Οργάνωση Διοίκηση Και Κοινωνιολογία Της Εκπαίδευσης Σταυρόπουλος Βασίλειος ΑΣΠΑΙΤΕ

Οργάνωση Διοίκηση και Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης
Σταυρόπουλος Βασίλειος ΑΣΠΑΙΤΕ
Οργάνωςη και Διοίκηςη τησ Εκπαίδευςησ

• Ο οριςμόσ τησ ζννοιασ τησ διοίκησης ζχει απαςχολήςει
πολλοφσ επιςτήμονεσ, οι οποίοι ξεκινϊντασ από
διαφορετικζσ ιδεολογικζσ αφετηρίεσ και διαφορετικά
γνωςτικά πεδία
ζχουν δϊςει ζμφαςη ςε διαφορετικζσ

παραμζτρουσ τησ διοίκηςησ, διατυπϊνοντασ
διαφορετικοφσ οριςμοφσ
Αλκιβιάδησ 430 π.Χ.
«το διοικείν εςτί προβλζπειν»
Peter Drucker «το ζργο τησ διοίκηςησ είναι

να βάηει ςτόχουσ, να οργανώνει,
να ενθαρρφνει, να ελζγχει και εν
τζλει να αναπτφςςεται» 1966
Σφμφωνα με τον Fayol, ωσ διοίκηση

ορίηεται μια λειτουργική διαδικαςία που
περιλαμβάνει 5 επιμζρουσ ενζργειεσ:
προγραμματιςμό, οργάνωςη, διεφθυνςη,
ςυντονιςμό και ζλεγχο
Επίςησ, ωσ διοίκηση ορίηεται η επίτευξη
οργανωςιακϊν επιδιϊξεων και ςτόχων με τη
ςυνεργαςία ατόμων ή ομάδων (George, 1998)
Ανεξάρτητα από την ζμφαςη που δίνουν ςτον

εκάςτοτε οριςμό τησ διοίκηςησ που υιοθετοφν, οι
περιςςότεροι ειδικοί επί του θζματοσ ςυγκλίνουν
ςε οριςμζνα κοινά ςτοιχεία:
• Η επιδίωξη πραγματοποίηςησ, ςτον βζλτιςτο
δυνατό βαθμό, ενόσ γενικοφ ςκοποφ και
κάποιων ειδικϊν ςτόχων
• Η καλφτερη δυνατή οργάνωςη των διαθζςιμων
μζςων
• Η αντίληψη τησ διοίκηςησ ωσ μιασ ευρφτερησ
διαδικαςίασ που περιλαμβάνει επιμζρουσ
λειτουργίεσ
• Η μεταφορά των γενικϊν αρχϊν του
management ςτον χϊρο τησ εκπαίδευςησ,
ζχει αποτελζςει αντικείμενο
αντιπαραθζςεων και ζντονων ςυηητήςεων
• Μποροφν οι βαςικζσ αρχζσ του management

να βρουν εφαρμογή ςτην εκπαίδευςη ;
• Η εκπαίδευςη μπορεί να εκληφθεί ωσ χϊροσ

άςκηςησ διοίκηςησ, ο οποίοσ παρουςιάηει
αρκετζσ ομοιότητεσ με άλλουσ χϊρουσ, αλλά
εμφανίηει και αρκετζσ ιδιαιτερότητεσ που
καθιςτοφν απαραίτητη:
Την κατάλληλη προςαρμογή των γενικϊν αρχϊν

του management και την ανάπτυξη νζων
προςεγγίςεων
• Ο Σαΐτησ ορίηει τη διοίκηςη ςτην εκπαίδευςη
ωσ
«ζνα ςφςτημα δράςησ που ςυνίςταται ςτην
ορθολογική χρήςη των διαθζςιμων πόρων
(ανθρώπινων και υλικών) για την
πραγματοποίηςη των ςτόχων που
επιδιώκονται από τουσ διάφορουσ τφπουσ
εκπαιδευτικών οργανιςμών»
Ο Busch θεωρεί τη διοίκηςη των εκπαιδευτικϊν

οργανιςμϊν ωσ μια
«διαδικαςία ςυντονιςμοφ των πόρων

(ανθρϊπινων και υλικϊν) για την παροχή
εκπαίδευςησ με τον αποτελεςματικότερο
δυνατό τρόπο»
Κοινωνιολογία τησ Εκπαίδευςησ
Εκπαίδευςη είναι μορφή εξειδικευμζνησ
κοινωνικοποίηςησ που αςκείται κατά
κανόνα από φορείσ που βρίςκονται ζξω
από την οικογζνεια και ζχει ωσ
περιεχόμενό τησ την μετάδοςη γνϊςεων,
δεξιοτήτων και μορφϊν ενζργειασ ή
ςυμπεριφοράσ (εντόσ ειδικϊν
εκπαιδευτικϊν οργανιςμϊν).
• Η Κοινωνιολογία τησ εκπαίδευςησ αποτελεί

