Untitled

Zacznik do Uchway Nr XLII/805/10 Sejmiku Wojewdztwa Podkarpackiego z dnia 25 stycznia 2010r.
Program ochrony powietrza dla strefy jasielskiej
Opracowanie: Zesp autorw pod kierownictwem mgr Urszuli Chmury mgr in. Agnieszka Bartocha mgr Urszula Chmura Urszu mgr in. Jerzy Kuczer mgr Marek Kuczer mgr Krzysztof Krzyowski mgr in. Barbara Markiel mgr in. Tomasz Pawelec mgr in. Marek Rosicki mgr Agnieszka Saduniowska mgr in. Bogusaw miechowicz mgr Wojciech Wahlig mgr in. Magdalena Zaupka weryfikacja: mgr in. Agnieszka Rosicka
Program ochrony powietrza dla strefy powiat jasielski
Spis treci
Spis treci.........................................................................................................................2 Wykaz poj i skrtw uytych w opracowaniu........................................................................4 1.CZ OPISOWA...............................................................................................................6 1.1. Cel, metoda, PODSTAWY PRAWNE i zakres stosowania dokumentu.............................6 1.2. PRZYCZYNA STWORZENIA PROGRAMU, ............................................................7 1.2.1. Opis strefy..............................................................................................................7 1.2.2. Wyniki pomiarw jakoci powietrza.....................................................................7 1.3. SUBSTANCJE OBJTE PROGRAMEM I RDA ICH POCHODZENIA.........9 1.3.1. Wpyw substancji objtych Programem na rodowisko i zdrowie ludzi.............10 1.3.2. rda zanieczyszcze.........................................................................................11 1.4. PODSTAWOWE KIERUNKI I ZAKRESY DZIAA NIEZBDNYCH DO PRZYWRCENIA STANDARDW JAKOCI POWIETRZA ...............................11 1.5. BARIERY W REALIZACJI PROGRAMU OCHRONY POWIETRZA ................20 1.6. HARMONOGRAM RZECZOWO-FINANSOWY I CZASOWY DLA DZIAA NAPRAWCZYCH............................................................................................................21 1.7. RDA FINANSOWANIA DZIAA NAPRAWCZYCH...................................29 2. OGRANICZENIA I ZADANIA.......................................................................................32 2.1. OBOWIZKI ORGANW ADMINISTRACJI.........................................................32 2.2. PROJEKT METOD i WSKANIKW MONITOROWANIA REALIZACJI PROGRAMU.....................................................................................................................36 3. UZASADNIENIE...............................................................................................................42 3.1. CHARAKTERYSTYKA OBSZARU OBJTEGO PROGRAMEM OCHRONY POWIETRZA....................................................................................................................42 3.1.1. Pooenie i dane topograficzne............................................................................42 3.1.2. Warunki klimatyczne i parametry meteorologiczne wpywajce na jako powietrza i wyniki modelowania...............................................................................42 3.1.3. Dane demograficzne ...........................................................................................43 3.1.4. Uwarunkowania wynikajce z planw, programw majce wpyw na jako powietrza....................................................................................................................43 3.1.5. Obiekty i obszary chronione................................................................................44 3.2. CHARAKTERYSTYKA TECHNICZNA I EKOLOGICZNA INSTALACJI I URZDZE......................................................................................................................45 3.2.1. Charakterystyka techniczno-ekologiczna punktowych rde emisji..................45 3.2.2. Charakterystyka techniczno-ekologiczna powierzchniowych rde emisji.......45 3.2.3. Charakterystyka techniczno-ekologiczna rde liniowych................................46 3.3. BILANSE ZANIECZYSZCZE...................................................................................47 2
3.3.1. Inwentaryzacja emisji ze rde punktowych......................................................47 3.3.2. Inwentaryzacja emisji ze rde powierzchniowych ..........................................47 3.3.3. Inwentaryzacja emisji ze rde liniowych..........................................................47 3.3.4. Bilanse zanieczyszcze pochodzcych z poszczeglnych rde .......................48 3.3.5. Emisja napywowa...............................................................................................48 3.4. ANALIZY ZANIECZYSZCZENIA POWIETRZA W POWIECIE JASIELSKIM .............................................................................................................................................48 3.4.1. Oglna analiza istniejcej sytuacji.......................................................................48 3.4.2. Opis modelu obliczeniowego...............................................................................52 3.4.3. Opis procedur weryfikacji, korekcji i adjustacji wynikw..................................52 3.4.4. Obliczenia i analiza stanu zanieczyszczenia powietrza w roku bazowym..........53 3.4.5. Analiza udziau grup rde emisji - procentowy udzia w zanieczyszczeniu powietrza poszczeglnych grup rde emisji i poszczeglnych rde emisji.........54 3.5. CZAS POTRZEBNY NA REALIZACJ CELW PROGRAMU I PROGNOZY EMISJI ZANIECZYSZCZE DO POWIETRZA........................................................55 3.6. ANALIZA MATERIAW, DOKUMENTW i PUBLIKACJI WYKORZYSTANYCH DO OPRACOWANIA PROGRAMU ..................................59 3.7. UZGODNIENIA ZE STRONAMI I KONSULTACJE SPOECZNE ....................59 3.8. ZACZNIKI GRAFICZNE........................................................................................61 Spis tabel........................................................................................................................69 Spis rysunkw................................................................................................................70 Spis zacznikw............................................................................................................71
WYKAZ POJ I SKRTW UYTYCH W OPRACOWANIU

CAFE Clean Air for Europe program wprowadzony dyrektyw Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/50/WE w sprawie jakoci powietrza i czystszego powietrza dla Europy w skrcie okrelanej mianem dyrektywy CAFE, od nazwy programu CAFE. CORINAIR - CORe INventory of AIR emissions - jeden z programw realizowanych od 1995 r. przez Europejsk Agencj Ochrony rodowiska, obejmujcy inwentaryzacj emisji zanieczyszcze do atmosfery. Baza CORINAIR ma za zadanie zbiera, aktualizowa, zarzdza i publikowa informacje o emisji zanieczyszcze do powietrza. Dane dotycz gwnie emisji zanieczyszcze ze rde majcych zwizek z problemami zmian klimatu, dziur ozonow oraz jakoci powietrza oraz rozprzestrzenianiem substancji niebezpiecznych. EMEP - European Monitoring Environmental Program - opracowany przez Europejsk Komisj Gospodarcz ONZ przy wsppracy wiatowej Organizacji Meteorologicznej (WMO) program monitoringu, majcy na celu uzyskanie informacji o udziale poszczeglnych pastw w zanieczyszczaniu rodowiska innych pastw, m.in. w celu kontroli wypeniania midzynarodowych ustale i porozumie w sprawie strategii zmniejszania zanieczyszcze na obszarze Europy. EMEP posiada 70 pomiarowych stacji ldowych na terenie 21 krajw Europy, prowadzi pomiary ste zwizkw siarki, azotu oraz poziomu opadw pyw. emisja - rozumie si przez to wprowadzane bezporednio lub porednio, w wyniku dziaalnoci czowieka, do powietrza, wody, gleby lub ziemi: a) substancje, b) energie, takie jak ciepo, haas, wibracje lub pola elektromagnetyczne. emisja dopuszczalna do powietrza - Dopuszczalne do wprowadzania do powietrza rodzaje i iloci substancji zanieczyszczajcych. Dopuszczaln emisj ustala si dla kadego urzdzenia, w ktrym zachodz procesy technologiczne lub s prowadzone operacje techniczne powodujce powstawanie substancji zanieczyszczajcych (rda substancji zanieczyszczajcych), emitora oraz jednostki organizacyjnej. emisja wtrna - zanieczyszczenia pyowe powstajce w wyniku reakcji i procesw zachodzcych podczas transportu na due odlegoci gazw (SO2, NOx, NH3, oraz lotnych zwizkw organicznych) oraz reemisja tj. unoszenie pyu z podoa (szczeglnie na terenie miast). emitor miejsce wprowadzania zanieczyszcze do powietrza. imisja zanieczyszcze - ilo zanieczyszcze pyowych lub gazowych odbierana przez rodowisko; jest miar stopnia jego zanieczyszczenia definiowan jako stenie zanieczyszcze w powietrzu (wyraane w jednostkach masy danego zanieczyszczenia, np. dwutlenku siarki, na jednostk objtoci powietrza lub w ppm, ppb) oraz jako depozycja zanieczyszcze ilo danego zanieczyszczenia osiadajcego na powierzchni ziemi. Kataster Emisji baza danych zawierajca informacje o emisji punktowej, powierzchniowej i liniowej na obszarze danej strefy. Umoliwia ona elektroniczne gromadzenie i analiz informacji o rdach emisji punktowej, liniowej i powierzchniowej dla strefy, dla ktrej zosta opracowany Program ochrony powietrza (z moliwoci rozbudowy w przyszoci o kolejne strefy). Baza emisji pozwala na wizualizacj wielkoci emisji dla kadej ze stref. koty retortowe nowoczesne koty wyposaone w palnik retortowy z podajnikiem. Paliwo spala si w maym palniku z automatycznie sterowanym zaadunkiem paliwa oraz regulowan iloci powietrza wprowadzanego do komory spalania. Zasilanie niewielkimi porcjami paliwa, podawanymi z czstotliwoci od kilku do kilkudziesiciu sekund, sprzyja maksymalnemu wykorzystaniu zalet nowoczesnej techniki spalania. Konwencjonalne palniki retortowe wymagaj wgla o uziarnieniu 8-25 mm asortyment groszek. koty ekologiczne nowoczesne koty na paliwo stae w postaci brykietw, pelet czy biomasy. koty wglowe niskoemisyjne urzdzenia nowej generacji, nowoczesne koty na paliwo stae, wyposaone w ruszt stay, realizujce technik dolnego i grnego spalania w czci zoa, czsto wyposaone w efektywne systemy dystrybucji powietrza pierwotnego i wtrnego, czsto z regulacj pracy wentylatora za pomoc elektronicznych sterownikw, ktre powoduj lepsze dopalanie lotnych produktw rozkadu paliwa staego. Osigaj sprawno energetyczn rzdu 80-90%.
niska emisja - jest to emisja pyw i szkodliwych gazw pochodzca z domowych piecw grzewczych i lokalnych kotowni wglowych, w ktrych spalanie wgla odbywa si w nieefektywny sposb. Cech charakterystyczn niskiej emisji jest to, e powodowana jest przez liczne rda wprowadzajce do powietrza niewielkie iloci zanieczyszcze. Dua ilo emitorw wprowadzajcych zanieczyszczenia z kominw o niewielkiej wysokoci powoduje, e zjawisko to jest bardzo uciliwe, gdy zanieczyszczenia gromadz si wok miejsca powstawania, a s to najczciej obszary o zwartej zabudowie mieszkaniowej. pelety - maj ksztat cylindryczny o rednicy 5 - 8 mm i dugoci 10 - 35 mm. Wytwarzane s z odpadw drzewnych tj. trocin, wir o niskiej wilgotnoci, sprasowanych pod wysokim cinieniem w specjalnych prasach bez uycia dodatkowego lepiszcza. Jednostk handlow pelety jest kilogram. Jeden metr szecienny way od 650kg. Produkcj pelet reguluj odpowiednie normy europejskie Spalanie pelety odbywa si automatycznie w specjalnych palnikach. Peleta podawana jest ze zbiornika rwnie w sposb automatyczny, przy pomocy podajnika, w ktry wyposaony jest palnik. Popi powstay po spaleniu pelety (zawarto popiou w pelecie ok. 1%) naley usun rcznie. Czynno t wykonujemy dwa razy w miesicu. Popi mona kompostowa i uywa jako nawz. PM10 - Py (PM- ang. particulate matter) jest zanieczyszczeniem powietrza skadajcym si z mieszaniny czstek staych, ciekych lub obu naraz, zawieszonych w powietrzu i bdcych mieszanin substancji organicznych i nieorganicznych. Py zawieszony moe zawiera substancje toksyczne takie jak wielopiercieniowe wglowodory aromatyczne (m in. benzo(a)piren), metale cikie oraz dioksyny i furany. Czstki te rni si wielkoci, skadem i pochodzeniem. PM10 to pyy o rednicy aerodynamicznej mniejszej ni 10 m, ktre mog dociera do grnych drg oddechowych i puc. PM2,5 czstki pyu o rednicy aerodynamicznej mniejszej ni 2,5 m, ktre mog dociera do grnych drg oddechowych i puc oraz przenika przez ciany naczy krwiononych. Jak wynika z raportw wiatowej Organizacji Zdrowia (WHO), dugotrwae naraenie na dziaanie pyu zawieszonego PM2,5 skutkuje skrceniem redniej dugoci ycia. Szacuje si, e ycie przecitnego mieszkaca Unii Europejskiej jest krtsze z tego powodu o ponad 8 miesicy (2000 r.). Krtkotrwaa ekspozycja na wysokie stenia pyu PM2,5 jest rwnie niebezpieczna, powodujc wzrost liczby zgonw z powodu chorb ukadu oddechowego i krenia oraz wzrost ryzyka nagych przypadkw wymagajcych hospitalizacji. poziom dopuszczalny poziom maksymalny deponowania substancji w rodowisku, poziom dopuszczalny jest standardem jakoci powietrza. standardy jakoci powietrza - rozumie si przez to dopuszczalne wielkoci imisji; ktre musz by osignite w okrelonym czasie przez rodowisko jako cao lub jego poszczeglne elementy przyrodnicze. termomodernizacja - przedsiwzicie majce na celu zmniejszenie zapotrzebowania i zuycia energii cieplnej w danym obiekcie budowlanym.. Termomodernizacja obejmuje zmiany zarwno w systemach ogrzewania i wentylacji, jak i strukturze budynku oraz instalacjach doprowadzajcych ciep wod. Zakres termomodernizacji, podobnie jak jej parametry techniczne i ekonomiczne, okrelane s poprzez przeprowadzenie audytu energetycznego. Najczciej przeprowadzane dziaania to: docieplanie cian zewntrznych i stropw, wymiana okien, wymiana lub modernizacja systemw grzewczych. Zakres moliwych zmian jest ograniczony istniejc bry, rozplanowaniem i konstrukcj budynkw. Za moliwe i realne uznaje si rednie obnienie zuycia energii o 35%-40% w stosunku do stanu aktualnego. unos stosunek masy substancji powstajcej w rdle i unoszonej z tego rda przed jakimkolwiek urzdzeniem oczyszczajcym w okrelonym przedziale czasu, strumie substancji doprowadzony do urzdzenia oczyszczajcego. rdo liniowe - (zaliczone do powszechnego korzystania ze rodowiska) to przede wszystkim rodki transportu poruszajce si po gwnych trasach komunikacyjnych przebiegajcych przez teren wyznaczonej strefy. rdo powierzchniowe - (zaliczone do powszechnego korzystania ze rodowiska) to rda powodujce tzw. nisk emisj. Zostay tu zaliczone obszary zwartej zabudowy mieszkaniowej jedno- i wielorodzinnej z indywidualnymi rdami ciepa, mae zakady rzemielnicze bd usugowe oraz obiekty uytecznoci publicznej.
rdo punktowe - (zaliczone do korzystania ze rodowiska) to emitory jednostek organizacyjnych o znaczcej emisji zanieczyszcze, oddziaujce na obszar objty analiz. Wrd nich wystpuj zarwno emitory zlokalizowane na tym obszarze, jak i emitory zlokalizowane poza wskazanym obszarem, a majce istotny wpyw na wielko i zasig ste zanieczyszcze w powietrzu.
1.CZ OPISOWA 1.1. CEL, METODA, PODSTAWY PRAWNE I ZAKRES STOSOWANIA DOKUMENTU
Celem niniejszego Programu ochrony powietrza (POP) jest wskazanie, na podstawie przedstawionych dowodw, przyczyn powstawania przekrocze pyu zawieszonego PM10 oraz wskazanie kierunkw i zakresw dziaa naprawczych zmierzajcych do poprawy jakoci powietrza. Program ochrony powietrza jest elementem polityki ekologicznej regionu, a dziaania w nim wskazane musz by zintegrowane z istniejcymi planami, programami, strategiami, innymi sowy wpisywa si w realizacj celw makroskalowych oraz celw regionalnych i lokalnych. Konieczne jest przy tym uwzgldnienie uwarunkowa gospodarczych, ekonomicznych i spoecznych. Przygotowanie i zrealizowanie Programu ochrony powietrza wymagane jest dla stref, w ktrych stwierdzono przekroczenia poziomw dopuszczalnych lub docelowych, powikszonych w stosownych przypadkach o margines tolerancji, choby jednej substancji, spord okrelonych w rozporzdzeniu dnia 3 marca 2008 roku w sprawie poziomu niektrych substancji w powietrzu (Dz. U. 47, poz. 281). W przypadku strefy powiat jasielski stwierdzono przekroczenia poziomu dopuszczalnego pyu zawieszonego PM10. Obowizek sporzdzenia Programu ochrony powietrza od 1 stycznia 2008 roku spoczywa na Marszaku Wojewdztwa, ktry ma koordynowa jego realizacj. Zgodnie z przyjt dyrektyw 2008/50/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 maja 2008 r. w sprawie jakoci powietrza i czystszego powietrza dla Europy, plany ochrony powietrza (w polskim prawodawstwie zwane programami), w przypadku przekroczenia wartoci dopuszczalnych, ktrych termin wejcia w ycie min, maj okrela odpowiednie dziaania tak, aby okres, w ktrym nie s one dotrzymane by jak najkrtszy. Dotyczy to takich zanieczyszcze jak: py zawieszony PM10 (termin osignicia zgodnoci z normami upyn 1 stycznia 2005 r.) oraz dwutlenek siarki (termin osignicia zgodnoci z normami upyn 1 stycznia 2005 r.). Termin osignicia zgodnoci z normami dla dwutlenku azotu i benzo(a)pirenu to odpowiednio 2010 r. i 2013 r. Ponadto, zgodnie z dyrektyw CAFE, plan w zakresie ochrony powietrza powinien zawiera rodki suce ochronie wraliwych grup ludnoci, w tym dzieci. Niniejszy Program ochrony powietrza dla strefy powiat jasielski skada si, zgodnie z wymogami rozporzdzenia Ministra rodowiska z dnia 8 lutego 2008 r. w sprawie szczegowych wymaga jakim powinny odpowiada programy ochrony powietrza, z trzech czci:
1. czci opisowej zawierajcej gwne zaoenia Programu, przyczyn jego stworzenia wraz
z podaniem jakich substancji dotyczy oraz obszaru jaki jest objty Programem. Najwaniejszym elementem tej czci jest wykaz dziaa naprawczych, niezbdnych do poprawy jakoci powietrza, ktre ujte zostay w harmonogramie rzeczowo-finansowym ze wskazaniem organw/jednostek organizacyjnych, do ktrych kierowane s zadania, kosztw oraz rde finansowania.
2. czci okrelajcej zadania i ograniczenia w zakresie realizacji Programu ochrony powietrza.

Cz ta zawiera wykaz organw i jednostek organizacyjnych odpowiedzialnych za realizacj Programu wraz ze wskazaniem zakresu ich kompetencji i obowizkw. Ponadto w tej czci zamieszczono projekt metod i wskanikw monitorowania skutecznoci realizacji dziaa naprawczych.
3. czci uzasadniajcej wybrany sposb realizacji Programu ochrony powietrza. W skad tej
czci dokumentu wchodz dowody wystpowania zaistniaego problemu poparte wynikami modelowania rozkadu ste, uwarunkowania panujce w strefie, wyniki pomiarw ze stacji, na ktrych zanotowano ponadnormatywne stenia oraz niezbdne dziaania naprawcze w celu poprawy jakoci powietrza. Dodatkowo opisana jest szczegowa charakterystyka strefy z wyszczeglnieniem instalacji i urzdze wystpujcych na analizowanym terenie majcych znaczcy udzia w poziomach substancji w powietrzu. Zacznikami tej czci s mapy
ilustrujce przekroczenia poziomu zanieczyszcze wymagajcych zastosowania dziaa naprawczych.
dokadnym
wskazaniem
obszarw
Niniejszy Program ochrony powietrza wykonany zosta na podstawie wynikw Rocznej oceny jakoci powietrza atmosferycznego w wojewdztwie podkarpackim na podstawie bada imisji wykonanych w 2008 r. przedoonej przez Wojewdzki Inspektorat Ochrony rodowiska w Rzeszowie.
1.2. PRZYCZYNA STWORZENIA PROGRAMU,

1.2.1. Opis strefy Zgodnie z art. 87 ustawy - Prawo ochrony rodowiska, ocen jakoci powietrza dokonuje si w strefach. Stref stanowi moe aglomeracja o liczbie mieszkacw wikszej ni 250 tysicy lub obszar jednego lub wicej powiatw pooonych na obszarze tego samego wojewdztwa, niewchodzcy w skad aglomeracji. Zgodnie z zacznikiem do rozporzdzenia Ministra rodowiska z dnia 6 marca 2008 r. w sprawie stref, w ktrych dokonuje si oceny jakoci powietrza (Dz. U. z 2008 r. Nr 52, poz. 310) obszar strefy stanowi powiat jasielski. Kada strefa posiada swj kod, w przypadku strefy powiat jasielski kod strefy jest nastpujcy: PL.18.03.p.01. Szczegow charakterystyk strefy przedstawiono w rozdziale 3.1. niniejszej dokumentacji.
1.2.2. Wyniki pomiarw jakoci powietrza
Pomiary imisji pyu zawieszonego PM10 na terenie strefy powiat jasielski prowadzone byy w 2008 roku na dwch stacjach pomiarowych zlokalizowanych w Jale: przy ul. Floriaskiej i przy ul. Fabrycznej. Poniej przedstawiono na mapie lokalizacj stacji pomiarowych.
(2)
Stacja pomiarowa Jaso-Fabryczna -WIO Nowy Styl Group Jaso
(1)
Rysunek 1. Lokalizacja stacji pomiarowych w Jale: 1- ul. Floriaska, 2-ul. Fabryczna (rdo danych: WIO Rzeszw).
Punkt pomiarowy przy ul. Floriaskiej znajduje si w centralnej czci miasta Jasa. Od strony poudniowej, zachodniej i pnocnej ssiaduje z terenami niezabudowanymi. W pobliu znajduje si zbiornik wodny (zalane wyrobisko), ki i zadrzewiony cmentarz. Od strony wschodniej znajduje si budynek WIO i zabudowania byej cegielni (obecnie teren magazynowo skadowy), dalej w odlegoci ok. 150 m przebiega droga o nateniu ruchu ok. 3000 poj./dob oraz zlokalizowane s obiekty handlowe z parkingiem o redniej iloci parkujcych pojazdw ok. 120/dob. Na zachd od punktu pomiarowego, w odlegoci ok. 300 m znajduje si osiedle domkw jednorodzinnych. Stacja pomiarowa przy ul. Fabrycznej zlokalizowana jest na wschodnich obrzeach Jasa, w bezporednim ssiedztwie terenu przemysowego spki Nowy Styl (od strony poudniowej). Poza tym w otoczeniu stacji znajduj si tereny niezabudowane. W odlegoci ok. 240 m na pnoc od punktu pomiarowego przebiega droga krajowa nr 28 o rednim nateniu ruchu ok. 5971 poj./dob.
Tabela 1. Charakterystyka stacji pomiarowych zlokalizowanych w strefie (rdo danych: WIO w Rzeszowie).
Lokalizacja stacji Pooenie Typ stacji/Obszar
ul. Floriaska 108 21 28'59" E, 49 44'22'' N to miejskie/miejski
ul. Fabryczna 21 32'20" E, 49 45'29" N to miejskie/miejski
Na stacji przy ul. Fabrycznej nie odnotowano w 2008 roku przekrocze ste dopuszczalnych pyu zawieszonego PM10. Pomiary na stacji przy ul. Floriaskiej nie wykazay przekroczenia dopuszczalnej normy redniorocznej. Zanotowano natomiast wiksz, ni dopuszczona w cigu roku, ilo przypadkw przekrocze normy redniodobowej. Poniej przedstawiono podsumowanie wynikw pomiarw ste pyu zawieszonego PM10 na stacjach pomiarowych zlokalizowanych w Jale. Badania wykonywane byy z wykorzystaniem referencyjnej metodyki grawimetrycznej.
Tabela 2. Podsumowanie wynikw pomiarw ste pyu zawieszonego PM10 w 2008 r. na stacjach pomiarowych zlokalizowanych w Jale.
Kod stacji
Stenie 24-godz. pyu PM10 [g/m3]

min max warto dopuszczalna
Czsto przekraczania dopuszczalnego stenia 24godz.

