LEARNING ACTIVITY SHEET

1
 TALAAN NG NILALAMAN

Bilang ng Sanayang
Linggo Pahina
Papel
Pangalan ng aklat
1
Talaan ng Nilalaman
2
Unang Linggo Sanayang Papel Blg.
3
1
Ikalawang Linggo Sanayang Papel Blg.
11
2
Ikatlong Linggo Sanayang Papel Blg.
18
3
Ikaapat na Linggo Sanayang Papel Blg.
23
4
Ikalimang Linggo Sanayang Papel Blg.
32
5
Ikaanim na Linggo Sanayang Papel Blg.
40
6
Ikapitong Linggo Sanayang Papel Blg.
47
7
Susi sa
Pagawawasto 52

Bumuo ng Sanayang 59
Aklat

2
 TXTBK + QUALAS
Textbook based instruction
SANAYANG PAPEL Blg. 1
paired with MELC-Based sa FILIPINO 7
Quality Assured Learner’s
Activity Sheet (LAS) Kwarter 1 Linggo 2 Araw 1-4

Pangalan: _________________________________Baitang at Pangkat: _________________________

Guro: ____________________________________ Petsa ng Pagpasa : __________________________

MELC: 1: Nahihinuha ang kaugalian at kalagayang panlipunan ng lugar na pinagmulan ng kuwentong-bayan batay
sa mga pangyayari at usapan ng mga tauhan. (F7PN-Ia-b-1)

Aralin: Kuwentong-bayan
Sanggunian: Pinagyamang Pluma 7 Pahina.: 152

Layunin: Nabibigyang-kahulugan ang Kuwentong-bayan

Kasanayan Bilang:1 Pagbibigay-Katuturan sa Kuwentong-bayan Araw: 1 at 2

KONSEPTO:
Bago pa man dumating ang iba’t ibang mananakop, ang Pilipinas ay may umiiral ng panitikan. Isa sa
mga ito ay ang KUWENTONG-BAYAN.
Ano nga ba ang Kuwentong-bayan?
Kung ating tatalakayin ang kuwentong-bayan, hindi natin maiwawalay ang ngalan ni Damiana L.
Eugenio. Siya ang kinikilala bilang Ina ng Kuwentong-bayan.
Ayon sa kanya, ang Kuwentong-bayan ay binubuo ng mga kuwento at salaysaying nagpasaling-
bibig lamang. Pinapakita nito ang kagalingan ng ating mga ninuno sa paglikha gamit ang kanilang isip at
imahinasyon ng mga tauhang kumakatawan sa mga uri ng mga mamamayan. Isang patunay lamang ito na
ang Pilipinas ay nagtataglay ng napakayamang bilang ng di-matatawarang naggagandahang panitikan.
Isa pang pangalan na maiuugnay sa Kuwentong-bayan ay si Ligaya Tiamson-Rubin, isang propesor
sa Unibersidad ng Pilipinas at kilala dahil sa di-mabilang na parangal ang nataggap mula sa Palanca Awards.
Ang ibinigay niyang katuturan o kahulugan ay hindi kaiba sa nauna nang ibinigay ni Damiana
Eugenio. Kanyang binigay ang kahulugan ng kuwentong -bayan bilang isang tulang pasalaysay na katha-
katha lamang at hindi dapat ituring na dogma (batas na binuo ng isang pamayanan) o kasaysayan.
Uri ng Kuwentong-bayan
Katulad nga ng nabanggit na nasa itaas na ang kuwentong-bayan ay mga kuwentong pasalimbibig lamang. Ito ay nauuri
sa mga sumusunod.

ALAMAT
11
Ang alamat ay hango sa salitang latin na “legendus” na ang ibig sabihin ay “UPANG
MABASA”. Ito ay salaysayin na kathang-isip lamang na nagpapakila ng pinagmulan ng isang
bagay, pook o pangalan. Ito ay bahagi rin ng matandang panitikan ng Pilipinas.

PABULA
12
Ang mga pangunahing tauhan sa akdang ito ay mga hayop upang bigyang-puna ang mga hindi
kanais-nais na kilos at pag-uugali ng mga tao.

3
 MITO
13
Ito ay isang akdang pampanitikan na tumutukoy sa isang lugar na naglalahad ng kasaysayan ng mga
diyos-diyosan noong unang panahon na sinasamba, dinadakila, at pinipintakasi ng mga tao.

MAIKLING KUWENTO
14
Ang akdang pampanitikang ito ay likhang-isip lamang at bunga ng imahinasyon na hango sa
isang tuinay na pangyayari. Nagtataglay ng payak na pangyayaring nagtatampok sa natatangi at
mahahalagang karanasan ng pangunahing tauhan.

PARABULA
15
Isang uri ng kuwento na may-aral na kadalasang nagmula sa kwento ng Bibliya. Ito rin ay tinatawag
na talinghaga.

PAGSASANAY 1: Ito ang Kahulugan Ko!

Matapos mong pag-aralan ang ukol sa Kuwentong-bayan, batid kong kaya mo nang bigyang
kahulugan ito. Ibigay ang katuturan ng Kuwentong-bayan.

Ano ang kuwentong-bayan? Bakit mahalagang pag-aralan ang kuwentong-bayan?

___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________

PAGSASANAY 2: Ayusin at Bigyang-kahulugan Mo!

Iyo ring pinag-aralan ang ukol sa uri ng kuwentong-bayan. Ayusin ang mga nakarambol na
letra upang maibigay ang tamang salitang hinahanap. Pagkatapos, ipaliwanag mo ito.

A U P B L A A R

11 SAGOT: _________________
PALIWANAG: ___________________________________________________________
_______________________________________________________________________.

P L A B A U

21 SAGOT: _________________
PALIWANAG: ___________________________________________________________
_______________________________________________________________________.

4
 T A A A M L

31 SAGOT: _________________
PALIWANAG: ___________________________________________________________
_______________________________________________________________________.

Layunun: Nahihinuha ang kaugalian at kalagayang panlipunan ng lugar na pinagmulan ng

kuwentong-bayan batay sa mga pangyayari at usapan ng mga tauhan
Kasanayan Bilang: 2 Paghinuha sa Kaugalian at Kalagayang Pinagmulan ng Kuwentong-bayan Araw: 3 at 4
KONSEPTO:
Kapag pinag-uusapan ang panitikan tulad ng kuwentong-bayan ay hindi maihihiwalay ang sumusunod
na mga salita. Ito ay ang mga:
• Kaugalian
Ang mga paniniwala, opinyon na mula sa magulang at isinalin sa kanilang mga anak ay tinatawag
na kaugalian. Halimbawa na lamang ay ang paghalik sa kamay ng mga matatanda na isang ritwal na
tanda ng pagbati o paggalang.
• Kultura
Ito naman ang tumutukoy sa kalinangan ng isang pamilya o ng isang lugar. Halimbawa ay ang
kanilang pagsasalita, uri ng pananamit, estado sa buhay, at iba pa.

• Tradisyon
Ang tradisyon ay kaugnay ng salitang kaugalian. Ito ay ang kalipunan ng mga paniniwala, kaugalian,
doktrina, at iba pa na karaniwang nagpasalin-salin mula sa isang herenasyon patungo sa susunod na
salinlahi.
Sa tulong ng karakter na gumaganap sa mga pangyayari sa kuwento; sa tagpuan kung kailan o saan
naganap ang mga pangyayari; sa banghay o sa pagkakasunod-sunod ng pangyayari, at dayalogo ng mga
tauhan ay mas nakikilala ng mambabasa ang kaugalian, kultura, at tradisyon ng tao o lugar na itinatampok
kuwento. Ito ang mge elementong nagpapatingkad pang lalo sa kuwentong iyong binabasa.
Pagsasanay 1: Basahin ang akdang Si Usman, Ang Alipin, isang kuwentong-bayan mula sa Mindanao. Pagkatapos,
maghinuha sa kaugalian at kalagayang panlipunan ng lugar na pinagmulan ng kuwentong- bayan batay sa mga
pangyayari o usapan ng mga tauhan. Bilugan lamang ang letra ng tamang sagot.

“Si Usman, ang Alipin”

Muling pagsasalaysay ni Arthur P. Casanova batay sa pagkukuwento ni Datu Abdul Sampilna, isang
Maguindanaoan mula sa lungsod ng Cotabato (1983).
Nang mga nagdaang panahon, may isang nagngangalang Usman. Pinaniniwalaang nananahanan siya sa
malayong sultanato at isa siyang alipin. Matapang, mataas at kayumanggi si Usman. Higit sa lahat, siya’y matapat.
Isang umaga, nagpasiya si Usman na bumisita sa palengke malapit sa palasyo ng namumunong sultang
nagngangalang Zacaria. Masama ang ugali ni Zacaria. Siya’y malupit at pangit ang hitsura. Dahil hindi niya
matanggap ang kanyang anyo, nagsagawa siya ng kautusang ang lahat ng mga lalaking nakahihigit sa kanyang
anyong pisikal ay dapat kitlin at maglaho.
Sa palengke, nakita si Usman ng mga tauhan ni Sultan Zacaria. Mabilis na nag-ulat ang mga tauhan sa sultan
sa pagkakita nila kay Usman na sa tingin nila’y mas makisig kaysa sa sultan. Kagyat na nag-utos ang sultan na
ibilanggo si Usman at pagkatapos ay patayin ito. Agad na sinunod ng mga tauhan ang kautusan ng sultan.
Nang makita ni Potre Maasita, ang dalagang anak ng sultan si Usman ay nakadama siya agad ng pag-ibig sa
unang pagkikita nila ng binata. Nagmamadali siyang pumunta sa kanyang amang sultan at nagmakaawang
patawarin at pakwalan si Usman.
“Para mo nang awa, Ama, pakawalan mo si Usman. Wala po siyang kasalanan,” ang pagmamakaawa ng dalaga
sa ama. Ngunit sadyang malupit ang sultan. Hindi siya nakinig sa pagsusumamo ng kanyang anak. “Walang
sinumang makapipigil sa akin,” ang wika niya sa sarili. “Hu,hu,hu, maawa ka sana kay Usman, Ama,” ang
panangis ni Potre Maasita ngunit hindi siya pinansin ng sultan. Nagmatigas ito sa kanyang kagustuhan.

5
 Sinubukan ni Potre Maasitang mag-isip ng paraan upang mapigilan ang kamatayan ng lalaking labis niyang
iniibig. Lihim siyang nagpadala ng mga mensahe sa mga guwardiya ngunit ang lahat ng ito’y ipinaparating nila
sa sultan.
Bunga niyon, nagpupuyos sa galit ang sultan. Dahil nga sa siya’y tunay na malupit, kanyang iniutos na pati
si Potre Maasita ay ikulong din sa bilangguan, nagkaroon ng pagkakataong maging mas malapit sa isa’t isa sina
Usman at Potre Maasita. Higit na tumitindi ang pagmamahalan nila sa isa’t isa.
Sa panahong iyon, lumabas ang pinal na kautusan. Kamatayan ang inihatol ng sultan para sa kanila. Habang
nasa daan ang sultan patungo sa silid na pagbibitayan sa dalawa, biglang lumindol nang malakas. Yumanig sa
palasyo at nag-iba ang pook. Napulbos ang buong palasyo.
Isang malaking bato ang bumagsak sa ulo ng sultan na naging sanhi ng kanyang biglaang pagkamatay. Isa
itong malupit na kamatayan para sa malupit na tao.
Samantala, sinubukan nina Usman at Potre Maasita na makalaya mula sa bilangguan. Nang makalabas sila’y
hindi nagdalawang-isip si Usman. Mabilis pa sa kidlat niyang tinutulungan ang mga sugatan at ang mga nasawi.
Sa kabilang dako, tumutulong din si Potre Maasita sa mga naulila at mga nangangailangan ng tulong at pagkalinga.
Nang bumalik sa normal ang sitwasyon ay ipinagbunyi sila ng taumbayan. “Mabuhay si Potre Maasita!” ang
pagbubunyi at labis na pagpapasalamat ng mga ito kina Usman at Potre Maasita. Labis ang kanilang kasiyahan
nang matanto nilang mabait na tao si Usman at si Potre Maasita nama’y may mabuting kalooban.
Nang sumunod na araw, isang kasalan ang naganap. Si Usman, na isang alipin, ay naging sultan at si Potre
Maasita naman ang itinalagang sultana. Mula noon, biniyayaan ang sultanato ng pagmamahalan kasabay ng
kaunlaran sa buong kaharian. Natagpuan ng taumbayan ang kagandahan at kaunlarang kabaliktaran ng nagdaang
panahon kung saan namayani ang kapangitan at kalupitan.

1. Ang binatang si Usman ay pumunta sa isang palengke malapit sa palasyo ng sultan. Mahihinuhang ang lugar ay,
A. Mas maunlad at may mas malaking palengkeng dinarayo ng mga tao.
B. Ginagawang pasyalan ng iba pang mga tao.
C. Katatagpuan ng kayamanan at mahahalagang pilak.
D. Tirahan ng mga kamag-anak at mga kaibigan ng binatang si Usman.
2. Dahil hindi matanggap ng sultan ang kanyang itsura, nagsagawa siya ng kautusang ang lahat ng mga lalaking
nakahihigit sa kanya ang pisikal na anyo ay dapat kitlin at maglaho. Sinunod lahat at hindi man lang ito tinutulan
ng kanyang mga tauhan. Mahihinuha sa pahayag na ito na…..
A. Malapit sa kanyang mga tauhan ang sultan.
B. Kinatatakutan ang makapangyarihang sultan.
C. Mayaman at maraming ari- arian ang sultan.
D. Masipag at mapagmalaki ang sultan.
3. ‘’Para mo nang awa, Ama, pakawalan mo si Usman. Wala po siyang kasalanan,’’ ang
pagmamakaawa ni Potre Maasita sa kanyang ama subalit hindi man lang siya pinansin nito.
Mahihinuhang si Sultan Zacariah ay…
A. Matigas ang kalooban
B. Mapaghiganti
C. Mapagtimpi
D. Matalino
4. Ang kamatayan ng lalaking labis niyang iniibig. Mahihinuha sa ginawang ito na dalaga na…
A. Matatakutin siya at madaling sumuko sa mga pagsubok.
B. Matalino siya at laging umiisip ng paraan.
C. Mapagmalaki siya at hindi basta nakikinig sa magulang.
D. Malakas ang kanyang loob at hindi siya basta sumusuko.
5. Nang magkaroon ng malakas na lindol sa kanilang lugar ay hindi nagdalawang isip sina Usman at Potre Maasita
na tumulong sa mga kababayang nasalanta. Nang bumalik sa normal ang sitwasyon ay ipinagbunyi sila ng
taumbayan. Mahihinuhang ang taumbayan ay...
A. Nagagalak sa pagkaroon ng mabubuting pinuno kapalit ng nagdaang malupit na pinuno.
B. Nag-aalala na baka ang susunod na pinuno ay malupit ding tulad ng nauna.
C. Namamayani ang kagustuhan para sa mga pinunong may magagandang itsura.
D. Nagbabakasakaling makatagpo na sila ng mga pinunong makatutulong upang maging mayaman ang bawat isa
sa kaharian.

Isinulat ni:

ELIZABETH GASPAN
SST-I, Tarabucan NHS
6
 TXTBK + QUALAS
Textbook based instruction
SANAYANG PAPEL Blg. 2
paired with MELC-Based sa FILIPINO 7
Quality Assured Learner’s
Activity Sheet (LAS) Kwarter 1 Linggo 2 Araw 1-4

Pangalan: _________________________________Baitang at Pangkat: _________________________

Guro: _______________________________Petsa ng Pagpasa : __________________________

MELC 3: Nagagamit nang wasto ang mga pahayag sa pagbibigay ng mga patunay (F7WG-Ia-b-1)

Aralin: Mga Pahayag sa Pagbibigay ng Patunay

Sanggunian: Pinagyamang Pluma Pahina.:

Layunin: Nakikilala kung ang pahayag ay katotohanan o opinyon bilang mahalagang gawain sa pagbibigay
ng patunay

Kasanayan Bilang:1 Pagkilala sa Pahayag kung Nagsasaad ng Katotohanan o Opinyon Araw: 1

KONSEPTO:

PAGPAPAKAHULUGAN: KATOTOHANAN AT OPINYON

Madalas na nahihirapan ang bawat tao sa pagtukoy sa kaibahan ng katotohanan sa opinyon.