κλάδο τησ Κοινωνιολογίασ.
• Παρουςιάηει την εκπαίδευςη ωσ ζναν
πολυςφνθετο κοινωνικό θεςμό μετάδοςησ
γνϊςησ αλλά και αναπαραγωγήσ των
υφιςταμζνων κοινωνικϊν, οικονομικϊν και
πολιτιςμικϊν δομϊν.
• Εξετάηει τη διαμόρφωςη του εκπαιδευτικοφ
θεςμοφ μζςω των βαςικϊν θεωριϊν που εξηγοφν
τη δομή και κυρίωσ τισ λειτουργίεσ τησ
εκπαίδευςησ, καθϊσ και τη ςυςχζτιςή τησ με
ευρφτερεσ αλλαγζσ των εκπαιδευτικϊν
ςυςτημάτων.
• Αντικείμενο μελζτησ: η ίδια η εκπαίδευςη ωσ κοινωνικόσ
θεςμόσ και ο ρόλοσ του θεςμοφ αυτοφ μζςα ςτην
κοινωνία.
• Σχολείο: το κφτταρο τησ κοινωνιολογίασ τησ
εκπαίδευςησ.
• Ντυρκάιμ: ορίηει την εκπαίδευςη ωσ «επιρροή που
αςκείται από τισ γενιζσ των ενηλίκων ς’ εκείνουσ που δεν
είναι ακόμη ζτοιμοι για κοινωνική ηωή»
• Ο ςκοπόσ τησ εκπαίδευςησ ορίηεται από την κοινωνία κι
όχι από τα άτομα (τουσ δαςκάλουσ και τη διοίκηςη).
• Ο ρόλοσ τησ εκπαίδευςησ είναι να ςυντηρεί την
κοινωνία, να κοινωνικοποιεί και να εξανθρωπίηει τον
άνθρωπο παρζχοντασ τα κανονιςτικά και γνωςτικά
πλαίςια που του λείπουν.
Κοινωνικά ςυςτήματα
• Ωσ ςφςτημα μπορεί να οριςθεί ζνα ςφνολο
ανεξάρτητων μεταξφ τουσ ςτοιχείων τα οποία
ςυνθζτουν ζνα οργανικό ςφνολο (Hoy & Miskel, 2013).
• Ζνα ςφςτημα δφναται να είναι είτε κλειςτό, οπότε η
ςυμπεριφορά του ερμηνεφεται ςχεδόν αποκλειςτικά με
βάςη τισ δυνάμεισ που αναπτφςςονται μζςα ςτο
οργανικό ςφνολο, είτε ανοικτό, δηλαδή να παρουςιάηει
ειςροζσ και εκροζσ, δεχόμενο τισ επιδράςεισ και τουσ
περιοριςμοφσ του εξωτερικοφ περιβάλλοντοσ
• Πλεσ οι εκπαιδευτικζσ μονάδεσ, δηλαδή οι οργανιςμοί που
παρζχουν διάφορεσ μορφζσ εκπαίδευςησ, δφναται να
θεωρηθοφν ωσ κοινωνικά ςυςτήματα, αποτελοφμενα από
επιμζρουσ υποςυςτήματα ςτα οποία αναπτφςςονται ςχζςεισ
αλληλεξάρτηςησ.
• Η ςχολική μονάδα / ο εκπαιδευτικόσ οργανιςμόσ αποτελεί μια
μικρογραφία τησ κοινωνίασ.
• Το ςχολείο ωσ «ανοικτό ςφςτημα» αλληλεπιδρά με το εξωτερικό
του περιβάλλον προκειμζνου να επιτευχθεί ο ςτόχοσ του που
είναι η ολοκληρωμζνη ψυχοςωματική και κοινωνική ανάπτυξη
των μαθητϊν.
• Για παράδειγμα ζνα Επαγγελματικό Λφκειο (ΕΠΑΛ) μπορεί να
εκληφθεί ωσ ζνα ανοικτό κοινωνικό ςφςτημα αποτελοφμενο από
δομικά ςτοιχεία όπωσ είναι: το μαθητικό δυναμικό, οι
εκπαιδευτικοί, ο ςφλλογοσ γονζων και κηδεμόνων, η διεφθυνςη
τησ ςχολικήσ μονάδασ καθϊσ και το ευρφτερο κοινωνικό
περιβάλλον.
Μζςα ςτη μαθηςιακή διαδικαςία που