warto pomiarowa warto dopuszczalna
rednioroczne wartoci ste [g/m3]

rok warto dopuszczalna
PkJasloWIOSFlor PkJasloWIOSFabr
10 6
185 160
50
50 27
35
35,7 31,8
40
W latach poprzednich rwnie wystpoway przekroczenia ste dopuszczalnych pyu zawieszonego PM10 w Jale. Na stacji przy ul. Floriaskiej w 2007 roku przekroczona zostaa dopuszczalna czsto przekrocze stenia 24-godz., a w 2006 przekroczenia dotyczyy zarwno ste redniorocznych jak i dopuszczalnej czstoci przekrocze. Na stacji pomiarowej zlokalizowanej przy ul. Fabrycznej w 2007 oraz w 2008 r. zanotowano przekroczenia dopuszczalnego poziomu stenia 24-godz. pyu PM10, nie zanotowano natomiast iloci przekrocze wikszej ni 35 w roku. W tabeli poniej przedstawione zostay wyniki pomiarw z lat wczeniejszych.
Tabela 3. Wyniki pomiarw ste pyu zawieszonego PM10 w Jale w latach 2003-2008
Rok pomiarw punkt pomiarowy stenie rednie roczne stenie minimalne 24-godz. stenie maksymalne 24-godz. ilo przekrocze ste 24-godz. punkt pomiarowy stenie rednie roczne stenie minimalne 24-godz. stenie maksymalne 24-godz. ilo przekrocze ste 24-godz.
* niepena seria pomiarowa
2003* 31,0 [ g/m3] 9 120 19 bd [ g/m3] bd bd bd
2004* 24,9 6 96 10 bd bd bd bd
2005* 38,4 9 208 36 bd bd bd bd
2006 45,2 13 338 50 bd bd bd bd
2007 38,3 5 260 47 29,8* 6* 100* 9*
2008 35,7 10 185 50 31,8 6 160 27
PkJasloWIOSFlor
PkJasloWIOSFabr
Porwnanie wynikw pomiarw uzyskanych na stanowiskach pomiarowych w roku 2008 oraz w latach ubiegych pokazuje, e rok 2006 by najmniej korzystny pod wzgldem wynikw pomiarw. Zanotowano wwczas przekroczenie dopuszczalnego stenia redniorocznego. W 2006 i w 2007 r. zanotowano przekroczenie poziomu alarmowego (200 g/m3). Zauway naley, e porwnaniu z latami 2005-2007, w roku 2008 na stacji pomiarowej przy ul. Floriaskiej zanotowano nisze stenia rednioroczne pyu PM10.
1.3. SUBSTANCJE OBJTE PROGRAMEM I RDA ICH POCHODZENIA

Programem ochrony powietrza dla strefy powiat jasielski objto substancj o nazwie py zawieszony PM10. W tabelach poniej przedstawiono charakterystyk strefy pod ktem wynikw rocznej oceny i przyczyny stworzenia Programu.
Tabela 4. Charakterystyka strefy jasielskiej (rdo: Ocena jakoci powietrza w wojewdztwie podkarpackim za rok 2008, WIO Rzeszw)
Nazwa strefy Kod strefy Na terenie lub czci strefy obowizuj dopuszczalne poziomy substancji okrelone Aglomeracja [tak/nie] Powierzchnia strefy [km2] (GUS, stan 31. XII. 2008 r. 2008 r.) Ludno (GUS, stan 31. XII. 2008 r.) ze wzgldu na ochron zdrowia [tak/nie] ze wzgldu na ochron rolin [tak/nie] dla obszarw ochrony uzdrowiskowej [tak/nie]
powiat jasielski PL.18.03.p.01 Tak Tak Nie Nie 831 114 657
Dopuszczalny poziom pyu zawieszonego PM10 w powietrzu obowizuje w Polsce ze wzgldu na ochron zdrowia ludzi dla obszaru kraju i obszarw ochrony uzdrowiskowej.
Tabela 5. Wartoci progowe do klasyfikacji stref dla terenu kraju ochrona zdrowia
substancja
okres uredniania wynikw pomiaru 24 godziny rok kalendarzowy
dopuszczalny poziom substancji w powietrzu [ g/m3] 50 40
dopuszczana czsto przekroczenia dopuszczalnego poziomu w roku kalendarzowym 35 razy -
Termin osignicia poziomw dopuszczalnych 2005 2005
py zawieszony PM10
Przy ocenie jakoci powietrza brane s pod uwag wszystkie rda emisji zanieczyszcze antropogenicznych. Analizie poddano nastpujce typy rde: punktowe, liniowe i powierzchniowe. Relacj pomidzy rdami emisji, a odpowiadajcymi im emitorami przedstawiono w tabeli poniej.
Tabela 6. rda emisji i emitory
rda rda punktowe technologiczne oraz spalania energetycznego rda powierzchniowe rda liniowe
Opis rde koty i piece obszary bdce rdami tzw. niskiej emisji drogi
Emitory emitory punktowe emitory powierzchniowe emitory liniowe
Opis emitorw gwnie emitory punktowe, pionowe otwarte lub zadaszone (tzw. kominy) siatka prostoktna obejmujca dany obszar podzia drogi na mniejsze proste odcinki
1.3.1. Wpyw substancji objtych Programem na rodowisko i zdrowie ludzi Czynnikiem sprzyjajcym szkodliwemu oddziaywaniu pyu na zdrowie jest przede wszystkim wielko czstek. W pyle zawieszonym cakowitym (TSP), ze wzgldu na wielko czstek, wyrnia si frakcje o ziarnach: powyej 10 m oraz poniej 10 m (py zawieszony PM10). W skad frakcji PM10 wchodzi frakcja o rednicy ziaren poniej 2,5 m (py zawieszony PM2,5). Wedug najnowszych raportw wiatowej Organizacji Zdrowia (WHO) frakcja PM2,5 uwaana jest za wywoujc powane konsekwencje zdrowotne, poniewa ziarna o tak niewielkich rednicach maj zdolno atwego wnikania do pcherzykw pucnych, a std do ukadu krenia i zaleca aby warto stenia redniorocznego PM2,5 nie przekraczaa 10 g/m3 a PM10 wartoci 20 g/m3. Najwiksze zawartoci frakcji PM2,5 w TSP w Polsce wystpuj w przypadku procesw produkcyjnych (ok. 54 %), oraz w sektorze komunalno-bytowym (ok. 35 %). Analizujc udzia frakcji pyu PM2,5 w pyle PM10 warto zwrci uwag, e jest on najwikszy przy transporcie drogowym, gdzie stanowi ok. 90 %. Naley przy tym podkreli, e znaczna cz emisji pyu z transportu drogowego pochodzi z procesw innych ni spalanie paliw, do ktrych zaliczy mona np. cieranie opon i hamulcw oraz cieranie nawierzchni drg. Jak wynika z raportw wiatowej Organizacji Zdrowia (WHO), dugotrwae naraenie na dziaanie pyu zawieszonego PM2,5 skutkuje skrceniem redniej dugoci ycia. Szacuje si, e ycie przecitnego mieszkaca Unii Europejskiej jest krtsze z tego powodu o ponad 8 miesicy (2000 r.) ycie przecitnego Polaka, w stosunku do mieszkaca UE, jest krtsze o kolejne 2 miesice z uwagi na wystpujce w naszym kraju wiksze zanieczyszczenie pyem anieli wynosi rednia dla krajw Unii. Krtkotrwaa ekspozycja na wysokie stenia pyu PM2,5 jest rwnie niebezpieczna, powodujc wzrost liczby zgonw z powodu chorb ukadu oddechowego i krenia oraz wzrost ryzyka nagych przypadkw wymagajcych hospitalizacji. Liczne badania wskazuj, i kady wzrost o 10 g/m3 pyw PM2,5 podczas dugiego czasu ekspozycji na to zanieczyszczenie powoduje wzrost ryzyka zapadalnoci na choroby sercowonaczyniowe lub nawet naczy mzgowych; u niektrych osb wzrost ten moe osign nawet 76 %. Rwnie niebezpieczny dla zdrowia jest krtki czas ekspozycji; wzrost stenia pyu PM2,5 o 20 g/m3 moe powodowa wzrost ryzyka zawau serca o 69 % w cigu kolejnych 24 h.1
1
Wg Biuletynu Zdrowia 2008 opublikowanego przez Kanadyjsk Fundacj na rzecz osb chorych na serce.
10
Powysze fakty znalazy swoje odzwierciedlenie w dyrektywie w sprawie jakoci powietrza i czystszego powietrza dla Europy (dyrektywa CAFE) zadecydowano o wczeniu pyu PM2,5 do pakietu podstawowych zanieczyszcze mierzonych w ramach monitoringu prowadzonego przez pastwa czonkowskie, a take wyznaczono bardzo ambitne i trudne do osignicia cele wzgldem redukcji tego zanieczyszczenia. Naley podkreli, e pyy oddziauj szkodliwie nie tylko na zdrowie ludzkie, ale take na rolinno, gleby i wod. Wojewdzki Inspektorat Ochrony rodowiska dokonuje rwnie oceny zawartoci metali cikich w pyle. Na podstawie bada przeprowadzonych 2008 r. nie stwierdzono przekrocze poziomu docelowego okrelonego dla arsenu, kadmu, niklu i poziomu dopuszczalnego dla oowiu. W 2008 r. stwierdzono przekroczenia poziomu docelowego dla benzo(a)pirenu zawartego w pyle. Niniejszy program opracowany ze wzgldu na przekroczenia pyu PN10 i zaproponowane w nim dziaania redukujce emisj PM10 przyczyni si rwnie do redukcji benzo(a)pirenu. Zanieczyszczenie powietrza generuje rwnie problemy ekonomiczne regionu obniajc jego atrakcyjno, co skutkuje np. ograniczeniem liczby turystw, czy te zmniejszeniem zainteresowania inwestorw. Realizacja dziaa naprawczych okrelonych w niniejszym Programie przyczyni si nie tylko do poprawy jakoci powietrza ale bdzie miaa pozytywny skutek mierzony popraw jakoci zdrowia i rodowiska naturalnego.
1.3.2. rda zanieczyszcze W rocznej ocenie jakoci powietrza wskazane zostay prawdopodobne przyczyny wystpowania przekrocze ste pyu zawieszonego PM10. Jako gwn przyczyn, oprcz niekorzystnych warunkw klimatycznych, wskazano emisj zwizan z indywidualnym ogrzewaniem budynkw oraz ze rde komunikacyjnych. Wyniki modelowania przeprowadzonego dla roku 2008, przedstawione w niniejszym opracowaniu wskazuj znaczcy udzia emisji liniowej w miecie Jale i emisji powierzchniowej na terenie caej strefy w przekroczeniach dopuszczalnych norm dla pyu PM10. Modelowanie nie wykazao istotnego udziau rde punktowych w imisji zanieczyszcze. Czynnikiem majcym duy negatywny wpyw na jako powietrza s warunki klimatyczne i topograficzne miasta Jasa. Pooenie miasta w dolinie 3 rzek: Wisoki, Jasioki i Ropy oraz zwizane z tym warunki klimatyczne: tworzenie si zastoisk zimnego powietrza, czste inwersje temperatury, wiksza liczba dni z przymrozkiem i mrozem, wiksza liczba cisz atmosferycznych i sabych wiatrw, powoduj niekorzystne warunki rozprzestrzeniania si zanieczyszcze.
1.4. PODSTAWOWE KIERUNKI I ZAKRESY DZIAA NIEZBDNYCH DO PRZYWRCENIA STANDARDW JAKOCI POWIETRZA
W niniejszym programie zaproponowano kierunki i zakresy dziaa, ktrych realizacja przyczyni si do poprawy jakoci powietrza. Aby dziaania te zostay podjte niezbdne jest stworzenie i utrzymanie systemu organizacyjnego do ich realizacji, w szczeglnoci poprzez powoanie osoby odpowiedzialnej za koordynacj, sprawozdawczo z realizacji dziaa ujtych w Programie. Podstawowe kierunki dziaa niezbdnych do przywrcenia standardw jakoci powietrza na terenie miasta Jasa sformuowano uwzgldniajc nastpujce czynniki: przyczyny przekrocze dopuszczalnych norm zanieczyszcze (transport, niska emisja); prognozowane efekty dziaa nie wynikajcych bezporednio z POP tj. majcych swoj genez w zmianach prawa (polskiego i UE), zapisanych w wojewdzkich, powiatowych i gminnych programach ochrony rodowiska, strategiach rozwoju, planach zagospodarowania przestrzennego, wynikajcych ze zmian w jakoci paliw, z poprawy parametrw emisyjnych pojazdw itp. wariant 0;
11
uwarunkowania lokalne, spoeczno-ekonomiczne, moliwoci techniczne; terminy osignicia norm jakoci powietrza wymagane prawem dyrektywa CAFE.
Biorc pod uwag zapis dyrektywy CAFE2 dotyczcy moliwoci derogacji od obowizku stosowania okrelonych wartoci dopuszczalnych pyu zawieszonego PM10 (czerwiec 2011 r.) poddano analizie wariant, w ktrym zaoono niepodejmowanie adnych dodatkowych dziaa poza te, ktrych realizacja wynika z okrelonych przepisw prawnych, planw, polityk czy strategii. W ramach analizy dziaa, ktre powinny by podjte uwzgldniono dwa warianty: wariant 0, obejmuje dziaania, wynikajce z innych dokumentw i planw strategicznych, ktre bd realizowane niezalenie od Programu ochrony powietrza, ale z uwagi na ich znaczcy wpyw na popraw jakoci powietrza w strefie, ich realizacja jest konieczna i zostanie ujta w harmonogramie rzeczowo-finansowym, wariant 1, ktry obejmuje dziaania bezporednio zwizane z dodatkow redukcj wielkoci emisji (poza t, ktra wynika z realizacji wariantu 0), ktrych podjcie jest niezbdne do osignicia dopuszczalnego poziomu pyu PM10.
Biorc pod uwag wyniki wstpnej analizy przyczyn zej jakoci powietrza stwierdzono, e gwne kierunki dziaa w celu poprawy jakoci powietrza na terenie powiatu jasielskiego (a szczeglnie miasta Jasa) powinny koncentrowa si na obnianiu emisji z transportu oraz z niskich rde indywidualnego ogrzewania. W zakresie prognozowania emisji ze rde komunikacji i kierunkw dziaa naprawczych w rozwaaniach wzito pod uwag spodziewany oglny wzrost natenia ruchu pojazdw na drogach. Zgodnie z zaoeniami Generalnej Dyrekcji Drg Krajowych i Autostrad (GDDKiA) okrelono skumulowane wskaniki wzrostu ruchu dla kadego rodzaju pojazdw na drogach krajowych i wojewdzkich, dla podregionu rzeszowsko-tarnobrzeskiego dla okresu 2009-2020. Wskaniki te przedstawiono w poniszej tabeli.
Tabela 7. Skumulowane wskaniki wzrostu ruchu dla kadego rodzaju pojazdw dla okresu 2009-2020
Lp. 1 2 3 4
Kategoria pojazdw Samochody osobowe Samochody dostawcze Samochody ciarowe Autobusy
Skumulowane wskaniki wzrostu ruchu dla kadego rodzaju pojazdw dla okresu 2009-2011 1,16 1,06 1,13 1
Skumulowane wskaniki wzrostu ruchu dla kadego rodzaju pojazdw dla okresu 2009-2020 1,68 1,22 1,56 1,07
Wzrost emisji spowodowany wzrostem natenia ruchu pojazdw kompensowany bdzie przez zmian parametrw emisyjnych pojazdw poruszajcych si po drogach strefy powiat jasielski. W 2008 r. redni wiek pojazdw poruszajcych si po drogach wynosi 12 lat. Z raportu Europejskiej Agencji rodowiska (EEA Report No 1/2008, Climate for a transport change, TERM 2007: indicators tracking transport and environment in the European Union, European Environment Agency) wynika, i mimo wzrostu liczby pojazdw (w przecigu 10 lat) do 2005 r. nastpio ponad 30 % zmniejszenie emisji czstek staych w porwnaniu do roku 1995. Redukcja ta wynika ze zmiany technicznych rozwiza stosowanych w pojazdach, przyczyniajcych si do zmniejszenia emisji szkodliwych substancji. Do roku 2020 zakada si zwikszenie natenia ruchu na drogach miasta Jasa i powiatu jasielskiego, jednake przy obnieniu wskanikw emisji dla pojazdw poprzez wprowadzenie i coraz powszechniejsze stosowanie nowszych pojazdw speniajcych standardy Euro 3 i wysze wielko emisji ulegnie zmniejszeniu. Od 1 padziernika 2006 r. wszystkie nowe rejestrowane pojazdy musz spenia norm Euro 4, od 1 padziernika 2009 r. norm Euro 5. Jest znaczna rnica midzy wymaganiami dotyczcymi emisji spalin okrelonymi w normie Euro 3 a zawartymi w normie Euro 4, Euro 5 i Euro 6. Emisja czstek staych (PM) jest cigle zmniejszana, a jej wielko zaley od kategorii pojazdu. Dla samochodw
2
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/50/WE z dnia 21 maja 2008 r. w sprawie jakoci powietrza i czystszego powietrza dla Europy (Clean Air for Europe - Czyste Powietrze dla Europy) (Dz. U. L 152 z 11.06.2008 r., str. 1)
12
osobowych i samochodw dostawczych (o masie 1305 kg) od 0,05 g/km (Euro 3) do 0,005 g/km (Euro 6), dla samochodw dostawczych (o masie 1305 kg 1760 kg) od 0,07 g/km (Euro 3) do 0,005 g/km (Euro 6), dla samochodw dostawczych (o masie >1760 kg) od 0,1 g/km (Euro 3) do 0,005 g/km (Euro 6), dla autobusw i pojazdw cikich od 0,1 g/kWh (Euro 3) do 0,02 g/kWh (Euro 6). Oznacza to ograniczenie emisji czstek staych o nie mniej ni 80 %.
Rysunek 2. Porwnanie norm Euro 3 i Euro 6 dotyczcych emisji czstek staych dla pojazdw osobowych i dostawczych
Rysunek 3. Porwnanie norm Euro 3 i Euro 6 dotyczcych emisji czstek staych dla autobusw i pojazdw cikich
W zwizku z powyszym w prognozie emisji uwzgldniono zarwno zwikszenie natenia pojazdw na drogach jak i zmniejszenie emisji zanieczyszcze poprzez wprowadzanie na rynek coraz nowoczeniejszych pojazdw speniajcych standardy Euro 3 i wysze. Uwzgldniono jednoczenie zmniejszenie adunku emisji pozaspalinowej i wtrnej z drg wynikajcej z naturalnych trendw rozwojowych (m.in. modernizacji, remontw, poprawy jakoci powietrza poprzez ograniczenie emisji pyw z pozostaych rde obnienie ta). Poprawa parametrw emisyjnych pojazdw (w roku 2020 dua grupa pojazdw bdzie spenia normy emisji Euro 3 i wysze) oraz poprawa parametrw technicznych drg i ulic doprowadzi to do zmniejszenia si emisji liniowej: o 15 % - tzw. emisji spalinowej tj. wynikajcej ze spalania paliw, o 30 % - emisji pozaspalinowej i wtrnej. Powysze zaoenia doprowadz w strefie powiat jasielski, w perspektywie 2020 r., do obnienia emisji liniowej odpowiednio o 3,6 Mg i 2,52 Mg. W wariancie 0 zaoono realizacj dziaa zwizanych ze zmniejszeniem uciliwoci transportu samochodowego. Na podstawie przeprowadzonych ada natenia ruchu, udzia samochodw ciarowych przejedajcych przez miasto Jaso dochodzi w 2008 r. do 20 %. W wyniku analizy problemu stwierdzono przede wszystkim konieczno odcienia miasta z ruchu tranzytowego. Miasto Jaso naley koniecznie zaliczy do miast Podkarpacia o bardzo trudnej sytuacji komunikacyjnej. W centrum miasta krzyuj si 2 drogi krajowe: DK-28 i DK-73 i droga wojewdzka nr 992. W zwizku z duym nateniem pojazdw w miecie, emisj haasu i du emisj zanieczyszcze komunikacyjnych (szczeglnie pyu PM10), konieczne staje si wybudowanie pnocnej obwodnicy miasta Jasa, odciajcej w szczeglnoci ulice miasta w kierunku wschdzachd.
13
Wyprowadzenie wzmoonego ruchu tranzytowego z miasta, spowoduje zmniejszenie emisji spalin (o 4,03 Mg) w miecie i przyczyni si do poprawy bezpieczestwa mieszkacw. Wprowadzenie ww. rozwizania komunikacyjnego przyczyni si m.in. do odcienia centrum, co spowoduje zmniejszenie ruchu na drogach (pojazdy ciarowe o 80 %, pojazdy osobowe, dostawcze o 40 %). Wykonane wstpne obliczenia rozkadu ste pyu PM10 w roku bazowym 2008 wykazay istotny wpyw rde komunikacyjnych na przekroczenia dopuszczalnych ste pyu PM10 w obszarze przekrocze, dlatego w ramach dziaa dodatkowych, zmierzajcych do ograniczenia wpywu zanieczyszcze pochodzcych z komunikacji na stan jakoci powietrza, proponuje si: kontynuacj dziaa polegajcych na ograniczeniu emisji wtrnej pyu poprzez odpowiednie utrzymanie czystoci nawierzchni (czyli poprzez czyszczenie ulic metod mokr). Dziaania polegajce na utrzymaniu czystoci nawierzchni drg naley realizowa z czstotliwoci zalen od panujcych warunkw pogodowych. kontynuacj modernizacji sieci drogowej, celem redukcji emisji pozaspalinowej i wtrnej, poprawa pynnoci ruchu, optymalizacja ruchu na terenie miasta, poprawa kierunkw ruchu, wymian taboru autobusowego (na speniajcy normy emisji spalin minimum Euro 4), prowadzenie bada natenia ruchu, na podstawie ktrego, mona oceni efekt ekologiczny przeprowadzonych dziaa w zakresie ograniczenia emisji liniowej.
Biorc pod uwag wyniki wstpnych oblicze rozkadu ste pyu PM10 w roku bazowym 2008, oraz fakt, i ograniczenie emisji ze rde liniowych nie jest wystarczajce do poprawy jakoci powietrza naley podj dziaania ograniczajce emisj ze rde powierzchniowych, tzw. nisk emisj. Przekroczenia poziomw dopuszczalnych pyu PM10, w wyniku modelowania matematycznego stwierdzono na terenie miasta Jasa, jak rwnie w cigu drogi krajowej nr 28 (ul. Bieszczadzka) okolice soectwa Warzyce w Gminie Jaso. Z uwagi na skal i wielko przekrocze poziomw dopuszczalnych pyu PM10 ograniczenie emisji powierzchniowej zaproponowano w miecie Jaso. Na terenach miejscowoci ociennych miasta Jasa obserwuje si duy udzia rde powierzchniowych w steniach pyu PM10. Dla przykadu podano udziay rde powierzchniowych w percentylu 90,4 ze ste 24-godz. oraz w steniu redniorocznym pyu PM10: soectwo Warzyce - udzia rde powierzchniowych: w percentylu 90,4 ze ste 24-godz. 94 %,( 22,6 g/m3), w steniu redniorocznym pyu PM10 88,6 % (9,3 g/m3), soectwo Jareniwka - udzia rde powierzchniowych: w percentylu 88,3 ze ste 24-godz. 94 % (13,6 g/m3), w steniu redniorocznym pyu PM10 88,5 % (5,4 g/m3), soectwo Niegowice - udzia rde powierzchniowych: w percentylu 82,6 ze ste 24-godz. 94 % (20,98 g/m 3), w steniu redniorocznym pyu PM10 75 % (11,8 g/m3). Biorc jednak pod uwag fakt, i na terenach ociennych miasta Jasa, obserwuje si duy udzia rde powierzchniowych w steniach pyu PM10 uznano, i Gmina Jaso powinna przystpi do przygotowania i realizacji programu ograniczenia niskiej emisji i systematycznie prowadzi dziaania zmierzajce do zmniejszenia zanieczyszczenia powietrza, w pierwszej kolejnoci dziaania naley podj na terenie soectwa Warzyce. Gmina moe rwnie prowadzi cay szereg dziaa wspomagajcych okrelonych w harmonogramie rzeczowo-finansowym. 1. Ograniczenie emisji powierzchniowej. W rozwaaniach uwzgldniono zaoenie, i nowo powstajce budynki zaopatrywane bd w ciepo z nonikw niepowodujcych nadmiernej niskiej emisji PM10 (tj. podczanie do sieci cieplnych tam gdzie jest to moliwe, stosowanie kotw gazowych lub olejowych, wykorzystanie energii odnawialnej nie powodujcej zwikszonej emisji pyu). Z racji niestabilnej i nieprzewidywalnej polityki cen paliw nie ustalono i nie uwzgldniono trendw w zmianie struktury wykorzystania rde ciepa. Metod kolejnych przyblie, z wykorzystaniem modelowania matematycznego, okrelono konieczn do redukcji wielko emisji powierzchniowej. Wyznaczony konieczny do uzyskania efekt ekologiczny w postaci redukcji emisji mona osign poprzez realizacj rnych inwestycji. Pod wzgldem ekologicznym najbardziej korzystnym rozwizaniem jest cakowita likwidacja niskiej emisji. Zastpienie ogrzewania indywidualnego ciepem z sieci umoliwia redukcj stenia pyw poprzez: redukcj emisji dziki scentralizowaniu procesu wytwarzania ciepa w wysokowydajnym procesie przemysowym z moliwoci zastosowania wydajnych urzdze redukujcych,
14
przeniesienie emisji na obszar poza centrum miasta (oddalenie punktu emisji), uwolnienie adunku z emitora zapewniajcego korzystniejsz dyfuzj w atmosferze (wysoki punkt emisji, wysoka prdko wylotowa), redukcj emisji innych zanieczyszcze powodujcych powstawanie pyw w wyniku przemian fizykochemicznych (SO2 i NOx). Wybr takiego rozwizania zapewnia nastpujce dodatkowe korzyci: cakowit redukcj (przeniesienie) emisji innych zanieczyszcze (nie tylko PM10), co tym samym, w przypadku cigle zaostrzajcych si norm ste, rozwizuje problem ograniczenia emisji take takich zanieczyszcze jak CO, SO2, NOx, a w przyszoci take PM2,5, rozwizanie problemu zasilania w paliwo oraz w przypadku paliwa staego lub oleju rozwizanie problemu magazynowania paliwa w obszarze cisej zabudowy, rozwizanie problemu wywozu odpadw powstajcych w procesie spalania (odpady nie bd powstawa), rozwizanie problemu zaopatrzenia mieszkacw miasta w ciep wod uytkow, rozwizanie problemu starzenia si instalacji spalania i pogarszania si parametrw emisji w przyszoci. Innym moliwym do zastosowania dziaaniem nie likwidujcym a ograniczajcym emisj nisk (powierzchniow) jest wymiana starego, mao efektywnego i niskosprawnego rda ciepa na nowe rdo ciepa, np. nowoczesny kocio wglowy, kocio gazowy, olejowy, itp. Przy okreleniu struktury wymiany starych, nieefektywnych rde ciepa na nowe, uwzgldniano efekt ekologiczny oraz koszty danej inwestycji.
Rysunek 4. rednia wielko redukcji pyu PM10 zwizanej z ograniczeniem lub likwidacj jednostkowego rda emisji niskiej (przeliczonego na lokal o redniej powierzchni uytkowej 68,1 m 2- wg GUS).
Poniej przedstawiono rednie koszty uzyskania energii cieplnej przy uwzgldnieniu przecitnej sprawnoci urzdzenia.
15
Rysunek 5. redni koszt uzyskania energii cieplnej (z/1GJ)
W ramach Programu dokonano optymalizacji dziaa uwzgldniajc wskanik efektywnoci kosztowej (WK) przedsiwzi uzyskania efektu ekologicznego w zakresie redukcji pyu PM10. Aby wyliczy wskanik WK sumuje si iloczyny opat i iloci czynnikw oddziaywania na rodowisko (uniknitych zanieczyszcze, zredukowanych odpadw, zaoszczdzonej energii, ograniczonego haasu, itp.), stanowice miar efektu ekologicznego, ktre nastpnie dzieli si przez roczne koszty inwestycji (nakady i koszty eksploatacyjne). WK jest wskanikiem, ktry nie moe by interpretowany w wartociach bezwzgldnych, suy jedynie do celw porwnywania projektw miedzy sob. Im wysza jest warto wskanika, tym przedsiwzicie jest bardziej efektywne. Najbardziej efektywnym przedsiwziciem okazao si podczenie do m.s.c., natomiast najmniej monta kolektorw sonecznych. Do analizy przyjto nastpujce moliwe kierunki dziaa majce na celu ograniczenie emisji niskiej: podczenie obiektu do m.s.c. wykorzystanie istniejcych nadwyek ciepa w miecie, wykorzystanie do celw grzewczych: nowoczesnych kotw wglowych, kotw retortowych, gazu, oleju, energii elektrycznej, kotw na biomas, odnawialnych rde energii (pomp ciepa, kolektorw sonecznych), energii elektrycznej oraz rozwiza hybrydowych, dziaania zmierzajce do ograniczenia zuycia energii (termomodernizacje). Jako kierunek dziaa wskazuje si: przygotowanie i realizacj Szczegowego Planu Ograniczenia Niskiej Emisji (PONE) w Jale w budynkach komunalnych, obiektach uytecznoci publicznej i pozostaych budynkach. Z pomoc modelowania matematycznego okrelono, konieczn do osignicia poziomw dopuszczalnych pyu PM10, wielko redukcji emisji powierzchniowej na poziomie 31,24 Mg pyu PM10. Redukcj t mona osign poprzez likwidacj lub wymian kotw opalanych paliwem wglowym. Poniej przedstawiono propozycj struktury likwidacji/wymiany kotw wynikajc z optymalizacji osignitego efektu ekologicznego i koniecznych nakadw inwestycyjnych (wariant minimalny).
16
Rysunek 6. Propozycja struktury inwestycji moliwych do zastosowania celem ograniczenia niskiej emisji wariant minimalny
W ramach realizacji POP naley mie na uwadze Dyrektyw 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze rde odnawialnych zmieniajc i w nastpstwie uchylajc dyrektywy 2001/77/WE oraz 2003/30/WE (Dyrektywa OZE). Polska jest zobowizana, aby w 2020 r. udzia z OZE w kocowym zuyciu energii brutto wynis 15 %. Warto ta dotyczy nie tylko produkcji energii elektrycznej, ale take odnosi si do produkcji ciepa i chodu. Najpniej do dnia 31 grudnia 2014 r. pastwa czonkowskie wprowadzaj w swoich przepisach i kodeksach prawa budowlanego lub w inny sposb majcy rwnowany skutek, wymg wykorzystania w nowych budynkach i budynkach ju istniejcych poddawanych generalnemu remontowi minimalnego poziomu energii ze rde odnawialnych. Pastwa czonkowskie umoliwiaj osignicie tego minimalnego poziomu miedzy innymi przez wykorzystywanie w systemach lokalnego ogrzewania lub chodzenia znacznego udziau energii z OZE. Kade pastwo czonkowskie skada KE sprawozdanie dotyczce postpu w promowaniu i wykorzystaniu energii z OZE. Biorc powysze pod uwag, zainteresowanie mieszkacw, rozwj energetyki odnawialnej i tendencje w ograniczaniu zuycia energii a tym samym ograniczenie koszw eksploatacyjnych, poniej przedstawiono propozycje dziaa ktrych realizacja spowoduje redukcj 31,24 Mg pyu PM10 (wariant optymalny).
Rysunek 7. Propozycja struktury inwestycji moliwych do zastosowania celem ograniczenia niskiej emisji wariant optymalny
17
Uzyskanie efektu ekologicznego na poziomie 31,24 Mg pyu PM10 przy zaoeniu powyszej struktury dziaa wiza si bdzie z przeprowadzeniem ok. 1757 inwestycji3. Powysza struktura jest wynikiem optymalizacji, nie stanowi odzwierciedlania rzeczywistego zainteresowania mieszkacw. Przed przystpieniem do planowania dziaa naley wzi pod uwag preferencje i potrzeby mieszkacw, np. poprzez przeprowadzenie ankietyzacji. Powodzenie w realizacji ww. dziaa inwestycyjnych zaley rwnie od dziaa wspomagajcych ich realizacj, dlatego te w ramach realizacji Programu ochrony powietrza zaproponowano dziaania dodatkowe, wspomagajce realizacj dziaa w zakresie ograniczania emisji liniowej i powierzchniowej.
1. Uwzgldnianie w ramach sporzdzanych/zmienianych: studium uwarunkowa i kierunkw