Pinaniniwalaan nalang agad anuman ang salitang binitiwan nang hindi sinusuri o tinitimbang ito,
dahilan ng pagkakaroon at pagkalat ng mga maling impormasyon.
Katotohanan, kung tawagin ay tumutukoy sa mga bagay, pangyayari, pahayag na umiiral na
nagsasaad ng katunayan. Masasabing ito ay katotohanan kung ito ay nakabatay sa isang
maaasahan at mapagkakatiwalaang sanggunian.
Samantala, Opinyon naman ang taguri sa mga pahayag na binigkas o isinulat, nang walang
mapagkakatiwalaang batayang pinanggalingan. Maaring ito ay nagmula sa’yong sariling
karanasan, damdamin, at ideya lamang.
Pagpapakita ng Halimbawa:
Lahat ng Daan Ngayon ay Patungong Davao

MANILA, Philippines, Mayo 17, 2016- Ang mga politiko, malalaking negosyante, artista, lider ng
iba’t ibang samahan, mga ambassador ng iba’t ibang bansa, at iba pang matataas na tao ay patungo
lahat ngayon sa Davao. Sila ay umaasang makilala, makausap, at makakuha ng kinakailangang pabor
mula sa bagong halal na pangulo.
Sa isang iglap, ang Davao ay biglang naging bagong simbolo ng makapangyarihan pagkatapos ng
malawakang pagkapanalo ni Pangulong Rodrigo Duterte na umabot sa mahigit 16 milyong boto. At
dahil hindi nagtungo si Duterte sa Manila, ang mga VIP o mahahalagang tao ang nagsadya sa kanya
sa Davao.
Inaasahan na rin si Sen. Aquilino Pimentel III ng PDP-Laban ang paglipat ng mga politiko
mula sa iba’t ibang partido sa kanilang partido dahil sa pagkapanalo ni Duterte. Gayunpaman, sa
ngayon daw ay hindi pa sila tumatanggap ng aplikasyon at pag-uusapan pa ng mga pinuno ng PDP-
Laban kung ano ang gagawin sa inaasahang pagdami ng mga politikong magnanais sumanib sa
kanilang partido.
Lubhang naging abala si Pangulong Duterte sa dami ng taong nais makipag-usap sa kanya.

7
 Isang malaking silid sa Matina Enclave Residences ang nagsilbing lugar kung saan niya tinanggap ang
napakaraming bisita para sa sunod-sunod na pulong na umabot nang halos 20 oras. Nagsimula ito sa
ikaapat ng hapon, Mayo 16 hanggang sa ika-11 ng umaga kinabukasan. May ilang naghintay ng
hanggang siyam na oras para lamang makausap siya sa loob ng ilang minuto. Subalit hindi lahat ay
pinalad na makuha ang ninanais na pabor dahil ang iba sa mga bisita ay umuwi nang walang
pinanghahawakang matibay na pangako mula sa pangulo. Gayunpaman, marami rin ang nakakuha
kaagad ng pangako mula sa bagong halal na pangulo.
Sa ngayon, ikinatutuwa ng mga kaalyado ni Duterte na ang pansin ng lahat ay nasa Davao at sa
Mindanao sa posibleng paraan naman. Sa mga nakalipas na panahon kasi ay karaniwang naiuugnay at
nakikilala ang Mindanao sa mga negatibong balitang tulad ng kidnapping ng mga armadong grupo, at
iba pang karahasang sumisira sa magandang imahen ng lugar.
Inaasahang simula na ito ng mabuting pagbabago para sa lugar na tinatawag na “The Land of
Promise” o “Lupang Pangako.’

Ang akda sa itaas ay isang balita. Alam naman natin na ang

lahat na inilahad sa akdang ito ay pawang katotohanan lamang.
Bagaman, naglalaman rin ito ng mga opinyon gaya ng mga
binitiwang salita ng mga taong sangkop rito.
Kung susuriin, inilabas rito ang katotohanan kung bakit ang
lahat ng daan ay patungong Davao at ito ay dahil sa
pagkapanalo ng Pangulo na nagmula sa kanilang bayan.
Makikita ngang sinuportahan at pinatunayan ang katunayan
nito sa pamamagitan ng mga detalyeng ipinaloob dito.

Pagsasanay 1: Katotohanan Nga Ba?

Iyong binasa ang akdang Lahat ng Daan ay Patungong Davao, kaya naman batid kong ang
gawaing ito ay magiging madali na lamang para sa iyo.
Kilalanin kung ang pahayag ay KATOTOHAN o OPINYON. Iguhit ang masayang
emoticon ☺ kung ito ay katotohanan, samantalang ang malugkot na emoticon  naman ang
iyong iguhit kung hindi ito nagbibigay ng patunay at ito ay isang opinion lamang.

_____ 1. Mahigit 16 na milyong Pilipino ang bomoto kay Duterte dahil sa kanyang Pangakong
Pagbabago. Nagpapatunay lamang ito na ang mga Pilipino ay uhaw na uhaw na sa bagong
sistema ng pamamahala.
_____ 2. Ang pagkapanalo ng Pangulong Duterte ay nagpapahiwatig na ang Davao ay unti-
unting makikilala sa buong bansa.
_____ 3. Dapat tayong maghanda para sa oras ng pangangailangan ay hindi tayo mahihirapan.
_____ 4. Taglay ang matibay na kongklusyon, inilabas na ng Departamento ng Edukasyon ang
petsa ng pagbubukas ng klase.
_____ 5. Hanggang ngayon ay patuloy na umaasa ang maraming Pilipino na sa pagkapanalo ng
Pangulong Duterte ay talagang may pagbabagong mangyayari.

8
Layunin 1: Nagagamit nang wasto ang mga pahayag sa pagbibigay ng mga patunay (F7WG-Ia-b-1)

Kasanayan Bilang: 2 Paggamit nang Wasto sa mga Pahayag sa Pagbibigay ng Patunay Araw: 2-4

KONSEPTO:
Sa pakikipagtalastasan, mas mainam gumamit ng mga salita, parirala o pahayag na nagbibigay
ng patunay upang mas maging kapani-paniwala at katanggap-tanggap ang ideyang nais mong
ipahayag.
Ang mga pahayag na ito ay ginagamitan at inuugnayan ng mga datos o ebidensiya na mas
makatutulong sa pagpapatunay sa iyong sinabi, sa isang bagay, o sa isang pangyayari.
Narito ang mga Pahayag na Nagbibigay ng Patunay:

1. May dokumentaryong ebidensya

Ito ang mga ebidensiyang maaaring nakasulat, nakalarawan, o nakavidyu. Halimbawa
nito ay ang mga dokumentaryong palabas gaya ng Dayaw, I-Witness, The Correspondents at
iba pa.
2. Kapani-paniwala
Sa paggamit ng salitang ito, nais mong ipaunawa na ang datos, ebidensiya na iyong
sinambit ay kapani-paniwala at maaaaring makapagpatunay.
3. Taglay ang Matibay na Kongklusyon
Ginagamit naman ang pahayag na ito upang magpakita na ang ebidensya, pruweba o
patunay ay lubhang napakabigat at napakatibay na hindi maaaring mapasubalian dagil sa bias
na taglay nito. Ang mga patunay nahalimbawa nito ang mga batas na nakatala sa
Konstitusyon, Korte Suprema, at iba pa.
4. Nagpapahiwatig
Sa paggamit naman ng pahayag na ito, bagaman hindi mo direktang makikita,
mahahawakan ang ebidensyang iprinesenta, pahihintulutan naman nitong masalamin moa ng
katotohanan.
5. Nagpapakita
Ginagamit naman ang salitang ito upang ipakita na ang salita, kilos o pangyayari ay
likas na totoo o tunay.
6. Nagpapatunay/Katunayan
Isinasaad ng salitang ito ang matinding pananalig o paniniwala sa sinasabi.
7. Pinatutunayan ng mga detalye
Ang paggamit ng pahayag na ito ay nangangailangan ng mga detalye na kailangang
suriin upang matiyak ang katunayan nito.

Pagpapakita ng Halimbawa:
Halimbawa:
May Dokumentaryong Pinatunayan ng I-Witness
Ebidensiya sa episode ni Atom Araullo na
sadyang tumigil ang mundo
ng mga Pilipino dahil sa
Pahayag na pandemyang dulot ng Covid-
Nagbibigay 19.
ng Patunay

9
 Halimbawa:
Batay sa mga nakalap na
datos, kapani-paniwala nga na
ang Pilipinas ay nangunguna na
sa pagkakaroon ng mataas na
Kapani-paniwala
bilang ng nagpositibo sa Covid-
19.

Halimbawa:
Taglay ang matibay na
kongklusyon Taglay ang matibay na
kongklusyon, inilabas na ng
Pangulo ang hatol sa mga tiwali
at buwaya sa gobyerno.

Halimbawa:
Nagpapahiwatig Nagpapahiwatig na ang
bansang Pilipinas at Tsina ay
magka-alyansa pa rin sa kabila
ng alitan sa teritoryo dahil sa
paghahatid ng tulong ng isa’t
isa sa oras ng mga sakuna.

Halimbawa:
Nagpapakita Ang pagtulong sa kapwa kahit
hindi naman hinihingi ay
nagpapakita ng likas na kabutihan
ng mga tao.

Halimbawa:
Taon-taon dumaranas ang Pilipinas
nang sunod-sunod na bagyo.
Katunayan, walong bagyo ang
Nagpapatunay/ pumapasok dito na dumadagdag sa
Katunayan hirap ng mga Pilipino.

Halimbawa:
Pinatutunayan ng mga Pinatutunayan ng mga
detalye detalye na ang Pilipinas ay isang
napakayamang bansa.

10
Pagsasanay 1: Salita sa Emosyon!
Bawat set ng emoji ay may nakalaang letra. Gamitin ang letrang ito sa pagbuo ng salitang
hinahanap. Pagkatapos ay ilahad ang kahulugan nito batay sa iyong natutuhan mula sa talakayang
nasa itaas, o di kaya nama’y dagdagan ito ng iyong sariling opinyon o pananaw. Pagkatapos sagutin
ang sumusunod na mga tanong na nasa ibaba.
Narito ang ilustrasyon na paghahanguan mo ng iyong kasagutan:

1.

2.

11
 3.

Sariling Pagpapakahulugan: ___________________________________

________________________________________________________________
___.

Mga Tanong:

1. Ano ang tawag sa mga salitang iyong nabuo gamit ang mga emojis? Ibigay ang kahulugan.
2. Kailan ginagamit ang mga salitang iyon? Maglahad ng isang sitwasyon.
3. Bakit kailangang gamitin ang mga salitang iyong nabuo sa paglalahad ng iyong pahayag?
Patunayan.

Pagsasanay 2: Tsart ay Iyong Punan!

Para sa ikalawang gawain, ibigay ang hinihingi ng tsart sa pamamagitan ng pagpuno nito o
pagsulat ng tamang sagot sa loob ng kahon na iyong nakikita sa ibaba. Kalakip nito ay ibibigay mo
ang pagpapakahulugan ukol rito.

Mga Pahayag sa
Pagbibigay ng Patunay

12
Pagsasanay 3: Bumuo ka ng Iyong Patunay!
Basahin at unawaing mabuti ang teksto. Pagkatapos, gamitin nang wasto ang mga Pahayag na
Nagbibigay ng Patunay sa pagbuo ng patunay batay sa mga paksang nasa ibaba. Magtala nang tig-
tatlo (3) patunay sa bawat paksa. Tandaan, iwasang gumamit nang iisa o parehong pahayag sa
iisang paksa lamang.

ANG LANAO DEL SUR

Ang Lanao del Sur ay isa sa limang lalawigang kabilang sa ARMM o Autonomous Region
in Muslim Mindanao. Ang Lanao del Sur ay binubuo ng 39 na bayan at isang lungsod, ang lungsod
ng Marawi na siya ring kabisera ng lalawigan.
Ang pangalang Lanao ay nagmula sa salitang ranao na nangangahulugang “Lawa”.
Matatagpuan kasi rito ang Lawa ng Lanao na siyang pinakamalaking lawa sa Mindanao at
pangalawang pangalawang pinakalamalaki sa buong Pilipinas (sumusunod ito sa Lawa ng Laguna).
Apat na ilog ang bumubuhay sa lawa habang ang ilog ng Agus lamang ang ilog na dumadaloy mula
rito. Ang lawa ay mahalagang bahagi ng buhay ng mga tao sa lugar na ito kaya naman, ang mga
Meranao na siyang tawag sa mga taong naninirahan dito ay tinatawag ding “mga tao sa lawa”.
Kapag araw ng palengke, makikitang ang buhay ng mga tao ay nakasentro sa lawa ng Lanao na
labis na abala sa dami ng mga bangkang nagyayao’t dito sa pagdadala ng mga paninda. Ito rin ang
isa sa mga pangunahing paraan ng transportasyon sa mga bayan ng Lanao del Sur.
Meranao rin ang tawag sa wikang sinasalita ng mga tao sa lalawigang ito. Ang
nakararaming mamamayan sa Lanao ay mga Muslim. Kilala ang mga Meranao sa pagiging
malikhain. Makikita sa kanilang kagamitang panseremonya at iba pang mga kagamitan ang mga
ukit na tinatawag nilang okir kung saan ang pinakakilala ay ang sarimanok at makukulay na nagas
o nakaukit na hugis ahas na madalas makita sa hawakan o puluhan ng kanilang mga kampilan.
Mapalad ang mga Meranao sa pagkakaroon ng magandang klima, hindi
masyadong mainit at lihis din sila sa daanan ng bagyo kaya hindi sila gaanong nasasalanta ng mga
bagyong dumaraan sa ating bansa.

Paksa 1: Kahalagahan ng Lawa ng Lanao sa buhay ng mga Meranao

Patunay 1:
____________________________________________________________
________________________________________________________________
_____
________________________________________________________________
_____.
Patunay 2:
____________________________________________________________
________________________________________________________________
_____
________________________________________________________________
_____.
Patunay 3:
____________________________________________________________
________________________________________________________________
_____
________________________________________________________________
_____.
13
Paksa 2: Pagkamalikhain at Pagtataglay ng Katutubong Sining ng mga Meranao

Patunay 1:
____________________________________________________________
________________________________________________________________
_____
________________________________________________________________
_____.
Patunay 2:
____________________________________________________________
________________________________________________________________
_____
________________________________________________________________
_____.
Patunay 3:
____________________________________________________________
_______________________________________________________________
______
_______________________________________________________________
Paksa 3: Pagkakaroon
______. ng magandang klima ng Lanao del Sur

Patunay 1: _____________________________________________________
______________________________________________________________.
_______________________________________________________________
______.

Patunay 1: _____________________________________________________
______________________________________________________________.
_______________________________________________________________
______.

Patunay 1: _____________________________________________________
______________________________________________________________.
_______________________________________________________________
______.

14
Maikling Pagsusulit:

Panuto: Basahing mabuti ang sumusunod na mga tanong. Piliin ang letra ng tamang sagot.

1. Maituturing na ______ ang isang pahayag kung ito ay may datos o ebidensiyang kalakip.
A. wasto C. katotohanan
B. pananaw D. katunayan
2. Ang mga ebidensyang maaaring gamitin sa pagpapatunay ang mga sumusunod MALIBAN sa
isa.
A. vidyu C. salita ng isang tao
B. aklat D. larawan
3. Bakit mahalaga ang paggamit ng patunay sa paglalahad ng katotohanan?
A. Kahit hindi totoo ay mas nagiging kapani-paniwala ang iyong sinabi.
B. Mas nagiging malinaw dahil may datos na ginamit.
C. Higit na nagiging katanggap-tanggap ang isang pahayag kung may maririnig o makikitang
ebidensyang susuporta sa iyong tinuran.
D. Lahat ng nabanggit ay tama.
4. Ang salitang ito ay ginagamit kapag nais mong ipakita ang iyong pananalig o paniniwala sa
diwang iyong ipinapahayag.
A. pinatutunayan ng detalye C. nagpapatunay
B. nagpapakita D. kapani-paniwala
5. Isa sa mga pahayag na nagbibigay ngn patunay na kung saan nais nitong ipakita na ang mga
patunay na ginamit ay kapani-paniwala at makakapagpatunay.
A. may dokumentaryong ebidensya C. taglay ang matibay na kongklusyon
B. kapani-paniwala D. nagpapakita
6. Sa pahayag na nagbibigay-patunay na ito ay hindi mo tuwirang makikita o mahahawakan ang
mga ebidensya, ngunit nasaslamin na ang katotohanan.
A. nagpapahiwatig C. pinatutunayan ng mga detalye
B. nagpapakita D. katunayan
7. Ang pahayag na nagbibigay-patunay na ito ay mas kapani-paniwala dahil sa mga ebidensya
na maaaring nakasulat, nakalarawan o nakavidyu.
A. nagpapakita C. taglay ang matibay na kongklusyon
B. pinatutunayan ng mga detalye D. may dokumentaryong ebidensya
8. Kapag ginamit ang salitang ito, isinasaad na ang isang bagay na pinatutunayan ay totoo o
tunay.
A. kapani-paniwala C. nagpapakita
B. nagpapahiwatig D. nagpapatunay
9. Ginagamit ang pahayag na ito kalakip ang detalyeng dumaan sa pagsusuri upang
matiyak ang katunayan ng sinambit.
A. pinatutunayan ng mga detalye C. taglay ang matibay na kongklusyon
B. may dokumentaryong ebidensya D. nagpapahiwatig
10. Ang halimbawa ng ebidensya sa pahayag na ito ay ang mga nakatalang batas sa
Konstitusyon, Bibliya, at iba pa.
A. nagpapakita C. may dokumentaryong ebidensiya
B. taglay ang matibay na kongklusyon D. pinatutunayan ng mga detalye
Para sa aytem 11-20, Punan ng tamang salita o pahayag ang patlang upang mabuo ang diwa.