αναπτφςςεται ςτην καθημερινότητα τησ
ςχολικήσ μονάδασ, πζρα από το ανθρϊπινο
δυναμικό, εμπλζκονται επιμζρουσ
παράγοντεσ όπωσ: τα διδακτικά βιβλία, τα
εποπτικά μζςα, η μεθοδολογία, οι διδακτικζσ
προςεγγίςεισ και οι ςχολικζσ εγκαταςτάςεισ
ςε ζνα ιδιαίτερο πλζγμα δυναμικϊν και
αμφίδρομων ςχζςεων.
Η ςχολική μονάδα ωσ κοινωνικό ςύςτημα
Παράλληλα, κάθε εκπαιδευτικόσ οργανιςμόσ μπορεί να
θεωρηθεί ωσ ζνα επιμζρουσ ςφςτημα του όλου
εκπαιδευτικοφ ςυςτήματοσ τησ χϊρασ, το οποίο βρίςκεται
ςε διαρκή αλληλεπίδραςη με άλλα ςυςτήματα του
εξωτερικοφ περιβάλλοντόσ του.
• Ζτςι, ο εκπαιδευτικόσ οργανιςμόσ αποτελεί ζναν ηωντανό

οργανιςμό, ο οποίοσ μεταλλάςςεται και προςαρμόηεται
ανάλογα με τισ αλλαγζσ, που επιβάλλει το εξωτερικό
περιβάλλον του.
• Επιδράςεισ εξωτερικοφ περιβάλλοντοσ: Θεςμικζσ,
νομοθετικζσ, πολιτικζσ, κοινωνικζσ, οικονομικζσ,
τεχνολογικζσ. Θεμελιϊδησ επίδραςη των ευρφτερων
κοινωνικοπολιτικϊν εξελίξεων, ειδικά ςτη ςφγχρονη
εποχή
ΑΝΤΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ
• Σε μια εποχή ραγδαίων κοινωνικοοικονομικϊν εξελίξεων,
το εξωτερικό περιβάλλον των εκπαιδευτικϊν οργανιςμϊν
διαρκϊσ μεταβάλλεται.
• Στο πλαίςιο αυτό, αποτελεί πρόκληςη για τον

εκπαιδευτικό οργανιςμό η δυνατότητα προςαρμογήσ
του ςτισ διαρκϊσ μεταβαλλόμενεσ ςυνθήκεσ, ςτοιχείο
που αποτελεί αντικείμενο μελζτησ τησ ςφγχρονησ
κοινωνιολογίασ τησ εκπαίδευςησ το οποίο, ταυτόχρονα,
αποτελεί και αντικείμενο προβληματιςμοφ και ζρευνασ
των μελετητϊν ςε θζματα οργάνωςησ και διοίκηςησ τησ
Βιβλιογραφία
Σαΐτησ, Χ. (2008). Οργάνωςη και Διοίκηςη Δομών Εκπαίδευςησ, Αθήνα:
Πανεπιςτήμιο Αθηνϊν
Κατςαρόσ, Ι. (2008). Οργάνωςη και Διοίκηςη τησ Εκπαίδευςησ, Αθήνα:
ΥΠΕΠΘ
Κουτοφηησ, Μ. Καραλήσ, Θ. & Πρόκου, Ε. (2005). Σχεδιαςμόσ, Διοίκηςη,
Αξιολόγηςη Προγραμμάτων Εκπαίδευςησ Ενηλίκων. Πάτρα: ΕΑΠ
Γιαννακοποφλου, Ε.(2008). Η οργάνωςη-διοίκηςη τησ εκπαίδευςησ ωσ
επιςτημονικό αντικείμενο. Κριτική, Επιςτήμη και Εκπαίδευςη, 81-89.
Μishra, R. (2007). School Administration and Organization. New Delhi:
APH Publishing.
Southworth, G. (2002). Instructional Leadership in Schools. Reflections
and empirical evidence. School Leadership and Management, 22, 73-92
Tyler, W. (1988). School Organization: A sociological perspective. London:
Crook Helm
Προςεγγίςεισ ςτη διοικητική επιςτήμη
• Δικαιϊκή και νομολογιακή προςζγγιςη: Η
διοικητική λειτουργία ωσ αντικείμενο μελζτησ τησ
νομικήσ επιςτήμησ ή του διοικητικοφ δικαίου.
• Διαχειριςιολογική προςζγγιςη (Wilson, 1887):
Ταφτιςη τησ διοίκηςησ με τη διαχείριςη και δη την
αποτελεςματική διαχείριςη.
• Κοινωνιολογική προςζγγιςη (Weber): Περιγραφή
και ερμηνεία του διοικητικοφ φαινομζνου ωσ
ολότητα. Βάςη τησ θεωρία των οργανϊςεων.
Κύρια γνωρίςματα του διοικητικού φαινομένου
• Επιδίωξη τησ πραγματοποίηςησ, ςτον καλφτερο

δυνατό βαθμό, οριςμζνων γενικϊν ςκοπϊν.
• Οργάνωςη των μζςων.
• Αντίληψη τησ διοίκηςησ ωσ διαδικαςίασ που

περιλαμβάνει περιςςότερεσ λειτουργίεσ.
Οι εκπαιδευτικοί οργανιςμοί ωσ οργανώςεισ
• Όροσ «οργάνωςη»: α) Οντότητα (ςχολείο,