zagospodarowania przestrzennego planw wpywajcych na jako powietrza poprzez: zagospodarowania przestrzennego aspektw
wymogi dotyczce zaopatrywania nowych lokali w ciepo z nonikw niepowodujcych nadmiernej niskiej emisji PM10 (tj. podczanie do sieci cieplnych tam gdzie jest to moliwe, stosowanie kotw gazowych lub olejowych, wykorzystanie energii odnawialnej nie powodujcej zwikszonej emisji pyu), projektowanie linii zabudowy uwzgldniajce zapewnienie przewietrzania miasta ze szczeglnym uwzgldnieniem terenw o gstej zabudowie, nakaz stosowania do celw grzewczych i innych potrzeb energetycznych w nowej zabudowie oraz w nowych pozostaych inwestycjach, wycznie paliw ekologicznie czystych tzn. z zastosowaniem technologii zapewniajcych minimalne wskaniki emisji gazw i pyw, z wykluczeniem stosowania paliw staych, i sukcesywnej przebudowy w tym kierunku zabudowy istniejcej, (Zgodnie z art. 18 ustawy - Prawo energetyczne do zada wasnych gminy w zakresie zaopatrzenia w energi elektryczn, ciepo i paliwa gazowe naley m.in. planowanie i organizacja zaopatrzenia w ciepo, energi elektryczn i paliwa gazowe na obszarze gminy. Gmina powinna realizowa powysze zadanie, zgodnie z polityk energetyczn pastwa, miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego albo ustaleniami zawartymi w studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego gminy.) Istotne jest aby zarwno Miasto Jaso jak i Gmina Jaso wsppracoway w ramach planowania i organizacji zaopatrzenia w ciepo, energi elektryczn i paliwa gazowe majc na uwadze realizacj celu polegajcego na obnieniu emisji niskiej pyu PM10. optymalizacj lokalizacji terenw zielonych (nowe parki, skwery, trawniki, nasadzenia drzew). (Oprcz korzyci przyrodniczych, spoecznych i estetycznych drzewa maj take bezporedni wpyw na zanieczyszczenia miejskie. Licie drzew zatrzymuj kurz (pyy) oraz pomagaj usuwa z atmosfery toksyczne substancje. Zatrzymuj one i usuwaj z otoczenia szereg skadnikw tworzcych smog takich jak: ozon, tlenek wgla, tlenki azotu, amoniak i pewne iloci dwutlenku siarki. Przy czym drzewa liciaste s mniej wraliwe na zanieczyszczenia ni iglaste. Wielkie drzewa usuwaj 60-70 razy wicej zanieczyszcze ni drzewa mae. Obliczono, e 100 drzew usuwa okoo 454 kg zanieczyszcze rocznie, wliczajc w to 181 kg ozonu oraz 136 kg czsteczek staych (zanieczyszcze pyowych). Drzewa s w stanie pochania w pewnym stopniu dym i nieprzyjemne odory, zastpujc je przyjemniejszymi, naturalnymi zapachami.4) i intensyfikacja prowadzonych dziaa promocyjnych i edukacyjnych z uwzgldnieniem problematyki jakoci powietrza, np. (minimum jedna kampania edukacyjna w roku, przeprowadzona przed sezonem grzewczym obejmujca m.in.: opracowanie ulotek i plakatw, akcje szkolne, informacje w mediach lokalnych, akcje uwiadamiajce szkodliwo spalania odpadw w kotach grzewczych w celu zmiany przyzwolenia spoecznego na tego rodzaju praktyk),
2. Kontynuacja
w celu oceny skali i kosztw, do oblicze przyjto liczb inwestycji, przy czym jedn inwestycj odniesiono do jednego mieszkania o redniej powierzchni uytkowej wynoszcej wg GUS w 2008 r.: 68,1 m2.
4
Po co ludziom drzewa, czyli o roli i znaczeniu drzew w yciu czowieka, Prof. dr habil. Marek Kosmala, Zakad Budowy i Pielgnowania w Katedrze Architektury Krajobrazu SGGW w Warszawie
18
3. Stworzenie i utrzymywanie systemu informowania mieszkacw o aktualnym stanie zanieczyszczenia powietrza oraz o jego wpywie na zdrowie, np.: stworzenie i aktualizowanie strony WWW, instalacj tablic informujcych o aktualnym stanie zanieczyszczenia powietrza; 4. Zmniejszenie emisji ze rde przemysowych poprzez: kontrol dotrzymywania przez zakady standardw emisyjnych, promowanie dziaa ograniczajcych emisj (modernizacja ukadw technologicznych, w tym wprowadzanie nowoczesnych technik spalania paliw oraz stosowanie wysokosprawnych urzdze odpylajcych, wprowadzanie ogranicze dla nowych inwestycji (np. wymagania w zakresie stosowanych paliw), promowanie wdraania nowoczesnych technologii, przyjaznych rodowisku, promowanie wdraania na szersz skal systemw zarzdzania rodowiskiem (np. ISO 14 000) w zakadach. Zgodnie z art. 225 ustawy Prawo ochrony rodowiska Na obszarze, na ktrym zostay przekroczone standardy jakoci powietrza, wydanie pozwolenia na wprowadzanie gazw lub pyw do powietrza dla nowo budowanej instalacji lub zmienianej w sposb istotny jest moliwe, jeeli zostanie zapewniona odpowiednia redukcja iloci wprowadzanych do powietrza gazw lub pyw powodujcych naruszenia tych standardw, wprowadzanych z innych instalacji usytuowanych na tym obszarze. czna redukcja iloci wprowadzanych do powietrza gazw lub pyw z innych instalacji powinna by o co najmniej 30 % wiksza ni ilo gazw lub pyw dopuszczonych do wprowadzania do powietrza z nowo zbudowanej instalacji lub instalacji zmienionej w sposb istotny. Pozwolenie moe by wydane, gdy nie spowoduje to zwikszenia zagroenia zdrowia ludzi.
5. Kontrola przestrzegania i stosowania przepisw o ochronie rodowiska:

kontrola gospodarstw domowych w zakresie posiadania umw na odbir odpadw i wprowadzenie do Regulaminu utrzymania czystoci i porzdku na ternie miasta i gminy Jaso nastpujcego zapisu: zabrania si spalania na otwartej przestrzeni i w paleniskach domowych: tworzyw sztucznych, gumy odziey, mebli, zaolejonych szmat oraz szkodliwych substancji chemicznych, ktrych spalanie moe powodowa powstawanie substancji szkodliwych lub uciliwych dla rodowiska uwzgldnienie w warunkach specyfikacji zamwie publicznych wymogw ochrony powietrza, np. zakup pojazdw o niskiej emisji, usugi transportowe z wykorzystaniem ekologicznie czystych pojazdw, stae rda energetycznego spalania o niskiej emisji, paliwa o niskiej emisji dla rde staych i mobilnych, ograniczenie pylenia podczas prac budowlanych.
Spalanie odpadw z naruszeniem przepisw ochrony rodowiska jest wykroczeniem w myl artykuu 71 ustawy o odpadach, ktry brzmi: Kto wbrew zakazowi, termicznie przeksztaca odpady poza spalarniami odpadw lub wspspalarniami odpadw podlega karze aresztu lub karze grzywny. Zgodnie z art. 379 ust. 1 ustawy Prawo ochrony rodowiska marszaek wojewdztwa, starosta oraz wjt, burmistrz lub prezydent miasta sprawuj kontrol przestrzegania i stosowania przepisw o ochronie rodowiska w zakresie objtym waciwoci tych organw. Zgodnie z art. 379 ust. 2 przedmiotowej ustawy Organy, o ktrych mowa w ust. 1, mog upowani do wykonywania funkcji kontrolnych pracownikw podlegych im urzdw marszakowskich, powiatowych, miejskich lub gminnych lub funkcjonariuszy stray gminnych. Kontrolujcy, wykonujc kontrol, jest uprawniony do: wstpu wraz z rzeczoznawcami i niezbdnym sprztem przez ca dob na teren nieruchomoci, obiektu lub ich czci, na ktrych prowadzona jest dziaalno gospodarcza, a w godzinach od 6 do 22 na pozostay teren; przeprowadzania bada lub wykonywania innych niezbdnych czynnoci kontrolnych; dania pisemnych lub ustnych informacji oraz wzywania i przesuchiwania osb w zakresie niezbdnym do ustalenia stanu faktycznego; dania okazania dokumentw i udostpnienia wszelkich danych majcych zwizek z problematyk kontroli.
W przypadku wystpienia przekrocze naley zastosowa dziaania tzw. krtkoterminowe, ktre przyczyni si do ograniczenia emisji zanieczyszcze:
19
zachca i informowa o ograniczeniu poruszania si pojazdami indywidualnymi, rozpowszechni akcj podwoenie ssiadw, unika poruszania si na piechot wzdu gwnych cigw komunikacyjnych, zachca i informowa o ograniczeniu palenia w paleniskach domowych, spalaniu lepszej jakoci paliwa staego, w przypadku posiadania 2 rodzajw ogrzewania, (np. piec na paliwa stae i piec gazowy) - przejcie na paliwo ekologiczne, dogrzewanie mieszka lub domkw w miar moliwoci energi elektryczn, unikanie przebywania na zewntrz zwaszcza w przypadku dzieci, osb z chorobami serca i ukadu oddechowego.
Zrealizowanie zaproponowanych dziaa naprawczych, przyniesie znaczc popraw jakoci powietrza. Przeszkod w skutecznej realizacji dziaa s bariery, ktre opisano w poniszym rozdziale.
1.5. BARIERY W REALIZACJI PROGRAMU OCHRONY POWIETRZA

Obowizek przygotowania Programu ochrony powietrza ustawodawca naoy na marszaka wojewdztwa, jednak jest to zaledwie wstpny etap prac, ktre w efekcie powinny doprowadzi do poprawy stanu jakoci powietrza na analizowanym terenie. Cay, ogromny, ciar realizacji POP spoczywa na wadzach samorzdowych. Specyfika zarwno wojewdztwa podkarpackiego, jak i caej Polski sprawia, e za zy stan jakoci powietrza (szczeglnie w przypadku pyu PM10) odpowiedzialna jest gwnie tzw. niska emisja czyli zanieczyszczenia pochodzce z indywidualnych systemw grzewczych. Podkreli naley, e ogrzewanie oparte jest w gwnej mierze na paliwie staym, dodatkowo mamy do czynienia ze specyficznymi warunkami meteorologicznymi (niskie prdkoci wiatrw sabe przewietrzanie) i topograficznymi (usytuowanie wikszoci miast w kotlinach lub dolinach rzek przypadek miasta Jasa). Na to nakada si sytuacja spoeczno-ekonomiczna, ktra powoduje, e gwnym, a czasami jedynym kryterium przy wyborze sposobu ogrzewania (szczeglnie gospodarstw domowych) jest czynnik ekonomiczny. Ustawodawca okrelajc obowizki przygotowania i realizacji POP nie przygotowa jednoczenie mechanizmw umoliwiajcych skuteczn realizacj POP w gminie. Brak skutecznych mechanizmw prawnych umoliwiajcych wpywanie na sposb ogrzewania mieszka oraz specyficzna polityka paliwowo-energetyczna Pastwa sprawia, e nie ma moliwoci wyegzekwowania od osb fizycznych zachowa proekologicznych skutkujcych wyborem niskoemisyjnego sposobu ogrzewania. Kolejnym istotnym elementem stanowicym o powodzeniu realizacji POP jest zapewnienie rde finansowania ograniczenia niskiej emisji. Obecnie bardzo utrudnione (brak procedur, skomplikowana sytuacja rozlicze podatkowych z tym zwizanych) jest pozyskiwanie dofinansowania z WFOiGW bezporednio przez osoby fizyczne, dodatkowo procedura pozyskiwania rodkw przez gminy na przeprowadzenie dziaa u osb fizycznych jest skomplikowana i wymaga szeregu dodatkowych dziaa. Stanowi to istotn barier, a czsto nawet powoduje niepotrzebne zwikszenie kosztw. Wrd szeregu barier utrudniajcych lub wic uniemoliwiajcych skuteczn realizacj POP. mona wymieni: niestabilno polityki paliwowej pastwa, brak jednoznacznych zacht ze strony pastwa dla stosowania paliw ekologicznych (niskoemisyjnych), niski priorytet ochrony powietrza w hierarchii wanoci celw realizowanych przez pastwo, brak rodkw finansowych na realizacj POP, plany likwidacji gminnych i powiatowych funduszy ochrony rodowiska, brak kooperacji pomidzy jednostkami wdraajcymi programy ochrony powietrza, przez co dziaania s mniej efektywne, maa skuteczno narzdzi prawnych w zakresie moliwoci ograniczania niskiej emisji, w tym brak instrumentw umoliwiajcych nakadanie obowizkw na osoby fizyczne (np. wymiany kota) i ich egzekwowanie, znikomy udzia rde odnawialnych w pokrywaniu zapotrzebowania na ciepo, niekorzystna struktura cen paliw i mae dochody spoeczestwa, co skutkuje spalaniem odpadw w piecach, brak systemowego, globalnego podejcia do dziaa w ochronie rodowiska (np. mieszkacy segreguj odpady, a ich odbir jest bardzo drogi lub brakuje firm odbierajcych te odpady),
20
niska wiadomo spoeczestwa w zakresie zanieczyszczenia powietrza i skutkw zdrowotnych takiego stanu rzeczy, brak wypracowanej procedury dofinansowania dla osb fizycznych z WFOiGW, przyzwolenie spoeczne na spalanie odpadw w piecach domowych, brak wpywu na inwestycje organw, ktre s odpowiedzialne za wydawanie pozwole i opracowanie programw redukcji zanieczyszcze. Warto jednoznacznie podkreli, e bez wsparcia ze strony pastwa (legislacyjnego, organizacyjnego i finansowego) realizacja zaoonych dziaa jest zdecydowanie utrudniona. Dlatego przed przystpieniem do realizacji Programu celowe jest wskazanie pewnych propozycji rozwiza istniejcych problemw. Poniej wymieniono kilka postulatw: podniesienie rangi zagadnie ochrony powietrza w polityce pastwa, z uwzgldnieniem wpywu zanieczyszczenia powietrza na zdrowie spoeczestwa (skracanie redniej dugoci ycia, wzrost kosztw leczenia, straty gospodarki narodowej z tytuu absencji chorobowej); nadanie wyszego priorytetu zagadnieniom ochrony powietrza w dziaalnoci funduszy ochrony rodowiska i programw finansujcych dziaania w zakresie ochrony rodowiska; moliwoci dofinansowywania ze rde funduszy ochrony rodowiska inwestycji w zakresie poprawy jakoci powietrza rnej skali (rwnie realizowanych przez osoby fizyczne) oraz uproszczenie procedur przyznawania dotacji, poparcie pastwa dla zachowa proekologicznych poprzez odpowiedni polityk fiskaln (np. moliwo odlicze podatkowych), uwzgldnienie w polityce ekologicznej pastwa zagadnie ochrony powietrza w powizaniu z warunkami spoeczno-ekonomicznymi, zmiany legislacyjne umoliwiajce kontrol i egzekwowanie dziaa w zakresie ograniczania niskiej emisji, ustalenie priorytetowego zadania w polityce energetycznej Pastwa - obnienie cen ekologicznych nonikw energii cieplnej, istotnym ograniczeniem niskiej emisji byoby wprowadzenie zakazu sprzeday odpadw powstajcych przy wydobyciu wgla, ktrymi czsto opalane s budynki. Naley rwnie zaznaczy, e znaczcy wpyw zanieczyszcze z kraju, a nawet spoza granic (wyraajcy si w wysokich poziomach ta, szczeglnie w przypadku pyu zawieszonego PM10) obliguje konieczno podjcia dziaa na szczeblu krajowym, a nawet europejskim w celu ograniczenia zanieczyszczenia pyem PM10. Niezbdna jest wsppraca na szczeblu regionalnym, krajowym i midzynarodowym w celu zintensyfikowania dziaa prowadzcych do poprawy obecnego stanu, gdy prowadzenie dziaa ograniczonych do terenu wojewdztwa podkarpackiego moe si okaza niewystarczajce kiedy napyw zanieczyszcze spoza stref w przypadku pyu PM10 stanowi 35 % dopuszczalnej wielkoci stenia redniorocznego.
1.6. HARMONOGRAM RZECZOWO-FINANSOWY I CZASOWY DLA DZIAA NAPRAWCZYCH