11. Ang mga pamaraang Blended, Modular, Blended Learning at Textbook-based Instruction
ay ____________ lamang na ang Kagawaran ng Edukasyon ay handang-handa na sa
pagbubukas ng klase ngayong Agosto sa kabila ng pandemyang nararanasan.
A. katunayan C. taglay ang matibay na kongklusyon
B. nagpapakita D. nagpapahiwatig
15
 12. _____________________ na ang Pilipinas ay nararapat lamang na kilalanin bilang isang
bansang nakapag-iisa.
A. Taglay ang matibay na kongklusyon C. Patunay
B. Pinatutunayan ng mga detalye D. Nagpapahiwatig
13. ________ ng ginawang survey na 30 % lamang sa mga estudyante ang may kakayahang
sumailalim sa Online Classes.
A. Nagpapahiwatig C. Pinatunayan
B. Nagpapakita D. Nagpapatunay
14. Sa ginawang pagtulong ng mga di-kilalang tao sa mga nasalanta ng bagyo, ___________ ito
na ang mga tao ay mabubuti pa rin sa kabila ng kaguluhan at kahirapan ng mundo.
A. pinatunayan C. nagpapakita
B. nagpapahiwatig D. pinatutunayan ng mga detalye
15. ____________________ ipinag-utos ang hatol na pagbitay sa mga rapist.
A. May dokumentaryong ebidensiya C. Pinatutunayan ng mga detalye
B. Taglay ang matibay na kongklusyon D. Kapani-paniwala
16. ___________ nga na may pagdadamayan sa kabila ng mga alitan ang mga bansa dahil lagi
namang naghahatid ng tulong ang isa’t isa sa sinumang nangangailangan.
A. Nagpapakita C. Pinatutunayan ng mga detalye
B. Kapani-paniwala D. Nagpapahiwatig
17. ____________ na inilabas ng Inter-Agency Task Force (IATF) na kinakialagan pa rin nating
mag-ingat dahil patuloy na tumataas ang bilang ng positibo ng Covid-19 sa buong mundo.
A. Nagpapakita C. Taglay ang matibay nga kongklusyon
B. Pinatutunayan ng mga detalye D. Pinatunayan
18. __________ nga naman ang sinabi ng Pangulo na hindi niya tayo papabayaan lalo na sa
panahon ngayon.
A. Patunay C. Kapani-paniwala
B. Nagpapahiwatig D. Nagpapatunay
19. __________, nakararanas ang Pilipinas ng walo hanggang siyam na bagyo sa isang taon.
A. Nagpapatunay C. Nagpapahiwatig
B. Pinatunayan D. Katunayan
20. Tiniyak ng pamahalaan na ang lahat ay makakakain sa kabila ng pandemyang ito, ________
ito na sa kabila ng pagiging matapang ng Pangulo ay mayroon namang siyang malambot na
puso para sa kanyang nasasakupan.
A. kapani-paniwala C. katunayan
B. nagpapahiwatig D. pinatunayan

Isinulat ni:

ROSE ANN B. MENIEBA

SST-I, Calbayog City NHS

16
 TXTBK + QUALAS

Textbook based SANAYANG PAPEL Blg. 3

instruction paired with sa FILIPINO 7
MELC-Based Quality
Assured Learner’s Kwarter 1 Linggo 3 Araw 1-4
Activity Sheet (LAS)

Pangalan: __________________________Baitang at Pangkat: _________________________

Guro: ______________________________ Petsa ng Pagpasa: __________________________

MELC: 4. Nahihinuha ang kalalabasan ng mga pangyayari batay sa akdang napakinggan

(F7PN-Ic-d-2)
Aralin: 1. Pahayag na Nagbibigay ng Posibilidad
Sanggunian: Ikalawang Edisyon Pinagyamang Pluma Pahina.: 36-47

Layunin: Nahihinuha ang kalalabasan ng mga pangyayari batay sa akdang napakinggan

Kasanayan Bilang:1 Nahihinuha ang kalalabasan ng mga pangyayari Araw: 1

KONSEPTO:

Ang paghihinuha ay tawag sa prediksyon sa mangyayari gamit ang mga impormasyon at mga
pangyayari, tanda, bakas at palatandaan. Madalas ginagamit ito sa kuwento o nobela. Sa bawat
seleksyon, nagbibigay ng mga pahiwatig ang manunulat na hindi tuwirang sinasabi o ipinapahayag,
sa halip may ibinibigay na implikasyon. Kung ang bawat pahiwatig at implikasyong ibinigay ay
uunawaing mabuti, at buhat dito ay makakayanang bumuo ng isang makabuluhang hinuha, at
magiging ganap ang naging pag-unawa niya sa nabasa.

Pagsasanay 1: Basahin at unawain ang akdang Natalo Rin Si Pilandok. Pagkatapos ay ibigay
ang hinihingi sa bawat bilang.

Natalo Rin Si Pilandok

Kilala si Pilandok na isa sa mga pinakatusong hayop sa kagubatan. Halos lahat ng uri ng hayop
ay naiisahan n’ya at nagagamit para sa kanyang sariling interes. Isang hapon, mainit ang sikat ng araw
kaya’t nagpasiya ang matalinong Pilandok na magpunta sa paborito niyang malinaw na batis upang
doon magpalamig at uminom. Isang malaki at gutom na gutom na baboy-ramo pala ang nakatago sa
gilid ng malalabay na puno at naghihintay ng anumang darating na puwedeng makain. Nang makita
niya ang Pilandok ay agad na nagningning ang kanyang mga mata. Mabilis siyang lumabas at
humarang sa daraanan ng Pilandok. “Sa wakas, dumating din ang aking pagkain tiyak mabubusog ako
nito.” Sabi niya sa kanyang sarili. Subalit nalinlang ni Pilandok ang baboy-ramo at naiwasan niyang
makain nito. Sinabi niya sa baboy-ramo na sa halip na siya ang kainin ay humanap ng isang tao na
mas malaki at mas makakabusog sa kanya. Dinala niya ang baboy-ramo sa mangangaso sa kagubatan.
Hinuli ang baboy-ramo at nakaligtas siya.

17
 Makalipas ang ilang araw nakatagpo siya ng Buwaya na nais siyang kagatin. Alam ng
Buwaya na mapanlinlang si Pilandok pero niloko pa rin siya. Akala ng Buwaya na nakagat
niya ang binti ni Pilandok ngunit isa pala itong patpat. Sising-sisi ang Buwaya, naisahan na
naman siya ng matalinong Pilandok. Habang naglalakad pauwi ang Pilandok ay nasalubong
niya ang isang suso. Dahil maliit ang suso ay naisip ng Pilandok na kayang-kaya niyang
magyabang dito, hinamon niya ang suso sa isang karera at anong laking gulat niya nang
pumayag ang suso at nagsabi pa itong kayang-kaya niyang talunin ang Pilandok. May isang
kondisyon lang ang suso, kapag natalo niya ang Pilandok ay titigilan na nito ang ginagawang
panlalamang o panloloko sa ibang hayop sa gubat. Tawang-tawang pumayag ang Pilandok
dahil sigurado naman siyang mananalo sa karerang ito.
Nagsimula na ang karera. Agad umarangkada at tumakbo nang ubod-bilis ang Pilandok.
Subalit paghinto niya sa kalagitnaan upang silipin kung nasaan na ang kalaban ay anong
laking gulat niya nang magsalita ang suso “O, ano, Pilandok, pagod ka na ba?” ang tanong
nito. Takang-taka ang Pilandok kung paanong nagawa ng suso na mauna pa sa kanya kaya’t
mabilis itong tumakbong muli hanggang sa makarating sa dulo ng karera nang halos lumawit
ang dila sa pagod. Binati niya ang suso at buong pagpapakumbaba niyang sinabi, “Suso, kung
sa paanong paraan mo man ginawa iyon, tinatanggap kong tinalo mo ako. Matalino ka nga.
Binabati kita at dahil diyan, ipinangangako kong iiwasan ko na ang ginagawa kong
panlalamang sa kapwa.” Muling nagbunyi ang mga hayop na nakarinig kay Pilandok.

Sipi sa akdang Natalo rin si Pilandok

PANUTO: Ano kaya ang kalalabasan ng mga pangyayaring nakalahad sa bawat bilang?
Maghinuha batay
sa nabasa o napakinggag akda, ipaliwanag din ang iyong hinuha.

1. Kung magpapatuloy pa rin si Pilandok sa ginagawang panlalamang o panloloko sa mga kapwa

niya hayop
A. Iiwasan siya ng mga hayop at walang makikipagkaibigan o makikisama sa kanya.
B. Mapipili siya bilang pinuno at gagayahin din ng ibang hayop ang mga halimbawa niya.
C. Pupurihin nila ang mga ginagawa ni Pilandok sa kanyang mga kapwa hayop.

dahil________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

2. Naisahan na naman ni Pilandok ang Buwaya. Ano kaya ang mangyayari sa susunod na mag-
krus uli ang landas ng dalawa?
A. Hindi na pakakawalan nang buhay ng buwaya si Pilandok.
B. Muli na namang maiisahan ni Pilandok ang Buwaya.
C. Magiging magkaibigan na si Pilandok at ang Buwaya.

dahil________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

18
 3. Nagbunyi ang ibang hayop nang matalo ng isang munting suso si Pilandok. Ano kayang
mensahe ang ipinaabot ng mga hayop kay Pilandok?
A. Pumusta kami kay suso kaya sa pagkatalo mo ay mayroon kaming matatanggap na premyo.
B. Tama lang na nangyari iyan sa’yo para malaman mo kung ano ang nadarama ng kapwa mo
kapag
ikaw naman ang nanlilinlang sa kanila.
C. Ang galing mo talaga, Pilandok! Ikaw ang “idol” naming mga hayop dito.

dahil__________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

4. Tinaggap ni Pilandok ang pagkatalo niya kay suso at nangako pang magbabago na. Anong
katangian ang makikita kay Pilandok dahil sa ginawa niyang ito?
A. Marunong ding tumanggap ng pagkatalo at alam ni Pilandok kung kailan siya
magpapakumbaba.
B. Masipag din pala si Pilandok at gagawin niya ang makakaya para makatulong sa mga kapwa
hayop.
C. Mahusay talagang makisama at maaasahan ng maraming hayop ang mabait na si Pilandok.

dahil__________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

5. Pagkatapos ng pagkatalo ni Pilandok sa suso at pangangakong magbabago na sa harap ng

kanyang mga kapwa hayop, ano kaya ang mangyayari?
A. Muling manlilinlang si Pilandok ng hayop kapag siya’y nagipit.
B. Iiwas na si Pilandok na manlinlang o manloko ng ibang hayop.
C. Hindi na ipikikita o ipaaalam ni Pilandok sa iba kapag siya’y nanloko uli ng kapwa niya.

dahil__________________________________________________________________

______________________________________________________________________

Layunin: Nakikilala ang Ekspresyong Nagpapahayag ng Posibilidad

Kasanayan Bilang: 2 Pagkilala sa Ekspresyong Nagpapahayag ng Posibilidad

Araw: 2_

KONSEPTO:

Mga Ekpresyong Nagpapahayag ng Posibilidad

Sa ating pakikipag-usap at maging sa pagsusulat, madalas ay nagpapahayag tayo ng mga

posibilidad. Posibilidad ang tawag sa mga pahayag na maaaring magkatotoo, subalit hindi pa
matiyak o masigurado o may pag-aagam-agam pa tayo. May mga salita o ekspresyong
ginagamit sa ganitong pagpapahayag tulad ng:

19
 Baka Puwede kaya ang…
Maaari Siguro
Marahil Sa palagay ko
May posibilidad bang…. tila
Possible kayang…..

Dahil posibilidad ang inilalahad sa mga ekspresyong ito, ang maaasahang sagot ay maaaring
positibo o negatibo depende sa kung maaari nga bang magkatotoo ang bagay na inihahayag o
itinatanong.

Halimbawa:

Usapan 1
Mic: Ano kaya ang pwedeng mangyari kapag hindi natin sinunod ang curfew hours?
Rene: Kapag hindi natin sinunod ang curfew hours baka maparusahan tayo ng kinauukulan.

Usapan 2
Bon: Maaari kayang mabawasan ang pagdami ng taong nagpopositibo sa covid-19 dito sa
Calbayog?
Theresa: Maaari kung susundin lamang ng mga tao ang protocol na ibinigay ng World Health
Organization.
Usapan 3
Sarhly: Magiging mayabang kaya si Pilandok kung mananalo ito sa ibang hayop?
Michelle: Marahil kapag nanalo ulit si Pilandok ay mas yumabang pa siya.

Usapan 4
Francis: May posibilidad bang mahawaan ng covid-19 ang taong nabakunahan na?
Tony: Possible iyan sapagkat kaya ng labanan na ating immune system ang virus.
Usapan 5
Loloy: Posible kayang makapasok sa Super Metro ng walang facemask?
Beth: Imposible iyan kase ang facemask ang pangunahing requirement bago ka makapasok
sa Super Metro.
Usapan 6
Karen: Puwede kayang magpabakuna ang taong may karamdaman?
Marites: Hindi puwede sapagkat makadudulot ito ng masamang epekto sa iyong
kalusugan.
Usapan 7
Ken: Magtatagal kaya ng ganito ang covid-19 kung naagapan lang?
Troy: Siguro hindi magtatagal ang covid-19 kung lahat ng tao ay marunong sumunod sa
batas.
Usapan 8
Sam: Sa iyong palagay, magkakaroon na ba ng face to face sa susunod na taon?
Veronica: Sa aking palagay, hindi kase paparami ng paparami ang nagpopositibo sa
covid-19.
Usapan 9
Ed: Uulan kaya mamayang hapon?
Tina: Tila uulan sapagkat makulimlim ang langit.

20
Pagsasanay 2: KILALANIN at BILUGAN ang salita o mga ekspresyong nagsasaad ng posibilidad
sa bawat pahayag sa ibaba.

1. Maaari nga kayang maglaho ang lahi ng mga hayop na nanganganib nang maubos tulad ng
pilandok?
2. May posibilidad kayang makatulong ang mga mamamayan para maisalba ang mga hayop na
ito?
3. Dapat sigurong maging mas mabigat ang parusang ibigay sa mga lalabag sa batas.
4. Baka mahirap iyan dahil wala naming palaging nakabantay sa ating mga kagubatan.

Layunin: Nagagamit ang mga Salita o Ekspresyong Nagsasaad ng Posibilidad

Kasanayan Bilang: 3 Paggamit sa mga Eskpresyong Nagpapahayag ng Posibilidad Araw: 3 at 4__

KONSEPTO: Ang konsepto ay natutuhan na sa ikalawang araw.

Pagsasanay 3: Sagutin ang mga sumusunod na mga tanong nang buong pangungusap gamit ang
mga salita o ekspresyong naghahayag ng posibilidad. Salungguhitan ang mga salita o ekspresyong
ginamit mo.

1. Saan ka kaya mag-aaral pagdating mo sa kolehiyo?

_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________

2. Anong kurso kaya ang kukunin mo?

_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________

3. Saan ka kaya magtatrabaho kapag nakapagtapos ka na?

_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________

4. Mangingibang-bansa ka kaya para doon na magtrabaho at tumira?

___________________________________________________________________________
______________________________________________________________________

5. Paano ka kaya makatutulong sa pagpapabuti ng iyong pamayanan kapag nasa tamang edad at
may kakayahan ka na?
___________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________

21
Pagsasanay 4: Bumuo ng maikling usapan sa pagitan mo at ng tauhang nasa mga sitwasyon.
Gumamit ng mga ekspresyong naghahayag ng posibilidad para sa bawat usapan.

1. Nakausap mo si Pilandok. Malungkot siya dahil hindi naniniwala ang ibang hayop na nagbago
nan ga siya. Maglahad ka ng mga posibilidad na puwede niyang gawin para mahikayat niya
ang ibang hayop na nagbago na nga siya.