νοςοκομεία). β) Βαςική λειτουργία τησ διοίκηςησ.
• Οντότητα: Εκπαιδευτικοί οργανιςμοί (Σχολική
μονάδεσ όλων των βαθμίδων) και εκπαιδευτικό
ςφςτημα ςτο ςφνολό του.
• Βαςική λειτουργία τησ διοίκηςησ: Κατανομή
εργαςιϊν, εξουςιϊν, ευθυνϊν και του πλζγματοσ
ςχζςεων μεταξφ τουσ που διαμορφϊνουν μια
ςυγκεκριμζνη οργανωτική δομή.
• Σφνθεςη οργανιςμοφ: Άνθρωποι, επιδίωξη
αντικειμενικϊν ςκοπϊν, οργανωτική δομή.
Ιδιαιτερότητεσ των εκπαιδευτικών οργανιςμών

και διοίκηςη ςτην εκπαίδευςη
• Σχολείο: Ιεραρχικό, γραφειοκρατικό πρότυπο οργάνωςησ, κανόνεσ
και ςυγκεκριμζνα καθήκοντα ανά θζςη.
vs
Κοινωνικόσ θεςμόσ με ςχζςεισ με το εξωτερικό περιβάλλον και
επιρροή από ομάδεσ πίεςησ/ενδιαφζροντοσ.
• Σκοποί και ςτόχοι που διαφοροποιοφνται από τη ςκοπιά ομάδα
πίεςησ/ενδιαφζροντοσ που εξετάηονται (γονείσ, μαθητζσ,
εκπαιδευτικοί, βιομήχανοι κλπ).
• Αδυναμία ςαφοφσ προςδιοριςμοφ εξυπηρετοφμενων,
εργαηόμενων και αποτελζςματοσ/προϊόντοσ.
• Διοικητική αποδυνάμωςη και ζλλειψη διοικητικήσ αυτονομίασ
του ςχολείου.
• Σχζςεισ εξουςίασ και ιςότιμη ςυμμετοχή ςε ζνα ιεραρχικό
ςφςτημα. Εκχϊρηςη ευθφνησ χωρίσ εξουςία.
Αποτελεςματικότητα και αποδοτικότητα ςτη
διοίκηςη των εκπαιδευτικών οργανιςμών
• Αποτελεςματικότητα: Το μζγεθοσ εκείνο που
χαρακτηρίηει την ικανότητα και δυνατότητα ενόσ
οργανιςμοφ να πραγματοποιεί το ςκοπό του.
vs
• Αποδοτικότητα: Το μζγεθοσ εκείνο που χαρακτηρίηει

την ικανότητα και δυνατότητα ενόσ οργανιςμοφ να
πραγματοποιεί το ςκοπό του κατά τρόπο απόλυτα
αποτελεςματικό, με το ελάχιςτο δυνατό κόςτοσ.
Θεωρητικέσ προςεγγίςεισ ςτην οργάνωςη και

διοίκηςη τησ εκπαίδευςησ
Η έννοια τησ ηγεςίασ
• Ηγεςία: Κεντρική ζννοια ςτη θεωρία τησ Διοικητικήσ
Επιςτήμησ, καθόςον βαςικόσ παράγοντασ επιτυχίασ των
κοινωνικϊν οργανϊςεων. Αποτελεςματική ςχολική
ηγεςία=> Αποτελεςματικά ςχολεία
• Οριςμόσ: Διαδικαςία άςκηςησ επιρροήσ ςτισ δράςεισ
μιασ οργανωμζνησ ομάδασ ατόμων, ζτςι ϊςτε να
εργαςτοφν πρόθυμα για την επίτευξη ομαδικϊν ςτόχων.
• Άςκηςη επιρροήσ (χαρακτηριςτικά): Προςωπικά
χαρακτηριςτικά, εξειδικευμζνη γνϊςη.
• Πηγζσ δφναμησ/εξουςίασ: Λόγω θζςησ, καθϊσ και
ελζγχου των αμοιβϊν, του καταναγκαςμοφ και των
ποινϊν, των πόρων (οικονομικϊν, υλικϊν, ανθρϊπινων).
Διάκριςη εννοιών μάνατζμεντ και ηγεςίασ

Προςεγγίςεισ τησ ηγεςίασ (1/4)
• Γενετική προςζγγιςη: «Μεγάλοι άνδρεσ». Οι ηγζτεσ διαθζτουν
κληρονομικό χάριςμα.
• Προςζγγιςη των χαρακτηριςτικϊν τησ ηγεςίασ: Αμφιςβήτηςε την
κληρονομικότητα, όχι όμωσ την φπαρξη του ηγετικοφ χαρίςματοσ,
το οποίο ςτην πορεία αμφιςβητήθηκε και αυτό.
• Προςεγγίςεισ των προτφπων ηγετικήσ ςυμπεριφοράσ: Αυταρχικό
πρότυπο, εξουςιοδοτικό (laissez fair), δημοκρατικό. Επιμζρουσ
τφποι που αφοροφν ςε εκπαιδευτικοφσ: Κατευθυντική,
υποςτηρικτική, περιοριςτική (Μιχόπουλοσ, 1998, όπ. αναφ. ςτο
Σταυρόπουλοσ & Σαραφίδου, 2011).
• Θεωρία Χ (McGregor): Οι άνθρωποι λειτουργοφν ωσ μάηα που
θζλουν καθοδήγηςη από χαριςματικοφσ ηγζτεσ. Θεωρία Τ: Οι
άνθρωποι λειτουργοφν πιο υπεφθυνα, αναλαμβάνουν
πρωτοβουλίεσ και λειτουργοφν αποτελεςματικά με μια
δημοκρατική ηγεςία.