Harmonogram rzeczowo finansowy dziaa naprawczych dla strefy powiat jasielski opracowano w oparciu o diagnoz istniejcego stanu jakoci powietrza oraz jego prognozy dla roku 2020. Czas realizacji zaplanowanych zada zosta podzielony na dwa okresy tj.: do 2011 r. (termin osignicia norm dla pyu zawieszonego PM10, przy zaoeniu uzyskania derogacji) dziaania krtkoterminowe, do 2020 r. (przewidywany czas penej realizacji programu) - zadania dugoterminowe.
W poniszych tabelach przedstawiono harmonogram rzeczowo finansowy dziaa naprawczych oraz moliwe rda ich finansowania. W harmonogramie ujto dziaania niezbdne do poprawy jakoci powietrza do stanu zgodnego z wymaganiami prawa. Pozostae dziaania dodatkowe (okrelone jako wspomagajce) mog wspomaga popraw jakoci powietrza w sposb poredni. Koszty dziaa inwestycyjnych w zakresie ograniczenia emisji powierzchniowej w strefie miasto Jaso do 2020 roku oszacowano na poziomie ok. 13,12 mln z.
21
Koszty dziaa zwizanych z redukcj emisji liniowej zale od ostatecznej decyzji o przebiegu drogi, projektu technicznego itp. W Programie wyznaczono miasto Jaso, jako obszar niezbdny do osignicia wymaganego stanu jakoci powietrza i realizacji Programu Ograniczenia Niskiej emisji. Niemniej jednak pozostae gminy powiatu jasielskiego mog przystpi do przygotowania i realizacji takiego programu i systematycznie prowadzi dziaania zmierzajce do zmniejszenia zanieczyszczenia powietrza. Gminy mog rwnie prowadzi cay szereg dziaa wspomagajcych okrelonych w harmonogramie rzeczowo-finansowym.
22
Tabela 8. Harmonogram rzeczowo-finansowy dla strefy powiat jasielski- dziaania krtkoterminowe do roku 2011.
Kod
Dziaanie naprawcze
Odpowiedzialny za realizacj
Etapy realizacji
Termin realizacji
Szacunkowe koszty dziaa naprawczych
Moliwe rdo finansowania
OGRANICZENIE EMISJI LINIOWEJ Jas1 Realizacja zapisw uchway Nr XVI/128/2007 Rady Miejska Jasa w zakresie budowy pnocnej obwodnicy miasta Jasa . Wymiana taboru autobusowego na speniajcy europejskie normy czystoci spalin (co najmniej Euro 4), w tym Jas2 rwnie zastosowanie autobusw zasilanych . alternatywnym paliwem gazowym CNG w miejsce oleju napdowego (3 sztuki) Prowadzenie dziaa ograniczajcych emisj wtrn pyu, poprzez regularne utrzymanie czystoci nawierzchni Jas3 (czyszczenie metod mokr przy odpowiednich warunkach . pogodowych), szczeglnie na obszarach przekrocze oraz przy wyjazdach z budw Ograniczenie emisji wtrnej poprzez popraw stanu technicznego drg istniejcych (w tym poboczy) / utwardzanie drg, poprawa pynnoci ruchu, Jas4 optymalizacja ruchu na terenie miasta i poprawa . kierunkw ruchu Generalna Dyrekcja Drg Krajowych i Autostrad przewonicy wiadczcy usugi przewozowe na terenie Gminy Miejskiej Jaso (w tym ZMKS Jaso) Burmistrz Miasta Jasa zgodnie z zaoeniami GDDKiA 1 etap 1 etap - wymiana taboru, ktry nie spenia norm co najmniej Euro 4 2010-2011 wg kosztorysu budet GDDKiA, fundusze unijne
2010-2011
wg kosztorysw
rodki wasne przewonikw, fundusze unijne
zadanie cige
2010-2011
0,1 mln z / rok
budet miasta
Burmistrz Miasta Jasa
zadanie cige
2010-2011
Wg kosztorysw
budet miasta, budet wojewdztwa, fundusze unijne 0,51 Mg / rok
Przewidywany efekt ekologiczny w roku docelowym w zakresie ograniczenia emisji: OGRANICZENIE EMISJI POWIERZCHNIOWEJ Jas5 Ograniczenie emisji niskiej o 5,68 Mg na terenie miasta . Jaso/gminy Jaso poprzez: Burmistrz Miasta Jasa/Wjt Gminy Jaso
PM10
a) stworzenie i utrzymanie systemu organizacyjnego dla

realizacji dziaa naprawczych, w szczeglnoci poprzez powoanie osoby odpowiedzialnej za koordynacj realizacji dziaa ujtych w Programie
etap wstpny
2010-2010
0,10 mln z
budet miasta/gminy, WFOiGW**
Kod
Dziaanie naprawcze
Odpowiedzialny za realizacj Burmistrz Miasta Jasa/Wjt Gminy Jaso Burmistrz Miasta Jasa/Wjt Gminy Jaso Burmistrz Miasta Jasa/Wjt Gminy Jaso Zarzdcy, Waciciele nieruchomoci Burmistrz Miasta Jasa/Wjt Gminy Jaso
Etapy realizacji
Termin realizacji
Szacunkowe koszty dziaa naprawczych 0,05 mln z 0,04 mln z
b) stworzenie systemu zacht finansowych do wymiany

systemw grzewczych:
c) przygotowanie i realizacj szczegowego

planu ograniczenia niskiej emisji:
likwidacja lub ograniczenie rde niskiej emisji w budynkach komunalnych i obiektach uytecznoci publicznej likwidacja lub ograniczenie rde niskiej emisji w pozostaych budynkach na terenie miasta
1 etap
2010-2011 3,777 mln z
rodki wasne zarzdcw i wacicieli, NFOiGW**, WFOiGW**, GFOiGW**, kredyty BO
Jas1 Opracowanie kampanii promocyjno-edukacyjnej 1. zachcajcej mieszkacw do zmiany systemu ogrzewania
2010-2011
0,05 mln z 4,017 mln z PM10
budet miasta/gminy, NFOiGW**, WFOiGW**
suma kosztw zada z zakresu ograniczenia emisji powierzchniowej Przewidywany efekt ekologiczny w roku docelowym w zakresie ograniczenia emisji:
ok. 5,68 Mg / rok
**Projekt nowelizacji ustawy z dnia 9 padziernika 2009 r. o zmianie ustawy Prawo ochrony rodowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150, z pn. zm.) oraz niektrych innych ustaw zakada, i z dniem 1 stycznia 2010 r. obecnie dziaajce w sektorze finansw publicznych: NFOiGW, WFOiGW stan si odpowiednio pastwow osob prawn i samorzdowymi osobami prawnymi powiatowe oraz gminne fundusze ochrony rodowiska i gospodarki wodnej ulegn likwidacji, a ich rodkami bd dysponowa odpowiednio starostowie i wjtowie (burmistrzowie lub prezydenci miast).
24
Tabela 9. Harmonogram rzeczowo-finansowy dziaa naprawczych dugookresowych do 2020 r. i zada cigych w zakresie poprawy jakoci powietrza na obszarze strefy powiat jasielski
Kod
Dziaanie naprawcze
Etapy realizacji
Termin realizacji
OGRANICZENIE EMISJI LINIOWEJ Realizacja zapisw uchway Nr XVI/128/2007 Rady Jas12 Miejska Jasa w zakresie budowy pnocnej obwodnicy . miasta Jasa Wymiana taboru autobusowego na speniajcy europejskie normy czystoci spalin (co najmniej Euro 4), Jas13 w tym rwnie zastosowanie autobusw zasilanych . alternatywnym paliwem gazowym CNG w miejsce oleju napdowego (12 sztuk) Prowadzenie dziaa ograniczajcych emisj wtrn pyu, poprzez regularne utrzymanie czystoci nawierzchni Jas14 (czyszczenie metod mokr przy odpowiednich . warunkach pogodowych), szczeglnie na obszarach przekrocze oraz przy wyjazdach z budw Ograniczenie emisji wtrnej poprzez popraw stanu technicznego drg istniejcych (w tym poboczy) / Jas15 utwardzanie drg, poprawa pynnoci ruchu, . optymalizacja ruchu na terenie miasta i poprawa kierunkw ruchu Generalna Dyrekcja Drg Krajowych i Autostrad przewonicy wiadczcy usugi przewozowe na terenie Gminy Miejskiej Jaso (w tym ZMKS Jaso) Burmistrz Miasta Jasa zgodnie z zaoeniami GDDKiA 2 etap 2 etap - wymiana taboru, ktry nie spenia norm co najmniej Euro 4 2012-2020 wg kosztorysu budet GDDKiA, fundusze unijne
2012-2020
wg kosztorysw
rodki wasne przewonikw, fundusze unijne
zadanie cige
2012-2020
0,1 mln z / rok
budet miasta
zadanie cige
2012-2020
Wg kosztorysw
budet miasta, budet wojewdztwa 6,34 Mg / rok*
Przewidywany efekt ekologiczny w roku docelowym w zakresie ograniczenia emisji: OGRANICZENIE EMISJI POWIERZCHNIOWEJ Jas16 Ograniczenie emisji niskiej o 25,56 Mg na terenie miasta . Jaso/gminy Jaso poprzez: a) utrzymanie systemu organizacyjnego dla realizacji dziaa naprawczych, w szczeglnoci poprzez powoanie osoby odpowiedzialnej za koordynacj realizacji dziaa ujtych w Programie Burmistrz Miasta Jasa/ Wjt Gminy Jaso 2 etap 2012-2020
PM10
0,3 mln z
b) realizacj szczegowego planu

ograniczenia emisji niskiej:
budet miasta/gminy, rodki wasne zarzdcw i wacicieli, NFOiGW**, WFOiGW**, GFOiGW** kredyty BO
Kod
Dziaanie naprawcze
Odpowiedzialny za realizacj Burmistrz Miasta Jasa/Wjt Gminy Jaso
Etapy realizacji
Termin realizacji
kontynuacj i intensyfikacj likwidacji lub ograniczenia rde niskiej emisji w budynkach komunalnych i obiektach uytecznoci publicznej likwidacj lub ograniczenie rde niskiej emisji w pozostaych budynkach na terenie miasta
16,996 mln z Zarzdcy, Waciciele nieruchomoci suma kosztw zada z zakresu ograniczenia emisji powierzchniowej 17,296 mln z PM10 ok. 25,56 Mg / rok
Przewidywany efekt ekologiczny w roku docelowym w zakresie ograniczenia emisji: DZIAANIA CIGE Jas21 Przekazywanie informacji do Marszaka dotyczcych realizacji dziaa naprawczych okrelonych w POP . Jas22 Modernizacja systemu ciepowniczego . Jas23 Dziaania promocyjne i edukacyjne (ulotki, imprezy, . akcje szkolne, audycje) z zakresu: - ksztatowania pozytywnych postaw mieszkacw w odniesieniu do korzystania z transportu publicznego, cieek rowerowych, ruchu pieszego, wsplnego podrowania - carpooling (wskazywanie korzyci spoeczno-ekologicznych i ekonomicznych, jak rwnie zagroe zwizanych z ekspansywnym rozwojem komunikacji indywidualnej), - ksztatowania pozytywnych postaw mieszkacw w odniesieniu do poszanowania energii (racjonalnego korzystania z energii cieplnej i elektrycznej, wskazania moliwoci oszczdnoci energii), - moliwoci wykorzystania alternatywnych rde energii, - uwiadamiania mieszkacom zagroenia dla zdrowia, jak niesie ze sob spalanie odpadw w piecach, kotach Starosta Jasielski MPGK w Jale Sp. z o.o. Burmistrz Miasta Jasa, Wjt Gminy Jaso, Starosta Jasielski, Marszaek Wojewdztwa Podkarpackiego zadanie cige zadanie cige 2010-2020 2010-2011 2010-2020
0,6 mln z / rok wg kosztorysu 0,1 mln z /rok
budet starostwa MPGK w Jale Sp. z o.o., fundusze unijne budet miasta, budet starostwa, budet wojewdztwa
26
Kod domowych
Dziaanie naprawcze
Etapy realizacji
Termin realizacji
Uwzgldnianie w ramach sporzdzanych/zmienianych: studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego planw zagospodarowania przestrzennego aspektw wpywajcych na jako powietrza poprzez: wymogi dotyczce zaopatrywania nowych lokali w ciepo z nonikw niepowodujcych nadmiernej niskiej emisji PM10 (tj. podczanie do sieci cieplnych tam gdzie jest to moliwe, stosowanie kotw gazowych lub olejowych, wykorzystanie energii odnawialnej nie powodujcej zwikszonej emisji pyu), projektowanie linii zabudowy uwzgldniajce zapewnienie przewietrzania miasta ze szczeglnym uwzgldnieniem terenw o gstej zabudowie, nakaz stosowania do celw grzewczych i innych potrzeb energetycznych w nowej zabudowie oraz w nowych pozostaych inwestycjach, wycznie paliw ekologicznie czystych tzn. z zastosowaniem technologii zapewniajcych minimalne wskaniki emisji gazw i pyw, z wykluczeniem stosowania paliw staych, i sukcesywnej przebudowy w tym kierunku zabudowy istniejcej, optymalizacj lokalizacji terenw zielonych (nowe parki, skwery, trawniki, nasadzenia drzew).
Jas24 .
zadanie cige
2010-2020
bez dodatkowych kosztw
Stworzenie i utrzymywanie systemu informowania Jas25 mieszkacw o aktualnym stanie zanieczyszczenia . powietrza oraz o jego wpywie na zdrowie
Marszaek Wojewdztwa Podkarpackiego/ Podkarpacki Wojewdzki Inspektor Ochrony rodowiska/ Burmistrz Miasta Jasa Burmistrz Miasta Jasa/Wjt gminy
zadanie cige
2010-2020
0,12 mln z / rok
budet pastwa fundusze unijne
DZIAANIA WSPOMAGAJCE Jas26 Kontrola gospodarstw domowych w zakresie posiadania . umw na odbir odpadw i wprowadzenie do regulaminu zadanie cige 2010-2020 w ramach zada UM budet miasta
27
Kod
Dziaanie naprawcze utrzymania czystoci i porzdku na terenie miasta i gminy Jaso nastpujcego zapisu: zabrania si spalania na otwartej przestrzeni i w paleniskach domowych: tworzyw sztucznych, gumy odziey, mebli, zaolejonych szmat oraz szkodliwych substancji chemicznych, ktrych spalanie moe powodowa powstawanie substancji szkodliwych lub uciliwych dla rodowiska
Etapy realizacji
Termin realizacji
Jaso
Kontrola dotrzymywania przez zakady standardw Jas27 emisyjnych i wielkoci emisji wynikajcych z wydanych . decyzji administracyjnych Jas28 . Jas29 . Wdraanie nowoczesnych technologii, przyjaznych rodowisku Wdraanie na szersz skal systemw zarzdzania rodowiskiem (np. ISO 14 000) w zakadach Realizacja zamwie publicznych pod ktem ograniczenia emisji tj. zamwienia na: - zakup pojazdw o niskiej emisji, Jas30 - usugi transportowe z wykorzystaniem ekologicznie . czystych pojazdw, - stae rda energetycznego spalania o niskiej emisji, - paliwa o niskiej emisji dla rde staych i mobilnych Jas31 Monitoring placw budowy pod ktem ograniczenia . niezorganizowanej emisji pyu
Podkarpacki Wojewdzki Inspektor Ochrony rodowiska zakady na terenie miasta Jasa zakady na terenie miasta Jasa
zadanie cige zadanie cige zadanie cige
zadanie cige 2010-2020 2010-2020
w ramach zada WIO wg kosztorysu wg kosztorysu
budet WIO rodki wasne zakadw rodki wasne zakadw
zadanie cige
2010-2020
w ramach zada UM
budet miasta
Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego w Jale
zadanie cige
2010-2020
w ramach zada wasnych
budet PINB
*przesunicie emisji na obszary o mniejszej gstoci zaludnienia **Projekt nowelizacji ustawy z dnia 9 padziernika 2009 r. o zmianie ustawy Prawo ochrony rodowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150, z pn. zm.) oraz niektrych innych ustaw zakada, i z dniem 1 stycznia 2010 r. obecnie dziaajce w sektorze finansw publicznych: NFOiGW, WFOiGW stan si odpowiednio pastwow osob prawn i samorzdowymi osobami prawnymi powiatowe oraz gminne fundusze ochrony rodowiska i gospodarki wodnej ulegn likwidacji, a ich rodkami bd dysponowa odpowiednio starostowie i wjtowie (burmistrzowie lub prezydenci miast).
28
1.7. RDA FINANSOWANIA DZIAA NAPRAWCZYCH

W przypadku, gdy posiadane przez jednostki samorzdu lub inne instytucje rodki finansowe s niewystarczajce do przeprowadzenia dziaa naprawczych, konieczne jest staranie si o dofinansowanie na dziaania wynikajce z niniejszego Programu. Obecnie istnieje moliwo uzyskania dofinansowania gwnie z Narodowego, Wojewdzkiego, Powiatowych i Gminnych Funduszy Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej. Narodowy Fundusz Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej
Zasady oglne
Na poszczeglne lata okrelane s listy priorytetowych programw planowanych do finansowania. Na rok 2009 obowizuje lista przyjta Uchwa Rady Nadzorczej NFOiGW nr 25/09 z dnia 24.02.2009 r. Lista obejmuje programy unijne realizowane przez NFOIGW oraz programy finansowane ze rodkw krajowych.
Ochrona Powietrza programy finansowane ze rodkw krajowych
Programy przydatne dla realizacji celw zawartych w Programie ochrony powietrza dla strefy powiat jasielski: Program dla przedsiwzi w zakresie odnawialnych rde energii i obiektw wysokosprawnej kogeneracji, Program dla przedsiwzi w zakresie ograniczania emisji lotnych zwizkw organicznych, Program dla przedsiwzi sucych poprawie jakoci paliw i technologii silnikowych oraz biopaliw i biokomponentw, Program dla przedsiwzi sucych wdraaniu technologii zapewniajcych czystsz i energooszczdn produkcj oraz oszczdno surowcw naturalnych i energii pierwotnej, Program dla przedsiwzi w zakresie oszczdzania energii, Program finansowania funkcjonowania systemu handlu uprawnieniami do emisji, w tym prowadzenie Krajowego Rejestru Uprawnie do Emisji i realizacja zada Krajowego Administratora Systemu Handlu Uprawnieniami do Emisji oraz zada dotyczcych monitorowania wielkoci emisji substancji objtych tym systemem, Program dla przedsiwzi zwizanych z opracowaniem, zgodnie z art. 89-91 ustawy, programw ochrony powietrza i planw dziaania, Program dla przedsiwzi w zakresie ograniczenia emisji z procesw energetycznego spalania paliw. Wojewdzki Fundusz Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie Dziaalno Funduszu polega na finansowaniu zada ochrony rodowiska i gospodarki wodnej w oparciu o uchwalane corocznie plany dziaalnoci i listy przedsiwzi priorytetowych. Na licie przedsiwzi priorytetowych WFOiGW w Rzeszowie na 2010 r. jako priorytetowe zostay okrelone nastpujce dziaania:
w dziedzinie ochrony atmosfery:

Likwidacja tzw. niskich rde emisji na terenach miast, w szczeglnoci w strefach i aglomeracjach, dla ktrych opracowane zostay programy ochrony powietrza, Realizacja przedsiwzi dotyczcych odnawialnych rde energii, Realizacja zada majcych na celu popraw stanu czystoci powietrza w miejscowociach uzdrowiskowych woj. podkarpackiego dziedzinie edukacji ekologicznej: Realizacja programw edukacyjnych o zasigu regionalnym, Rozwj bazy edukacyjnej placwek o szczeglnym znaczeniu dla edukacji przyrodniczej.
Przy wyborze i ocenie wnioskw o udzielenie pomocy finansowej Fundusz kieruje si "Kryteriami wyboru przedsiwzi finansowanych ze rodkw WFOiGW w Rzeszowie". W odniesieniu do ochrony powietrza kryteria te przedstawiaj si nastpujco: zmniejszenie emisji gazw i pyw do powietrza, a w szczeglnoci tlenkw azotu i dwutlenku siarki, z energetycznego spalania paliw, ograniczanie lub eliminacja emisji substancji do powietrza z procesw technologicznych poprzez zmian lub modernizacj technologii, ograniczanie niskiej emisji, gwnie w miastach, terenach uzdrowiskowych i na obszarach Parkw Narodowych i Parkw Krajobrazowych, wykorzystanie lokalnych rde energii odnawialnej oraz wprowadzanie bardziej przyjaznych dla rodowiska nonikw energii, ograniczanie emisji substancji do powietrza z transportu i komunikacji. zmniejszenie zuycia energii m.in. w wyniku prac termomodernizacyjnych i wymiany owietlenia ulicznego na energooszczdne, tworzenie programw redukcji zanieczyszcze i ich realizacj. Pomoc finansowa udzielana jest w formie poyczek i dotacji (przy czym podstawow form pomocy s poyczki) w oparciu o "Zasady udzielania i umarzania poyczek oraz udzielania dotacji przez WFOiGW w Rzeszowie". Poyczki Pomoc skierowana jest do podmiotw gospodarczych w rozumieniu ustawy Prawo ochrony rodowiska oraz jednostek budetowych. Dotacje W formie dotacji s dofinansowywane zadania zwizane z likwidacj dotychczasowych rde ciepa, ktrych nonikiem energii byy paliwa stae typu wgiel, koks oraz realizacj nowych z zastosowaniem odnawialnych rde energii. Dotacje mog by udzielane dla samorzdw terytorialnych oraz podmiotw gospodarczych prowadzcych dziaalno statutow w zakresie ochrony zdrowia, profilaktyki zdrowotnej, pomocy spoecznej, kultu religijnego, nauki, owiaty, kultury, ochrony zabytkw i krajobrazu na realizacj zada zwizanych z ochron rodowiska i gospodark wodn. Orientacyjna struktura wydatkw W roku 2008 WFOiGW w Rzeszowie wydatkowa swoje rodki w nastpujcy sposb: 47,7 % na ochron wd, 14,4 % na gospodark wodn, 12,5 % na gospodark odpadami i ochron ziemi, 18,8 % na ochron atmosfery i 6,6 % na pozostae, tj. ochron przyrody, edukacj ekologiczn, wspomaganie monitoringu rodowiska, zapobieganie i likwidacj powanych awarii oraz ich skutkw. W zakresie ochrony atmosfery przy pomocy rodkw finansowych Funduszu wykonano termomodernizacj 8 obiektw, zlikwidowano 13 kotowni wglowych zastpujc je kotowniami gazowymi i opalanymi biomas, wykonano 8 instalacji solarnych oraz 3 wzy cieplne pozwalajce na zasilanie obiektw z miejskiej sieci ciepowniczej. czna moc baterii sonecznych wyniosa ponad 180 kW, wzw cieplnych blisko 1,1 MW, a kotowni gazowych i zasilanych biomas - 1,86 MW. W efekcie tych inwestycji zredukowano ok. 23 t/rok pyw, 42,7 t/rok CO, 2070 t/rok CO 2, 11,3 t/rok SO2, 2 t/rok NOx. Dopaty do oprocentowania preferencyjnych kredytw udzielanych przez banki O 2005 roku funkcjonuje podpisana pomidzy WFOiGW w Rzeszowie i Bankiem Ochrony rodowiska umowa o wspfinansowanie niektrych przedsiwzi o charakterze ekologicznym. Podmioty gospodarcze, spdzielnie mieszkaniowe, wsplnoty mieszkaniowe, osoby fizyczne korzystay z preferencyjnych kredytw na termomodernizacj obiektw, modernizacj rde ciepa. W wyniku tego porozumienia w 2008 r. zrealizowano 25 przedsiwzi zwizanych z modernizacj tradycyjnych rde ciepa, zmodernizowano 41 kotowni, wykonano termomodernizacj w 36 budynkach, wykonano 48 instalacji grzewczych z wykorzystaniem kolektorw sonecznych. Wsplna strategia dziaania Narodowego Funduszu Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej i funduszy wojewdzkich na lata 2009-2012
30
W dokumencie tym jako cele strategiczne okrelono: wspomaganie przedsiwzi dofinansowywanych rodkami pochodzcymi z Unii Europejskiej, przez zapewnienie niezbdnego wkadu krajowego, w celu wypenienia zobowiza wynikajcych z Traktatu Akcesyjnego; wspomaganie przedsiwzi zapewniajcych osignicie standardw emisyjnych i jakoci rodowiska wynikajcych z prawa wsplnotowego i krajowego, w tym ograniczenie emisji zanieczyszcze do rodowiska i zwikszenie udziau iloci energii wytworzonej ze rde niekonwencjonalnych i odnawialnych; ksztacenie kadr ochrony rodowiska i kreowanie postaw ekologicznych. Planowane wydatki funduszy (wojewdzkich i narodowego) w latach 2009-2012 wynosz ok. 20,2 mld z. W zakresie ochrony powietrza i energetyki cele okrelone s nastpujco: ograniczenie wielkoci emisji do powietrza ze rde przemysowych i komunalnych, osignicie 7,5 % udziau energii wytwarzanej ze rde odnawialnych w bilansie zuycia energii pierwotnej w 2010 r. oraz 10,4 % udziau tych rde w produkcji energii elektrycznej w 2012 r. Odnawialne rda energii stanowi wany punkt w strategii NFO, w latach 2009-2012 przewiduje si kwot 1,5 mld z na wsparcie inwestycji z tego zakresu. Powiatowe i Gminne Fundusze Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej rodki Powiatowych i Gminnych Funduszy Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej przeznacza si na finansowanie ochrony rodowiska i gospodarki wodnej w celu realizacji zasady zrwnowaonego rozwoju. rodki te mog by przeznaczone m.in. na przedsiwzicia zwizane z ochron powietrza, wspieranie wykorzystania lokalnych rde energii odnawialnej, pomoc przy wprowadzaniu bardziej przyjaznych dla rodowiska nonikw energii, wspieranie ekologicznych form transportu oraz realizacj przedsiwzi proekologicznych skutkujcych oszczdnoci zuycia energii, surowcw i materiaw. O dofinansowanie mog wystpi wydziay urzdw miast, miejskie jednostki organizacyjne. Zmiany zwizane z projektem nowelizacji ustawy Prawo ochrony rodowiska Projekt nowelizacji ustawy z dnia 9 padziernika 2009 r. o zmianie ustawy Prawo ochrony rodowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150, z pn. zm.) oraz niektrych innych ustaw zakada, i z dniem 1 stycznia 2010 r. obecnie dziaajce w sektorze finansw publicznych: Narodowy Fundusz Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej, wojewdzkie fundusze ochrony rodowiska i gospodarki wodnej stan si odpowiednio pastwow osob prawn i samorzdowymi osobami prawnymi w rozumieniu art. 9 pkt 14 projektowanej ustawy o finansach publicznych. Wyej wymienione osoby prawne przejm cao zada przeksztacanych funduszy celowych, a take ich nazwy. Projekt ustawy zakada rwnie, e z dniem 1 stycznia 2010 r. powiatowe oraz gminne fundusze ochrony rodowiska i gospodarki wodnej ulegn likwidacji, a ich rodkami bd dysponowa odpowiednio starostowie i wjtowie (burmistrzowie lub prezydenci miast). Inne fundusze Spord pozostaych moliwych do wykorzystania rde finansowania warto wymieni: Regionalny Program Operacyjny Wojewdztwa Podkarpackiego na lata 2007-2013 http://www.si.podkarpackie.pl/RozwojRegionalny/K1/index.aspx
O priorytetowa 2. Infrastruktura techniczna; 2.1 Infrastruktura drogowa (w tym sie kolejowa, transport publiczny i wymiana taboru i in.), 2.2 Infrastruktura energetyczna w tym: projekty z zakresu termomodernizacji, zmiany rde wytwarzania energii i modernizacji obiektw spalania paliw, projekty z zakresu wytwarzania i przesyu energii elektrycznej oraz cieplnej, z zakresu odnawialnych rde energii, dystrybucji gazu ziemnego oraz projekty majce na celu ochron powietrza)
31
O priorytetowa 4. Ochrona rodowiska i zapobieganie zagroeniom; 4.3. Zachowanie oraz ochrona rnorodnoci biologicznej i krajobrazowej (w tym edukacja ekologiczna i promocja ekologii) O priorytetowa 7. Spjno wewntrzregionalna; 7.1 Rewitalizacja miast, 7.2 Rewitalizacja obszarw zdegradowanych: Projekty realizowane w przedstawionym zakresie w miar moliwoci uwzgldnia bd potrzeb poprawienia wydajnoci energetycznej istniejcych budynkw i zwikszenia wydajnoci produkcji, transmisji oraz dystrybucji ciepa i elektrycznoci Program Operacyjny Infrastruktura i rodowisko http://www.dotacjeue.org.pl/default.aspx?docId=79 http://www.mg.gov.pl/fundusze/POIS/ Program Operacyjny Rozwj Polski Wschodniej
http://www.polskawschodnia.gov.pl/NaborWnioskow/Documents/PORPW.pdf
O priorytetowa III.: Wojewdzkie orodki wzrostu; dziaanie: III.1 Systemy miejskiego transportu zbiorowego O priorytetowa IV.: IV.1 Infrastruktura transportowa; dziaania: Infrastruktura drogowa Trasy rowerowe Program LIFE+ - finansowanie projektw zwizanych z wdraaniem, aktualizacj oraz rozwojem wsplnotowej polityki i prawodawstwa w dziedzinie rodowiska, a tym samym wspieranie zrwnowaonego rozwoju pastw UE. Nabr wnioskw ogaszany jest raz do roku przez Komisj Europejsk, natomiast przyjmowanie wnioskw odbywa si za porednictwem waciwych organw krajowych.
http://www.ekoportal.pl/jetspeed/portal/portal/Fundusze_UE/LIFE
Program Intelligent Energy Europe - finansuje projekty wzmacniajce i promujce efektywno energetyczn, wykorzystanie odnawialnych rde energii (rwnie w transporcie) oraz dywersyfikacj energii. http://ec.europa.eu/energy/intelligent/index_en.html http://cip.gov.pl/iee-kpkkape Global Envionment Facility (GEF) - UNDP http://www.gefweb.org/ Green Investment Scheme (GIS) w ramach mechanizmu wsplnych wdroe http://www.rec.org/REC/Programs/ClimateChange/greeninvestment-scheme.html
Dla Funduszy europejskich na lata 2007-2013 w wikszoci s ju okrelone plany finansowe, a kolejny okres finansowania rozpocznie si w 2014 roku. Wtedy dopiero bdzie wiadomo na jakie cele zostan przeznaczone fundusze europejskie i ile rodkw bdzie mona wykorzysta na realizacj Programu ochrony powietrza.
2.
OGRANICZENIA I ZADANIA
2.1. OBOWIZKI ORGANW ADMINISTRACJI

