WOJEWODA LUBELSKI

NK.II.0911/ 153 /10 Lublin, 2010-05-04

Rozstrzygnicie nadzorcze stwierdzajce niewano uchway Nr XXXVII/334/2010 Rady Miejskiej w cznej z dnia 31 marca 2010 r. w sprawie uchwalenia regulaminu udzielania pomocy materialnej o charakterze socjalnym dla uczniw zamieszkaych na terenie Gminy czna.

Na podstawie art. 91 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorzdzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591, ze zm.) stwierdzam niewano uchway Nr XXXVII/334/2010 Rady Miejskiej w cznej z dnia 31 marca 2010r. w sprawie uchwalenia regulaminu udzielania pomocy materialnej o charakterze socjalnym dla uczniw zamieszkaych na terenie Gminy czna.

Uzasadnienie Uchwaa zostaa dorczona organowi nadzoru w dniu 9 kwietnia 2010 r. Przedmiotow uchwa Rada Miejska w cznej podja na podstawie art. 90f ustawy z dnia 7 wrzenia 1991 r. o systemie owiaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z pn. zm), zgodnie z ktrym rada gminy uchwala regulamin udzielania pomocy materialnej o charakterze socjalnym dla uczniw zamieszkaych na terenie gminy, kierujc si celami pomocy materialnej o charakterze socjalnym, w ktrym okrela w szczeglnoci: 1) sposb ustalania wysokoci stypendium szkolnego w zalenoci od sytuacji materialnej uczniw i ich rodzin oraz innych okolicznoci, o ktrych mowa w art. 90d ust. 1; 2) formy, w jakich udziela si stypendium szkolnego w zalenoci od potrzeb uczniw zamieszkaych na terenie gminy; 3) tryb i sposb udzielania stypendium szkolnego; 4) tryb i sposb udzielania zasiku szkolnego w zalenoci od zdarzenia losowego. Analizujc przytoczony przepis art. 90f ww. ustawy mona doj do wniosku, i w zakresie przedmiotowym nie tworzy on zamknitego katalogu elementw ksztatujcych tre regulaminu udzielania pomocy materialnej o

charakterze socjalnym, ktre winny by w regulaminie ujte, jednak uyte w nim wyraenie "w szczeglnoci" wskazuje na to, i uchwalany regulamin obligatoryjnie musi obejmowa wszystkie kwestie okrelone w art. 90f ustawy. Pominicie przez rad gminy ktrego z wymienionych elementw regulaminu skutkuje brakiem penej realizacji upowanienia ustawowego i ma istotny wpyw na ocen zgodnoci z prawem podjtego aktu. Rada gminy obowizana jest bowiem przestrzega zakresu upowanienia, udzielonego jej przez ustaw. Niewyczerpanie zakresu przedmiotowego przekazanego przez ustawodawc do uregulowania w drodze uchway, skutkuje za istotnym naruszeniem prawa. Stosownie do treci art. 90f ww. ustawy zauway przy tym trzeba, i wszystkie kwestie okrelone w tym przepisie skadaj si na tre regulaminu. Na tle powyszego uzna naley, i regulamin udzielania pomocy materialnej o charakterze socjalnym dla uczniw zamieszkaych na terenie Gminy czna w sposb istotny narusza prawo. Biorc pod uwag konieczno ujcia w regulaminie wszystkich elementw okrelonych w art. 90f ww. ustawy, naley stwierdzi, i przyjta przez Rad uchwaa nie okrela w wymaganym zakresie, wskazanej w pkt 1 przepisu, sposobu ustalania wysokoci stypendium szkolnego w zalenoci od sytuacji materialnej uczniw i ich rodzin oraz innych okolicznoci, o ktrych mowa w art. 90d ust. 1. W 3 przedmiotowej uchway znalaz si zapis, zgodnie z ktrym wysoko stypendium jest uzaleniona od sytuacji materialnej uprawnionego oraz od wysokoci dochodu na osob w rodzinie i wynosi miesicznie w stosunku do kwoty okrelonej w art. 90 d ust. 9 ustawy o systemie owiaty: 1) od 80 % do 200 % tej kwoty przy dochodzie do 250 z, 2) od 80 % do 175 % tej kwoty przy dochodzie od 250, 01 z do 290 z, 3) od 80 % do 150 % tej kwoty przy dochodzie od 290, 01 z do 320 z, 4) od 80 % do 125 % tej kwoty przy dochodzie od 320, 01 z do 351 z. W ocenie organu nadzoru powysza regulacja nie znajduje uzasadnienia w obowizujcych przepisach. Kryteria, ktre warunkuj moliwo udzielenia stypendium szkolnego, zostay okrelone w art. 90d ust. 1 ustawy o systemie owiaty. Do kryteriw tych zaliczono niskie dochody na osob w rodzinie oraz wystpowanie trudnej sytuacji w rodzinie, jak m.in. bezrobocie, niepenosprawno, wielodzietno, cika lub dugotrwaa choroba, brak umiejtnoci wypeniania funkcji opiekuczo-wychowawczych, alkoholizm lub narkomania. Zgodnie z art. 90d ust. 9 ustawy o systemie owiaty, stypendium szkolne nie moe by nisze miesicznie ni 80% kwoty, o ktrej mowa w art. 6 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o wiadczeniach rodzinnych (Dz. U. Nr 228, poz. 2255 ze zm.) i nie moe przekracza miesicznie 200% kwoty, o ktrej mowa w art. 6 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o wiadczeniach rodzinnych. Natomiast po myli art. 90d ust. 7 tej ustawy, miesiczna wysoko dochodu na osob w rodzinie ucznia, uprawniajca do ubiegania si o stypendium szkolne nie moe by wiksza ni kwota, o ktrej mowa w art. 8

ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy spoecznej (Dz. U. Nr 64, poz. 593 ze zm.). Zgodnie z art. 90d ust. 8 ustawy o systemie owiaty miesiczna wysoko dochodu, o ktrej mowa w ust. 7, jest ustalana na zasadach okrelonych w art. 8 ust. 3-13 ustawy, o ktrej mowa w ust. 7, z tym e do dochodu nie wlicza si wiadcze pomocy materialnej, o ktrych mowa w art. 90c ust. 2 i 3 Norma kompetencyjna zawarta w art. 90f pkt 1 omawianej ustawy, upowaniajca rad gminy do okrelenia w drodze uchway sposobu ustalania wysokoci stypendium szkolnego w zalenoci od sytuacji materialnej uczniw i ich rodzin oraz innych okolicznoci, o ktrych mowa w art. 90d ust. 1 cyt. ustawy, powinna by interpretowana przy uwzgldnieniu caoksztatu obowizujcych przepisw w przedmiotowym zakresie. Upowanienie rady do okrelenia sposobu ustalenia wysokoci stypendium oznacza umocowanie tego organu do okrelenia metod, mechanizmw umoliwiajcych realizacj celu, jakim jest zrnicowanie wysokoci kwot stypendiw w zalenoci od indywidualnego pooenia osb, ktre maj j otrzyma. Zatem, dziaajc w oparciu o norm kompetencyjn okrelon w art. 90f pkt 1 ustawy o systemie owiaty, Rada Miejska jest zobowizana do zrnicowania wysokoci stypendium szkolnego, jednake przy uwzgldnieniu zarwno przedziau kwotowego, o ktrym mowa w art. 90d ust. 9 tej ustawy, jak i kryterium dochodowego na osob w rodzinie, okrelonego w art. 90d ust. 7 oraz rnych okolicznoci osobistych, o jakich mowa w art. 90 d ust. 1 ustawy. Rada gminy winna okreli metody i mechanizmy ustalenia stypendium w taki sposb, aby z nich jednoznacznie wynikaa wysoko stypendium w zalenoci od sytuacji materialnej ucznia i jego rodziny oraz innych okolicznoci, o ktrych mowa w art. 90d ust. 1 ustawy. Rada Miejska w cznej w przedmiotowej uchwale nie uzalenia wysokoci stypendium od innych okolicznoci, o ktrych mowa w art. 90d ust. 1 ustawy. Z regulacji Rady powinno wynika za jednoznacznie, jaka wysoko stypendium przysuguje osobie o okrelonych dochodach znajdujcej si w okrelonej sytuacji. Tylko taki zapis okrela bowiem reguy, mechanizm postpowania dla organu stosujcego prawo, do ustalenia ktrego zostaa upowaniona rada gminy. Uchwaa w sprawie regulaminu udzielania pomocy materialnej o charakterze socjalnym jest aktem prawa miejscowego obowizujcym na obszarze gminy czna. Jako akt prawa miejscowego powinna by zredagowana w taki sposb, by dla przecitnego adresata bya zrozumiaa, tzn. by adresat jej przepisw wiedzia, w jaki sposb ma si zachowa i nie mia adnych wtpliwoci co do tego, jak regu postpowania wyznacza dany przepis, a organ stosujcy ten przepis wiedzia, w jaki sposb go zinterpretowa. Przepis prawa miejscowego musi by sformuowany w sposb precyzyjny i czytelny, tak by wynikao z niego, kto, w jakich okolicznociach i jak si powinien zachowa, eby