Pilandok:_________________________________________________________________

Ikaw:____________________________________________________________________

2. Naawa ka kay Pilandok kaya’t kinausap mo ang ibang hayop na bigyan naman siya ng
pagkakataong maipakita ang kanyang pagbabago. Magsabi ka ng mga posibilidad na puwede
nilang gawin para mabigyan siya ng pagkakataon at huwag agad pairalin ang kanilang
pagiging mapanghusga.

Pilandok:_________________________________________________________________

Ikaw:____________________________________________________________________

3. Maliban kay Pilandok, may iba pang taong nangangailangan din ng iyong payo. Nalulungkot
ang kapatid mo dahil hindi siya pumasa sa basketball tryout sa paaralan. Alam mong mahusay
siya sa iba pang larangang walang kaugnayan sa basketball kaya maglahad ka ng ibang
posibilidad para sa kanya.

Pilandok:________________________________________________________________

Ikaw:____________________________________________________________________

Isinulat ni:

ELENA MENGUITO
SST-I, Calbayog City NHS
22
 TXTBK + QUALAS

Textbook based SANAYANG PAPEL Blg. 4

instruction paired with sa FILIPINO 7
MELC-Based Quality
Assured Learner’s Kwarter 1 Linggo 4 Araw 1-4
Activity Sheet (LAS)

Pangalan: ___________________________Baitang at Pangkat: _________________________

Guro: ______________________________ Petsa ng Pagpasa : __________________________

MELC: 5 Naipapaliwanag ang sanhi at bunga ng mga pangyayari (F7PN-Ic-d-2)

Aralin: Sanhi at Bunga

Pang-ugnay na Naghuhudyat ng Sanhi at Bunga
Sanggunian: Ikalawang Edisyon Pinagyamang Pluma Pahina.: 36-47

Layunin: Naipapaliwanag ang sanhi at bunga ng mga pangyayari

Kasanayan Bilang:1 Nagpapaliwanag sa Sanhi at Bunga ng mga Pangyayari Araw: 1 at 2

KONSEPTO:

SANHI AT BUNGA

Ika nga ng iba, “Ang lahat ng nangyayari ay may dahilan at kaakibat na kahihinatnan.“
Halimbawa na lamang ay kapag ikaw ay nag-aral at nang nakapagtapos, tiyak na ikaw ay
magkakaroon ng magandang kinabukasan. Samantala, kung ikaw naman ay nalihis ng landas,
gumamit ng droga, ang resulta nito ay isang kinabukasang hindi mabuti.

Ano ang Sanhi?

Tinutukoy na sanhi ang isang pahayag kapag ito ay nagsaad ng dahilan ng isang
pangyayari. Sumasagot sa tanong na bakit naganap ang isang pangyayari? Tingnan ang
halimbawa sa ibaba:

Ikinulong si Ramon dahil nahulian siya ng bawal na gamot.

Sa pangungusap na nasa itaas, ang sanhi ay ang bahaging nakasulat nang pahilis dahil kung
susuriin ito ang sanhi, ito ang rason kung bakit ikinulong si Ramon.

Ano ang Bunga?

Resulta naman ang ipinapahiwatig kapag ang nais bigyang-pansin ay ang Bunga. Ano ang
nangyari matapos maganap ang isang pangyayari? Ito ang tanong na dapat masagot upang
matukoy ang bunga. Halimbawa ay:

23
 Hindi nakapagtapos ng pag-aaral si Sam pagkat siya ay nagkasakit.

Ang pangungusap sa itaas na Hindi nakapagtapos ng pag-aaral si Sam ay siyang bunga

dahil ito ang nangyari matapos magkasakit si Sam. Isinasaad nito ang bunga o resulta.

Pagsasanay 1: MathTitik!

Sa pagsasagawa ng gawaing ito, marapat na iyong sundin ang mga sumusunod:

• Subukang isaulo ang mga bilang na kumakatawan sa letra
• Kinakailangan mong tukuyin ang angkop na letra para sa bawat bilang. Makikita sa ibaba
ang halimbawa para sa iyong gabay
• Maging matalino at matapat sa pagsasagawa ng gawaing ito

Pagkatapos maibigay ang tamang sagot na hinahanap, iyong ibigay ang kahulugan batay
sa iyong natutuhan mula sa talakayan sa itaas.

1–A 2-B 3–C 4–D 5–E

6–F 7-G 8-H 9- I 10 – J

11 - K 12 - L 13 - M 14 - N 15 – O

16 - P 17 - Q 18 - R 19 - S 20 - T

21 - U 22 - V 23 - W 24 - X 25 – Y 26 - Z

HALIMBAWA:

6 + 9 + 12 + 9 + 16 + 9 + 14 + 15 = F I L I P I N 0

1. 19 + 1 + 14 + 8 + 9 - ____________________________

Kahulugan: __________________________________________________________________
____________________________________________________________________________.

2. 2 + 21 + 14 + 7 + 1 -

Kahulugan: __________________________________________________________________
____________________________________________________________________________.

24
Pagsasanay 2: Punan Mo!

Sa kahon ay nakatala ang mga pangyayaring naganap/nagaganap sa Mindano. Pumili ng isa at

ipaliwanag ang posibleng sanhi at bunga ng mga ito. Punan ang tsart sa baba.

1. Kahirapan sa Mindanao
2. Kaguluhan sa Mindanao
3. Krisis sa Mindano

Napiling Bilang:

Ibigay ang iyong saloobin tungkol sa problemang ito:

Posibleng Bunga Posibleng Sanhi

Pagpapaliwanag kung bakit ito ang

posibleng sanhi? Pagpapaliwanag kung bakit ito ang
posibleng sanhi?

25
Layunin: Natutukoy ang mga ginamit na pang-ugnay sa binasang kuwento

Kasanayan Bilang: 2 Pagtukoy sa ginamit na Sanhi at Bunga Araw: 2_

KONSEPTO:

Pang-ugnay na ginagamit sa Pagbibigay ng Sanhi at Bunga

Para mapadali ang pagtukoy sa kung ano ang Sanhi at Bunga ay may mga pang-ugnay na
ginagamit. Ang mga ito ay inuugnay nang angkop upang higit na maging malinaw ang ideyang
ipinahihiwatig.
Ang mga ito ay ang mga sumusunod:

Mga Hudyat na nagsasaad ng Mga Hudyat na nagsasaad ng

Sanhi Bunga
sapagkat/pagkat Kaya/ kaya naman
dahil/dahilan sa dahil dito
palibhasa bunga nito
Kasi tuloy

Pagpapakita ng Halimbawa:
• SANHI
Ang grupo ng mga salitang ito ay
1.
Pang-ugnay na nagsasaad tinatawag na buong SANHI
ng SANHI

Dahilan sa pandemyang kinahaharap ngayon,

maaaring hindi matuloy ang pagbubukas ng klase.

Ang grupo ng mga salitang ito ay

Pang-ugnay na nagsasaad
ng SANHI tinatawag na buong SANHI

2. Palibhasa naulila at nag-iisa na lamang,

nalulong si Jose sa droga na siyang kaniyang ginawang

sandalan sa oras ng kanyang pangangailangan.

26
• BUNGA

1. Nakalimutang kunin ni Aling Rosa ang mga sinampay,

tuloy nabasa ang mga ito.

Pang-ugnay na nagsasaad Ang grupo ng mga salitang ito ay tinatawag

ng Bunga na buong BUNGA

2. Wala pa ring natutuklasang gamot para sa Covid-19,

bunga nito ay kinansela ang pagbubukas ng klase muna.

Pang-ugnay na nagsasaad Ang grupo ng mga salitang ito ay tinatawag

ng Bunga na buong BUNGA

Pagsasanay 1: Basahin at unawaing mabuti ang sipi ng bahagi ng epikong Indarapatra at

Sulayman. Kopyahin ang pangungusap na makikitaan ng pang-ugnay na nagsasaad ng
SANHI O BUNGA. Tukuyin ang pang-ugnay na ginamit rito. Itala ito sa talahanayang nasa
ibaba.

Pinauwi ni Haring Indarapatra si Prinsipe Sulayman sa Mantapuli, palibhasa’y

kagagaling lamang sa kamatayan upang makapagpahinga. Nagtungo naman ang hari sa
Bundok Kurayan upang hanapin ang kinatatakutang ibon na may pitong ulo at matatalas
ang mga kuko. Natagpuan ni Haring Indarapatra ang ibon at sila ay naghamok. Sa tulong
ng kanyang engkantadong sibat ay madali niyang napatay ang ibon.
Kaya naman nang kanyang matalo ang ibon ay hinanap niya ang mga tao na nagging
dahilan uang matagpuan niya ang isang magandang diwatang tuwang-tuwang
nagpasalamat sa kanyang kabyanihan at katapangan. Isinama siya ng diwata sa yungib
na pinagtataguan ng mga tao. Isinalaysay ni Haring Indarapatra ang pakikipaghamok
nilang dalawa ni Prinsipe Sulayman sa mga halimaw at dambuhalang ibong. Tuwang-
tuwa ang mga tao sa kabayanihang ginawa ng magkapatid. Sinabi ni Haring Indarapatra
na maaari na silang lumabas sa kanilang pinagtataguan sapagkat wala na ang mga
halimaw at ibong gumugulo sa kanila. Nagpasalamat ang mga tao kay Haring
Indarapatra.
Hiniling naman ni Haring Indarapatra sa magandang diwatang pakasalan siya nito.
Pumayag ang diwata at kaagad na ipinagdiwang ang isang magarbo at tunay na
masayang kasalan. Tuwang-tuwa ang mga tao at walang pagod nilang isinisigaw na
“Mabuhay ang hari!”

27
 Bunga nito’y muling lumitaw ang malawak na lupang bagama’t pawing
kapatagan at tunay na malusog naman. Hindi na bumalik sa sariling bayan si Haring
Indarapatra. Doon na siya naghari sa mayamang lupa ng pulong Mindanao.

SANHI

Pang-ugnay na Pangungusap na pinagkuhanan ng pang-ugnay na nagsasaad ng

Ginamit sa Pagsasaad sanhi
ng Sanhi

BUNGA

Pang-ugnay na Pangungusap na pinagkuhanan ng pang-ugnay na nagsasaad ng

Ginamit sa Pagsasaad Bunga
ng Bunga

Layunin: Nagagamit nang wasto ang mga pang-ugnay sa pagbibigay ng sanhi at bunga

Kasanayan Bilang: 3 Paggamit nang Wasto saa mga Pang-ugnay Araw: 3 at 4

KONSEPTO: Ang konsepto ay nakuha na sa ikalawang araw.

Pagsasanay 1: Punan ang tsart ng mga hinihinging datos. Gamitin ang mga pang-ugnay na
nagsasaad ng sanhi at bunga at magbigay ng halimbawa nito. Gamitin nang wasto sa pangungusap
ang mga napiling pang-ugnay.
SANHI

Hal. Hal. Hal. Hal.

28
 BUNGA

Hal. Hal. Hal. Hal.

Maikling Pagsusulit:

Panuto: Basahin ng mabuti ang mga sumusunod na mga tanong. Piliin ang letra ng
tamang sagot.

1. Tumutukoy ito sa dahilan ng isang pangyayari.

A. bunga B. resulta C. sanhi D. kahihinatnan
2. Inaasahang mangyari batay sa isang sitwasyon ay tinatawag na _____________.
A. sanhi B. bunga C. kahihinatnan D. dahilan
3. Nakapagpatayo ng magarbong bahay dahil sa kanyang pagsisikap. Sa pangungusap na
ito, ang nakasulat nang pahilig ay tinatawag na __________.
A. pang-ugnay B. pangatnig C. sanhi D. bunga
4. Ang sumusunod ay mga pang-ugnay na ginagamit sa pagsasaad ng sanhi maliban sa
isa.
A. palibhasa B. dahil C. kaya D. pagkat
5. Pinagalitan siya ng kanyang Ina dahil lagi na lamang siyang gabi kung umuwi. Ang
nakasulat nang pahilig sa loob ng pangungusap ay nagsasaad ng _________.
A. bunga B. sugnay C. sanhi D. parirala
6. Pang-ugnay na ginagamit sa pagsasaad ng bunga.
A. sapagkat B. dahilan sa C. tuloy D. kasi
7. Pinag-iingat ang lahat ______ sa banta ng terorismo sa bansa.
A. kasi B. dahilan sa C. dahil D. palibhasa
8. _____________ ipinanganak na mayaman, lahat ng kanyang naisin sa buhay gaya ng
mga mamahaling cellphone ay kanyang nakakamit.
A. dahil B. kaya C. palibhasa D. pagkat
9. Sa walang humpay na pamumutol ng mga puno sa kagubatan, ______ agad-agad
lamang bumabaha sa konting ulan lamang.
A. tuloy B. kaya C. bunga nito D. dahil dito
10. Ang buhay ay maikli lamang, _______ ay kailangang sulitin natin bawat segundo’t
minuto nito.
A. bunga nito B. bunga nito C. dahil dito D. kaya naman
11. Panipis nang panipis na ang Ozone Layer _________ pagsusunog ng mga plastik.
A. dahil B. pagkat C. dahilan sa D. kasi
12. Maraming beses siyang nagkamali sa mga desisyong kanyang ginawa, __________
walang magulang na gumagabay sa kaniya.
29
 A. sapagkat B. palibhasa C. kasi D. dahil sa
13. Nagalit si Rhea sa kanyang kaibigang si Rona ________ iniwan siya nito.
A. sapagkat B. palibhasa C. kasi D. dahil sa
14. Pinagpala lalo ang mag-anak na De Leon _________ laging handa silang tumulong sa
sinumang nangangailangan.
A. sapagkat B. palibhasa C. kasi D. dahil sa
15. Sa aking hinuha ay malapit nang matapos itong kalamidad na ito ________ alam
kong hindi tayo pababayaan ng Maykapal.
A. kasi B. pagkat C. dahil D. naging
16. Ang magkapatid na Jose ay lalong napamahal sa mga tao _____ sila’y tunay na
matulungin sa kapwa.
A. nagging B. kasi C. dahil D. sapagkat
17. _________ nakapagtapos siya ng pag-aaral sapagkat umiwas sa mga barkadang dulot
ay di-kabutihan.
A. Bunga nito B. Kaya C. Dahil dito D. Tuloy
18. Ipinanukala ang batas na Pagtatanim ng isang Binhi para sa mga magtatapos sa
Senior High School. Bakit ito ang itinuturing na bunga sa pangungusap? Ano kaya ang
posibleng sanhi nito?
A. dahil patuloy na dumarami ang kagubatang nakakalbo
B. sapagkat bumabaha agad-agad kahit konting ulan lamang
C. Tama ang Letrang A lamang
D. Parehong tama ang letrang A at B
19. Ugaliing maligo araw-araw, dahil dito makaiiwas ka sa mga sakit. Bakit maituturing
na bunga ang pariralang dahil dito makaiiwas ka sa mga sakit.
A. Kung susuriin ang pangungusap, ito ang inaasahang mangyari kapag ikaw ay
naliligo araw-araw.
B. Ito ang bunga dahil gumamit ito ng panandang dahil dito na nagsasaad na ang mga
kasunod na mga salita ay nagpapakita ng bunga.
C. Ang tama ay ang letrang A.
D. Parehong tama ang letrang A at B.
20. Tiyak na maiingatan ang panitikang Pilipino sapagkat makikitang marami pa ring
kabataan ang tumatangkilik dito. Sa pangungusap na ito, ano kaya ang sanhi at bakit
ito ang iyong napili?
A. Ang sanhi sa pangungusap ay ang “Tiyak na maiingatan ang panitikang Pilipino”.
Ito ay nagsasaad ng dahilan.
B. Ang sanhi sa pangungusap ay “sapagkat makikitang marami pa ring kabtaan ang
tumatangkilik dito”, dahil ito ang dahilan bakit nasabing tiyak na maiingatan ang
Panitikang Pilipino.
C. Ang sanhi sa pangungusap ay ang salitang “sapagkat”, dahil ito ang pahayag na
nagsasaad ng sanhi.
D. Ang buong pangungusap ay kakikitaan ng sanhi.