Realizacja Programu ochrony powietrza wymaga wsppracy wielu stron oraz biecej oceny postpw prac. W tym celu w czci szczegowej okrelone zostay zakresy kompetencji dla poszczeglnych organw administracji i instytucji. Istotnym elementem umoliwiajcym realizacj postanowie Programu ochrony powietrza jest przeniesienie podstawowych zaoe i kierunkw dziaania do wszystkich strategicznych dokumentw i polityk na szczeblu wojewdztwa, powiatu, gminy. Pozwoli to na efektywne i sprawne wspdziaanie odpowiedzialnych za jego realizacj jednostek organizacyjnych oraz planowe i zachowawcze realizowanie przyszych inwestycji.
32
Realizacja Programu ochrony powietrza jest procesem, ktrego etapy przedstawiono na poniszym rysunku.
Rysunek 8. Proces realizacji Programu ochrony powietrza
Na kadym etapie realizacji projektu Programu ochrony powietrza wymagany jest inny poziom aktywnoci zarwno ze strony decydentw jak i jednostek zaangaowanych. Na poniszym rysunku schematycznie przedstawiono przebieg aktywnoci projektu, jakim jest realizacja Programu ochrony powietrza.
Rysunek 9. Przebieg aktywnoci realizacji projektu - Programu ochrony powietrza (rdo: William, R. Duncan, A Guide To The Project Management Body Of Knowledge, PMI Standards Committee, Project Management Institute, PA 19082 USA).
Poniej przestawiono propozycj organizacji projektu jakim jest realizacja Programu ochrony powietrza.
Tabela 10. Propozycja systemu organizacyjnego projektu jakim jest realizacja Programu ochrony powietrza.
Organizacja realizacji Programu ochrony powietrza ustanowienie jednoznacznej odpowiedzialnoci za zadania i powoanie koordynatora programu ochrony powietrza
Odpowiedzialno i zaangaowanie Burmistrz/Wjt Gminy
33
zapewnienie i przygotowanie kadry do realizacji POP (operator POP) oraz rodkw na stworzenie dodatkowego etatu Okrelenie sposobu koordynacji dziaa zwizanych z realizacj POP i przepywu danych i informacji przygotowywanie wnioskw o dofinansowanie przedsiwzi dziaa naprawczych, pozyskiwanie rodkw na realizacj POP nazwanie zada (projektw) inwestycyjnych wraz z okreleniem wymaga ekologicznych i priorytetw zada (mona wykorzysta niniejszy POP) Wskazanie zada o najmniejszym koszcie i najatwiejszych do realizacji i najwikszym efekcie (mona wykorzysta POP) prowadzenie ekologicznych akcji promocyjnych i edukacyjnych umoliwiajcych wadzom samorzdowym wprowadzenie zmiany sposobu ogrzewania
Burmistrz /Wjt Gminy Burmistrz /Wjt Gminy Burmistrz (Biuro Funduszy Europejskich)/Wjt Gminy Burmistrz (Referat Inwestycji, Remontw i Ochrony rodowiska)/Wjt Gminy Jaso (Referat AdministracyjnoGospodarczy i Ochrony rodowiska) Burmistrz (Wydzia Owiaty, Kultury i Sportu)/ Wjt Gminy Jaso (Referat AdministracyjnoGospodarczy i Ochrony rodowiska) Burmistrz (odpowiednie jednostki podlege, (Generalna Dyrekcja Drg Krajowych i Autostrad w Rzeszowie)
zapewnienie koordynacji, procedur i narzdzi komunikacji pomidzy poszczeglnymi jednostkami samorzdowymi i jednostkami zewntrznymi realizujcymi zadania POP, np. zadanie mokrego czyszczenia ulic, zadania termomodernizacyjne rozbudowa sieci przebudowa i modernizacja ukadu drogowego, konieczno prognozowania stanu jakoci powietrza i ostrzegania mieszkacw o moliwoci wystpienia wysokich ste substancji w powietrzu, Zbieranie danych z innych wydziaw, innych jednostek konieczno monitorowania realizacji przeprowadzonych dziaa naprawczych i efektu
Burmistrz WIO Burmistrz (Referat Inwestycji, Remontw i Ochrony rodowiska)/Starosta/ WIO WIO Starosta
konieczno przekazywania spoeczestwu biecej informacji o stanie jakoci powietrza konieczno raportowania informacji o realizacji zada do marszaka, ktre nastpnie marszaek przekazuje M
Program ochrony powietrza, stanowic akt prawa miejscowego, nakada szereg obowizkw na organy administracji, podmioty korzystajce ze rodowiska oraz inne jednostki organizacyjne. Poniej wyszczeglniono ich obowizki Obowizki Marszaka Wojewdztwa Podkarpackiego: analiz i monitorowanie skadanych przez Starost Jasielskiego sprawozda z realizacji dziaa ujtych w niniejszym Programie, prowadzenie wojewdzkiej bazy danych o emisji obejmujcej emisj punktow, liniow i powierzchniow, ktra bdzie aktualizowana na podstawie informacji i sprawozda przekazywanych przez Starost Jasielskiego, zarzdcw drg oraz podmioty gospodarcze (w ramach sprawozda o zakresie korzystania ze rodowiska), organizowanie spotka koordynatorw realizacji Programu ochrony powietrza z poszczeglnych stref w celu wymiany dowiadcze, analizy sytuacji w zakresie stopnia realizacji i efektw prowadzonych dziaa, 1. Koordynacja i monitoring realizacji Programu ochrony powietrza poprzez:
34
opracowywanie i przedkadanie co 3 lata Ministrowi rodowiska sprawozda z realizacji Programu ochrony powietrza dla strefy powiat jasielski; 2. Aktualizacja Programu ochrony powietrza, ewentualna korekta kierunkw dziaa i zada; 3. Prowadzenie dziaa w zakresie informowania spoeczestwa o wystpieniu lub ryzyku wystpienia przekrocze dopuszczalnych albo alarmowych poziomw substancji w powietrzu; 4. Prowadzenie edukacji ekologicznej i promocji w zakresie: korzystania z transportu publicznego, cieek rowerowych, ruchu pieszego, wykorzystania ogrzewania proekologicznego, w tym alternatywnych rde energii, poszanowania energii, uwiadamiania zagroenia dla zdrowia, jakie niesie ze sob spalanie odpadw w kotach domowych. Obowizki Podkarpackiego Wojewdzkiego Inspektora Ochrony rodowiska: 1. Biece monitorowanie jakoci powietrza we wszystkich strefach ochrony powietrza i przekazywanie wynikw monitoringu do Marszaka Wojewdztwa Podkarpackiego (zgodnie z ustaw Prawo ochrony rodowiska). 2. Kontrola podmiotw gospodarczych w zakresie dotrzymywania przepisw prawa i warunkw decyzji administracyjnych w zakresie wprowadzania gazw i pyw do powietrza (zgodnie z ustaw Prawo ochrony rodowiska). Zarzdcy drg s zobowizani do przekazywania do Marszaka Wojewdztwa Podkarpackiego wynikw przeprowadzanych pomiarw natenia ruchu na poszczeglnych odcinkach drg w terminie do 3 miesicy od ich przeprowadzenia. Obowizki Starosty Jasielskiego:
1. Gromadzenie informacji z realizacji z realizacji dziaa ujtych w Programie ochrony powietrza dla powiatu jasielskiego przedkadanych przez Wjta Gminy Jaso i Burmistrza miasta Jaso, 2. Dziaania promocyjne i edukacyjne (ulotki, imprezy, akcje szkolne, audycje). 3. Przedkadanie do Marszaka Wojewdztwa Podkarpackiego informacji z realizacji dziaa ujtych w niniejszym Programie, 4. Przedkadanie do Marszaka Wojewdztwa Podkarpackiego wynikw przeprowadzanych pomiarw natenia ruchu na odcinkach drg zarzdzanych przez Starost. Obowizki Burmistrza Jasa: 1. Stworzenie i utrzymanie systemu organizacyjnego dla realizacji dziaa naprawczych, w szczeglnoci poprzez powoanie osoby odpowiedzialnej za koordynacj realizacji dziaa ujtych w Programie, 2. Przygotowanie i realizacja szczegowego planu ograniczania niskiej emisji, poprzez promocj, edukacj i stworzenie systemu zacht finansowych do wymiany systemw grzewczych, szczeglnie poprzez wykorzystanie istniejcej nadwyki ciepa, 3. Opracowanie kampanii promocyjno-edukacyjnej zachcajcej mieszkacw do zmiany systemu ogrzewania, 4. Kontynuacja i intensyfikacja dziaa promocyjnych i edukacyjnych w zakresie jakoci powietrza, 5. Prowadzenie dziaa ograniczajcych emisj wtrn pyu, poprzez regularne utrzymanie czystoci nawierzchni (czyszczenie metod mokr przy odpowiednich warunkach pogodowych), szczeglnie na obszarach przekrocze oraz przy realizacji inwestycji budowlanych, 6. Ograniczenie emisji wtrnej poprzez popraw stanu technicznego drg istniejcych (w tym poboczy) / utwardzanie drg i ich modernizacja, 7. Wprowadzenie zapisw do Studium Uwarunkowa i Kierunkw Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Jasa oraz sporzdzanych miejscowych planw zagospodarowania przestrzennego i decyzji o warunkach zabudowy dotyczcych zaopatrywania nowych lokali w ciepo z nonikw niepowodujcych nadmiernej niskiej emisji PM10, 8. Prowadzenie dziaa kontrolnych gospodarstw domowych w zakresie posiadania umw na wywz odpadw oraz w zakresie spalania odpadw w piecach, 9. Realizacja zamwie publicznych pod ktem ograniczenia emisji, 10. Przedkadanie do Starosty sprawozda z realizacji dziaa ujtych w niniejszym Programie,
35
11. Przedkadanie do Starosty wynikw przeprowadzanych pomiarw natenia ruchu na odcinkach drg zarzdzanych przez Burmistrza Miasta Jasa. Obowizki Wjta Gminy Jaso: 12. Stworzenie i utrzymanie systemu organizacyjnego dla realizacji dziaa naprawczych, w szczeglnoci poprzez powoanie osoby odpowiedzialnej za koordynacj realizacji dziaa ujtych w Programie, 13. Przygotowanie i realizacja szczegowego planu ograniczania niskiej emisji, poprzez promocj, edukacj i stworzenie systemu zacht finansowych do wymiany systemw grzewczych, szczeglnie poprzez wykorzystanie istniejcej nadwyki ciepa, 14. Opracowanie kampanii promocyjno-edukacyjnej zachcajcej mieszkacw do zmiany systemu ogrzewania, 15. Kontynuacja i intensyfikacja dziaa promocyjnych i edukacyjnych w zakresie jakoci powietrza, 16. Przedkadanie do Starosty sprawozda z realizacji dziaa ujtych w niniejszym Programie. Obowizki przewonikw wiadczcych usugi przewozowe na terenie miasta Jasa to: 1. Wymiana taboru autobusowego na speniajcy europejskie normy czystoci spalin (co najmniej EURO 4 ), w tym rwnie zastosowanie autobusw zasilanych alternatywnym paliwem gazowym CNG w miejsce oleju napdowego. Obowizki Generalnej Dyrekcji Drg Krajowych i Autostrad w ramach realizacji Programu ochrony powietrza to: Obowizki MPGK w Jale Sp. z o.o. w ramach realizacji Programu ochrony powietrza to:
1. Budowa obwodnicy pnocnej miasta Jasa. 1. Podczenia do miejskiej sieci ciepowniczej budynkw opalanych wglem, 2. Modernizacja systemu ciepowniczego. Obowizki zakadw na terenie miasta Jasa w ramach realizacji Programu ochrony powietrza to:
1. Wdraanie nowoczesnych technologii, przyjaznych rodowisku, 2. Wdraanie na szersz skal systemw zarzdzania rodowiskiem (np. ISO 14 000). Obowizki Wojewdzkiego Funduszu Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej to:
1. Nadanie wysokiego priorytetu przedsiwziciom polegajcym na ograniczeniu emisji pyu PM10, w szczeglnoci zwizanymi z redukcj niskiej emisji. 2. Istotne zwikszenie udziau rodkw Funduszu na realizacj zada z zakresu ochrony powietrza, np. do 50 %.
2.2. PROJEKT METOD i WSKANIKW MONITOROWANIA REALIZACJI PROGRAMU

Burmistrz Jasa i Wjt Gminy Jaso zobowizani s do sporzdzania sprawozda z realizacji dziaa naprawczych w danym roku i ich przekazywania w terminie do 28 lutego kadego roku do Starosty Jasielskiego. Sprawozdanie powinno obejmowa wszystkie dziaania ujte w harmonogramie rzeczowo-finansowym dla strefy powiat jasielski. Do sprawozdania naley zaczy wyniki pomiarw natenia ruchu na odcinkach drg zarzdzanych przez burmistrza, jeeli byy przeprowadzane w roku sprawozdawczym. Starosta Jasielski zobowizany jest do analizy i sporzdzania sprawozdania z realizacji dziaa naprawczych w danym roku i przekazywania go do Marszaka Wojewdztwa Podkarpackiego w terminie do 31 marca kadego roku. Sprawozdanie powinno obejmowa wszystkie dziaania ujte w harmonogramie rzeczowo-finansowym dla strefy powiat jasielski. Do sprawozda naley zaczy: sprawozdania otrzymane z gmin z terenu powiatu, kopie wydanych decyzji pozwole na emisj gazw lub pyw do powietrza oraz pozwole zintegrowanych dla zakadw, dla ktrych roczna dopuszczalna emisja w zakresie PM10, SO2 lub NO2 wynosi powyej 1 Mg,
36
wyniki pomiarw natenia ruchu na odcinkach drg zarzdzanych przez starost, jeeli byy przeprowadzane w roku sprawozdawczym.
Sprawozdanie w zakresie dziaa zwizanych z redukcj emisji powierzchniowej powinno obejmowa wszystkie dziaania ujte w harmonogramie rzeczowo-finansowym, ktre s realizowane dziki stworzeniu systemu zacht finansowych do wymiany systemw grzewczych w ramach PONE. Na podstawie przekazywanych sprawozda z realizacji dziaa naprawczych, a take w oparciu o wyniki pomiarw zanieczyszcze powietrza prowadzonych przez Podkarpackiego Wojewdzkiego Inspektora Ochrony rodowiska, Marszaek Wojewdztwa Podkarpackiego powinien dokonywa co 3 lata szczegowej oceny wdroenia Programu ochrony powietrza dla powiatu jasielskiego, ktra powinna sugerowa ewentualn korekt kierunkw dziaa i poszczeglnych zada. Ocena powinna by poparta wynikami modelowania matematycznego, jako metody wspomagajcej i uzupeniajcej techniki pomiarowe. Elektroniczna baza informacji o emisji punktowej, liniowej i powierzchniowej (Kataster Emisji) jest istotnym narzdziem do monitorowania realizacji Programu ochrony powietrza. Baza emisji uzupeniona i zaktualizowana (w przyszoci moe by rozbudowana o kolejne strefy pozwala na wizualizacj wielkoci emisji dla kadej ze stref. Baza danych o emisji zawiera takie dane jak: rodzaj emitowanej substancji, informacje o pooeniu emitorw zlokalizowanych w obrbie strefy wraz z informacj o wielkoci emisji w Mg/rok dla kadego emitora, dane o parametrach emitorw, dane okrelajce wielko emisji liniowej ze rde komunikacyjnych, dane okrelajce wielko emisji powierzchniowej ze rde w danej strefie. Cz danych zawartych w bazie wymaga okresowej aktualizacji, zgodnie ze zmieniajcymi si danymi rzeczywistymi, takimi jak: wielko emisji rocznej, dane o parametrach zmienionych emitorw oraz dodaniu nowych, dane o wielkoci emisji liniowej i powierzchniowej dla danego roku. Do oceny skutecznoci realizacji dziaa naprawczych proponuje si przyjcie jednolitych wskanikw oceny realizacji Programu. Podstawowe cechy, jakie musz spenia ww. wskaniki to: atwo w interpretacji i prosta konstrukcja, bazowanie na dostpnych danych rzeczywistych, posiadanie wartoci docelowej, stanowicej dla uytkownikw baz do oceny postpu realizacji Programu.
Poniej przedstawiono propozycje wskanikw monitorowania realizacji Programu, odnoszce si do nastpujcych kategorii dziaa: w zakresie emisji powierzchniowej, w zakresie emisji punktowej, w zakresie emisji liniowej pozostaych dziaa naprawczych. liczba wymienionych piecw, kotw domowych opalanych wglem, zlikwidowanych kotowni wglowych na: podczenie do sieci ciepowniczej, koty gazowe, koty retortowe, nowoczesne wglowe, ekologiczne np. opalane brykietami, koty elektryczne, koty olejowe,
Wskaniki w zakresie emisji powierzchniowej to:
37
alternatywne rda energii (jako dodatkowe rdo energii). wraz ze wskazaniem lokalizacji na terenie miasta. liczba jednostek lokalowych ogrzewanych z zastosowaniem paliwa wglowego, poddanych termomodernizacji (lub opcjonalnie powierzchnia w m2), liczba nowych budynkw (lub opcjonalnie powierzchnia ogrzewana w m2) ze wskazaniem rda ogrzewania i lokalizacji na terenie miasta, dokonane zamwienia publiczne na urzdzenia do spalania z wykorzystaniem rde niskoemisyjnych. Wskaniki w zakresie emisji punktowej: emisja zanieczyszcze na jednostk uzyskanego ciepa - ilo kg na 1 GJ dot. elektrowni, elektrociepowni, zmiana emisji zanieczyszcze ze rde punktowych - wedug danych przekazywanych w ramach wnoszonych opat za korzystanie ze rodowiska przez podmioty gospodarcze z terenu miasta, dokonane modernizacje w zakadach, suce ograniczeniu emisji zanieczyszcze, zmiany technologii na niskoemisyjne. Wskaniki w zakresie emisji liniowej: zmiany natenia ruchu pojazdw na drogach, budowa obwodnic (stan zawansowania w km, %), ilo nowych/zmodernizowanych drg (w km), liczba i rodzaj zmian w zakresie ukadu komunikacyjnego zwikszajcych pynno ruchu, ilo utwardzonych ulic i odcinkw drg (w km), ilo przeprowadzonych prac mokrego czyszczenia ulic i odcinkw drg (raz na tydzie/raz na miesic); dokonane zamwienia publiczne na pojazdy, paliwa, usugi transportowe potwierdzajce wybr pojazdw czystych ekologicznie, ilo wymienionych pojazdw komunikacji miejskiej na speniajce normy czystoci spalin, ilo pojazdw komunikacji miejskiej, w ktrych dokonano wymiany paliw na niskoemisyjne, ilo rejestrowanych pojazdw, speniajcych normy czystoci spalin, ilo nowych cieek rowerowych (km), ilo nowych tras komunikacji miejskiej, linii tramwajowych, lokalnych pocze kolejowych, ilo utworzonych parkingw typu Park&Ride. Wskaniki pozostaych dziaa naprawczych: liczba przeprowadzonych akcji edukacyjnych, kampanii informacyjnych dot. szkodliwoci spalania odpadw w gospodarstwach domowych, promocji zmiany systemu ogrzewania na niskoemisyjne, wykorzystania alternatywnych rde energii, oszczdnoci energii, zachcajcych do korzystania ze rodkw komunikacji miejskiej i cieek rowerowych. Zaproponowane powyej wskaniki skupiaj si na aspektach emisyjnych, na ktre wpyw (poredni lub bezporedni) maj organy administracji, jednake na jako powietrza wyraon w poziomach ste zanieczyszcze wpyw maj rwnie warunki meteorologiczne oraz inne parametry takie jak: uksztatowanie terenu czy charakter zabudowy. Poniej przedstawiono zalenoci pomidzy rnymi parametrami wpywajcymi na jako powietrza.
38
1. Stenie rednioroczne zanieczyszczenia 2. Ilo przekrocze stenia dopuszczalnego
Dane meteorologiczne:
Wielko emisji pyu PM10:
Inne parametry: temperatura powietrza kierunek wiatru prdko wiatru ilo opadw atmosferycznych inne charakter zabudowy miasta stan techniczny budynkw stan techniczny urzdze/instalacji ze rde punktowych ze rde liniowych
uksztatowanie terenu
ze rde powierzchniowych
BRAK MOLIWOCI ODDZIAYWANIA
stan techniczny ulic/drg wiadomo ekologiczna spoeczestwa inne
wpyw zaleno
MOLIWE ODDZIAYWANIE
Rysunek 10. Zalenoci pomidzy parametrami wpywajcymi na jako powietrza
Poniej przedstawiono wzr sprawozdania z realizacji Programu dla powiatu jasielskiego.
39
Tabela 11. Sprawozdanie w zakresie dziaa zwizanych z emisj powierzchniow.
Obszar bilansowy
ilo zlikwidowanych tradycyjnych piecw wglowych
sie ciepln, gazowe, olejowe lub elektryczne
nowoczesne wglowe, retortowe lub opalane biomas
alternatywne rdo ciepa
nazwa obszaru bilansowego nazwa obszaru bilansowego ... Razem