• Ενδεχομενικζσ: Δεκαετία του 1960. Τρόποσ ςκζψησ που
ςυνοψίηεται ςτη φράςη «τα πάντα εξαρτϊνται». Οι
περιςτάςεισ (καταςτάςεισ) είναι εκείνεσ που καθορίηουν
την ηγετική ςυμπεριφορά.
• Ενδεχομενική θεωρία (Fiedler): Μποροφμε να μιλάμε

μόνο για ζναν ηγζτη αποτελεςματικό ςε μια κατάςταςη
και μη αποτελεςματικό ςε μια άλλη.
• Ενδεχομενικζσ προςεγγίςεισ (5 ςτιλ ηγεςίασ, Vroom &

Yetton): 2 είδη αυταρχικοφ, 2 ςυμβουλευτικοφ και 1
δημοκρατικοφ.

• Νζα ηγεςία (μζςα δεκαετίασ ‘80): α) όραμα (vision), β)
«επικοινωνία του οράματοσ» με απϊτερο ςκοπό τη
μεταλαμπάδευςη του αιςθήματοσ αποςτολήσ (mission),
γ) ςφνδεςη του οράματοσ με την ενδυνάμωςη των
μελϊν, δ) ο ρόλοσ του ηγζτη ςτη διαμόρφωςη τησ
κουλτοφρασ, ε) εμπιςτοςφνη των μελϊν πρόσ τον ηγζτη
για την επίτευξη του οράματοσ.
• Τπερ-ηγεςία (δεκαετία ‘90): Από τον «οραματιςτή
ήρωα», ςτον ηγζτη που παρακινεί και ενδυναμϊνει τουσ
εργαηόμενουσ, ϊςτε να γίνουν οι ίδιοι ηγζτεσ και να
φζρουν οι ίδιοι την ευθφνη τησ αξιοποίηςησ των
δυνατοτήτων τουσ.
Σύγχρονεσ προςεγγίςεισ και τύποι ηγεςίασ
ςτην εκπαίδευςη (1/8)
• Εκπαιδευτική ηγεςία: Ρόλοσ τησ διοίκηςησ και τησ
ηγεςίασ αυτοφ του τφπου είναι η υποςτήριξη του
βαςικοφ ζργου των οργανιςμϊν, που είναι η
διδαςκαλία και η μάθηςη. Πρακτικζσ τησ αφοροφν
ςτον οριςμό τησ αποςτολήσ του ςχολείου, η
διαχείριςη του εκπαιδευτικοφ προγράμματοσ και
η βελτίωςη του ςχολικοφ κλίματοσ.
• «Διοικητική» ηγεςία: Βαςική πτυχή αποτελεί η
διοικητική λειτουργία τησ εποπτείασ και του
ελζγχου που προςιδιάηει ςτο ελληνικό
εκπαιδευτικό ςφςτημα.

• Μεταςχηματιςτική ηγεςία
• «Ηθική» ηγεςία: Εςτίαςη ςτον ηθικό κϊδικα του
ηγζτη και ζτςι εξουςία και επιρροή πρζπει να
προζρχονται από τισ ιςχφουςεσ αντιλήψεισ
ςχετικά με το τι είναι ςωςτό ή λάθοσ (αφοςίωςη
ςτισ δημοκρατικζσ αρχζσ και ιδιαίτερα ςτισ αξίεσ
τησ ςυνεργαςίασ και τησ ςυμμετοχήσ.
• Συμμετοχική ηγεςία: Κζντρο του ηγετικοφ ρόλου
πρζπει να είναι η προϊθηςη τησ ομαδικήσ-
ςυνεργατικήσ λήψησ αποφάςεων.

• Ενδεχομενική ηγεςία: Κανζνα ςτιλ ηγεςίασ δε μπορεί να
είναι αποτελεςματικό ςε όλεσ τισ καταςτάςεισ. Ωσ εκ
τοφτου, οι προϊςτάμενοι-ηγζτεσ μποροφν να αλλάηουν
ςτιλ ηγεςίασ και να αξιοποιοφν ζνα μεγάλο ρεπερτόριο
ηγετικϊν πρακτικϊν, προςαρμοςμζνοι ςτισ ιδιαίτερεσ
καταςτάςεισ.
• LISA Project-The leadership cocktail: A highly contextual
mix (2009): Η άςκηςη ηγετικοφ ρόλου ςτο χϊρο του
ςχολείου αποτελεί μια εξαιρετικά πλαιςιωμζνη ενζργεια
που θζλει το διευθυντή να είναι ςυνετόσ, ήτοι να γνωρίηει
τισ ιδιαιτερότητεσ του πλαιςίου ςτο οποίο ηγείται και να
δρα βάςει αυτοφ (Pashiardis & Brauckmann).

