon sa Bruner, ang pag-aaral sa pamamagitan ng pagkatuklas ay ang pinakamahusay na paraan
upang pasiglahin ang parehong simbolikong pag-iisip at ang pagkamalikhain ng indibidwal. Sa
kanyang teorya, pinaniniwalaan ng researcher ang tatlong sistema ng pagpoproseso ng
impormasyon, kung saan ang mga mag-aaral ay makakapagbago ng impormasyong makuha nila
upang makagawa ng mga modelo ng katotohanan.
Itinuturo ni Bruner na ang intelektuwal na pag-unlad ng isang tao ay may pagkakasunud-sunod
ng mga pangkalahatang katangian. Ang mga ito ay dalawang proseso na may kaugnayan sa pag-
uuri. Ang isa sa mga ito ay ang Formation ng Konsepto, na kung saan ay ang proseso ng pag-
aaral ng iba't ibang mga konsepto.
Ito ay nangyayari mula 0 hanggang 14 na taon, dahil ito ay may kinalaman sa mga kapasidad na
makapag-assimilate stimuli at ang data na inaalok ng kapaligiran. Matapos ang edad na ito, ang
isip ay nagsisimula upang bumuo at kumilos ay hindi na nakasalalay lamang sa kapaligiran kundi
pati na rin sa mga kaisipan. Ang prosesong ito ay ang Concept Attainment, na kung saan ay ang
pagkakakilanlan ng mga katangian na tumutukoy sa isang kategorya.
Sa pamamagitan ng pag-aaral ng mga paraan kung paano matutunan ng mga tao sa kanilang
unang mga taon ng buhay, si Bruner ay nagtatatag ng tatlong pangunahing mga mode kung saan
ang kinatawan ay kinakatawan. Ang mga ito ay, talaga, ang tatlong paraan kung saan
natututuhan natin batay sa ating mga karanasan. Kami ay nagsasalita noon ng enactive model,
ang iconic model at ang symbolic model.
Ang unang modelo, ang enactive, ay batay sa pagkatawan ng mga bagay sa pamamagitan ng
kagyat na reaksyon ng tao. Ito ang modelo na madalas na ginagamit sa mga unang taon ng
buhay. Sa pamamagitan ng pag-aaral sa mode na ito ay tumatagal ng lugar sa pamamagitan ng
paggawa ng mga bagay, panggagaya at pagmamanipula ng mga bagay. Ngunit hindi ito isang
modelo na ginagamit lamang ng mga bata. Ang mga matatanda ay may posibilidad na gamitin ito
kapag sinubukan nilang matuto ng mga komplikadong mga gawain sa psychomotor, halimbawa.
Sa iconic na modelo, ang pag-aaral ay isang representasyon ng mga bagay na may paggamit ng
mga larawan o mga guhit. Sa kasong ito, ang representasyong ito ay may pagkakahawig sa bagay
na kinakatawan, kaya ang pagpili ng imahe ay hindi makatarungan o di-makatwirang. Ito ay
ginagamit upang magturo ng mga konsepto at mga prinsipyo na hindi madaling mapapatunayan
at samakatuwid ang mga guhit at mga diagram ay dapat ipagkaloob upang makatulong na
lumikha ng tamang mga imahe sa isip.
At ang pangatlong modelo, ang sinasagisag, ay kinakatawan ng wika, maging sa bibig o
nakasulat. Sa mode na ito ang representasyon ng isang bagay ay ginagawa sa pamamagitan ng
isang arbitrary na simbolo. Hindi tulad ng iconic na representasyon, sa kasong ito ang hugis nito
ay walang kaugnayan sa bagay na kinakatawan. Ang isang halimbawa nito ay mga numero. Ang
bilang na apat ay maaaring katawanin sa isang iconic na paraan sa pamamagitan ng apat na mga
bola. Sa kaso ng symbolic representation, 4 lamang ang kinakailangan.