Tabela 12. Sprawozdanie w zakresie nowych obiektw budowlanych.
liczba nowych obiektw budowlanych [szt.] i/lub powierzchnia uytkowa [m2]
Obszar bilansowy
ogrzewanie z sieci cieplnej, gazowe, olejowe lub elektryczne
ogrzewanie tradycyjne wglowe
ogrzewanie nowoczesne wglowe, retortowe lub opalane biomas
ogrzewanie z wykorzystaniem alternatywnych rde ciepa
nazwa obszaru bilansowego nazwa obszaru bilansowego ... Razem
40
termomodernizacja
w tym wymienione na nastpujce rda: [szt.] i/lub powierzchnia uytkowa lokalu [m2]
Tabela 13. Sprawozdanie w zakresie dziaa zwizanych z emisj liniow.
nazwa ulicy/nr drogi nazwa ulicy / nr drogi nazwa ulicy / nr drogi ... razem
budowa nowych odcinkw drg [km]
dugo utwardzonych ulic i odcinkw drg [km]
remont nawierzchni ulic i drg [km]
prowadzone prace mokrego czyszczenia ulic i odcinkw drg ilo km czstotliwo [ilo /rok]
Tabela 14. Sprawozdanie w zakresie pozostaych dziaa ujtych w harmonogramie rzeczowo-finansowym.
kod dziaania
nazwa dziaania
opis realizacji dziaania w roku sprawozdawczym
wskaniki ilociowe zwizane z realizacj dziaania
szacunkowy procent wykonania dziaania na koniec roku sprawozdawczego
41
3.
UZASADNIENIE
3.1. CHARAKTERYSTYKA OBSZARU OBJTEGO PROGRAMEM OCHRONY POWIETRZA

3.1.1. Pooenie i dane topograficzne Powiat jasielski ley w poudniowo-zachodniej czci wojewdztwa podkarpackiego, zajmuje powierzchni 831 km2. Siedzib powiatu jest miasto Jaso, a w jego skad wchodz gminy wiejskie: Brzyska, Dbowiec, Jaso, Koaczyce, Krempna, Nowy migrd, Osiek Jasielski, Skoyszyn, Tarnowiec oraz gmina miejska Jaso. Najwiksz gmin pod wzgldem powierzchni jest gmina Krempna (203,6 km2), a najmniejsz gmina Brzyska (45,1 km 2). Powiat jasielski obejmuje cz Pogrza Cikowickiego i Strzyowskiego, Kotliny Jasielsko-Kronieskiej, Pogrza Jasielskiego i Beskidu Niskiego, na obszarze ktrego rozciga si Magurski Park Narodowy. Przez teren powiatu przepywaj rzeki Wisoka, Jasioka i Ropa. Jest to powiat przygraniczny, ssiaduje ze Sowacj. Topograficznie powiat jasielski zrnicowany jest na cze pnocn wyynn i poudniow grsk. Wpywa to rwnie na rnorodno krajobrazu gdy tereny rolnicze i lene ssiaduj z grzystymi. Te walory geograficznie oraz obszary chronione o wartociach przyrodniczych i krajobrazowych korzystnie wpywaj na rozwj funkcji turystyczno-rekreacyjnych. Miasto Jaso ley w dolinie trzech rzek: Wisoki, Jasioki i Ropy, na wysokoci od 280 m n.p.m. do 350 m n.p.m., 50 km od granicy ze Sowacj, w pobliu Magurskiego Parku Narodowego. Teren powiatu jasielskiego to obszar o profilu rolniczo-przemysowym, z dominujcymi gaziami przemysu: chemicznego, spoywczego, wydobywczego i metalowego. Przy czym wikszo zakadw przemysowych zlokalizowana jest w Jale. Powiat ley na skrzyowaniu gwnych szlakw drogowych i kolejowych relacji pnoc - poudnie i wschd - zachd. Przez obszar powiatu przebiegaj drogi:
droga krajowa nr 28 (Nowy Scz Przemyl), droga krajowa nr 73 (z Pilzna w kierunku poudniowym), droga krajowa nr 9 (Jaso Rzeszw), droga wojewdzka nr 992 (Jaso - Zarzecze - Nowy migrd) droga wojewdzka nr 993 (Gorlice Nowy migrd - Dukla).
Ponadto przecinaj si tu linie kolejowe relacji Krakw - Sanok - Zagrz oraz Rzeszw - Jaso. 3.1.2. Warunki klimatyczne i parametry meteorologiczne wpywajce na jako powietrza i wyniki modelowania Warunki meteorologiczne, wystpujce na przestrzeni roku, maj istotny wpyw na ilo emitowanych do atmosfery zanieczyszcze z duych rde brany ciepowniczej, jak rwnie z sektora komunalno-bytowego. Decyduj one o zapotrzebowaniu na energi ciepln oraz o sposobie rozprzestrzeniania si zanieczyszcze. Warunki klimatyczne powiatu jasielskiego s cile zwizane z uksztatowaniem powierzchni. Klimat w rejonie Pogrza posiada charakter przejciowy midzy nizinnym a grskim, ze redni roczn temperatura dnia okoo +7 oC. Najcieplejszym miesicem jest lipiec, ze redni temperatura na poziomie okoo +18 oC, a najchodniejsze miesice to stycze i luty, kiedy temperatura redniodobowa obnia si do -3 oC, a nawet -5 oC. Mrz wystpuje tu przez 50 - 70 dni, a przymrozki 100 - 130 dni. Ilo opadw jest wysza od redniej krajowej i wykazuje zrnicowanie w rnych czciach powiatu - wynosi 700 -750 mm w czci zachodniej i 750 - 800 mm w czci wschodniej. Pokrywa niena zalega 60 - 80 dni, a okres wegetacyjny trwa 210 - 220 dni. W cigu roku przewaaj wiatry poudniowo zachodnie.
42
Powiat jasielski posiada stosunkowo duo dni pochmurnych i w zwizku z tym warunki nasonecznienia s raczej niekorzystne. rednie nasonecznienie w cigu dnia trwa 3,5 - 4,5 godziny. W okresie zimowym czas trwania nasonecznienia wynosi przecitnie 1 godzin dziennie. Warunki wilgotnociowe nie odbiegaj od rednich krajowych. Najbardziej wilgotnymi miesicami w 2008 r. by maj i lipiec, najmniej : stycze, luty, marzec, listopad i grudzie. W terenach niej pooonych, o podou naturalnym, lecz wilgotnym, mog pojawia si ze zwikszon czstoci warunki wysokiej wilgotnoci powietrza, prowadzce do tworzenia si mgie i radiacyjnych spyww powietrza chodnego z wyej pooonych miejsc. Kierunek wiatru i jego prdko ma decydujcy wpyw na sposb dyspersji zanieczyszcze. Prdko wiatru wpywa na czas pozostawania zanieczyszcze w pobliu rde emisji, czas transportu zanieczyszcze z innych obszarw emisyjnych, wielko emisji wtrnej niezorganizowanej. 3.1.3. Dane demograficzne W powiecie jasielskim na powierzchni 831 km2 mieszka blisko 115 tysicy ludzi, z czego ponad 37 tysicy - w Jale. Gsto zaludnienia w powiecie przekracza redni krajow i wynosi 138 osb na km2, podczas gdy rednia w Polsce nie przekracza 125 osb na km 2. Najwiksza gsto zaludnienia w powiecie jest w samym Jale (ok. 1007 osb/km 2). Wrd gmin wiejskich najwiksza gsto zaludnienia jest w gminie Jaso, a gminy: Brzyska, Koaczyce, Skoyszyn i Tarnowiec wyrniaj si wysz od redniej krajowej gstoci zaludnienia. Na tym tle gmina Krempna, z gstoci zaludnienia poniej 10 osb/km2, jest niemal wyludniona. W wikszoci gmin powiatu jest niewielka przewaga kobiet w stosunku do iloci mczyzn. Wyjtek stanowi jedynie gminy Krempna i Nowy migrd gdzie jest niewielka przewaga mczyzn. Wg GUS w powiecie jasielskim (stan na 31 XII 2008 r.) faktycznie zamieszkiwao 114 657 mieszkacw, przy zameldowanych 115 705. W poniszej tabeli zestawiono dane demograficzne, powierzchnie i gsto zaludnienia w poszczeglnych gminach powiatu jasielskiego.
Tabela 15. Ludno i gsto zaludnienia w jednostkach administracyjnych powiatu jasielskiego wg faktycznego miejsca zamieszkania w 2008 roku (rdo: GUS).
jednostka administracyjna powiat jasielski Jaso - miasto gmina wiejska Jaso gmina Brzyska gmina Dbowiec gmina Koaczyce gmina Krempna gmina Nowy migrd gmina Osiek Jasielski gmina Skoyszyn gmina Tarnowiec
ludno ogem 114 657 37 249 15 811 6 257 8 439 8 896 1 951 9 253 5 322 12 397 9 082
mczyni 56 086 17 759 7 718 3 119 4 186 4 430 1 014 4 636 2 646 6 105 4 473
kobiety 58 571 19 490 8 093 3 138 4 253 4 466 937 4 617 2 676 6 292 4 609
powierzchnia [km2] 831 37 93 45 86 61 205 104 60 78 62
gsto zaludnienia [osb/km2] 138,0 1 006,7 170,0 139,0 98,1 145,8 9,5 89,0 88,7 158,9 146,5
3.1.4. Uwarunkowania wynikajce z planw, programw majce wpyw na jako powietrza Plan zagospodarowania przestrzennego wojewdztwa podkarpackiego zosta przyjty uchwa nr XLVIII/522/02 Sejmiku Wojewdztwa Podkarpackiego z dnia 30 sierpnia 2002 roku (Dziennik Urzdowy Wojewdztwa Podkarpackiego nr 64 z dnia 17 padziernika 2002 roku). Zgodnie z planem zagospodarowania przestrzennego wojewdztwa podkarpackiego miasto Jaso naley do pasma poudniowego ukadu sieci osadniczej obejmujcej obszary koncentracji elementw infrastruktury technicznej, przemysu i usug. Miasto Jaso stanowi subregionalny orodek rozwoju, wyspecjalizowany orodek przemysowy i usugowy o znaczeniu regionalnym,
43
ponadlokalnym i lokalnym. Zgodnie z polityk przestrzenn Pastwa, ktra zakada dyfuzj aktywnego oddziaywania mechanizmw rynkowych na struktur przestrzenn kraju, Jaso stanowi ma tzw. rwnowanik rozwoju o znaczeniu subregionalnym. Zwikszenie takiej roli wymaga efektywnych dziaa promocyjnych skierowanych na podniesienie atrakcyjnoci inwestycyjnej. W planie zakada si rozwj nowych korytarzy osadnictwa, szczeglnie czcych orodki lece dotychczas poza wyksztaconym ukadem pasmowym lub czcych istniejce pasma (np. Dbica Pilzno Jaso). Ustalenia planu przewiduj, e Jaso bdzie jednym z rozwijajcych si orodkw przemysu lekkiego, chemicznego, przetwrstwa rolno-spoywczego i artykuw gospodarstwa domowego oraz orodkiem o znaczcym potencjale budowlanym. Jaso lokowane jest w zachodnim i poudniowym pamie przyspieszonego rozwoju spoeczno-gospodarczego. W planie wrd planowanych drg wojewdzkich wymienia si drog stanowica przeduenie drogi wojewdzkiej nr 992 (Jaso Nowy migrd) do przejcia granicznego w Oennej. Droga miaaby przebiega wzdu istniejcej drogi powiatowej, po jej przebudowie do wymaganych parametrw. Przewiduje si rwnie modernizacj i elektryfikacje linii kolejowych: Stre Krocienko (na odcinku Jaso Krocienko) wraz z budow wza transportowologistycznego w Jale, Rzeszw Jaso
W wykazie zada zwizanych z rozwojem infrastruktury technicznej plan wymienia: a) modernizacj drogi krajowej nr 28, w tym budow obwodnicy poudniowej Jasa, b) modernizacj drogi krajowej nr 73, w tym budow obwodnicy po pnocnej i wschodniej stronie Jasa oraz obwodnicy Koaczyc, c) budow drogi krajowej czcej drogi krajowe nr 28 i 73 po zachodniej stronie Jasa, d) modernizacj drogi wojewdzkiej nr 992, relacji Jaso Nowy migrd, e) modernizacj drogi wojewdzkiej nr 993, relacji Gorlice Dukla. Planowane jest rwnie wczenie caego powiatu jasielskiego do obszaru obsugiwanego przez projektowany Zakad Utylizacji Odpadw, ktrego lokalizacj plan przewiduje na terenie powiatu. Plan stawia za cel zwikszone wykorzystanie rde odnawialnych do produkcji energii cieplnej. W Jale dotyczy to przede wszystkim wykorzystania energii cieplnej ze spalania biogazu miejskiej oczyszczalni ciekw do ogrzewania obiektw oczyszczalni. Zakada si rwnie budow nowych kolektorw sonecznych na terenie caego wojewdztwa do podgrzania wody uytkowej w budynkach uytecznoci publicznej, jednorodzinnych oraz wody w basenach. Podobne zaoenia dotycz wykorzystania do ogrzewania budynkw pomp ciepa, rwnie w skojarzeniu z kolektorami sonecznymi. 3.1.5. Obiekty i obszary chronione Znaczna cz obszaru w poudniowej i pnocno-zachodniej czci powiatu to obszary chronione z uwagi na due wartoci przyrodnicze i krajobrazowe. W granicach administracyjnych powiatu jasielskiego znajduj si: Magurski Park Narodowy, fragmenty 2 parkw krajobrazowych: Krajobrazowego Pasma Brzanki, rezerwaty przyrody: Golesz, ysa Gra Obszar Chronionego Krajobrazu Beskidu Niskiego. Ponadto na terenie powiatu jasielskiego znajduj si obszary NATURA 2000: a) Specjalne Obszary Ochrony: Ostoja Magurska (PLH180001) Bednarka (PLH120033) ysa Gra (PLH180015) Ostoja Jaliska (PLH180014) b) Obszary Specjalnej Ochrony: Jaliskiego Parku Krajobrazowego i Parku
44
Beskid Niski
(PLB180002).
Obecno obszarw Natura 2000 moe by przeszkod w pozyskiwaniu energii z odnawialnych rde (szczeglnie energii wiatru).
3.2. CHARAKTERYSTYKA TECHNICZNA I EKOLOGICZNA INSTALACJI I URZDZE

3.2.1. Charakterystyka techniczno-ekologiczna punktowych rde emisji Jaso jest jednym z najwaniejszych orodkw przemysowych na obszarze Podkarpacia. Koncentruj si tu zakady przemysu: chemicznego, szklarskiego, spoywczego i drzewnego (Zakady Tworzyw Sztucznych "Gamrat", Rafineria Nafty "Jaso" S.A, Huta Szka S.A., Zakady Przemysu Owocowo - Warzywnego "Pektowin", "Jasan" Sp. z o.o. Na obszarze miasta Jaso najwicej zanieczyszcze pyowych emituj: Zakady Tworzyw Sztucznych Gamrat S.A. Zakady Przemysu Owocowo-Warzywnego Pektowin Sp. z o.o Evonik Carbon Black Polska Sp. z o.o. w Jale HUTA SZKA SP. Z O.O. W JALE Grupa Kapitaowa Krosno. MPGK Sp. z o.o. Zakad Energetyki Cieplnej w Jale NOWY STYL Sp. z o.o. W KRONIE W 2008 roku wyemitoway one cznie ok. 130 Mg pyu PM10, co stanowi 80 % emisji ze rde punktowych na terenie powiatu. Poniej scharakteryzowano 2 istotne rda emisji na terenie powiatu. Zakady Tworzyw Sztucznych GAMRAT S.A. prowadz produkcj wyrobw z tworzyw sztucznych na potrzeby budownictwa. W zakadzie produkowane s z PVC systemy rynnowe, podsufitki, okadziny elewacyjne z listew, we i przewody elastyczne. Ponadto produkcja obejmuje: elastyczne wykadziny obiektowe, szczelny system wykoczenia pomieszcze, okadziny cienne, geomembrany izolacyjne, membrany DachGam, a take system instalacji basenowych i technicznych, systemy rur cinieniowych, systemy rurowe kanalizacyjne, systemy rurowe do wody pitnej i innych mediw oraz systemy rurowe do rozprowadzania paliw gazowych. Przedsibiorstwo w kwietniu 2007 roku uzyskao certyfikat Systemu Zarzdzania rodowiskowego ISO 14001:2004. Evonik Carbon Black Polska Sp. z o.o. w Jale prowadzi instalacje do wytwarzania sadzy technicznej, w ktrej produktem ubocznym jest energia cieplna uzyskiwana ze spalania gazu poreakcyjnego w kotach utylizatorach oraz energia elektryczna wytwarzana w turbinie podczas redukcji parametrw pary. Zakad posiada rwnie kotowni wglow wyposaon w kocio OR-32 i turbozesp PR-6. Kocio opalany jest miaem wglowym, a spaliny, po odpyleniu w baterii multicyklonw (o sprawnoci 90 %) odprowadzane s do powietrza emitorem o wysokoci 80 m i rednicy 2,7 m. Emisja pyu pochodzi rwnie z linii sadzowych, gdzie pracuj koty utylizatory, palniki reaktorw i piece suszarek. W urzdzeniach tych paliwem s gaz poreakcyjny, olej procesowy i gaz ziemny. Spaliny z kotw utylizacyjnych odprowadzane s emitorem o wysokoci 80 m i rednicy wylotowej 3 m. Piece suszarek podczone s do szeregu niszych emitorw, ktrych wysokoci mieszcz si w granicach 23-33 m. Gazy odlotowe z linii suszarek przed wprowadzeniem do powietrza odpylane s na filtrach z rewersyjn regeneracj o sprawnoci ok. 99,99 %. Mniejszymi rdami emisji pyw w zakadzie s zaadunek sadzy oraz zbiorniki magazynowe. Evonik Carbon Black posiada pozwolenie zintegrowane wane do 17 sierpnia 2016 roku. 3.2.2. Charakterystyka techniczno-ekologiczna powierzchniowych rde emisji Do powierzchniowych rde emisji zalicza si mae kotownie przydomowe, paleniska domowe, niewielkie kotownie dostarczajce ciepo do lokali usugowych lub do niewielkich warsztatw. W zakresie pyu zawieszonego PM10 gwnymi rdami emisji s kotownie i paleniska opalane paliwami staymi (gwnie wglem). Zalicza si do nich niewielkie kotownie oraz piece wglowe (piece ceramiczne oraz wglowe trzony kuchenne). Szacuje si, e powiecie jasielskim nadal ponad 70 % zapotrzebowania na ciepo mieszkacw pokrywane jest poprzez spalanie paliw staych w indywidualnych paleniskach, gwnie wgla i drewna. Wskaniki emisji dla pyu zawieszonego PM10 ze spalania wgla i drewna s ponad 3 rzdy wysze ni dla kotw gazowych a emisja tych
45
zanieczyszcze z palenisk opalanych paliwami staymi stanowi ponad 99 % emisji powierzchniowej ogem. Tak wysokie wskaniki emisji spowodowane s zym stanem technicznym oraz wiekiem kotowni wglowych i piecw a take spalaniem najtaszego, zej jakoci wgla. Niejednokrotnie stan techniczny indywidualnych kotw pozostawia wiele do yczenia. Urzdzenia te charakteryzuj si do nisk sprawnoci, co wpywa negatywnie na procesy spalania, a zarazem emisji zanieczyszcze. Dodatkowo, widoczny niekiedy goym okiem, zy stan techniczny kominw pogarsza parametry emisji zanieczyszcze ale rwnie stanowi due zagroenia dla ycia i zdrowia uytkownikw takiego kota. Celem zapewnienia bezpieczestwa oraz podniesienia efektywnoci energetycznej istotna jest okresowa kontrola stanu technicznego kotw oraz przeprowadzanie przegldw kominiarskich. Ze wzgldu na efekt ekologiczny gwn alternatyw dla indywidualnych palenisk wglowych powinno by podczenie do miejskiej sieci cieplnej, wymiana paleniska na kocio gazowy lub zastosowanie ogrzewania elektrycznego. Powiat jasielski cechuje wysoki stopie gazyfikacji jednak na skutek rosncych cen gazu i niekorzystnej relacji pomidzy cen gazu i paliw staych coraz wicej mieszkacw powraca do ogrzewania wglowego z przyczyn ekonomicznych. 3.2.3. Charakterystyka techniczno-ekologiczna rde liniowych Na wielko stenia pyu w powietrzu wpyw ma rwnie komunikacja. Poziom zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego jest zaleny w najwikszym stopniu od natenia ruchu na poszczeglnych trasach komunikacyjnych. Due znaczenie w miastach ma rwnie zwarta zabudowa, gdy w znacznym stopniu ogranicza wymian mas powietrza. Efektem tego jest gromadzenie si pyu w przyziemnej warstwie atmosfery. Wielko emisji z komunikacji zalena jest od iloci i rodzaju samochodw oraz od rodzaju stosowanego paliwa. Naley rwnie uwzgldni wpyw zanieczyszcze pochodzcych z procesw zuycia opon, hamulcw a take cierania nawierzchni drg, ktre zalicza si do emisji pozaspalinowej. Emisja wtrna (z unoszenia) pyu PM10 z nawierzchni drg stanowi do 65 % (w zalenoci od stanu technicznego drogi, stopnia utwardzenia pobocza itp.) emisji cakowitej z komunikacji. Emisja ze cierania hamulcw stanowi niewielki procent emisji pozaspalinowej. System komunikacyjny ma istotny wpyw na stan jakoci powietrza gwnie z tytuu transportu drogowego, w tym przede wszystkim ruchu tranzytowego pojazdw cikich oraz autokarowego ruchu turystycznego. Na terenie powiatu jasielskiego najwiksze potencjalne zagroenie wystpuje zatem wzdu drg krajowych nr 28 i 73, ze wzgldu na due natenie ruchu. Nie bez znaczenia s te przebiegajce przez powiat drogi wojewdzkie (nr 992 i 993), na ktrych jednak natenie ruchu jest mniejsze oraz pozostae drogi powiatowe i gminne. Ssiedztwo wymienionych arterii komunikacji drogowej z obszarami wymagajcymi zapewnienia waciwych standardw jakoci powietrza powoduje, e obszary te naley sklasyfikowa jako miejsca potencjalnego zagroenia. Najpowaniejszym problemem jest emisja generowana przez drogi o najwikszym nateniu ruchu pojazdw. Na stan zanieczyszczenia powietrza Jasa istotny wpyw wywiera moe rwnie ruch tranzytowy powodujcy np. zwikszony udzia pojazdw ciarowych w oglnej liczbie pojazdw. Sie drg na terenie powiatu i rwnie Jasa jest stale modernizowana. Przejcie ruchu tranzytowego przez Jaso odbywa si przez centrum miasta. Jednak cigy wzrost ruchu samochodowego pociga za sob degradacj stanu technicznego drg, zmniejszenie przepustowoci ruchu (zatoczenie ulic w godzinach szczytu 07:00 08:00, 15:00 17:00), a co za tym idzie zwikszenie haasu komunikacyjnego i wzrost zanieczyszcze w powietrzu. W celu redukcji emisji pyu PM10 ze rde liniowych warto kontynuowa dziaania polegajce na poprawie stanu technicznego drg ju istniejcych (w tym rwnie likwidacja nieutwardzonych poboczy). Bardzo wan rol odgrywaj take dziaania koncentrujce si na pozyskaniu rezultatu, jakim jest zwikszenie pynnoci ruchu w Jale. Dodatkowym elementem dziaa naprawczych, zmniejszajcym emisj wtrn z drg, bdzie z pewnoci mokre czyszczenie ulic zwaszcza w okresie pozimowym, w ktrym nastpuje posypywanie ulic piaskiem oraz wikszy opad pyu w zwizku z ogrzewaniem. Mokre czyszczenie ulic korzystnie wpywa na zmniejszeniu unosu pyu z drg rwnie w okresie bezopadowym.
46
3.3. BILANSE ZANIECZYSZCZE