Αειφορική ηγεςία (Hargreaves & Fink, 1994, όπ. αναφ. ςτο Σταυρόπουλοσ
& Μπαγινζτασ, 2015):
1. προαγωγή εκπαιδευτικϊν πρακτικϊν που ςυμβάλλουν
ςτη δια βίου μάθηςη,
2. μεταλαμπάδευςη του οράματοσ για την πρόοδο τησ
ςχολικήσ μονάδασ ςτον επόμενο ςυνάδελφο εκπαιδευτικό
που καλείται να αναλάβει διευθυντικά καθήκοντα,
3. προαγωγή τησ ενεργοφσ ςυμμετοχήσ του ςυνόλου των
εκπαιδευτικϊν του ςχολείου, ςε οργανωτικά και διοικητικά
θζματα.
Αειφορική ηγεςία (Hargreaves & Fink, 1994, όπ. αναφ. ςτο Μπαγινζτασ &
Σταυρόπουλοσ, 2010):
4. λειτουργία του διευθυντή τησ ςχολικήσ μονάδασ ωσ
παράγοντα διοικητικήσ ανάπτυξησ των ςυναδζλφων του
μζςα από την εκχϊρηςη αρμοδιοτήτων, προκειμζνου ο
διευθυντήσ να μην εξουθενϊνεται πνευματικά και
ςωματικά.
5. αντίληψη τησ πιθανήσ επιρροήσ των πρακτικϊν
διοίκηςησ και ηγεςίασ που εφαρμόηει ζνασ διευθυντήσ
μιασ ςχολικήσ μονάδασ, ςτην διοικητική πρακτική που
εφαρμόηεται ςε ζνα άλλο ςχολείο,

Αειφορική ηγεςία (Hargreaves & Fink, 1994, όπ. αναφ. ςτο Μπαγινζτασ &
Σταυρόπουλοσ, 2010):
6. προαγωγή και χρήςη καινοτόμων μεθόδων ςτη
διδαςκαλία και μάθηςη,
7. αλληλεπίδραςη του διευθυντή τόςο με το μικροςφςτημα
του ςχολείου, όςο και με το μακροςφςτημα του
εκπαιδευτικοφ και κοινωνικοφ ςυγκείμενου ςτο οποίο
λαμβάνει χϊρα η εκπαιδευτική διαδικαςία.
Συμπζραςμα: Ενϊ η ηγεςία ςτηρίηεται ςτη λογική του
«κάνοντασ τα ςωςτά πράγματα», η αειφορική ηγεςία
φαίνεται πωσ ςτηρίηεται ςτη λογική του «κάνοντασ τα ςωςτά
πράγματα ςωςτά (:με το ςωςτό τρόπο).
Ηγετικέσ ικανότητεσ-Ανάπτυξη
κοινωνικών δεξιοτήτων(1/3)
• Η δυνατότητα ανταπόκριςησ των ςτελεχϊν ςτον ηγετικό
τουσ ρόλο είναι ςυνάρτηςη τησ διάθεςήσ τουσ για
ανάληψη ηγετικοφ ρόλου καθϊσ και του βαθμοφ ςτον
οποίο διαθζτουν τισ απαραίτητεσ ικανότητεσ και
προδιαθζςεισ.
• Ηγετικζσ ικανότητεσ: Επαγγελματική, ςυνεργαςίασ,
αντιληπτική.
• Συναιςθηματική νοημοςφνη: Περιλαμβάνει τισ
προςωπικζσ ικανότητεσ (αυτοεπίγνωςη, αυτοπεποίθηςη)
με βάςη τισ οποίεσ διαχειριηόμαςτε τον εαυτό μασ και τισ
κοινωνικζσ ικανότητεσ (κοινωνική επίγνωςη, διαχείριςη
ςχζςεων) με βάςη τισ οποίεσ διαχειριηόμαςτε τισ ςχζςεισ
μασ.
• Στισ διαπροςωπικζσ του ςχζςεισ, ο ηγζτησ θα πρζπει
να είναι ικανόσ να αντιλαμβάνεται τι ακριβϊσ εννοεί
η άλλη πλευρά (καλόσ ακροατήσ), να είναι καλόσ
αφηγητήσ, να διαθζτει ενςυναίςθηςη και να
ςυγχρονίηεται κατά την επικοινωνία του.
• Στην τυπική επικοινωνία να διαςφαλίηει την
απρόςκοπτη διακίνηςη όλων των πληροφοριϊν προσ
όλεσ τισ κατευθφνςεισ, να προωθεί το διάλογο, να
είναι δεκτικόσ και ςε αρνητικά μηνφματα και να
διαςφαλίηει την πρόςβαςη ςε ανοικτή προςωπική
επικοινωνία.
«Οι ηγζτεσ δε γεννιοφνται, γίνονται». Η θεωρία τησ
αυτοκατευθυνόμενησ μάθηςησ του R. Boyatzis
Κατςαρόσ, Ι. (2008). Οργάνωςη και Διοίκηςη τησ Εκπαίδευςησ. Αθήνα: ΥΠΕΠΘ/Π.Ι.
LISA (Leadership Improvement for Student Achievement) Project-The leadership