Isinulat ni:

BANJO C. CAGOMOC
SST-III, Malaga NHS

30
 TXTBK + QUALAS
SANAYANG PAPEL Blg.5
Textbook based instruction
paired with MELC-Based
SA FILIPINO 7
Quality Assured Learner’s
Activity Sheet (LAS) Kwarter 1 Linggo 5

Pangalan: ______________________________ Baitang at Pangkat: _______________________________

Guro: __________________________________ Petsa ng Pagpasa : ________________________________

MELC: 6.: Nagagamit nang wasto ang mga retorikal na pang-ugnay na ginamit sa akda ( kung,
kapag,sakali at iba pa), sa paglalahad ( una, ikalawa, halimbawa at iba pa; isang araw, samantala, at
iba pa), sa pagbuo ng editoryal na nanghihikayat ( totoo/ tunay, talaga, pero/ subalit at iba pa)
(FWG7-If-g-4)

Aralin: Mga Retorikal na Pang-Ugnay

Sanggunian: PINAGYAMANG PLUMA 7 Pahina: 72-75, 76,77
PINAGYAMANG PLUMA 7 (Ikalawang Edisyon) Pahina: 81, 87-90

Layunin: Natutukoy ang mga pang-ugnay na ginamit sa bawat pangungusap (F7PS-Id-e-4)

Kasanayan Bilang: 1 Pagtukoy sa Mga Pang-ugnay na Ginamit Araw: 1

KONSEPTO:

Retorikal na Pang-ugnay – Ang pag-uugnayan ng iba’t ibang bahagi ng pagpapahayag ay

mahalaga upang makita ang pag-uugnayang namamagitan sa pangungusap o bahagi ng teksto. Sa
Filipino, ang mga retorikal na pang-ugnay na ito ay kinakatawan sa tatlong uri: pang-angkop, pang-
ukol, at pangatnig.
1. Pang-angkop – Ito ay ang mga katagang nag-uugnay sa panuring at salitang tinuturingan. Ito
ay nagpapaganda o nagpapadulas sa pagbigkas ng mga pariralang pinaggagamitan.
May dalawang uri ang pang-angkop maliban sa -g.
o Ang pang-angkop na na ay ginagamit kapag ang unang salita ay nagtatapos sa katinig
maliban sa n. Hindi ito isinusulat nang nakadikit sa unang salita. Inihihiwalay ito at
ginagamitan ito ng salita at panuring.
Halimbawa: mapagmahal na hari
Kapag ang unang salita naman ay nagtatapos sa titik n tinatanggal o kinakaltas ang n at
ikinakabit ang – ng
Halimbawa: huwarang pinuno
o Ang pang-angkop na -ng ay ginagamit kung ang unang salita ay nagtatapos sa mga
patinig. Ikinakabit ito sa unang salita.
Halimbawa: mabuting kapatid
2. Pang-ukol – Ito ay kataga/ salitang nag-uugnay sa isang pangngalan sa iba pang mga salita sa
pangungusap. Narito ang mga kataga/ pariralang malimit na gamiting pang-ukol.
o sa ayon sa/ kay
o ng hinggil sa/ kay
o kay/kina ukol sa / kay
o alinsunod sa/kay para sa / kay
o laban sa/ kay tungkol sa / kay
Halimbawa: Ayon sa kanya, pupunta siya pero ‘di naman siya pumunta.
Ayon kay Patrick, luluwas sila ng Maynila bukas.

31
 3. Pangatnig – mga kataga/ salita na nag-uugnay ng dalawang salita, parirala, o sugnay.
o Pangatnig na pandagdag: nagsasaad ng pagpuno o pagdaragdag ng impormasyon.
Halimbawa: at, pati
o Pangatnig na pamukod: Nagsasaad ng pagbubukod o paghihiwalay.
Halimbawa: o, ni, maging
o Pagbibigay-sanhi / dahilan: Nag-uugnay ng mga lipon ng salitang nagbibigay katwiran
o nagsasabi ng kadahilanan.
Halimbawa: dahil sa, sapagkat, palibhasa
o Paglalahad ng bunga o resulta: Nagsasaad ng kinalabasan o kinahinatnan
Halimbawa: bunga, kaya o kaya naman
o Pagbibigay ng kondisyon: nagsasaad ng kondisyon o pasubali.
Halimbawa: kapag, pag, kung, basta
o Pagsasaad ng kontrast o pagsalungat: Nagsasaad ng pag-iba, pagkontra o pagtutol
Halimbawa: ngunit, subalit, datapwat, bagaman

Pagsasanay 1: Salungguhitan ang mga pang-ugnay na ginamit sa bawat pangungusap. May mga
pangungusap na higit sa isa ang pang-ugnay.

1. Alinsunod sa kalooban ng Diyos ang kanyang mga naging pasiya.

2. Ang lahat ng ating ginagawa ay dapat nakatuon para sa kabutihan ng ating kapwa at bansa.
3. Ang matapat na pinuno ay mahal ng taumbayan.
4. Ang matiwasay na pamumuhay ay hangad ng lahat.
5. Ang pusong maunawain ay madaling makapagpatawad.
6. Bagaman mayaman ay nagawa niyang makisalamuha sa mga simpleng tao.
7. Dahil sa sipag at tiyaga’y umunlad siya sa buhay.
8. Maging maingat sa lahat ng iniisip at ginagawa upang hindi makapanakit ng damdamin ng iba.
9. Mahirap maging kaibigan ang mga taong sinungaling at mapaggawa ng kuwento kaya mag-
ingat sa pagpili ng kaibigan.
10. Maraming magagandang oportunidad ang naghihintay sa isang matalinong mamamayan.

Pagsasanay:2: Isulat sa linya ang uri ng pang-ugnay na may salungguhit sa talata.

Limang Haligi ng Islam

Ang Islam ay ang relihiyon ng mga Muslim na ipinamana ng mga Arabe sa ating bansa. Ito
ay isang uri ng paniniwalang monoteismo na nangangahulugang pananampalataya sa isang
Diyos.Ang salitang Islam ay nangangahulugang pagsuko- pagsuko sa kagustuhan ng Diyos na si
Allah. Ang aral ng Islam ay nakapaloob sa “Limang Haligi ng Katotohanan”. Ito ay ang shahada
(paniniwalang walang ibang Diyos kundi si Allah at si Mohammed ang propeta ng Diyos); salat
(pananalangin ng limang ulit sa loob ng isang araw paharap sa direksiyon ng Mecca); zakat
(pagbibigay-limos sa mahihirap); saum (pag-aayuno mula sa pagsikat ng araw hanggang sa
paglubog nito sa buwan ng Ramadan); at hajj ( ang paglalakbay sa lungsod ng Mecca isang beses
man lamang sa kanilang buhay kung saan tinatawag na Hadji ang sinumang nakagagawa nito.
Matatagpuan sa Koran, ang banal na aklat ng mga Muslim, ang kanilang mga aral.
Naglalalaman ito ng mga kautusang panrelihiyon na dapat sundin ng mga Muslim. Ito ay binubuo
ng 114 na surah o kabanata na nasa anyong patula sa wikang Arabiko. Moske o masjid ang tawag
sa kanilang lugar sambahan. Ang lahat ng mga Muslim ay kabilang sa isang komunidad na
tinatawag na umma anuman ang kanilang kultura o bansang kinabibilangan.

Sanggunian: Lakbay ng lahing Pilipino

32
 1.___________________________________________________________________________

2.___________________________________________________________________________

3.___________________________________________________________________________

4.___________________________________________________________________________

5.____________________________________________________________________________
____

Layunin: Naisasalasay nang maayos at wasto ang pagkasunod-sunod ng mga pangyayari

(F7PS- IIi-11)

Kasanayan Bilang: 2 Pagsasalaysay sa pagkasunod-sunod ng mga Pangyayaring Naganap Araw: 2

KONSEPTO:

Ang maikling kuwento ay isang anyo ng panitikang nagsalaysay sa madali, maikli, at masining
na paraan. Karaniwang ang isang kuwento ay natatapos basahin sa isang upuan lamang. Ito ay
nagdudulot ng aliw at karaniwang kapupulutan ng mga aral sa buhay. Ayon naman kay Genoveva
Edroza-Matute, ang maikling kuwento ay isang maikling kathang pampanitikang nagsasalaysay
ng pang-araw-araw na buhay na may isa o ilang tauhan, may isang pangyayari, at may isang
kakintalan.

Halimbawa:
PAGISLAM

Napaangat sa pagkakasandig sa pasimano ng bintana ang ulo ni Ibrah nang maramdaman

niya ang rumaragasang yabag ni Tarhata, ang kanyang kapatid. Kipkip nito ang ilang baru-baruan
patungo sa silid na pinagmulan ng nag-iihit ngunit maliit na tinig ng pag-iyak, batid ni Ibrah na
dumating na… dumating na ang kanyang hinihintay. Parang gusto niyang. Lalaki kaya? Babae
kaya? Kung lalaki ay … Hindi na niya napigil ang kanyang sarili. Napasugod siya. Totoong sabik
na sabik siyang makita ang bata at si Aminah.

Lalaki! At malusog na malusog!” mataginting na wika ng panday habang binibihisan ang

bagong silang na sanggol.
“Oh! Aminah, wala na akong mahihiling pa kay Allah. Dininig din niya ang ating
panalangin,”wika niyang sabay haplos sa pawisang noo ng asawa. Ipinukol ni Ibrah ang nananabik
na paningin sa sanggol na hawak pa niyang parang nagpupumiglas ang sanggol sapag-iyak.
“ Makisig at lalaking-lalaki talaga ang aking anak. Manang-mana sa kanyang ama,”bulong
sa sarili ni Ibrah. Nasa gayong pagmamalaki sa sarili si Ibrah nang margining niyang may sinasabi
ang kanyang ina.
“ Mas mainam siguro kung susunduin mo na ang Imam upang maisagawa na ang bang.
Hindi na pinakinggan ni Ibrah ang iba pang sinabi ng ina. Magaan ang loob na tinungo niya
ang tirahan ng Imam. Masayang ibinalita niya sa Imam ang panganganak ng asawa at magalang na
inimbita ito para sa seremonyang dapat isagawa para sa isang bagong silang na anak ng Muslim.
Ikinagalak ito ng Imam at dali-daling hinagilap ang kanyang dasalan para sa gagawing seremonya.
33
 Tahimik na nakamasid ang mga kasambahay ni Ibrah habang banayad na ibinubulong ng
Imam sa kanang tainga ng sanggol ang bang…ang magagandang aral niya.
“ Ngayong isa ka nang ganap na alagad ni Allah, nawa’y panatilihin mo ang magagandang
aral niya,” dugtong pa ng Imam.
“Kailan naman ang paggugunting?” nakangiting tanong ng Imam.
“ Tulad po ng nakaugalian, pitong araw mula ngayon,” sagot ni Ibrah. Masuyong inalalayan ni
Ibrah ang Imam sa pagbaba at inihatid ito sa kanyang tirahan.
Ang sumunod na araw ay lubhang naging abala para sa mag-asawa. Totoong di nila maatim na
ang kauna-unahang bunga ng kanilang palad ay hindi pa mahandugan ng buo nilang kaya.
Ilang araw bago sumapit ang paggugunting, napag-usapan ng mag-asawa ang ipapangalan sa
anak.
Ano kaya ang mabuting ipangalan sa ating anak? Sabik na tanong ni Ibrah kay Aminah.
“Abdullah,” sagot ni Aminah.
“Kay gandang pangalan, Abdullah. Bagay na bagay talaga sa ating anak,pagmamalaki ni Ibrah.
At sumapit ang araw ng paggugunting. Sa bahay ay maraming tao; halos naroon nang lahat ang
mga kapitbahay na tutulong. Maaga pa’y kinatay na ni Ibrah at ilang katulong ang limang kambing
na sadyang inihanda bilang alay at pasasalamat sa pagkakaroon nila ng supling. Samantala, ang
kababaihan nama’y abala sap ag-aayos ng hapag kainan at paghahanda ng masasarap na kakainin
para sa mga panauhin.
Ilang sandali pa’y dumating na ang Imam at ibang pandita. Sa saliw ng Balyanji, isang
katutubong awit sinimulan na ang ang paggunting. Lumapit ang Imam kay Abdullah na
kasalukuyang kalong ng ina at gumupit ng kapirasong buhok ay maingat na inilagay ng Imam sa
isang mangkok ng tubig. Tahimik na pinagmasdan ito ng lahat.
“Wala ni isa mang hibla ng buhok ang lumubog sa tubig!” sigaw ng karamihang nakapaligid.
Sapat na itong narinig nina Ibrah at Aminah upang umapaw ang kagalakan sa kanilang mga
puso. Nakapipiho silang papatnubayan ni Allah ang paglaki ng kanilang anak. Maganda ang
hinaharap nito sa buhay.
Ipinagbunyi ng mga tao ang magandang kinalabasan ng seremonya. Bawat isa sa mga panauhin
ay nagbigay ng pera at regalo para sa bata. Siyang-siya ang mag-asawa sa kanilang nasaksihan.
Abot-abot ang kanilang pasasalamat sa mga dumalo sa paggugunting kay Abdullah.
Ilang panahon pa’y masasaksihan naman natin ang huling yugto ng pagislam ni Abdullah,”
wika ng isang panauhin.
“ Pihong mas malaking handaan iyon, ano, Ibrah?” biro ng isa pa.
“Hayaan ninyo at pitong taon mula ngayon ay imbitado kayong muli,” nakangiting sagot ni
Aminah.
“ Sana, kasabay ng Maulidin Nabi para masaya,” mungkahi ng iba.
“ Tiyak iyon,” halos panabay na wika ng mag-asawa habang masuyong pinagmamasadan ang
inaantok na si Abdullah.

Mula sa aklat na Panitikang Panrehiyon sa Pilipina

nina Patrocinio Villafuerte, et al.

34
Pagsasanay 1: Isalaysay nang maayos ang pagkakasunod-sunod ng mga pangyayaring naganap at
magaganap sa seremonya ng pagislam sa anak ni Ibrah sa pamamagitan ng pagpupuno ng mga
detalye sa ladder organizer.
Ang Pagislam sa Buhay ni Abdullah

Huling Yugto ng Pagislam

Pagsasagawa ng Paggunting

Pagsasagawa ng Bang

Layunin: Nagagamit nang wasto ang mga retorikal na pang-ugnay na ginamit sa akda

Kasanayan Bilang: 3 Paggamit nang Wasto sa mga Retorikal na Pang-ugnay Araw: 3

KONSEPTO:
Ang paggamit nang wasto sa mga retorikal na pang-ugnay ay nakatutulong sa
pagpapalawak ng kaisipan sa pagpapahayag. Naipapakita rin kung paano ang paniniwala at
pagpapahalaga sa relihiyon kinabibilangan ng iba gamit ang retorikal na pang-ugnay.
Pagsasanay 1-A. Gamit ang dalawang pang-angkop ay magbanggit ng dalawang kaisipang natutuhan
mula sa Limang Haligi ng Islam.

• na -
____________________________________________________________________________
______________________________________________________________________
• ng -
____________________________________________________________________________
______________________________________________________________________

Pagsasanay 1-B. Magbigay ng mga bagay na ginagawa mo sa kasalukuyan upang maipakita ang iyong
paniniwala at pagpapahalaga sa rehiyon o relihiyong kinabibilangan gamit ang mga pang-ukol at pangatnig
na nailalahad sa ibaba.

• alinsunod sa______________________________________________________________
_________________________________________________________________________

• tungkolsa____________________________________________________________________
_______________________________________________________________________

• kapag_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________

35
 • subalit_______________________________________________________________________
______________________________________________________________________

• kung________________________________________________________________________
______________________________________________________________________

Layunin:
Nagagamit nang wasto ang angkop na mga pang-ugnay sa pagbuo ng editoryal na
naghihikayat (totoo/ tunay, talaga, pero/ subalit, at iba pa)

Kasanayan Bilang: 4 Paggamit nang wasto ng mga Pang-ugnay sa Pagbuo ng Editoryal Araw: 4

KONSEPTO:
Ang Editoryal – na tinatawag ding pangulong tudling ay bahagi ng pahayagang
nagsasaad ng mapanuring pananaw o kuro-kuro ng pahayagan tungkol sa isang isyu. Itinuturing
itong tinig ng pahayagan dahil dito mababasa ang paninindigan nila ukol sa isang napapanahong
isyu. Ito rin ay naglalayong magbigay- kaalaman, magpakahulugan, humihikayat, at kung minsa’y
lumibang sa mambabasa.
Editoryal na Nanghihikayat – Mabisang naghihikayat sa mga mambabasa upang sumang-ayon sa
isyung pinapanigan o pinaninindigan ng sumulato sa isang pahayagan.