3.3.1. Inwentaryzacja emisji ze rde punktowych Wykonana inwentaryzacja na terenie strefy powiat jasielski wyonia zakady przemysowe przemysowe majce najwiksze udziay w emisji punktowej na terenie miasta. Najwiksze udziay w emisji pyu PM10 na obszarze miasta i powiatu jasielskiego w 2008 roku miay nastpujce zakady: Zakady Przemysu Owocowo-Warzywnego Pektowin Sp. z o.o (20 % emisji pyu PM10 ze rde punktowych), Evonik Carbon Black Polska Sp. z o.o. w Jale (14 % emisji pyu PM10 ze rde punktowych), Zakady Tworzyw Sztucznych Gamrat S.A. (12 % emisji pyu PM10 ze rde punktowych). Naley podkreli, e wielko emisji nie ma bezporedniego przeoenia na wielko imisji. Zanieczyszczenia pochodzce z duych rde punktowych wprowadzane s do atmosfery najczciej za porednictwem wysokich emitorw, wysoka jest rwnie prdko wylotowa spalin, co powoduje, e ulegaj one znacznemu rozcieczeniu w powietrzu nim osign poziom terenu i mog by przenoszone na dalekie odlegoci. Wielkoci emisji analizowanych zanieczyszcze ze rde punktowych przedstawiono w poniszej tabeli.
Tabela 16. Wielko emisji punktowej w powiecie jasielskim w 2008 r. (rdo danych baza emisji SOZAT)
Strefa powiat jasielski
Wielko emisji punktowej pyu zawieszonego PM10 [Mg/rok] 162,07
3.3.2. Inwentaryzacja emisji ze rde powierzchniowych Powierzchniowe rda emisji na terenie powiatu jasielskiego stanowi rda zwizane z ogrzewaniem budynkw oraz powierzchniowe rda przemysowe. Na wielko emisji ze rde ogrzewania ma wpyw przede wszystkim rodzaj stosowanego paliwa. Jako rda powierzchniowe na terenie powiatu jasielskiego przyjto obszary bilansowe (gminy powiatu), dla ktrych wyznaczono wielko emisji analizowanych zanieczyszcze na podstawie zebranych danych.
Tabela 17. Wielko emisji powierzchniowej w strefie w 2008 r. (rdo danych baza emisji SOZAT)
Wielko emisji powierzchniowej pyu zawieszonego PM10 [Mg/rok] 577,15
3.3.3. Inwentaryzacja emisji ze rde liniowych Wielko emisji z komunikacji zalena jest od iloci i rodzaju samochodw oraz od rodzaju stosowanego paliwa. W inwentaryzacji uwzgldniono rwnie wpyw zanieczyszcze pochodzcych z procesw zuycia opon, hamulcw a take cierania nawierzchni drg, ktre zalicza si do emisji pozaspalinowej. Emisja wtrna (z unoszenia) pyu PM10 z nawierzchni drg stanowi od 50 do 70 % (w zalenoci od stanu technicznego drogi, stopnia utwardzenia pobocza itp.) emisji cakowitej z komunikacji. Emisja ze cierania hamulcw stanowi niewielki procent emisji pozaspalinowej. W analizie emisji liniowej ujto gwne odcinki drg na terenie powiatu jasielskiego. Wielko emisji okrelono na podstawie danych dotyczcych natenia ruchu dla czterech grup pojazdw: samochody osobowe, dostawcze, ciarowe i autobusy. Wielkoci emisji analizowanych zanieczyszcze ze rde liniowych przedstawiono w poniszej tabeli.
Tabela 18. Wielko emisji liniowej w strefie w 2008 r. (rdo danych baza emisji SOZAT)
Wielko emisji liniowej pyu zawieszonego PM10 [Mg/rok] 65,12
47
3.3.4. Bilanse zanieczyszcze pochodzcych z poszczeglnych rde Zestawienie emisji z poszczeglnych rodzajw rde ilustruje ponisza tabela.
Tabela 19. Zestawienie emisji poszczeglnych substancji ze rde emisji na terenie strefy powiat jasielski w 2008 r. (rdo danych baza emisji SOZAT)
Rodzaj emisji emisja powierzchniowa emisja liniowa emisja punktowa SUMA
Wielko adunku pyu PM10 [Mg/rok] 577,15 65,12 162,07 804,34
Poniej przedstawiono udziay procentowe poszczeglnych rde emisji w rocznej emisji pyu PM10 na terenie strefy.
Rysunek 11. Udziay rde w emisji pyu zawieszonego PM10 w 2008 r. (rdo danych baza emisji SOZAT)
Jak wynika z powyszego rysunku, najwikszy udzia w wielkoci emisji pyu PM10 na terenie strefy powiat jasielski ma emisja powierzchniowa 71,8 %, drugie miejsce zajmuje emisja punktowa, a trzecie emisja liniowa. 3.3.5. Emisja napywowa Wielkoci ste substancji na terenie strefy jasielski byy analizowane rwnie pod ktem wielkoci emisji ze rde znajdujcych si poza stref, a majcych wpyw na stenia na terenie miasta. Powiat jasielski ssiaduje z powiatami: dbickim, strzyowskim, kronieskim od strony wschodniej oraz gorlickim i tarnowskim wojewdztwa maopolskiego od strony zachodniej, ktre brane byy pod uwag przy analizie wpywu na wielko emisji na terenie powiatu. Po analizie danych z EMEP (na podstawie danych pomiarowych ze Sowackich i Ukraiskich stacji monitoringu ta regionalnego) okrelono rwnie emisj transgraniczn. Analiza emisji napywowej pozwolia na okrelenie wielkoci ta na terenie strefy uwzgldniajcego napywy zanieczyszcze spoza strefy, ktre wynosi odpowiednio dla pyu PM10: 14 g/m3, w tym wyrni mona: warto ta cakowitego: 7,7 g/m3 ( w tym warto ta regionalnego: 2 g/m3), warto ta transgranicznego: 6,3 g/m3. Korzystajc z macierzy oddziaywa transgranicznych opublikowanej przez EMEP (A. Benedictow et al. (2009) Transboundary Acidification, Eutrophication and Ground Level Ozone in Europe 2007, EMEP Status Report 1/2009) cakowit warto ta transgranicznego oszacowano na poziomie 6,3 g/m3.
3.4. ANALIZY ZANIECZYSZCZENIA POWIETRZA W POWIECIE JASIELSKIM

3.4.1. Oglna analiza istniejcej sytuacji Zgodno z wartociami dopuszczalnymi dla pyu zawieszonego PM10 powinna by osignita ju w roku 2005. Osigniecie zgodnoci z normami w zakresie pyu zawieszonego PM10 w wyznaczonym terminie okazao si jednak niemoliwe, do czego przyczyniy si w duej mierze niekorzystne
48
warunki klimatyczne i meteorologiczne wystpujce na obszarze powiatu jasielskiego, szczeglne lokalne warunki rozprzestrzeniania si zanieczyszcze (pooenie terenw zamieszkaych w obnieniach terenu). Analiza rozkadu ste 24-godz. w cigu roku wyranie pokazuje wzrost ste w sezonie chodnym (pokrywajcym si z sezonem grzewczym) i gwnie w tym okresie odnotowywane s przekroczenia dopuszczalnego poziomu ste 24-godz. pyu zawieszonego PM10 w Jale. Najwysze stenia pyu PM10 na stacjach pomiarowych w Jale odnotowane zostay w lutym, listopadzie i grudniu 2008 roku. Przekraczay warto dopuszczaln, ale nie przekraczay poziomu alarmowego 200 g/m3. Najwysz warto osigno stenie w dniu 30 grudnia 185 g/m3, w punkcie pomiarowym przy ul. Floriaskiej. W przebiegu serii pomiarowych na obu stacjach w Jale wyranie zaznaczaj si trzy epizody zdecydowanie podwyszonych ste pyu PM10. Pierwszy z nich mia miejsce w dniach 11-13 lutego, kiedy na stacji przy ul. Fabrycznej zanotowano najwysze stenia (140-160 g/m 3), a na ul. Floriaskiej jedne z najwyszych (130-180 g/m3). Kolejny epizod mia miejsce w dniach 13-14 listopada. Odnotowano wtedy wysokie stenia na obu stacjach sigajce 172 g/m 3 na Floriaskiej i 134 g/m3 na Fabrycznej. Trzeci epizod pojawi si w grudniu (29-30.12.2008). Wtedy wanie, 30 grudnia zanotowano najwysze stenie w Jale w 2008 roku (185 g/m3 na stacji pomiarowej przy ul. Floriaskiej), jednoczenie w punkcie przy ul. Fabrycznej stenia 24-godzinne miay rwnie bardzo wysokie wartoci - 100-126 g/m3. Podkreli naley, e wszystkie te epizody wysokich ste pyu PM10 wystpiy przy niemal bezwietrznej pogodzie mierzone wtedy na stacjach pomiarowych prdkoci wiatru nie przekraczay 1,5 m/s. Na wykresie poniej pokazano rozkad liczby dni z przekroczeniami poziomu dopuszczalnego ste 24-godzinnych dla pyu PM10.
Rysunek 12. Ilo dni z przekroczeniami dopuszczalnego poziomu ste 24-godzinnych pyu PM10 w poszczeglnych miesicach roku 2008.
Jak wynika z powyszego najwicej dni z przekroczeniami odnotowano w miesicach lutym, kwietniu, padzierniku i grudniu, nie odnotowano natomiast przekrocze w miesicach letnich: maju, czerwcu i lipcu, a na stacji na ul. Floriaskiej rwnie w sierpniu. Najwicej dni z przekroczeniami zanotowano miesicu lutym, rednia temperatura powietrza w tych dniach wyniosa 1,14C. Na drugim miejscu pod wzgldem liczby dnia z przekroczeniami by miesic padziernik (9 dni). rednia temperatura w tych dniach wyniosa 11,75 C. Zanotowano bardzo mae prdkoci wiatru (rednia prdko wiatru w tych dniach wyniosa 1 m/s). Tak mae prdkoci wiatru przyczyniay si do kumulacji emisji, a emitowany adunek mg wiza si nie tylko ze spalaniem paliw do celw grzewczych ale rwnie odpadw w zwizku z jesiennymi pracami porzdkowymi.
49
Na zamieszczonych poniej rysunkach pokazano jak ksztatowao si dotrzymywanie ste dopuszczalnych w Jale w latach 2003-2008. Za wyjtkiem 2006 roku stenie rednioroczne nie przekraczao normy, natomiast od 2005 roku liczba dni z przekroczeniem dopuszczalnego stenia 24-godzinnego jest wysza od dopuszczalnych 35 dni.
Rysunek 13. Wielko ste rednich rocznych w strefie w latach 2003-2008.
Rysunek 14. Ilo dni z przekroczeniami dopuszczalnego stenia 24-godz. w strefie w latach 2003-2008.
Na poniszym wykresie przedstawiono przebieg zmiennoci ste 24-godzinnych pyu PM10 na stacjach pomiarowych w Jale, w 2008 roku.
50
Rysunek 15. Przebieg zmiennoci ste 24-godz. pyu PM10 w roku 2008 na stacjach pomiarowych w Jale.
51
3.4.2. Opis modelu obliczeniowego Do oblicze rozprzestrzeniania zanieczyszcze wykorzystano model obliczeniowy ADMS-Urban w celu wyznaczenia rde odpowiedzialnych za wielko ste zanieczyszcze w powietrzu i okrelenie niezbdnej redukcji emisji na obszarach przekrocze. Wykorzystany do oblicze model (ADMS-Urban) pozwala na wykonanie oblicze rozprzestrzeniania si substancji w powietrzu w skali danej strefy, a ponadto: jest modelem polecanym przez Ministerstwo rodowiska i Gwny Inspektorat Ochrony rodowiska w materiaach szkoleniowych pt. "Wskazwki dotyczce Modelowania matematycznego w systemie zarzdzania jakoci powietrza", Warszawa 2003, jako przykadowy model sucy do oceny jakoci powietrza w miastach i na obszarach pozamiejskich, umoliwia uwzgldnienie procesw fizyczno-chemicznych zachodzcych w atmosferze, a take umoliwia wykonanie oblicze rozprzestrzeniania si zanieczyszcze w przypadku sekwencyjnych danych meteorologicznych (z godzinow zmiennoci), jak i w oparciu o dane statystyczne; model posiada udokumentowane zastosowanie, jako narzdzie uywane i zalecane do okrelenia stanu zanieczyszczenia powietrza w krajach Unii Europejskiej, uwzgldnia, w formie ta, emisj napywow ze rde zlokalizowanych poza granicami kraju oraz ze rde emisji zlokalizowanych na obszarach ssiednich wojewdztw.
Uzyskana dokadno modelowania jest wiksza ni wymagana rozporzdzeniem Ministra rodowiska Rozporzdzenie Ministra rodowiska z dnia 17 grudnia 2008 r. w sprawie dokonywania oceny poziomw substancji w powietrzu (Dz. U. z 2009 r. Nr 5, poz. 31). ADMS-Urban jest systemem modelowania jakoci powietrza atmosferycznego rozwijanym od pocztku lat 90-tych przez firm CERC Ltd. z Cambridge. System oparty jest na gaussowskim modelu dyspersji zanieczyszcze w powietrzu (II generacji) wykorzystujcym procedury numeryczne w zakresie oblicze wyniesienia smugi. System jest stosowany do przygotowywania programw ochrony powietrza i oceny jakoci powietrza w Wielkiej Brytanii i innych krajach UE (Wochy, Wgry). W wytycznych EEA ADMS-Urban jest wymieniany jako jeden z przykadowych systemw modelowania przeznaczonych do okrelania jakoci powietrza w strefach. System wykorzystuje zaawansowan parametryzacj w zakresie zjawisk turbulencji i dyfuzji w dolnej partii atmosfery. Dostpne s opcje uwzgldniajce m.in. czasow zmienno emisji oraz wpyw uksztatowania terenu na dyspersj zanieczyszcze. Dodatkowo uwzgldnione s parametry procesw fizykochemicznych zachodzcych w atmosferze majce wpyw na rozkad ste zanieczyszcze na danym obszarze. 3.4.3. Opis procedur weryfikacji, korekcji i adjustacji wynikw Kalibracji modelu dokonano w oparciu o wyniki pomiarw pyu zawieszonego PM10 ze stacji pomiarowych oraz wyniki inwentaryzacji rde emisji. Weryfikacja modelu wykazuje poprawn zgodno wynikw pomiarowych ze stacji z wynikami oblicze przy uyciu modelu ADMS-Urban. Obliczenia zostay wykonane w oparciu o zinwentaryzowan baz danych o wielkoci i rdach emisji dla pyu PM10 dla 2008 r. W rozporzdzeniu Ministra rodowiska z dnia 3 marca 2008 r. w sprawie poziomw niektrych substancji w powietrzu (Dz. U. Nr 47 z 2008 r., poz. 281). zacznik 6, tabela 4 zalecane jest do 50% odchylenia standardowego. Poniej, w tabeli, przedstawiono porwnanie wynikw pomiarw i wynikw oblicze dla pyu PM10.
Tabela 20. Porwnanie wynikw pomiarw i wynikw oblicze ste pyu zawieszonego PM10
stacja pomiarowa Miejscowo: Jaso Kod: PkJasloWIOSFlor
parametr stenie rednioroczne ilo dni przekrocze percentyl 90,4
wynik pomiarowy 35,7 50 58,0
wynik obliczeniowy 28,6 31 47,2
52
Do oblicze przyjto dane meteorologiczne ze stacji zlokalizowanych na terenie strefy. Przeprowadzono rwnie porwnanie przebiegu czasowego obliczonych wartoci ste 24-godzinnych pyu PM10 z wartociami zmierzonymi. Wyniki przykadowe dla jednej ze stacji w Jale przedstawiono na wykresie poniej. Zasadnicze trendy zmiennoci s zachowane, wystpuje stosunkowo dobra korelacja czasowa obu przebiegw.
Rysunek 16. Porwnanie wynikw pomiarw na stacji pomiarowej przy ul. Floriaskiej w Jale i oblicze ste pyu PM10 w 2008 roku.
3.4.4. Obliczenia i analiza stanu zanieczyszczenia powietrza w roku bazowym

Stenia 24-godz. pyu PM10 - wyniki oblicze
Wyniki oblicze ste 24-godz. pyu PM10 dla roku bazowego 2008 przedstawiono na mapie zacznik nr 2 w rozdziale 3.8. Przekroczenia dopuszczalnego stenia 24-godzinnego pyu PM10 przeanalizowano w ukadzie percentyli 90,4 ze ste 24-godz. Analizujc uzyskane wyniki mona sformuowa nastpujce wnioski: przekroczenia wielkoci powyej 35 w cigu roku wystpuj w centrum miasta oraz w czci pnocno-wschodniej miasta w cigu ul. Bieszczadzkiej. Najwysze stenia wystpuj wzdu cigw komunikacyjnych: ul. 3 Maja, H. Kotaja, K. Wielkiego, Lwowskiej, T. Kociuszki, Metzgera, Marsz. J. Pisudskiego, wysokie stenia obserwowane s rwnie na terenach: rdmiecia, Os. Mickiewicza, os. M. Kopernika, os. Grka Klasztorna. maksymalna warto percentyla 90,4 w Jale wynosi 97,29 g/m3, ww. obszary przekrocze podlegaj prognozie dotrzymywania dopuszczalnego poziomu dla roku 2020.
Stenia rednioroczne pyu PM10 wyniki oblicze
Wyniki oblicze ste redniorocznych pyu PM10 dla roku bazowego 2008 przedstawiono na mapie zacznik nr 3 w rozdziale 3.8. Modelowanie zostao przeprowadzone dla caej strefy powiat jasielski. Analizujc uzyskane wyniki mona sformuowa nastpujce wnioski: na terenie miasta stwierdzono przekroczenia dopuszczalnego poziomu redniorocznego (w cigu ulic: ul. 3 Maja, H. Kotaja, K. Wielkiego). stenia rednioroczne w Jale osigaj wielko maksymaln 60,59 g/m3. stenia
53
3.4.5. Analiza udziau grup rde emisji - procentowy udzia w zanieczyszczeniu powietrza poszczeglnych grup rde emisji i poszczeglnych rde emisji Poniej przedstawiono graficznie udziay poszczeglnych grup rde emisji w imisji pyu PM10 na terenie strefy - powiat jasielski.
Rysunek 17. Udzia poszczeglnych rde emisji w imisji pyu PM10 na terenie strefy powiat jasielski w 2008 roku.
* wartoci nie uwzgldniaj ta. Rysunek 18. Stenia rednioroczne pyu PM10 w podziale na grupy rde emisji na terenie miasta Jaso w 2008 roku.
Analizujc wyniki uzyskane dla caego obszaru obliczeniowego mona sformuowa nastpujce wnioski: najwiksze oddziaywanie na stan jakoci powietrza w strefie maj rda powierzchniowe (ok. 70,8 %) i liniowe (23,8 %); dotyczy to zarwno osiganych wartoci ste jak i zasigu ich wystpowania, rda punktowe maj bardzo mae znaczenie w steniach redniorocznych (5,4 %), na obszarze wystpowania przekrocze w miecie Jaso ronie udzia rde liniowych (do 33,4 %) kosztem udziau rde powierzchniowych w obszarze przekrocze; udzia rde punktowych jest znikomy, warto stenia redniorocznego wynikajca z emisji ze rde liniowych jest najwiksza i wynosi 28,14 g/m3, oddziaywanie poszczeglnych rodzajw rde emisji na stan jakoci powietrza moe lokalnie by zwikszone lub zmniejszone w stosunku do udziaw rednich dla miasta, o czym wiadczy znaczny rozrzut wartoci ste redniorocznych, rozkad udziaw procentowych zaley od lokalizacji punktw obliczeniowych gdy w ssiedztwie cigw komunikacyjnych udzia rde liniowych silnie ronie i moe by przewaajcy, natomiast na pozostaych obszarach dominuje wpyw emisji powierzchniowej, wpyw emisji liniowej jest najwikszy wzdu drg.
Przedstawione powyej rozwaania oraz wyniki modelowania rozprzestrzeniania zanieczyszcze wskazuj jednoznacznie, e za jako powietrza na terenie Jasa w przewaajcej mierze odpowiadaj rda emisji pochodzce z powszechnego korzystania ze rodowiska. Natomiast korzystanie ze rodowiska ma znikomy wpyw na wielko ste zarwno na terenie miasta, jak i na obszarze przekrocze (zaczniki nr 4-6 w rozdziale 3.8.)
54
3.5. CZAS POTRZEBNY NA REALIZACJ CELW PROGRAMU I PROGNOZY EMISJI ZANIECZYSZCZE DO POWIETRZA
Proponuje si nastpujcy czas realizacji poszczeglnych dziaa naprawczych: redukcja emisji komunikacyjnej realizacja w latach 2010-2020; redukcja emisji powierzchniowej realizacja w latach 2010-2020; stworzenie i utrzymanie systemu organizacyjnego dla dziaa naprawczych - zadanie cige od 2010 do 2020.
3.5.1. Prognozy emisji zanieczyszcze do powietrza dla 2020 roku Biorc pod uwag wyniki modelowania jakoci powietrza, obszary z przekroczeniami stenia dopuszczalnego przyjto do oceny dotrzymywania dopuszczalnych ste w roku prognozy (2020). Ocena dotyczy zarwno ste redniorocznych pyu PM10 jak i ste 24-godzinnych pyu PM10. W zakresie analizy ste 24-godzinnych, zgodnie z dokumentem Zasady sporzdzania naprawczych programw ochrony powietrza w strefach przeprowadzono analiz percentyli 90,4 dla pyu zawieszonego PM10. Opracowano 2 warianty wariant 0 i wariant 1. Wariant 0 dotyczy dziaa realizowanych i zaplanowanych przez Miasto, zapisanych w istniejcych planach, programach, strategiach, a take wynikajcych ze zmian w prawie. Wariant 1 wprowadza dodatkowe dziaania naprawcze, ze wzgldu na niewystarczajc skuteczno dziaa z wariantu 0. Poniej przedstawiono zaoenia do prognozy dla roku 2020 w zakresie emisji liniowej, powierzchniowej i punktowej.
Emisja liniowa
W zaoeniach zmierzajcych do redukcji emisji liniowej uwzgldniono zarwno wzrost natania pojazdw jak i zmniejszenie emisji wynikajce ze zmiany wskanikw emisji dla pojazdw poprzez wprowadzenie i coraz powszechniejsze stosowanie nowszych pojazdw speniajcych standardy EURO 3 i wysze. Szczegowe zaoenia przedstawiono w czci opisowej Programu. Przewidywane zmiany emisji do powietrza ze rde liniowych wynikajce z trendw i zmian prawnych okazay si niewystarczajce (redukcja emisji o 6,12 Mg na terenie miasta) w skali caego miasta, jednake wystarczajce w przypadku przekrocze w cigu ul. Bieszczadzkiej. W przypadku centrum miasta konieczne okazao si podjcie dziaa dodatkowych. Dziaania te zostay przedstawione w rozdziale Podstawowe kierunki i zakresy dziaa niezbdnych do przywrcenia standardw jakoci powietrza. Konieczna do poprawy jakoci powietrza dodatkowa wielko redukcji emisji liniowej wyniosa 6,85 Mg w perspektywie do roku 2020.
Emisja powierzchniowa - niska emisja
Konieczn redukcj wielkoci emisji powierzchniowej oszacowano metod kolejnych przyblie wykonujc modelowanie imisji dla roku prognozy 2020. Redukcj emisji powierzchniowej zaoono dla obszaru miasta Jasa, gdzie wystpuj przekroczenia w roku bazowym.
Tabela 21. Redukcja pyu PM10 z emisji powierzchniowej na obszarze strefy miasto Jaso
Lp.
Obszar redukcji
Emisja pyu PM10 [Mg/rok] rok bazowy 2008
Stopie redukcji [%]
Emisja pyu PM10 [Mg/rok] rok prognozy 2020
Rnica (2008 - 2020) [Mg/rok] 31,24
Miasto Jaso, ze szczeglnym uwzgldnieniem: rdmiecia, Os. 1 A. Mickiewicza, Os. M. Kopernika, os. Grka Klasztorna.
89,25
35
58,01
Z punktu widzenia efektu ekologicznego, dziaania naprawcze powinny w pierwszej kolejnoci dotyczy obszaru przekrocze i obszarw ww. Jednak wprowadzenie wyranego podziau np. w regulaminie dofinansowania wymiany kotw i objcie dotacjami w pierwszej kolejnoci osb zamieszkaych na obszarach przekrocze nie spotkaoby si ze spoeczn akceptacj, a zatem nie proponuje si takiego rozwizania, aczkolwiek naley podkreli, e z punktu widzenia ograniczenia ste pyu zawieszonego PM10 do poziomw dopuszczalnych jest ono w peni uzasadnione. Biorc
55
jednak pod uwag fakt, i na terenach ociennych miasta Jasa, obserwuje si duy udzia rde powierzchniowych w steniach pyu PM10 uznano, i Gmina Jaso powinna przystpi do przygotowania i realizacji programu ograniczenia niskiej emisji i systematycznie prowadzi dziaania zmierzajce do zmniejszenia zanieczyszczenia powietrza.
Emisja punktowa
Jednostki korzystajce ze rodowiska to sektor, z ktrego emisja podlega szerokim wymaganiom prawnym, a jaj zmiany s wynikiem zastosowania najlepszych podstpnych technik wynikajcych z wymaga dyrektyw europejskich. Komisja Europejska opracowaa projekt nowej dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie emisji przemysowych (dyrektywa IPPC), ktra ma znowelizowa i poczy 7 dyrektyw (mi. in. dyrektyw 2001/80/WE w sprawie ograniczenia emisji niektrych zanieczyszcze do powietrza z duych obiektw energetycznego spalania - LCP). W projekcie dyrektywy IPPC znacznie zaostrza si standardy emisyjne. Za kilka lat trzeba bdzie zastosowa urzdzenia gwarantujce dotrzymanie standardu pyu PM10 - 30 lub nawet 20 mg/Nm 3 a restrykcyjne limity CO2 w poczeniu z ostrymi standardami emisji, spowoduj konieczno dywersyfikacji paliw. W przyszoci bdzie nastpowa zmniejszanie si wielkoci emisji ze rde przemysowych energetycznych i technologicznych w zwizku z wprowadzaniem energooszczdnej i materiaooszczdnej technologii, urzdze energetycznych niskoemisyjnych, korelujc ze wzmocnieniem dziaania organw administracji publicznej coraz skuteczniej wdraajcych i egzekwujcych prawo ochrony rodowiska. Na skutek przeprowadzonych procesw termomodernizacyjnych przewiduje si rwnie spadek zapotrzebowania na moc oraz ograniczenie zuycia energii cieplnej. Biorc pod uwag powysze jak rwnie moliwoci rozwoju oraz powstanie nowych zakadw (rde punktowych) przyjto zaoenia takie jak dla roku bazowego. Ocena moliwoci realizacji dziaa naprawczych Konieczne jest zastosowanie systemu zacht finansowych, aby moliwe byo przeprowadzenie dziaa zwizanych np. z wymian kotw lub likwidacj kotw wglowych. Zadania przewidziane zostay na 11 lat. Nie sposb przewidzie obecnie koniunktury na rynku paliw przez ten okres. Mona si jednak spodziewa, e nastpi przyblienie kosztw eksploatacyjnych zwizanych ze stosowaniem poszczeglnych rodzajw paliw do ogrzewania domw. Zgodnie z przeprowadzonymi obliczeniami konieczna jest zmiana czynnika grzewczego, wymiana kotw lub podczenie do miejskiej sieci ciepowniczej. Jak pokazuj dowiadczenia innych miast jest to zadanie realne i moliwe do przeprowadzenia. Dziaania zwizane z ograniczeniem niskiej emisji s z powodzeniem prowadzone np. w Toruniu (wymieniono 2000 kotw), Kaliszu oraz miastach lskich: Zabrzu, Tychach czy Dbrowie Grniczej. Podkreli naley, e koszty finansowe konieczne do realizacji dziaa naprawczych naleaoby porwna z szacunkowymi danymi dotyczcymi kosztw leczenia chorb ostrych i przewlekych populacji na terenie strefy, gdzie wystpuje wyrane pogorszenie stanu jakoci powietrza. 11 czerwca 2008 roku wesza w ycie nowa dyrektywa Parlamentu Europejskiego CAFE (z ang. Clear Air for Europe). Pastwa czonkowskie maj 2 lata na transpozycj jej przepisw. W obliczu tych faktw podjcie dziaa zmierzajcych od ograniczenia zanieczyszczenia powietrza pyem zawieszonym PM10 wydaje si koniecznoci. Naley jak najszybciej rozpocz dziaania zmierzajce do poprawy stanu obecnego. Nowa dyrektywa zobowizuje kraje czonkowskie do monitorowania zawartoci frakcji PM 2,5 w powietrzu. W tym celu pastwa UE bd musiay rozbudowa sie stacji pomiarowych, a istniejce punkty wyposay w czujniki pozwalajce mierzy najmniejsze czstki pyu. Kraje czonkowskie, na mocy przyjtej dyrektywy musz wprowadzi limity zawartoci frakcji PM 2,5 w atmosferze. Poniej przedstawiono zestawienie parametrw kotw, paliw oraz kosztw inwestycyjnych i eksploatacyjnych dla indywidualnych gospodarstw domowych wykorzystywanych przy opracowaniu niniejszego Programu.
56
Tabela 22. Zestawienie parametrw kotw i paliw oraz kosztw inwestycyjnych i eksploatacyjnych dla indywidualnych gospodarstw domowych
Rodzaj kota sprawno rodzaj paliwa parametry paliwa: - warto opaowa - zawarto popiou - zawarto siarki - zawarto wilgoci Jednostkowy koszt paliwa koszt produkcji ciepa koszt kota wskanik emisji pyu ogem redukcja emisji pyu wskanik emisji SO2 redukcja emisji SO2 wskanik emisji NO2 redukcja emisji NO2 wskanik emisji BaP redukcja emisji BaP
a b c
Jednostka [%] -
stare wglowe 50 wgiel (orzech, kostka) 26 4-10 < 0,6 do 12 460 - 570
tradycyjne wglowe nowoczesne 75 wgiel (orzech) 85
wglowe retortowe
ekologiczne 85 brykiety 90
gazowe 90
olejowe
elektryczne ponad 90 _
wgiel (groszek, EKORET) > 26 4-10 < 0,6 do 12 567 - 840
gaz GZ50
olej opaowy
[MJ/kg] [MJ/m3] [%] [%] [%] z/Mg
26 4-10 < 0,6 do 12 435 - 570
17,5
35a
41,5
560 - 680 / 635 - 760 37 - 47 7 000 18 000 50 87,5 20,0 97 74,5 32 50 80
1,86
3,00
0,1944 z/kWh taryfa caodniowa 0,1411 z/kWh taryfa nocna 39 - 54 od 5 000 0 100 0 100 0 100 0 100,00
[z/GJ] [z] [g/GJ] [%] [g/GJ] [%] [g/GJ] [%] [mg/GJ] [%]
28,5 - 38,5 404,1 686 109,72 250 -
22 - 29 8 700 12 500 65 83,75
25 - 32 8 700 12 500 32 92 445,9 35 85,6 22
51,0 5 000 14 000 0,5 99,75 0,5 99,9 57 48 0,02 99,99
92 12 000 17 500 3,7 98,75 140 80 68 38 50 80
17,5 93
7,5 97
MJ/m3 z/m3 z/l
57
Emisja napywowa
Zaoono zmiany emisji napywowej wynikajce z realizacji POP w strefach ociennych oraz przyjcia dyrektywy CAFE przez inne wojewdztwa na terenie kraju i pastwa UE. Zaoono zmniejszenie ta pyu zawieszonego PM10 do poziomu 12 g/m3.
Zestawienie emisji
Poniej przedstawiono porwnanie emisji pyu PM10 w roku bazowym 2008 i w roku prognozy 2020.
Tabela 23. Porwnanie emisji pyu PM10 w roku bazowym i w roku prognozy w strefie powiat jasielski
Rodzaj rde punktowe powierzchniowe liniowe SUMA
Emisja pyu PM10 w roku bazowym 2008 [Mg/rok] 162,07 577,15 65,12 804,34
Emisja pyu PM10 w roku prognozy 2020 [Mg/rok] 162,07 545,91 48,13 756,11
Zmiana emisji pyu PM10 (2008 2020) [Mg/rok] 0 31,24 16,99 48,23
3.5.2. Obliczenia i analiza stanu zanieczyszczenia powietrza dla roku 2020