cocktail: A highly contextual mix (2009). Διαθζςιμο ςτο: http://www.leadership-in-
education.eu/fileadmin/Projects/LISA_Results.pdf (Page 8).
Σταυρόπουλοσ, Β., & Μπαγινζτασ, Κ. (2015). Αειφορική ηγεςία ςε ςχολικζσ μονάδεσ:

Θεωρητικζσ προςεγγίςεισ και εμπειρική ζρευνα. Λαμία: Αυτοζκδοςη.
Σταυρόπουλοσ, Β. & Σαραφίδου, Γ.Ο. (2011). Συγκριτική μελζτη τησ ςυμβολήσ τησ
ηγετικήσ ςυμπεριφοράσ του διευθυντή του ςχολείου ςτην επαγγελματική
ικανοποίηςη των εκπαιδευτικϊν Α/θμιασ γενικήσ και ειδικήσ αγωγήσ &
εκπαίδευςησ. Στο Ε. Παπάνησ, Π. Γιαβρίμησ, & Α. Βίκη (Επιμ.), Ζρευνα και
Εκπαιδευτική Πράξη ςτην Ειδική Αγωγή (Τόμοσ ΙΙ, ςελ. 225-238), Θεςςαλονίκη:
Εκδόςεισ Κυριακίδη.
Διοίκηςη Ολικήσ Ποιότητασ (ΔΟΠ)
• Δεκαετία του ‘80: Κυριαρχία τησ ζννοιασ τησ
αποτελεςματικότητασ ςτη Διοίκηςη τησ Εκπαίδευςησ.
• Δεκαετία του ‘90: Επιδίωξη τησ ποιότητασ προκειμζνου τα
εκπαιδευτικά ςυςτήματα να αντιμετωπίςουν τισ ταχφτατα
μεταβαλλόμενεσ ςυνθήκεσ.
• ΔΟΠ: Προτεραιότητα ςτην ικανοποίηςη των προςδοκιϊν και
των αναγκϊν των εξυπηρετοφμενων μζςα από διαδικαςία
αλλαγήσ και αυτομεταςχηματιςμοφ των εκπαιδευτικϊν
οργανιςμϊν.
• Συςτημική προςζγγιςη τησ ΔΟΠ: Ανάγκη εξαςφάλιςησ
ποιοτικϊν ειςροϊν (π.χ. προγράμματα, εξοπλιςμόσ) και
ποιοτικϊν διαδικαςιϊν (π.χ. διοίκηςη) ϊςτε να
διαςφαλίηονται ποιοτικζσ εκροζσ/αποτελζςματα (π.χ.
Εκπαίδευςη, μαθητικζσ επιδόςεισ).
Έννοια τησ Ποιότητασ