Mga Tuntunin Dapat Sundin sa Pagsulat ng Editoryal o Pangulong Tudling

1. Magkaroon ng kawili-wiling panimulang maikli lamang upang maakit ang atensiyon ng

mambabasa.
2. Buoin ang katawan sa pamamagitan ng paglalahad ng mga katibayan sa paraang maayos at
malinaw.
3. Iwasan ang pagbibigay ng pangkalahatang patakaran. Sa halip,
a. Gumamit ng mga halimbawa at paglalarawan upang pagtibayin ang simula;
b. Gumamit ng paghahambing at pag-iiba-iba
c. Gumamit magkakatulad na kalagayan; at
d. Banggitin ang pinagmulan ng mga inilalahad na kalagayan.
4. Tapusin ng naaangkop. Bigyan ng mahusay na pagwawakas.
5. Tandaang ang pinakamahalagang bahagi ay ang panimula at ang wakas.
6. Huwag mangaral o magsermon ( no preaching). Ilahad lamang ang mga patunay at katwiran at
hayaan ang mambabasang gumawa ng sariling pagpapasya.
7. Sundin ang lahat ng simulain sa mabisang pagsulat- kaisahan ( unity), linaw ( clarity),
pagkakaugnay-ugnay (coherence), at diin ( emphasis).
Tatlong Bahagi ng Editoryal
May tatlong bahagi ng Editoryal o Pangulong- Tudling
1. Panimula – Dito binabanggit ang isyu o balitang tatalakayin.
2. Katawan – Sa bahaging ito ipinahahayag ang opinyon o kuro-kuro ng patnugot. Maaring
ilahad ito sa pamamagitan ng paglalarawan, gayundin ang pro (pagpanig ) o con
(pagsalungat)sa isyung tinatalakay.

36
 3. Wakas – Dito ipinahahayag ang bahaging panghihikayat o paglagom upang mabuo sa
isipang ng mambabasa ang pananaw na nais ikintal ng editoryal.

Pagsasanay 1: Bumuo ng isang editoryal na naghihikayat mula sa pahayag, ““Ang buhay ay hindi
lamang pagkain, pagtulog, at pagbibigay sa katawan”. Sikaping makumbinsi ang mga mambabasa
na maipabatid ang paggalang sa Karapatan sa lupain at ari-arian ng mga katutubong Pilipino.
Gawing gabay ang pamantayan:

Pamantayan sa Pagsulat ng Editoryal

1. Nagagamit ng wasto ang mga retorikal na pang-ugnay --------------------5 puntos
2. Nailalahad ang sariling saloobin at pananaw---------------------------------5 puntos
3. Simple ang mga salita ---------------------------------------------------------- 5 puntos
4. Gumamit ng tamang bantas sa pangungusap. --------------------------------5 puntos

Kabuuan ------------------------------------------- 20 puntos

Isinulat ni:

MARILOU A. CARIJUTAN
SST-III, Calbayog City NHS

37
 TXTBK + QUALAS
Textbook based instruction
SANAYANG PAPEL Blg. 6
paired with MELC-Based sa FILIPINO 7
Quality Assured Learner’s
Activity Sheet (LAS) Kwarter 1 Linggo 6 Araw 1-4

Pangalan: _________________________________Baitang at Pangkat: _________________________

Guro: _______________________________Petsa ng Pagpasa : __________________________

MELC 7:
• Nasusuri ang pagkamakatotohanan ng mga pangyayari batay sa sariling karanasan (F7PB-Ih-i-5)

• Aralin: 1. Pagbigay-kahulugan sa Dula

2. Pagsuri sa Pagkamakatotohanan ng mga Pangyayari

Sanggunian: Setubal et.al, Pinagyamang Wika at Panitikan 7, edisyon2016 Pahina:

Layunin: Nabibigyang kahulugan ang dula

Kasanayan Bilang:1 Pagbibigay-kahulugan sa Dula Araw: 1-2

KONSEPTO:
Tinatayang ang mga dula ay kasintanda rin ng kasaysayan ng Pilipinas. Sadyang napakahaba na sobra
ng panahon na ito ay bahagi na ng ating tradisyon, kultura at mga paniniwala. Narito ang iba-ibang
kahulugang binigay ng ilang manunulat:
1. Consolacion Sauco (1987) - Ayon sa kanya, ang Dula ay larawan ng buhay na sinasangkap ng wika,
damdamin, at sining. Sinusulat ito upang itanghal at magbigay-aliw sa mga manonood.
2. Arturo Casanova (2001) - Ang dula ay ang damdamin at pananaw ng mga tao sa tiyak na bahagi ng
kasaysayan ng bayan.
3. Ruth E. Mabanglo (1999) - Ang mga dulang itinatanghal ay mayroong malaking bisa sa diwa at ugali
ng isang bayan.
4. Tiongson - Naglahad siya ng dalawang konsepto ng dula – pamantayang kanluranin at pamantayang
pandulaang Pilipino. Kapag ang una ang tutukuyin, ito ay maaaring mabulag ang tunay na kaanyuan
at kaningningan ng ating katutubong kultura. Samantala, ang panghuli naman ay nararapat na ibatay
at maging angkop lamang sa ating kultura at pananaw.

Pagpapakita ng Halimbawa:

Lumad, Huwag Mong Lisanin ang Kabundukan

ni Arthur Casanova
Mga Tauhan:
Manggagawang kultural:
Ang tauhang nagmomonologo na nakabihis sa modernong kasuotan na karaniwang nakikitang gamit
ng mga cultural worker na gaya niya. Maaring lalaki o babae ang gaganap at magsisilbi ring Tagapagsalaysay
sa kabuuan ng dula.

Koro ng mga mananayaw

Isang grupo ng mga kalalakihan at kababaihang nakabihis sa kasuotang-Lumad na magsisikilos o
magsisigalaw ng mga sinasabi/isinasaad ng manggagawang kultural. Sila rin ang gaganap sa iba’t-ibang papel
na nakapaloob sa monologo.

Koro ng mga musikero

Isang grupo ng mga kalalakihan at kababaihang nakabihis ng katutubong kasuotan ng mga Lumad na
magsisilbing tagatugtog ng mga katutubong instrumenting musical.

38
Tagpuan:
Isang tanghalang halos walang laman kundi dalawa o kaya’y tatlong magkakaibang taas ang lebel na
entablado.

Panahon:
Kasalukuyan, ang panahon ng pagkamulat

Ang Dula:
(Habang wala pang ilaw sa entablado, maririnig ang sabayang pagbigkas ng titulo ng monologo. Sa
pagliliwanag ng tanghalan, makikita ang dalawang KORO NG MGA MANANAYAW AT MUSIKERO na
nasa entablado, sumasayaw, at tumutugtog ng katutubong musika. Papasok ang MANGGAWANG
KULTURAL.)

Manggagawang kultural: Manggawang Kultural:

Nakatunghay ka na naman Nagulanit ang diwa mo
sa kinalimutang kabundukan nalamukot ang isipan
malawak sa kapatagan nasugatan ang puso
minamasdan-masdan: damdami’y nasaktan
pagkat itong kapatagan
(Gagalaw ang KORO ng mga
MANANAYAW ayon sa isinasaaad ng Hindi ngayon mapakali
tula at sasaliwan ng angkop na tugtog ng mga paa’y hinihilang pababa
KORO ng mga MUSIKERO sa mapang-akit na kabayanan
hinahalina ng ilaw-dagitab
Manggagawang kultural:
inaakit ng kabihasnan
Hindi man malinaw sa mata
ng magaslaw na
ngunit nakikini-kinita
kinang at kintab
ang iyong mga nasaksihan
at walang katiyakan
noong huling pamamasyal –
kung ito’y mabuti
sementadong highway,
o masama.
mga trak na humaharurot,
kinungkretong bahay, (Mag-aanyong bata ang gumaganap na
pabrikang nagbubuga ng usok bida mula sa KORO ng mga mananayaw
ng kung anu-anong kemikal na panggagalingan din ng gaganap na
lumalason sa hangin, Ina at Ama. Ang ilang miyembro ay
karagatan at ilog. magpapalitan ng damit na moderno
bilang mga siyudad.)
(Tutugtog ang KORO ng mga
MUSIKERO at sasaliwan ng katutubong
musika ang malikhain kilos at galaw ng
KORO ng mga MANANAYAW.)
Manggawang Kultural:
Nagulanit ang diwa mo
nalamukot ang isipan
nasugatan ang puso
damdami’y nasaktan
pagkat itong kapatagan
39
Mangagawang Kultural:
Sa iyong kamusmusan
naaalala mo pa –
noong una kang bumaba
Sa bundok
kasama si Ama at Ina
katutubong damit ang saplot
walang sapin ang mga paa
dala’dala’y basket saka pulot
banig at hinabing tela
durian, marang at langka
buyo at nganga,
unggoy, baboy ramo’t usa.
banig at hinabing tela
durian, marang at langka
buyo at nganga,
unggoy, baboy ramo’t usa.
Pagsapit sa bayan ikaw ay
Lubha nang nagbago
malaki ang kaibahan
sa dating pasyalang
madaling puntahan
sa sapa lamang dumaraan
para umikot sa kabayanan
para mamukot sa karagatan
At higit sa lahat,
may kahong nagsasalita?
Television, sabi nila.
Ikaw ay napanganga –
sa gilid ng mga mata
batid mong napatawa
ang napagtanungan.
Pero wala kang magagawa
dahil talagang ika’y napatunganga.
Mga dala’dala’y
sa asukal ipinagpalit
asin pati sa segunda manong damit,
mga de lata’t sardinas,
saka supot-supot na danggit
Nagkalumpon
sa kanila
mga taga-ibaba
maruming mga paa’y inalipusta
ngiping maiitim minata’t kinutsya
tinawag kang taong-bundok
mga dala ay dinumog
mukha ka raw tapang-usa
mukhang-unggoy iyong ina
tuloy muntik kang nanuntok
Pagbalik sa pinagmulan
humigpit ang tikom ng kamao
naging palaisipan
sibilisasyon, ano ba ito?
Di talaga magagap
ng iyong diwang pahat
pangamba’t takot ang hudyat
nang-iwan ng sugat
natuliro, nabalisa
nakabuhol sa alaala
umuukilkil sa utak
pilit iniwawaglit
karanasang di mapaknit.
(Magbabago ang ilaw at makikita ang
pagdami ng mga taong taga-siyudad. Pati
ang tema ng tugtugin ay magbabago na
rin)
namangha – namilog ang mga mata
naluha sa nakita
bagong damit at sapatos
saka kung anu-ano pa
naglaway sa paninda
hamburger at pizza!
Manggagawang Kultural:
Alumpihit ka na naman
minamalas paanan ng bundok.
papalapit nang papalapit
mga bakahan
40
 pabrika ng karne norte
manukan at babuyan
masangsang na amoy
nalalanghap
umaabot hanggang sa
kinaroroonang tuktok.
Bakit ka maaakit
sa kabihasnan?
mapalad kang isang Lumad
paraiso ang kagubatan
araw ang iyong hari
sa maghapong nasisilungan
ng lihim ng kawayanan
kaulayaw mo’y hangin,
duyan mo’y ulap
bituin ang kaniig
buwan ang kapiling
sa gabing madilim.
(Sa pagbabagong muli ng ilaw,
mapapanood ang malikhain pagkilos at
paggalaw ng KORO ng mga
MANANAYAW na mag-aanyong
kalikasan ayon sa isinasaad ng tula.)
Manggagawang kultural:
Tuwa ang dulot ng mga kulisap
awit ang kapara ng huni ng ibon,
ng aliw-iw ng batis
lagaslas ng talon,
bukal ang gamot sa pagkatighaw
ng katawang pagal
sa paghahanap ng kamote at gabi.
Malaya kang nakahihiyaw
tulad ng mga hayop na ligaw
baboy-ramo’t usa
pagkain ng pamilya
pang-alay sa iyon diyos…
Lumad, huwag kang mainggit
sa nakikita sa kapatagan,
sa namamalas sa paanan ng bundok
higit kang mapalad
kalikasan ang panginoon.
Umusal ng mga dalangin
mag-alay sa mga diwata,
kasama angg babaylan
gumawa ng ritwal.
Itampok ang awit at sayaw.
Awitin ang oyayi,
himig ng pag-ibig
umindak ka
tulad ng mga kilos
ng unggoy, agila at palaka
patugutugin ang agong
kulintang at kudyapi
makiisa sa kapayapaan
ng espiritu ng kagubatan.
Ano pa ang minimithi mo?
Bakit gumon sa pagkakabalisa’t
Sinasalat ang pangarap?
Lumad, huwag!
Huwag mong lisanin ang kabundukan
ituloy ang paghahabi ng katutubong
tela ng mga banig magpaugoy sa ulap
makipag-ulayaw sa hangin
makipagniig sa mga bituin lumilim sa
kawayanan at iwaksi ang kapatagan
limutin ang kabayanan!
Huwag mo nang naising bumaba.
naglipana roon
mga buwaya’t tiwali
mga ulupong at imbi
balot doon ng luha
ng ligalig at pangamba,
ng siphayo’t pighati
41
 ginagalugad iyon
ng mga buwitre
na handang sumakmal
at hanggang sumagpang
sa gaya mong walang muwang.
tahanan mo’y paraiso
palamuti’y orkidyas at pako
bukal at talon matatayog na puno
hagdanan mo’y bato’t saka gulod
akyatin ang taluktok
mga bitui’y haranahin
ang sarili’y panoorin
sa sapa at lawa
ulinigin, halinhing ng hangin,
ugoy ng ulap, bulong ng bituin.
Mapalad ka Lumad
may sariling identidad,
payapang namumuhay
malayo sa mga sukab.
Bakit nais mong lisanin
tahanang kabundukan?
di pa sapat
ligayang dulot
ng kalikasan?
(Magbabago ang ilaw at muling lalabas
mula sa KORO ng mga MANANAYAW
ang mga taong taga-siyudad)
Manggagawag kultural:
Isa pang alaala
na hindi mabaklas
nakabalatay sa isip
kumukudlit sa gunita
ang panahon
ng kabinataan mo –
nagmamadaaling lumikas
nang nagliyab ang kaparangan
gumapang sa kagubatan na
nilamon ng apoy
buong kabundukan
mga pabayang kaingero
ang siyang dahilan.
Bumaba ka sa bayan
tinunton sanga-sangang daan
tribo mong walang masulingan
hinagilap ang kaligtasan
tiniis ang gutom
bituka’y nangaluntoy
nagbibihis-Kristyano
pumasok ng kargador,
nagsilbi bilang tindero
may naging katulong
iba’y nagbenta ng laman.
sumasagitsit ang galit
nang maranasan
ang hirap at sakit.
(Magdidilim ang ilaw at tanging an
MANGGAGAWANG KULTURAL at
ang gumaganap na LUMAD ang
makikitang nagmimina. Plawta at kudyapi
ang maririnig na tugtog.)
Manggagawang Kultural:
Kalagaya’y aba
naging pulubi’t alipin.
tinabsing ang dugo
nawalan ng sigla
nakabalatay sa isip
bakit doo’y nanaising tumira
at magtitiis sa dusa
gayong doon sa kabundukan
ikaw ay datu
may mga tagasunod
Ikaw ay sultan
na iginagalang.
Nagpasya kang maghanap
ng ibang kabundukan
ama mong maysakit
di na natuto
ang pagbabalik
sa mapaglang sinilangan.
(Magliliwanag ang ilaw at makikitang
muli ang mga taong taga-siyudad sa
pagbabago ng musika)
42
Manggagawang Kultural:
Sa iyong paglalakbay
isang bulubundukin
iyong natanaw
dumadagundong na buldoser
tinitibag matitigas na bato
umaalimbukay ang lupa
minahan pala ng mga ganid.
Unti-unting nauubos
likas-yaman ng bayan
kapitalista’y taga-ibang bansa
manggagawa’y katutubo
nagtitiyaga sa maliit na kita.
(Sasayaw ang KORO sa muling pag-iiba-
iba ng eksena)
Manggagawang kultural:
Sa bagong tahanan
sa katabing bundok,
naging kanlungan
ng mga rebelde
tinutugis ng mga militar
mga sugata’y ginagamot
ng mga katas ng dahon
pinahigop ng sabaw
sinubuan ng lugaw.
Muli, binagtas ang daan
patungo sa kapatagan
hinatid ang kabayan
di alintana ang panganib
makatulong lamang sa kapatid.
Ngayong may edad ka na
Lumad, nakatitig ka na naman sa
ibaba
sa sinapupunan ng kalangitan
sa dibdib ng kabundukan.
Repleksyon ka ng kulturang
walang bahid ng dayuhan
salamin ka ng sariling kakaniyahan.
Sa iyo nakasalig, pag-asa ng
taumbayan tanging ikaw ang nalalabi
bantay ng kabundukan.
Pana at sibat ang isalubong
sa magtatangkang
lulupig sa inyong sinasakupan.
(Makikitang lahat ang miyembro ng
KORO ng mga MANANAYAW sa
tanghalan at maging maigting sa kanilang
pagsasayaw sa paigting din nang paigting
na pagtugtog ng musika ng KORO ng mga
MUSIKERO)
Manggagawang Kultural:
Tutulan ang puputol
ng kakayuhan
labanan ang lalapastangan
sa Inang Kalikasan.
Lumad, huwag lisanin ang
kabundukan pagyamanin ang lupang
kinagigisnan ikarangal katutubong
kalinangan bantay ka ng
kagubatan
tagapagligtas ng kabundukan
dangal ng sambayanan.
(Magtatagpo sa gitna ng tanghalan ang
gumaganap na LUMAD at ang
MANGGAGAWANG KULTURAL saka
magyayakap. Lalong iigting ang musika at
sayawan. Unti-unting magdidilim.)
43
 Ang Dulang itinampok sa itaas ay nagmula sa lupain
ng Mindanao.
Sinasalamin nito ang payak na pamumuhay ng mga
Lumad o ang mga taong naninirahan sa kagubatan.
Ipinakita ang kanilang pakikibaka dahil sa pagbabagong
lumalaganap sa kanilang lugar. Inilarawan rin ang kanilang
saloobin na sana'y huwag pahintulutang sirain ang
kagubatan para lamang maisakatuparan ang pagbabagong
inaasam.
Ipinakita dito ang realistikong pananagisag ng buhay
nila na naglahad ng tamis, lungkot, saya at lumbay. Ito ay
makatotohanan dahil nakikita nait na nangyayari ito sa
realidad at sa kanya-kanya nating buhay.