Wyniki oblicze ste 24-godz. pyu PM10
Dopuszczalna warto percentyla 90,4 ze ste 24-godz. pyu zawieszonego PM10 dla roku 2020 wynosi 50 g/m3. Analizujc uzyskane wyniki mona sformuowa nastpujce wnioski: po wprowadzeniu dziaa naprawczych nie wystpuj przekroczenia dopuszczalnego stenia 24-godz. pyu PM10 na terenie miasta Jasa, najwysza obliczona warto percentyla 90,4 wynosi 49,89 g/m3.
Rozkad percentyla 90,4 ze ste 24-godzinnych dla roku prognozy 2020 na obszarze strefy przedstawiony zosta na mapie zacznik nr 7 w rozdziale 3.8.
Wyniki oblicze ste redniorocznych pyu PM10
Dopuszczalna warto stenia redniorocznego pyu zawieszonego PM10 dla roku 2020 wynosi 40 g/m3. Analizujc uzyskane wyniki mona sformuowa nastpujce wnioski: wartoci stenia redniorocznego powyej 40 g/m3 nie wystpuj w adnym punkcie obliczeniowym zlokalizowanym na analizowanym obszarze przekrocze dla miasta Jasa, najwysze obliczone stenie rednioroczne wynosi 38,65 g/m3.
Rozkad ste redniorocznych dla roku prognozy 2020 na obszarze strefy przedstawiony zosta na mapie zacznik nr 8 w rozdziale 3.8.
Wnioski
Dla prognozowanej na 2020 rok sytuacji nie wystpuj przekroczenia dopuszczalnych poziomw pyu zawieszonego PM10 w powietrzu. Prognozowane dziaania naprawcze zaproponowane w Programie wystarczaj do uzyskania stanu jakoci powietrza zgodnego z wymaganiami przepisw ochrony rodowiska. 3.5.3. Podsumowanie analiz stanu zanieczyszczenia powietrza Przeprowadzone obliczenia i analizy wykazay, e zasadniczy udzia w steniu pyu zawieszonego PM10 w powietrzu na obszarach przekrocze maj rda liniowe i powierzchniowe. W zwizku z tym najwaniejsze dziaania naprawcze majce na celu uzyskanie dotrzymania poziomw dopuszczalnych zwizane s przede wszystkim z redukcj emisji w wyniku zmian w ukadzie komunikacyjnym, a take zwizane z redukcj niskiej emisji. Wszystkie proponowane dziaania naprawcze, ich efekt ekologiczny, szacunkowe koszty i termin realizacji przedstawiono w czci opisowej.
58
3.6. ANALIZA MATERIAW, DOKUMENTW i PUBLIKACJI WYKORZYSTANYCH DO OPRACOWANIA PROGRAMU

Do opracowania niniejszej dokumentacji wykorzystano dane bazy opatowej Urzdu Marszakowskiego w Rzeszowie stanowicej element Systemu Zarzdzania Informacjami rodowiskowymi SOZAT, dane z pozwole na wprowadzanie gazw lub pyw do powietrza i pozwole zintegrowanych oraz dane przekazane przez WIO w Rzeszowie. Dane te zostay wykorzystane do stworzenia bazy danych dotyczcych emisji punktowej. A ponadto wykorzystano nastpujce materiay, dokumenty, publikacje:
1. Plan
zagospodarowania przestrzennego wojewdztwa podkarpackiego, uchwaa nr XLVIII/522/02 Sejmiku Wojewdztwa Podkarpackiego z dnia 30 sierpnia 2002 roku.
2. Ocena jakoci powietrza w wojewdztwie podkarpackim za rok 2008, WIO Rzeszw, 2009 3. Program ochrony rodowiska dla powiatu jasielskiego na lata 2004-2015
4. Program ochrony rodowiska wraz z planem gospodarki odpadami dal zwizku gmin dorzecza Wisoki, Krakw 2004 5. Plan rozwoju lokalnego miasta Jaso, 2004 6. Decyzje w sprawie wydania pozwole na wprowadzanie gazw i pyw do powietrza 7. Pozwolenia zintegrowane 8. Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego
3.7.
UZGODNIENIA ZE STRONAMI I KONSULTACJE SPOECZNE
Zgodnie z ustaw Prawo ochrony rodowiska (art. 91 ust. 1) Marszaek Wojewdztwa Podkarpackiego ma obowizek przedstawienia do zaopiniowania waciwym starostom powiatw projekt uchway w sprawie programu ochrony powietrza dla obszaru danego powiatu wchodzcego w skad strefy, dla ktrej wymagane byo opracowanie takiego programu. Starostowie s zobowizani do wydania opinii w terminie miesica od dnia otrzymania projektu Programu, dlatego bardzo istotnym elementem jest wdroenie do wsppracy wszystkich organw administracji samorzdowej, rnych szczebli, na etapie opracowywania Programu. Obok organw administracji i sub ochrony rodowiska w opracowanie programu zaangaowane zostay jednostki dziaajce w kadym obszarze objtym programem, ktre z racji swojej dziaalnoci mog wpywa na jako powietrza w analizowanej strefie. Do grup tych nale przede wszystkim: zakady gospodarki komunalnej, przedsibiorstwa energetyki cieplnej, dostawcy energii i ciepa, spdzielnie mieszkaniowe, zarzdcy drg i inni, dla ktrych dbanie o jako powietrza a take realizacja Programu ma lub moe mie wpyw na prowadzon dziaalno. W ramach opracowywania projektu Programu ochrony powietrza dla strefy powiat jasielski podjto wspprac z szeregiem organw i instytucji, ktre mog wnie istotne elementy na etapie przygotowania POP oraz bd miay wpyw na realizacj Programu. Dnia 1 padziernika 2009 r. odbyo si spotkanie przedstawicielami strefy majce na celu przedstawienie problemw jakoci powietrza i przedstawienie rozwiza zmierzajcych do poprawy jakoci powietrza. W spotkaniu uczestniczyli: przedstawiciele Urzdu Marszakowskiego Wojewdztwa Podkarpackiego, przedstawiciele Urzdu Miasta Jasa, przedstawiciele Starostwa Powiatowego w Jale, przedstawiciel Wojewdzkiego Funduszu Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie, przedstawiciele Wojewdzkiego Inspektoratu Ochrony rodowiska w Rzeszowie, przedstawiciel Podkarpackiej Agencji Energetycznej Sp. z o.o., przedstawiciele ATMOTERM S.A.
59
Zaproponowano powoanie zespou konsultacyjnego do Programu ochrony powietrza dla strefy powiat jasielski, w ramach pracy ktrego przewidziano spotkanie i uzgodnienia zaoe projektu Programu ochrony powietrza. Poniej przedstawiono propozycj tematw do omwienia w ramach uzgodnie przedmiotowego Programu: skala przekrocze poziomw dopuszczalnych ste pyu zawieszonego PM10, gwne czynniki wpywajce na wielko zanieczyszczenia powietrza, udziay poszczeglnych rodzajw rde emisji pyu PM10, w steniach, szczeglnie na obszarach przekrocze dopuszczalnych norm, analiza dziaa przyczyniajcych si do poprawy jakoci powietrza, prowadzonych na terenie miasta oraz oceny ich skutecznoci, propozycja dziaa naprawczych, ich kosztw i efektu ekologicznego, rola wsppracy pomidzy jednostkami w opracowywaniu i realizacji POP, podstawowe bariery majce wpyw na realizacj dziaa naprawczych, moliwoci finansowania dziaa naprawczych, wymagania dyrektywy CAFE pod ktem terminw osignicia dopuszczalnych norm jakoci powietrza w odniesieniu do terminw realizacji dziaa naprawczych.
60
3.8.
ZACZNIKI GRAFICZNE
(2)
Stacja pomiarowa Jaso-Fabryczna -WIO Nowy Styl Group Jaso
(1)
Zacznik 1. Obszar objty programem ochrony powietrza wraz z lokalizacj instalacji, ktrych eksploatacja powoduje wprowadzenie pyu zawieszonego PM10 do powietrza oraz lokalizacj stacji pomiarowych pyu PM10: 1- ul. Floriaska, 2-ul. Fabryczna (rdo danych WIO Rzeszw)
61
Zacznik 2. Mapa rozkadu percentyla 90,4 ze ste 24-godz. pyu PM10 na terenie strefy powiat jasielski w 2008 r.
62
Zacznik 3. Mapa rozkadu ste redniorocznych pyu PM10 na terenie strefy powiat jasielski w 2008 r.
63
Zacznik 4. Mapa rozkadu ste redniorocznych pyu PM10 na terenie strefy powiat jasielski w 2008 r.- rda liniowe.
64
Zacznik 5. Mapa rozkadu ste redniorocznych pyu PM10 na terenie strefy powiat jasielski w 2008 r.- rda powierzchniowe.
65
Zacznik 6. Mapa rozkadu ste redniorocznych pyu PM10 na terenie strefy powiat jasielski w 2008 r.- rda punktowe.
66
Zacznik 7. Mapa rozkadu percentyla 90,4 ze ste 24-godz. pyu PM10 na terenie strefy jasielskiej w 2020 r.
67
Zacznik 8. Mapa rozkadu ste redniorocznych pyu PM10 na terenie strefy powiat jasielski w 2020 r.
68
Spis tabel
Tabela 1. Charakterystyka stacji pomiarowych zlokalizowanych w strefie (rdo danych: WIO w Rzeszowie).............................................................................................8 Tabela 2. Podsumowanie wynikw pomiarw ste pyu zawieszonego PM10 w 2008 r. na stacjach pomiarowych zlokalizowanych w Jale.........................................................8 Tabela 3. Wyniki pomiarw ste pyu zawieszonego PM10 w Jale w latach 2003-2008 ...............................................................................................................................................9 Tabela 4. Charakterystyka strefy jasielskiej (rdo: Ocena jakoci powietrza w wojewdztwie podkarpackim za rok 2008, WIO Rzeszw)........................................9 Tabela 5. Wartoci progowe do klasyfikacji stref dla terenu kraju ochrona zdrowia. 10 Tabela 6. rda emisji i emitory..........................................................................................10 Tabela 7. Skumulowane wskaniki wzrostu ruchu dla kadego rodzaju pojazdw dla okresu 2009-2020...............................................................................................................12 Tabela 8. Harmonogram rzeczowo-finansowy dla strefy powiat jasielski- dziaania krtkoterminowe do roku 2011.......................................................................................23 Tabela 9. Harmonogram rzeczowo-finansowy dziaa naprawczych dugookresowych do 2020 r. i zada cigych w zakresie poprawy jakoci powietrza na obszarze strefy powiat jasielski..................................................................................................................25 Tabela 10. Propozycja systemu organizacyjnego projektu jakim jest realizacja Programu ochrony powietrza..........................................................................................33 Tabela 11. Sprawozdanie w zakresie dziaa zwizanych z emisj powierzchniow.......40 Tabela 12. Sprawozdanie w zakresie nowych obiektw budowlanych..............................40 Tabela 13. Sprawozdanie w zakresie dziaa zwizanych z emisj liniow......................41 Tabela 14. Sprawozdanie w zakresie pozostaych dziaa ujtych w harmonogramie rzeczowo-finansowym.......................................................................................................41 Tabela 15. Ludno i gsto zaludnienia w jednostkach administracyjnych powiatu jasielskiego wg faktycznego miejsca zamieszkania w 2008 roku (rdo: GUS).........43 Tabela 16. Wielko emisji punktowej w powiecie jasielskim w 2008 r. (rdo danych baza emisji SOZAT)..........................................................................................................47 Tabela 17. Wielko emisji powierzchniowej w strefie w 2008 r. (rdo danych baza emisji SOZAT)...................................................................................................................47 Tabela 18. Wielko emisji liniowej w strefie w 2008 r. (rdo danych baza emisji SOZAT)..............................................................................................................................47 Tabela 19. Zestawienie emisji poszczeglnych substancji ze rde emisji na terenie strefy powiat jasielski w 2008 r. (rdo danych baza emisji SOZAT) ....................48 Tabela 20. Porwnanie wynikw pomiarw i wynikw oblicze ste pyu zawieszonego PM10 ..........................................................................................................52 Tabela 21. Redukcja pyu PM10 z emisji powierzchniowej na obszarze strefy miasto Jaso....................................................................................................................................55
69
Tabela 22. Zestawienie parametrw kotw i paliw oraz kosztw inwestycyjnych i eksploatacyjnych dla indywidualnych gospodarstw domowych..................................57 Tabela 23. Porwnanie emisji pyu PM10 w roku bazowym i w roku prognozy w strefie powiat jasielski..................................................................................................................58
Spis rysunkw
Rysunek 1. Lokalizacja stacji pomiarowych w Jale: 1- ul. Floriaska, 2-ul. Fabryczna (rdo danych: WIO Rzeszw).......................................................................................8 Rysunek 2. Porwnanie norm Euro 3 i Euro 6 dotyczcych emisji czstek staych dla pojazdw osobowych i dostawczych................................................................................13 Rysunek 3. Porwnanie norm Euro 3 i Euro 6 dotyczcych emisji czstek staych dla autobusw i pojazdw cikich........................................................................................13 Rysunek 4. rednia wielko redukcji pyu PM10 zwizanej z ograniczeniem lub likwidacj jednostkowego rda emisji niskiej (przeliczonego na lokal o redniej powierzchni uytkowej 68,1 m 2- wg GUS)....................................................................15 Rysunek 5. redni koszt uzyskania energii cieplnej (z/1GJ)..............................................16 Rysunek 6. Propozycja struktury inwestycji moliwych do zastosowania celem ograniczenia niskiej emisji wariant minimalny...........................................................17 Rysunek 7. Propozycja struktury inwestycji moliwych do zastosowania celem ograniczenia niskiej emisji wariant optymalny...........................................................17 Rysunek 8. Proces realizacji Programu ochrony powietrza...............................................33 Rysunek 9. Przebieg aktywnoci realizacji projektu - Programu ochrony powietrza (rdo: William, R. Duncan, A Guide To The Project Management Body Of Knowledge, PMI Standards Committee, Project Management Institute, PA 19082 USA). .................................................................................................................................33 Rysunek 10. Zalenoci pomidzy parametrami wpywajcymi na jako powietrza ...39 Rysunek 11. Udziay rde w emisji pyu zawieszonego PM10 w 2008 r. (rdo danych baza emisji SOZAT) .......................................................................................................48 Rysunek 12. Ilo dni z przekroczeniami dopuszczalnego poziomu ste 24-godzinnych pyu PM10 w poszczeglnych miesicach roku 2008.....................................................49 Rysunek 13. Wielko ste rednich rocznych w strefie w latach 2003-2008................50 Rysunek 14. Ilo dni z przekroczeniami dopuszczalnego stenia 24-godz. w strefie w latach 2003-2008................................................................................................................50 Rysunek 15. Przebieg zmiennoci ste 24-godz. pyu PM10 w roku 2008 na stacjach pomiarowych w Jale........................................................................................................51 Rysunek 16. Porwnanie wynikw pomiarw na stacji pomiarowej przy ul. Floriaskiej w Jale i oblicze ste pyu PM10 w 2008 roku.........................................................53 Rysunek 17. Udzia poszczeglnych rde emisji w imisji pyu PM10 na terenie strefy powiat jasielski w 2008 roku............................................................................................54 70
Rysunek 18. Stenia rednioroczne pyu PM10 w podziale na grupy rde emisji na terenie miasta Jaso w 2008 roku.....................................................................................54
Spis zacznikw
71

Untitled

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Untitled

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Zacznik do Uchway Nr XLII/805/10 Sejmiku Wojewdztwa Podkarpackiego z dnia 25 stycznia 2010r.

Program ochrony powietrza dla strefy jasielskiej

Program ochrony powietrza dla strefy powiat jasielski

Program ochrony powietrza dla strefy powiat jasielski

Program ochrony powietrza dla strefy powiat jasielski

WYKAZ POJ I SKRTW UYTYCH W OPRACOWANIU

Program ochrony powietrza dla strefy powiat jasielski

Program ochrony powietrza dla strefy powiat jasielski

2. czci okrelajcej zadania i ograniczenia w zakresie realizacji Programu ochrony powietrza.

Program ochrony powietrza dla strefy powiat jasielski

ilustrujce przekroczenia poziomu zanieczyszcze wymagajcych zastosowania dziaa naprawczych.

1.2. PRZYCZYNA STWORZENIA PROGRAMU,

1.2.2. Wyniki pomiarw jakoci powietrza

Program ochrony powietrza dla strefy powiat jasielski

Stacja pomiarowa Jaso-Fabryczna -WIO Nowy Styl Group Jaso

Lokalizacja stacji Pooenie Typ stacji/Obszar

ul. Floriaska 108 21 28'59" E, 49 44'22'' N to miejskie/miejski

ul. Fabryczna 21 32'20" E, 49 45'29" N to miejskie/miejski

Program ochrony powietrza dla strefy powiat jasielski

Stenie 24-godz. pyu PM10 [g/m3]

Czsto przekraczania dopuszczalnego stenia 24godz.

rednioroczne wartoci ste [g/m3]

2003* 31,0 [ g/m3] 9 120 19 bd [ g/m3] bd bd bd

2005* 38,4 9 208 36 bd bd bd bd

2006 45,2 13 338 50 bd bd bd bd

2007 38,3 5 260 47 29,8* 6* 100* 9*

2008 35,7 10 185 50 31,8 6 160 27

1.3. SUBSTANCJE OBJTE PROGRAMEM I RDA ICH POCHODZENIA

Program ochrony powietrza dla strefy powiat jasielski

okres uredniania wynikw pomiaru 24 godziny rok kalendarzowy

dopuszczalny poziom substancji w powietrzu [ g/m3] 50 40

dopuszczana czsto przekroczenia dopuszczalnego poziomu w roku kalendarzowym 35 razy -

Termin osignicia poziomw dopuszczalnych 2005 2005

Emitory emitory punktowe emitory powierzchniowe emitory liniowe

Program ochrony powietrza dla strefy powiat jasielski

Program ochrony powietrza dla strefy powiat jasielski

Kategoria pojazdw Samochody osobowe Samochody dostawcze Samochody ciarowe Autobusy

Program ochrony powietrza dla strefy powiat jasielski

Program ochrony powietrza dla strefy powiat jasielski

Program ochrony powietrza dla strefy powiat jasielski

Program ochrony powietrza dla strefy powiat jasielski

Rysunek 5. redni koszt uzyskania energii cieplnej (z/1GJ)

Program ochrony powietrza dla strefy powiat jasielski

Program ochrony powietrza dla strefy powiat jasielski

1. Uwzgldnianie w ramach sporzdzanych/zmienianych: studium uwarunkowa i kierunkw

Program ochrony powietrza dla strefy powiat jasielski

5. Kontrola przestrzegania i stosowania przepisw o ochronie rodowiska:

Program ochrony powietrza dla strefy powiat jasielski

1.5. BARIERY W REALIZACJI PROGRAMU OCHRONY POWIETRZA

Program ochrony powietrza dla strefy powiat jasielski

1.6. HARMONOGRAM RZECZOWO-FINANSOWY I CZASOWY DLA DZIAA NAPRAWCZYCH

Program ochrony powietrza dla strefy powiat jasielski

Program ochrony powietrza dla strefy powiat jasielski

Szacunkowe koszty dziaa naprawczych

Moliwe rdo finansowania

rodki wasne przewonikw, fundusze unijne

0,1 mln z / rok

Burmistrz Miasta Jasa

budet miasta, budet wojewdztwa, fundusze unijne 0,51 Mg / rok

a) stworzenie i utrzymanie systemu organizacyjnego dla

budet miasta/gminy, WFOiGW**

Program ochrony powietrza dla strefy powiat jasielski

Szacunkowe koszty dziaa naprawczych 0,05 mln z 0,04 mln z

Moliwe rdo finansowania

rodki wasne zarzdcw i wacicieli, NFOiGW, WFOiGW, GFOiGW**, kredyty BO

budet miasta/gminy, NFOiGW, WFOiGW