osign skutek wynikajcy z tego przepisu. Adresat aktu nie moe by zaskakiwany treci nieostrych czy te niepenych przepisw. Zakres uchway winien zapewni ten sam poziom praw i obowizkw dla adresatw znajdujcych si w identycznej sytuacji. Zgodnie z orzeczeniem Naczelnego Sdu Administracyjnego (wyrok z dnia 6 czerwca 1995 r., sygn. akt SA/Gd 2949/94, OwSS 1996/3/91) uchway podejmowane przez organy samorzdowe musz zawiera sformuowania jasne, wyczerpujce, uniemoliwiajce stosowanie niedopuszczalnego, sprzecznego z prawem luzu interpretacyjnego. Teza przedmiotowego orzeczenia bdzie miaa zastosowanie tym bardziej do aktw prawa miejscowego, ktre zawieraj normy prawa powszechnie obowizujcego na terenie gminy. Zatem realizujc upowanienie z art. 90f ustawy o systemie owiaty, Rada Miejska winna okreli w sposb normatywny taki sposb ustalania wysokoci stypendium szkolnego, ktry pozwoli organowi stosujcemu przepisy uchway ustala w oparciu o jej postanowienia konkretn wysoko stypendium w indywidualnych sprawach w zalenoci od sytuacji materialnej ucznia i jego rodziny oraz innych okolicznoci wskazanych w art. 90d ust. 1 ustawy, bez niedopuszczalnego i niezgodnego z prawem luzu interpretacyjnego. W ocenie organu nadzoru rada gminy ustalajc regulamin udzielania pomocy materialnej o charakterze socjalnym zobowizania jest do penego, kompleksowego uregulowania kwestii wymienionych w art. 90d ust. 1-4 ustawy o systemie owiaty. Nie stanowi bowiem wypenienia delegacji ustawowej regulamin, ktry nie zawiera wszystkich koniecznych postanowie jakie powinny si w nim znale. Rada Miejska nie wypenia delegacji ustawowej, a jej dziaanie, jako zawajce upowanienie udzielone przez ustawodawc w procesie tworzenia prawa stanowi jego istotne naruszenie, co przesdza o wadliwoci uchway w caoci. Przedmiotowa uchwaa zawiera rwnie inne wady prawne. Jak stanowi 4 ust. 2 uchway, wniosek, ktrego wzr okrela Zacznik do niniejszego Regulaminu naley skada w Zespole Obsugi Szk i Przedszkoli. Powysza regulacja jest niezgodna z art. 90n ust. 2, ktry stanowi, i wiadczenia pomocy materialnej o charakterze socjalnym s przyznawane na: 1) wniosek rodzicw albo penoletniego ucznia, po zasigniciu opinii odpowiednio dyrektora szkoy, kolegium nauczycielskiego, nauczycielskiego kolegium jzykw obcych, kolegium pracownikw sub spoecznych lub orodka, o ktrym mowa w art. 90b ust. 3 pkt 2; 2) wniosek odpowiednio dyrektora szkoy, kolegium nauczycielskiego, nauczycielskiego kolegium jzykw obcych, kolegium pracownikw sub spoecznych lub orodka, o ktrym mowa w art. 90b ust. 3 pkt 2. wiadczenia pomocy materialnej o charakterze socjalnym mog by rwnie przyznawane z urzdu (art. 90n ust. 3) Wniosek o przyznanie wiadczenia pomocy materialnej o charakterze socjalnym zawiera w szczeglnoci: 1) imi i nazwisko ucznia i jego rodzicw;