--Pagsasanay 1: Sarili ay Subukin!

Basahin nang mabuti ang sumusunod na mga pahayag/pangungusap. Piliin ang letra ng
tamang sagot.

1. Akdang pampanitikan itinuturing na kasintanda ng kasaysayan ng Pilipinas.

A. Maikling Kuwento B. Alamat C. Dula D. Kuwentong-bayan
2. Ayon sa kanya, ang dula ay isang larawan ng binubuo ng wika, damdamin, at sining.
A. Consolacion Sauco C. Tiongson
B. Arturo Casanova D Ruth E. Mabanglo
3. Batay naman sa kanyang pagpapakahulugan, ang dula ay mayroong malaking bisa sa diwa at
ugali ng isang bayan.
A. Tiongson C. Consolacion Sauco
B. Ruth E. Mabanglo C. Arturo Casanova
4. Ito ang dalawang konsepto sa pagtatanghal ng dula.
A. patakarang panulaan at patakarang dayuhan
B. patakarang kanluranin at patakarang pandulaang Pilipino
C. patakarang modernisimo at patakarang katutubo
D. patakarang makabago at patakarang kombensyuna
5. Siya ang nagsabi na ang dula ay ang damdamin at pananaw ng mga tao sa tiyak na bahagi ng
kasaysayan ng bayan.
A. Ruth E. Mabanglo C. Arturo Casanova
B. Severino Reyes D. Damiana Eugenio

Layunin: Nasusuri ang pagkamakatotohanan ng mga pangyayari batay sa sariling karanasan

Kasanayan Bilang:2 Pagsuri sa Pagkamakatotohanan ng mga Pangyayari Araw: 3

KONSEPTO:

- Ang dulang iyong pinag-aralan ay umiikot sa pakikibaka ng mga Lumad sa tinatawag na

pagbabago. Ito ay mga nagtatampok ng iba-ibang pangyayari.

44
Pagsasanay 1: Sagutin ang sumusunod na mga tanong:

1. Ilarawan ang pamumuhay ng mga Lumad batay sa akda. Gayon rin ba ang lagay ng iyong
pamumuhay ngayon? Bakit Oo o Bakit Hindi?
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________

2. Ano-ano ang mga pagbabagong pinagdaanan ng mga Lumad? Ano-ano naman ag naging dulot
nito sa kanila?
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________

3. Sa mga tunggalian, pagsubok, at pagbabagong kinaharap ng mga Lumad ay may nakita ka bang
katulad ng iyong nagging karanasan sa totoong buhay? Ikaw ay magbahagi.
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________

4. Alin sa ang mga pangyayari sa akda na masasabi mong isang katotohanan? Ipaliwanag at
maglahad ng patunay na maaaring mula sa iyong sariling karanasan o ng iyong kaibigan o ng iba
pang tao.

______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________

5. Bilang kabataan, paano mo mapangangalagaan ang ating mga katutubo maging ang kanilang
kalinangan?
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

PAGSASANAY 1: Kung ikaw ang isa mga Lumad na binanggit sa dula, ano ang iyong magagawa
upang hindi makaiwas sa mga pananakit at hindi magandang trato ng ibang tao? Paano mo
mapangangalagaan ang iyong sarili mula sa mga taong mapanghamak?
Sagutin mo ang mga tanong na ito sa pamamagitan ng pagbuo ng isang talumpati. Gawing
gabay ang sumusunod na pamantayan.

Pamantayan Puntos

Nilalaman 40%
Kaangkupan sa Paksa 30%
Kaayusan at Kalinisan 20 %
Wastong Pagkakabuo 10 %

45
Layunin: Nasusuri ang pagkamakatotohanan ng mga pangyayari batay sa sariling karanasan

Kasanayan Bilang:3 Pagsuri sa Pagkamakatotohanan ng mga Pangyayari Araw: 4

KONSEPTO:
Ang konsepto ay natalakay na sa naunang araw.
Pagsasanay 1: Patotohanan ang mga pangyayaring naganap sa dula sa pamamagitan ng pag-
uugnay nito sa iyong sariling karanasan. Gawing gabay ang talahanayang nasa iba.

______________________________
PAMAGAT NG DULANG BINASA O PINANOOD
Maigsing Pagkukuwento tungkol sa Dula:

Piling Pangyayari sa Akda Pagpapatoo sa pamamagitan ng

Pag-uugnay sa Sariling Karanasan

Aral na Natutuhan Mula sa Akda at Paano mo ito mailalapat sa iyong sariling buhay

Isinulat ni:

MARTIN YGBUHAY II
SST-III, Malajog IS
46
 TXTBK + QUALAS

Textbook based SANAYANG PAPEL Blg. 7

instruction paired with sa FILIPINO 7
MELC-Based Quality
Assured Learner’s Kwarter 1 Linggo 7 Araw 1-4
Activity Sheet (LAS)

Pangalan: _________________________________Baitang at Pangkat: _________________________

Guro: _______________________________Petsa ng Pagpasa : __________________________

MELC 8: Nasusuri ang ginamit na datos sa pananaliksik sa isang proyektong panturismo

(halimbawa: pagsusuri sa isang promo coupon o brochure (F7PB-Ij-6)
MELC 9: Naipaliliwanag ang mga salitang ginamit sa paggawa ng proyektong panturismo
(halimbawa ang paggamit ng acronym sa promosyon) (F7PT-Ij-6)
MELC 10: Nagagamit nang wasto at angkop ang wikang Filipino sa pagsasagawa ng isang
makatotohanan at mapanghikayat na proyektong panturismo (F7WG-Ij-6)

Aralin: 1. Datos sa Pananaliksik

2. Pormal na Wika
3. Mga Hakbang sa Pagsasagawa ng Isang Makatotohanan at Mapanghikayat na
Proyektong Panturismo

Sanggunian: Pinagyamang Pluma Pahina.: 90-92, 135-138

Layunin: Nasusuri ang ginamit na datos sa pananaliksik sa isang proyektong panturismo

(halimbawa: pagsusuri sa isang promo coupon o brochure)

Kasanayan Bilang:1 Pagsuri sa Ginamit na Datos sa Pananaliksik sa Isang Proyektong Panturismo Araw: 1

KONSEPTO:

PANANALIKSIK

Likas sa tao ang pagiging isang matalino. Dahil dito, hindi tayo tumitigil sa pagtuklas ng
panibagong kaalamang makatutulong sa pag-angat at pag-unlad ng kanyang sariling buhay. Kaya
naman, naisilang ang salitang PANANALIKSIK. Ito ay isang sistematikong paghahanap ng
impormasyon ukol sa isang partikular na paksa o suliranin. Dagdag naman nina Manuel at Model,
ito ay siyentipikong proseso ng pagkalap ng mga datos para sa kalutasan ng isang tiyak na
problema.
Ang mga datos na ito ay ang sumusunod:

47
 Uri ng Datos Kahulugan Halimbawang Datos
Datos na Kalidad o Ang mga datos na ito ay • kulay
Qualitative Data maaaring nagsasalaysay o • tekstura
naglalarawan • lasa
• damdamin
• mga pangyayari
• mga sagot sa mga tanong na
ano, sino, kalian, at saan
Datos na Kailanan o Tinutukoy nito ang mga • taas
Quantitative data numerikal na datos na • bigat
ginagamitan ng mga • edad
operasyong matematikal. • grado ng mga mag-aaral
Tumutukoy rin ito sa dami o • average na halaga ng kinita
bilang ng mga bagay o sagot • dami ng mga babae o lalaki
ng mga sinarbey o
• dami ng mga mag-aaral
inenterbyung mga tao o
tinatawag na respondent.

Pagsasanay 1: SuriLarawan!

Subukin natin ang talas ng iyong mata at isipan sa pamamagitan ng pagsasagawa ng

gawaing ito. Ikaw ay magiging isang manunuri sa oras na ito. Iyong pag-aaralan ang sumusunod
na larawan ng turismo ng bansang Pilipinas maging ng Lungsod ng Calbayog.

Matapos mong masuri at mapag-aralang mabuti ang larawan ay pumili kung ang datos ng
larawang ipinakita ay nagsasaad ng Datos na Kalidad o Datos na Kailanan. Kung nakapili na
ng uri ng datos na ipinapakita ng larawan ay bumuo ng tatlong (3) pangungusap na naglalaman
ng iyong obserbasyon ukol rito.
1. Uri ng Datos na Napili? Mga Pangungusap
_____________________
1.

2.

3.

48
Pagsasanay 2: Suriin Mo!

Suriin ang sumunod na larawan. Lagyan ng tsek (√) ang kahon kung lumabas sa iyong
pagsusuri ang mga ito. Samantala ekis (X) naman ang ilagay kung ito ay hindi nakita.

Nagpapakilala sa ibang tao sa pamamagitan ng mga impormasyong nakasulat

rito
Nakaaakit sa mata ang kulay, letra at mga hugis nito
Nakahihikayat ng mga turista na puntahan o pasyalan ang mga lugar na ipinakita
Ang mga larawang ginamit ay hindi matatagpuan sa lugar na itinampok
Hindi ito nakatutulong na mapalakas ang turismo
Nakitaan ang mga ito ng magagandang larawan na mapapasyalan ng mga turista
Makatutulong ang mga ito bilang gabay sa mga turistang papasyal
Nasasalamin sa larawan ang tradisyon, kultura, at paniniwala ng itinampok na
lugar
Hindi na kinakailangan ang magkaroon ng promotional illustration na ito dahil
madali lang naman pumasyal sa lugar na ito
Nakapgdudulot lamang ng kalituhan ang larawang ito

Layunin: Naipaliliwanag ang mga salitang ginamit sa paggawa ng proyektong panturismo

(halimbawa ang paggamit ng acronym sa promosyon)

Kasanayan Bilang:2 Pagpapaliwanag sa mga Salitang Ginamit sa Paggawa ng Proyektong Panturismo Araw: 2

KONSEPTO:

TURISMO

Ang Turismo ayon sa World Tourism Organization (WTO) ay isang akto ng paglalakbay
para sa layunin ng reaksyon, at ang paghahanda ng serbisyo para rito. Ito ang pagtungo sa iba’t
ibang lugar upang makita nila, kung gaano kaganda ang isang bayan o bansa. Ang mga turista sa
bansa ay nahahati sa dalawa, ang mga turistang dayuhan at ang mga turistang lokal.

Sa Pilipinas naman nariyan ang Departamento ng Turismo na siyang nangangasiwa sa

pagpapausbong ng turismo.

49
 Layon ng Departamento ng Turismo (DOT) na maipakilala ang Pilipinas sa buong mundo
bilang isang tourist destination. Taon-taon, nagkakaroon ng iba’t ibang programa bilang kompanya
upang maisakatuparan ang layuning ito. Gumamit ang DOT ng mga tagline o islogan upang mas
mapadali ang pagpapatanyag sa bansa bilang isang tourist destination.

Narito ang dalawang sikat na tagline na inilunsad bilang kampanya:

Taon Islogan Pagpapaliwanag

Ang konseptong ito ay binuo ni Richard
WOW Philippines Gordon, kalihim ng DOT upang
kumbinsihin ang mga Pilipino maging ang
2007 mga dayuhan na bisitahin ang mga tourist
sites ng Pilipinas. Ang WOW na akronim
ay mayroong iba-ibang posibleng
kahulugan. Ang mga ito ay:
Wealth of Wonders
Warm over Winter
Wild over Water
Wacko over Wildlife
Wear our Wares
Watch our Whales
Walk our Walls
Dahil sa kompanyang ito, tumaas ang
bilang ng mga turista mula 3 milyon ay
naging 4.27 milyon
Ito naman ay batay sa konsepto ng kalihim
2017 It’s More Fun in the ng DOT na si Ramon Jimenez Jr.
Philippines Nilalayon ng kampanyang ito na mas
makilahok ang mga Pilipino upang mas
makilala pa ang Pilipinas sa buong mundo.
Hindi lang naabot ang target na 7.4 %
bagkus nalamangan pa ito dahil umabot sa
9.7 % ang bilang ng mga turistang bumisita
sa Pilipinas.

Pagsasanay 2: Tanong Ko, Sagot Mo!

Sagutin ang sumusunod na mga tanong nang may katapatan, kaayusan, at

katalinuhan.

1. Ano ang ibig sabihin ng WOW sa tagline na WOW Philippines? Sa iyong palagay, paano
matutulungan ng tagline na ito ang pagpapaunlad ng turismo ng Pilipinas?
Pagpapaliwanag:

50
 2. Ibigay ang kahulugan ng turismo. Bakit isa ito sa mga programang pinaglalaanan ng
panahon, pera, at pagod ng gobyerno?

Pagpapaliwanag:

3. Kapag naririnig o nababasa mo ito, “It’s More Fun In The Philippines”, ano ang ideyang
pumapasok sa iyong isipan? Ano kaya ang layunin ng gobyerno sa paggamit ng tagline na ito?
Bakit kaya ito ang binuong tagline ng Pilipinas upang maipakilala ang turismo ng Pilipinas?
Pagpapaliwanag:

4. Gumagamit ng tagline upang maipakilala ang turismo ng isang lugar, ano nga ba ang tagline
at bakit kinakailangang bumuo nito?

Pagpapaliwanag:

5. Ano ang kinakatawan ng akronim na DOT? Bakit binuo ang DOT? Ipaliwanag.
Pagpapaliwanag:

Layunin: Nagagamit nang wasto at angkop ang wikang Filipino sa pagsasagawa ng isang
makatotohanan at mapanghikayat na proyektong panturismo

Pagsasanay Bilang: 3-4 Pagpapaliwanag sa mga Salitang Ginamit sa Paggawa ng Proyektong Panturismo Araw: 3 at 4

KONSEPTO:

PORMAL NA WIKA
Kung gayon, napakahalaga ng pagpili at paggamit ng mga salita sa pagpapaunlad ng turismo
sa bansa. Ang angkop na tagline o islogan ay malaking tulong upang makahikayat ng
napakalaking bilang ng mga turista. Mahalaga din na alam ng mga turista kung ano ang ibig
sabihin ng mga salitang ito upang lubos nilang maunawaan kung ano ang kanilang dapat gawin
sa upang magkaroon ng di-malilimutang paglalakbay.
Hindi nga naman maitatawang malaki ang tulong ng mga tagline o islogan sa larangan ng
turismo katulad nga ng mga nabanggit na. Subalit, hindi ba marapat lamang na sa halip na Wikang
Ingles ang gamitin ay bakit hindi ang Wikang Filipino. Mas mainam kung ito ang mababasa ng
mga lokal na turista upang mas maunawan nila ang isinasaad nito. Mas masusubok rin ang mga
banyagang turista na pumasyal sa atin dahil nakikita nila na higit nating nais na ipakilala ang ating
wika bilang bahagi ng ating kultura. Mas mahihikayat sila na magpasyal sa Pilipinas at matuto ng
ating wika. ‘Pag nagkagayon ay maisasapuso rin nila ang ating paniniwala, tradisyon at kultura.
Kaya naman, kinakailangan na gamitin ang Wikang Filipino nang angkop kung mas nais
natin na lumago ang turismo hindi lamang sa Pilipinas kung hindi maging sa buong mundo.
51
 Upang matulungan ka na makapili ng mga salitang gagamitin mo sa bubuoing travel
brochure ay alamin ang tungkol sa Pormal na Wika.
Lubhang mahalaga ang wika sa anumang lahi, pangkat, o komunidad. Sa pamamagitan nito,
nagkakaunawaan ang mga tao, naibabahagi nila ang kanilang mga idinidiwa, nakapag-aambag sa
kaayusan at kaunlaran , at marami pang iba. Ayon kay Tumangan (1986) ang wika ay mahalagang
bahagi ng lipunan sa dahilang ito aang kasangkapang kailangan sa pakikipagtalasan.
Sang-ayon sa sitwasyon at konteksto, iba-iba ang pagkakagamiit ng wika; dahilan upang
mahati ang wika sa iba’t ibang antas. Ayon sa Komisyon ng Wikang Filipino (KWF), ang wika
ay nahahati sa dalawa. Ang una ay antas impormal at ang ikalawa ay pormal.
Ayon kina Villafuerte et. Al. (2207), masasabing impormal ang antas ng wika kung ito ay
karaniwan, palasak, pang-araw-araw, at madalas gamitin sa pakikipagtalastasan.
Ang Pormal na wika ay mga salitang istandard dahil ito ay kinikilala, tinatanggap,
ginagamit ng karamihang nakapag-aral sa wika. Ito ay kalimitang ginagamit sa mga paaralan at
sa iba pang may pangkapaligirang intelektuwal. Ang pormal na mga salita ay nahahati sa dalawa.

