Professional Documents
Culture Documents
I. Mở bài
Tô Hoài luôn quan niệm “Cuộc sống là văn chương”. Nhà văn đôn hậu ấy luôn đau đáu trong mình một khát khao
sáng tạo lại cuộc đời bằng những chất liệu hiện thực “dù phải đập vỡ những thần tượng trong lòng người đọc”. Song
hành với hơi thở cuộc sống trong văn chương ông cũng là nỗi niềm trân trọng dành cho những con người lao động trên
rẻo cao Tây Bắc dường như đã thành hình, thành nét trong tâm trí ông tự bao giờ. Và truyện ngắn “Vợ chồng A Phủ” là
một trong những áng văn tiêu biểu ông viết dành tặng dải đất miền cao. Qua câu chuyện về số phận, hành trình tìm đến
tự do, hạnh phúc của đôi vợ chồng người H'Mông, Tô Hoài không chỉ khắc họa những mảnh đời đau thương bị chèn ép
bởi bọn chúa đất thổ ty mà còn ngợi ca vẻ đẹp khuất lấp ẩn sâu nơi những con người cùng khổ. Đó không gì khác
chính là tình thương, là sức phản kháng mãnh liệt bên trong tâm hồn tưởng như đã chai sạn của những người dân hay
nói cụ thể hơn, của nhân vật Mị trong đêm mùa đông cởi trói cứu A Phủ.
Tô Hoài đã từng nói: “Mỗi nhà văn bước vào nghề một cách thì mỗi nhà văn có một lối đi của mình… đó là quang
cảnh trăm hoa trong văn học” Quả thực, đoạn văn miêu tả diễn biến tâm lý và hành động của nhân vật Mị trong đêm
đông cởi trói cho A Phủ là hiện thân cho tượng đài phong cách văn chương hiện thực độc đáo của tác giả Tô Hoài. Ông
đã khẳng định sức sống tiềm tàng mãnh liệt và khát vọng tự do trên con đường đến với Cách mạng của nhân dân lao
động Tây Bắc trong hoàn cảnh bị đàn áp nơi địa ngục trần gian. Cùng với đó, tác giả muốn lên tiếng tố cáo giai cấp
thống trị miền núi với một thái độ căm thù mãnh liệt khi chúng đẩy người lao động vào những hố chôn sâu thẳm của sự
sống và khát vọng của tự do. Đó cũng chính là tiếng lòng xót xa, thương cảm của Tô Hoài với số phận bất hạnh và sự
ngợi ca đến phẩm chất tốt đẹp của Mị hay của những người dân miền núi. Để làm nổi bật điều đó, nhà văn đã sử dụng
nghệ thuật trần thuật uyển chuyển, linh hoạt; ngôn ngữ sinh động, chọn lọc, sáng tạo, câu văn giàu tính tạo hình và đậm
chất thơ; cùng với bút pháp hiện thực sắc sảo, biệt tài tâm lí nhân vật đã dẫn dắt người đọc len lỏi vào từng góc khuất
tâm hồn của nhân vật để thấu hiểu và cảm thông. Với trích đoạn Mị cởi trói cho A Phủ trong “Vợ chồng A Phủ”, Tô
Hoài xứng đáng với danh hiệu “làm vinh dự cho chữ Quốc ngữ” khi ông mang hơi thở của Tây Bắc phả vào từng trang
văn. Đọc đoạn văn, ta như chứng kiến những thước phim lịch sử xã hội phong kiến lúc bấy giờ, khi con người ta bị
chèn ép, chà đạp đến dã man, nhưng trong tâm hồn những người dân lao động ấy vẫn luôn tồn tại những đức tính tốt
đẹp và niềm tin vào ngày mai tươi sáng. Điều này khơi gợi lên trong ta mối đồng cảm, sẻ chia; khiến ta hiểu được sức
mạnh của tình yêu thương, lòng nhân ái và những chân lý về sự hy vọng trong cuộc sống.
Câu chuyện “Vợ chồng A Phủ” khép lại nhưng đồng thời mở ra trong ta những xúc cảm đặc biệt. Hình tượng nhân
vật Mị trong đêm mùa đông cởi trói cho A Phủ đã cởi nút thắt cho bao nhiêu tăm tối và cùng cực của con người, đó
nhưng một lời tuyên ngôn về sức mạnh của tình thương yêu và khát khao sống, khát khao tự do mãnh liệt. Tô Hoài đã
thực sự trở thành “kẻ nâng giấc cho những con người bị cùng đường, tuyệt lộ, bị cái ác hoặc số phận đen đủi dồn đến
chân tường.” (Nguyễn Minh Châu).