2) miejsce zamieszkania ucznia; 3) dane uzasadniajce przyznanie wiadczenia pomocy materialnej, w tym zawiadczenie o wysokoci dochodw, z zastrzeeniem ust. 5; 4) podan form wiadczenia pomocy materialnej inn ni forma pienina (ust. 4). W przypadku ubiegania si o stypendium szkolne dla ucznia, ktrego rodzina korzysta ze wiadcze pieninych z pomocy spoecznej, zamiast zawiadczenia o wysokoci dochodw przedkada si zawiadczenie o korzystaniu ze wiadcze pieninych z pomocy spoecznej (ust. 5). Wniosek o przyznanie stypendium szkolnego skada si do dnia 15 wrzenia danego roku szkolnego, a w przypadku suchaczy kolegiw nauczycielskich, nauczycielskich kolegiw jzykw obcych i kolegiw pracownikw sub spoecznych - do dnia 15 padziernika danego roku szkolnego (ust. 6). W uzasadnionych przypadkach, wniosek o przyznanie stypendium szkolnego moe by zoony po upywie terminu, o ktrym mowa w ust. 6 (ust. 7). Jak wynika z powyszego, elementy jakie powinien zawiera wniosek s wic wyranie okrelone w ustawie - ust. 4 cytowanego art. 90n ustawy. Wobec tego bezprzedmiotowym jest okrelenie przez Rad Miejsk w drodze uchway wzoru wniosku. Zgodnie z art. 63 1 kpa: "Podania (dania, wyjanienia, odwoania, zaalenia) mog by wnoszone pisemnie, telegraficznie lub za pomoc dalekopisu, telefaksu, poczty elektronicznej, a take ustnie do protokou.". Wymagany przepisem art. 90n ustawy wniosek naley traktowa jako takie wanie podanie czy danie wszczcia postpowania w sprawie przyznania stypendium. Rada nie moe ogranicza prawa osb uprawnionych do zoenia wniosku, do zoenia go w wybranej przez te osoby formie, spord form dopuszczalnych na podstawie art. 63 1 kpa. Ponadto brak jest w kpa przepisu, ktry zezwalaby na uzalenienie wszczcia postpowania administracyjnego od zoenia wniosku na urzdowym formularzu. Tym samym zapis 4 ust. 2 uchway, jak rwnie okrelony w zaczniku do uchway wzr wniosku o przyznanie pomocy materialnej wykraczaj poza upowanienie ustawowe art. 90f ustawy. Stanowisko organu nadzoru znajduje potwierdzenie w wyroku Wojewdzkiego Sdu Administracyjnego w Gorzowie z dnia 17 czerwca 2009 r. , sygn. akt II SA/Go 216/09 . W ocenie Sdu w wietle przepisu art. 90 n ust. 4 ustawy o systemie owiaty zarwno wjt, jak rwnie dyrektor szkoy nie jest uprawniony do okrelenia wzoru wniosku bd opracowania formularza, ktry powinien wypeni ubiegajcy si o wiadczenie. Ustawa o systemie owiaty zawiera liczne upowanienia dla organw jednostek samorzdu terytorialnego (np. rady gminy) do szczegowego regulowania okrelonych kwestii zwizanych z systemem owiaty. Wrd delegacji ustawowej tego aktu normatywnego nie zawarto jednake upowanienia do okrelenia wzoru wniosku o udzielenie pomocy. Z powyszych ustale wynika, e Rada nie posiada kompetencji do ustalania, w ramach regulaminu udzielania pomocy materialnej o charakterze socjalnym dla uczniw, wzoru wniosku o przyznanie stypendium bd zasiku szkolnego.

Jak stanowi 6 uchway, zasiek szkolny przyznaje si uczniowi znajdujcemu si przejciowo w trudnej sytuacji materialnej z powodu zdarzenia losowego, a w szczeglnoci: 1) poaru, 2) kradziey, 3) wypadku, 4) nagej choroby w rodzinie, 5) mierci czonka w rodzinie, 6) innych okolicznoci utrudniajcych prawidowe funkcjonowanie rodziny i utrudniajcych nauk ucznia. W ocenie organu nadzoru powysze uregulowanie narusza art. 90e ust. 1 ustawy o systemie owiaty, zgodnie z ktrym zasiek szkolny moe by przyznany uczniowi znajdujcemu si przejciowo w trudnej sytuacji materialnej z powodu zdarzenia losowego. Ustawodawca nie zdefiniowa znaczenia pojcia "zdarzenie losowe". W normalnym (potocznym) znaczeniu zdarzeniem losowym nazwa mona byoby wszystkie takie zdarzenia, ktre s zalene od losu, nieprzewidywalne, niemoliwe do uniknicia, nawet przy zachowaniu naleytej starannoci o swoje sprawy. Wedug Sownika jzyka polskiego (Warszawa 1995, t. II, s. 50) mona je okreli jako zdarzenie "zalene od losu - kolei, wydarze ycia". Za takim rozumieniem pojcia "zdarzenie losowe" opowiedzia si Sd Najwyszy w wyroku z dnia 3 kwietnia 1996 r. (sygn. akt III ARN 20/95 "Wokanda" 1996, nr 9, s. 27). Sd stwierdzi, e znaczenia tego wyraenia nie mona ograniczy do przypadkw siy wyszej oraz klsk i innych zdarze spowodowanych dziaaniem ywiow lub si przyrody. Take dziaania czowieka mog by uznane za zdarzenie losowe dla innego czowieka. Jednak za zdarzenia losowe nie mogyby by uznane skutki dziaa lub zaniedba samego poszkodowanego, gdy pozbawione byyby dla niego samego elementu "losowoci", czyli zalenoci od kolei losu. Ocena, czy w danym przypadku mamy do czynienia ze zdarzeniem losowym, naley do wjta, ktry przyznaje zasiek losowy. Rada Miejska nie jest uprawniona do definiowania tego pojcia. W tym stanie rzeczy, stwierdzenie niewanoci uchway Nr XXXVII/334/2010, jest uzasadnione. Na niniejsze rozstrzygnicie nadzorcze przysuguje skarga do Wojewdzkiego Sdu Administracyjnego w Lublinie, zoona za moim porednictwem, w terminie 30 dni od daty jego dorczenia. Wojewoda Lubelski Genowefa Tokarska

Otrzymuj: 1) Burmistrz cznej 2) Przewodniczcy Rady Miejskiej

w cznej