PORMAL NA WIKA

PAMBANSA PAMPANITIKAN
Mga salitang ginagamit sa mga Mga salitang matatayog,
aklat at babasahing ipinalalabas sa malalalim, makukulay, at sadyang
buong kapuluan at lahat ng matataas ang uri. Ito ang mga
paaralan. Ito rin ang wikang salitang ginagamit ng mga
ginagamit ng pamahalaan at manunulat at dalubwika.
wikang panturo sa mga Halimbawa:
nagsisipag-aral. manlalakbay
Halimbawa: ga-higante
turista mukhang walang katulad
malaki
maganda

Kagaya ng halimbawang tagline na

nakikita niyo sa larawan. Gumamit ng
wikang nauunawaan ng lahat ang DOT
upang maipakilala, maipagmalaki, at
mapaunlad pa ang turismo ng Pilipinas.
Ngayong natutuhan mo na ang wikang
nararapat mong gamitin sa proyektong
panturismong bubuoin mo, narito naman
iyong alamin ang mga hakbang sa
paggawa nito.

52
Mga Hakbang at Panuntunan sa Pagsasagawa ng Makatotohanan at Mapanghikayat na
Proyektong Panturismo (Travel Brochure)

1. Pananaliksik at Pagsulat ng Nilalaman ng

Iyong Travel Brochure
Napakahalaga ng nilalaman ng iyong travel brochure dahil ito ang aakit sa mga turista upang
ang lugar ay pasyalan. Makabubuti kung gayon na magsaliksik at magbasa ka upang marami
kang maibabahagi tungkol sa lugar na ito. Ngunit napakahalagang suriin mo ang mga datos
na iyong nasaliksik upang umangkop sa uri ng turistamg nais mong maabot ng iyong
gagawin.

2. Pagpili ng mga Larawang isasama sa

Travel Brochure

Pumili ka ng mga larawang aangkop sa iyong binubuong travel brochure. Ang

mga larawang ito ay inaasahang lalo pang makapang-aakit sa target mong uri ng turista.
Makabubuti kung mas marami kang pagpipilian dahil hindi naman lahat ng larawang ito
ay isasama mo. Tiyaking ang mga larawan ay sadyang makaakit, bago, at may mataas na
kalidad o hindi malabo.

3. Pagbuo ng Borador Para sa

Iyong Travel Brochure

Bago pa tuluyang buoin ang travel brochure ay makatutulong ang pagbuo muna
ng borador para maging huwaran o template ng iyong bubuoin. Sa pagbuo ng borador o
draft at tiyaking nagamit mo ang wasto at angkop ang Wikang Filipino upang ito ay hindi
lang maging makatotohanan kundi makapanghihikayat din sa target na mambabasa. Kahit
wala munang mga larawan o teksto. Iguhit lang muna kung saan ilalagay ang mga ito
gayundin kung paano titiklupin ang travel brochure. Karaniwang tinitiklop sa tatlo ang
travel brochure.

4. Pagbuo ng Aktuwal na
Proyektong Panturismo

Travel Brochure
Mula sa borador ay handang-handa ka na sa pagbuo ng aktuwal na travel
brochure. Gagamitin mo na ngayon ang mga impormasyong iyong nasaliksik gayundin
ang mga larawang pinili mo. Tiyaking malinaw at nababasa ang mga teksto sa travel
brochure. Iwasan ang masyadong maliliit na titik. Bigyang-diin ang pinakamahalagang
bahagi sa pamamagitan ng paggamit ng ibang kulay o paggamit ng diin (bold face) sa
mga ito.

53
Pagsasanay 3: Tara Na’t Lakbayin Natin Ang Visayas!

Matapos mong makapagsaliksik ng mga magagandang tanawin na matatagpuan sa Visayas ay

isagawa mo naman ang susunod na gawain.

Bumuo ng isang travel brochure na naglalaman ng mga lugar na nais dalawin ng mga tao sa
Visayas upang maging kompleto ang kanilang karanasan. Gumamit ng mga salitang tiyak na
hihikayat ng maraming turista. Anomang salitang ginamit tulad ng akronim ay marapat lamang
na maiIpaliwanag, sa gayon ay lubos na maunawaan ng iyong mambabasa. Gawing gabay ang
pamantayang nasa ibaba.

Rubric sa Pagbuo ng Travel Brochure KABUOANG

Mga Pamantayan 5 4 3 2 1 PUNTOS
Naisa-isa ang mga hakbang na ginawa mo sa
pananaliksik ng mahahalagang datos tungkol sa
Mindanao.
Nasuri ang ginamit o pinagkunan ng datos o
impormasyon sa pananaliksik kaya’t angkop o
mapagkakatiwalaan ang pinagkunan mo ng mga
impormasyon.
Naglagay ng pagkilala o citation sa mga
pinagkunan ng datos
Naipaliwanag ang mga salitang ginamit sa
paggawa ng proyektong panturismo tulad ng
mga acronym na ginamit mo.
Naisa-isa ang mga tamang hakbang at
panuntunan sa paggawa ng proyekto
Nagamit nang wasto at angkop ang pormal na
Wikang Filipino sa pagsasagawa ng iyong
proyektong panturismo
Nakabuo ng isang makatotohanang proyektong
panturismo
Kabuoang Puntos 35 28 21 14 7
Pagmamarka:

29-35 - NAPAKAHUSAY
22-28 - MAHUSAY
15-21 - KATAMTAMAN
8-14 - DI-MAHUSAY
1-7 - NANGANGAILANGAN PA
NG PAGGABAY

Maikling Pagsusulit:

Panuto: Basahing mabuti ang mga sumusunod na mga tanong. Piliin ang letra ng tamang sagot.

1. Ito ay siyentipikong proseso na ginagawa ng isang mananaliksik para sa kalutasan ang isang
nakilala at nabuong suliranin o paksa.
A. Akademikong pagsulat C. Pamanahong papel
B. Pananaliksik D. Pag-aanalisa ng pag-aaral

54
2. Ito ang pinakapangunahing hakbang sa pagsasagawa ng Pananaliksik at sa paggawa ng
proyektong panturismo.
A. Pagpili ng Paksa C. Paglalahad ng Layunin
C. Paghahanda ng Burador o Rough Draft D. Paghahanda ng Tentabiong Balangkas

3. Huwaran o template ng bubuoing proyektong panturismo.

A. borador B. sample C. ginupit na larawan D. padron
4. Isang ehekutibong departamento ng gobyerno na responsable sa pagpapaunlad ng turismo at
pagpapakilala sa Pilipinas bilang isang destinasyon ng mga turista
A. DENR B. WTO C. DAR D. DOT
5. Antas ng wika na tumutukoy sa mga istandard dahil ang mga ito ay tinatanggap, ginagamit ng
karamihang nakapag-aral sa wika.
A. Impormal na Wika C. Pambansa
B. Pormal na Wika D. Balbal
6. Samantala, ito naman ang antas na wika na pangkaraniwan, palasak, pang-araw-araw, at
madalas na gamitin sa pakikipagtalastasan.
A. Balbal C. Pormal na Wika
B. Impormal na Wika D. Pambansa
7. Makatutulong nang malaki upang makaakit ng maraming turista.
A. larawan C. teksto
B. tagline o islogan D. kulay
8. Pinakabatayang gawain sa pagsasagawa ng makatotohanan at mapanghikayat na proyektong
panturismo.
A. Pagbuo ng Borador Para sa Iyong Travel Brochure
B. Pagpili ng mga Larawang Isasama sa Travel Brochure
C. Pananaliksik at Pagsulat ng Nilalaman ng Iyong Travel Brochure
D. Pagbuo ng Aktuwal na Travel Brochure
9. Nararapat na ang mga ito ay kaakit-akit, bago, at may mataas na kalidad o hindi malabo.
A. travel brochure B. mga larawan
C. borador D. booklet
10. Kailan nararapat bumuo ng pinal na proyektong panturismo?
A. Bago magsaliksik B. Bago bumuo ng borador
C. Pagkatapos makabuo ng borador D. Pagkatapos makakalap ng mga larawan

55
56
Maikling Pagsusulit:
Araw 2-4, Pagsasanay 4: Patunay ng 1. C 11. B
Kagandahan! 2. C. 12. B
PAALALA: Nakabatay sa kaisipan at 3. C 13. C
kaalaman ng mag-aaral ang bubuoing balita na
naglalaman ng mga patunay ukol sa 4. B 14. B
kagandahan ng itinampok na lugar. 5. B 15. B
6. A 16. B
7. D 17. B
Araw 2-4, Pagsasanay 3: Bumuo ka ng Iyong 8. C 18. C
Patunay!
9. A 19. D
PAALALA: Nakabatay sa kaisipan at kaalaman
ng mag-aaral ang bubuoing mga patunay para sa Araw 2-4, Pagsasanay 1: Salita sa
tatlong paksang ibinigay. Emosyon!
1. datos
2. patunay
3. nagpapakita
PAALALA: Ang kahulugan sa
Araw 2-4, Pagsasanay 2: Tsart ay Iyong Punan!
talong salitang nabuo mula sa
May Dokumentaryong
Ebidensiya emosyon ay nakabatay sa sariling
Pinatutunayan ng mga
Detalye Kapani-paniwala
pagkaunawa ng mag-aaral, kaya
ito ay maaaring magka-iba-iba.
Gayundin ang sagot sa mga tanong
na ibinigay. 2
Nagpapatunay/Katunayan Taglay ang Matibay na
Kongklusyon
Araw 1: Pagsasanay 1: Katotohan
Nagpapakita Nagpapahiwatig Nga Ba?
1. 😊
2. 😊
PAALALA: Ang kahulugan sa mga pahayag ay 3. ☹
nakabatay sa sariling pag-unawa ng mag-aaral. 4. 😊
5. ☹
Araw 3: Pagsasanay 1 Araw 1: Pagsasanay 2: Araw 1: Pagsasanay 1
1. A 1. PARABULA Maaaring
2. B 2. PABULA magkaiba-iba ang 1
3. A
sagot ng mag-aaral
3. ALAMAT
4. D PAALALA: Sa pagbibigay ng
5. A kahulugan para sa tatlong salita,
maaaring magkaiba-iba ang kasagutan
ng mag-aaral, batay sa sariling pag-
unawa.
Susi ng Pagwawasto Linggo
Mga Susi sa Pagwawasto
57
Araw 1, Pagsasanay 1:
1. alinsunod sa, ng(kanya) 6. niya (ng), sa 5
2. g(atin), para sa, at 7. Dahil sa, at, sa
3. na 8. at
4. na 9. ng(tao), kaya, sa
5. ng(puso), ng(madali) 10. ng(magaganda),
ng(matalino)
Maikling Pagsusulit:
1. C 11. C
2. B 12. B
3. C 13. A
4. C 12. A
5. A 15. C
6. C 16. D
7. C 17. C
8. C 18. D
9. A 19. D
20. D 2O. B
Araw 1, Pagsasanay 1:
Araw 4, Pagsasanay 1
1. Sanhi
Ang kasagutan ay nakabatay sa sariling pag-unawa ng
2. Bunga
mag-aaral. 3. pagkat
4. dahil
Araw 3, Pagsasanay 1
5. kasi
Ang kasagutan ay nakabatay sa sariling pag-unawa ng
mag-aaral. Ang pagpapakahulugan sa 4
bawat nabuong salita ay
Araw 2, Pagsasanay 1
nakabatay sa sariling pag-
Ang sagot sa kahon ay nakabatay sa sariling pag- unawa ng mag-aaral.
unawa ng mag-aaral.
Pagsasanay 1:
1. A. Iiwasan siya ng mga hayop at walang makikipagkaibigan o makikisama sa kanya
Dahil sa kanyang pagiging manloloko
2. A. Hindi na pakakawalan nang buhay ng buwaya si Pilandok
Dahil sa paulit ulit nitong panloloko
3. B. Tama lang na nangyari iyan sa’yo para malaman mo kung ano ang nadarama ng
kapwa mo kapag ikaw naman ang nanlilinlang sa kanila.
Dahil minsan kailangan din matuto si pilandok sa pamamagitan ng pgdanas nito ng
kabiguan sa buhay
4. A. Muling manlilinlang si Pilandok ng hayop kapag siya’y nagipit.
Dahil nakaugalian n anito ang manloko na akala niya okay lang itong gawin sa kapwa
niya.
5. B. Iiwas na si Pilandok na manlinlang o manloko ng ibang hayop. 3
Dahil natuto na siyang itama ang kamaliang nagawa niya
Pagsasanay 2:
1. Maaari 2. May posibilidad
3. siguro 4. baka
58
Araw 4, Pagsasanay 1 Araw 1, Pagsasanay 2
Ang sagot ay nakadepende sa Ang sagot ay nakadepende sa kaisipan
kaisipan at pananaw ng mag-aaral at pananaw ng mag-aaral
7
Araw 3, Pagsasanay 1 Araw 1, Pagsasanay 1
Ang sagot ay nakadepende sa Ang sagot ay nakadepende sa kaisipan
kaisipan at pananaw ng mag-aaral at pananaw ng mag-aaral
Araw 4, Pagsasanay 1
Araw 1-2,
Ang sagot ay nakadepende sa
Pagsasanay 1:
pagkakaunawa ng mag-aaral.
1. C
2. A
Araw 3, Pagsasanay 1 at 2 3. B 6
Ang sagot ay nakadepende sa 4. B
pagkakaunawa ng mag-aaral. 5. C
Araw 2, Pagsasanay 1
Ang sagot ay nakadepende sa
pagkakaunawa ng mag-aaral.
Araw 4, Pagsasanay 1
Ang sagot ay nakadepende sa
Araw 1, Pagsasanay 2:
pagkakaunawa ng mag-aaral.
1. pang-ukol 6. pangatnig
2. pang-ugnay 7. pangatnig
Araw 3, Pagsasanay 1 3. pang-ugnay 8. pangatnig
4. pang-ukol 9. pangatnig
Ang sagot ay nakadepende sa 5. pangatnig 10. pangatnig
pagkakaunawa ng mag-aaral.
 Development Team of the Learning Activity Sheet
FILIPINO 7

Management Team
Thelma Cabadasan-Quitalig, PhD, CESO V Schools Division Superintendent
Sherlita A. Palma, EdD., CESO VI Asst. Schools Division Superintendent
Renato S. Cagomoc, EdD,DM CID Chief
Noel E. Sagayap Learning Resources Manager
Lourdes L. Matan Subject Area EPS

Writers:
Elizabeth Gaspan Teacher III Tarabucan NHS
Rose Ann Minieba Teacher III Calbayog City NHS
Banjo Cagomoc Teacher III Malaga NHS
Marilou Carijutan Teacher III Calbayog City NHS
Martin Ygbuhay II Teacher III Malajog IS
Elena Menguito Teacher III Calbayog City NHS

Reviewers:
Teresa S. Simon PSDS Tinambacan II District
Lourdes L. Matan EPS CID
Noemi S. Castante OIC-PSDS Oquendo 3 District
Maria Teresa Macabidang P2 Cabatuan Elem. School
Melanie P. Enriquez Master Teacher III Calbayog City SPED
Center
Chinky F. Baculanta Master Teacher 1 Calbayog City NHS
Rosalita G. Data Principal 1 Roxas Cluster

Illustrators/ Lay-out Artist:

Razle Jabelo Teacher III Danao Elem. School
Louie Mercader Teacher III Bante Elem. School

59