• Απόλυτη ποιότητα: Συνδζεται με την τελειότητα, το εξαιρετικό ή
το ςπάνιο, το ακριβζσ, τη διαχρονικότητα.
• Σχετική ποιότητα: Ανταποκρίνεται ςτο πλαίςιο τησ ΔΟΠ,
καθόςον αφορά ςτο βαθμό ανταπόκριςησ ενόσ προϊόντοσ ή
υπηρεςίασ ςε ςυγκεκριμζνα πρότυπα και προδιαγραφζσ. Οι
προδιαγραφζσ που τίθενται ςτη φάςη του ςχεδιαςμοφ
ςχετίηονται με την εςωτερική ποιότητα.
• Εκπαίδευςη και ποιότητα: Ο καθοριςμόσ προτφπων, ςτόχων και
κριτηρίων γίνεται από ειδικοφσ (ΥΠΠΕΘ, ΙΕΠ) με βάςη τα οποία
ειδικά όργανα (διευθυντζσ, ςχολικοί ςφμβουλοι) αξιολογοφν την
ποιότητα του παρεχόμενου εκπαιδευτικοφ ζργου.
• Εκπαίδευςη και ποιότητα ςτο πλαίςιο τησ ΔΟΠ: Προςδιοριςμόσ
τησ ποιότητασ με γνϊμονα τισ εκ των προτζρων εκφραςμζνεσ
προςδοκίεσ γονεϊν, μαθητϊν ή τησ τοπικήσ κοινωνίασ.
Βαςικέσ Αρχέσ τησ ΔΟΠ
• Διαμόρφωςη οράματοσ, αποςτολήσ και πολιτικήσ
ποιότητασ.
• Δζςμευςη τησ διοίκηςησ του οργανιςμοφ ςτην
εφαρμογή τησ φιλοςοφίασ τησ ΔΟΠ.
• Έμφαςη ςτην ικανοποίηςη των πελατϊν.
• Δζςμευςη και ενεργόσ ςυμμετοχή των εργαηομζνων
ςτην εφαρμογή τησ φιλοςοφίασ τησ ΔΟΠ.
• Συνζχεια και ςυνζπεια ςτην προςπάθεια βελτίωςησ τησ
ποιότητασ.
• Έμφαςη ςτην πρόληψη των προβλημάτων και των
λαθϊν.
Χαρακτηριςτικά Εκπαιδευτικού
Οργανιςμού Ποιότητασ
Εφαρμογή τησ ΔΟΠ ςτο ελληνικό
εκπαιδευτικό ςύςτημα -Περιοριςμοί
• Συγκεντρωτικόσ χαρακτήρασ του εκπαιδευτικοφ ςυςτήματοσ.
• Ανυπαρξία ενόσ ςυςτήματοσ αξιολόγηςησ, με μόνη εξαίρεςη
την αυτοαξιολόγηςη η οποία εφαρμόςτηκε ςτο παρελθόν.
• Δυςλειτουργίεσ που ζχουν να κάνουν με το ςφςτημα
ςτελζχωςησ και υπηρεςιακϊν μεταβολϊν που δημιουργοφν
προβλήματα ςτη ςταθερότητα του προςωπικοφ.
• Έλλειψη ςτρατηγικοφ ςχεδίου ποιότητασ που να
περιλαμβάνει το όραμα, την αποςτολή και τισ πολιτικζσ
ποιότητασ.
• Έλλειψη ςυςτήματοσ επιμόρφωςησ και ανάπτυξησ ηγετικϊν
ςτελεχϊν (εκπαίδευςη κατά τη διάρκεια τησ εργαςίασ και
ενθάρρυνςη ςυνεχοφσ εκπαίδευςησ και αυτοβελτίωςησ).
Στάδια ειςαγωγήσ τησ ΔΟΠ ςτην

εκπαίδευςη
• Τιοθζτηςη τησ φιλοςοφίασ τησ ΔΟΠ-Όραμα και
αποςτολή Ποιότητασ.
• Προςδιοριςμόσ προςδοκιϊν εξυπηρετοφμενων-

προςδιοριςμόσ αδυναμιϊν του οργανιςμοφ.
• Επιλογή ςτάςεων, μζτρων και διαδικαςιϊν

ποιότητασ.
• Αξιολόγηςη διαδικαςιϊν και αποτελεςμάτων.

Πολιτικέσ ποιότητασ ςτην Ευρωπαΰκή
Εκπαίδευςη-Δείκτεσ Ποιότητασ
• Επίπεδο που ζχει επιτευχθεί ςε επιμζρουσ τομείσ (Αναγνωςτικζσ
ικανότητεσ, Μαθηματικά, Φυςικζσ Επιςτήμεσ, ΤΠΕ, Ξζνεσ Γλϊςςεσ,
Ικανότητα μάθηςησ, Αγωγή του πολίτη).
• Επιτυχία και μετάβαςη (ποςοςτά εγκατάλειψησ του ςχολείου,

ολοκλήρωςη β’ κφκλου Β/θμιασ Εκπ/ςησ, ςυμμετοχή ςτην Γ/θμια
Εκπ/ςη).
• Παρακολοφθηςη τησ ςχολικήσ εκπαίδευςησ (Αξιολόγηςη και

οργάνωςη τησ ςχολικήσ εκπαίδευςησ, ςυμμετοχή γονζων).
• Πόροι και δομζσ (εκπαίδευςη και κατάρτιςη των εκπαιδευτικϊν,

ποςοςτά ςυμμετοχήσ ςτην προςχολική εκπαίδευςη, αριθμόσ
μαθητϊν ανά Η/Υ, εκπαιδευτική δαπάνη ανά μαθητή).
Περιβάλλον εργαςίασ
Συμβολή των ΤΠΕ
• Χϊροσ και χρόνοσ τησ εκπαιδευτικήσ διαδικαςίασ
• Ρόλοσ του εκπαιδευτικοφ
• Ρόλοσ του διδαςκόμενου
• Φφςη και ρόλοσ του εκπαιδευτικοφ υλικοφ
• Φφςη τησ εκπαιδευτικήσ διαδικαςίασ
Περαιτζρω μεταβολζσ
• Σταδιακή εγκατάλειψη τησ ομοιομορφίασ και των γενικά αποδεκτϊν
«ορθϊν» πρακτικϊν.
• Ανάδειξη τησ ιδιαίτερησ ταυτότητασ τησ ςχολικήσ μονάδασ ςε
καθοριςτικό παράγοντα ποιότητασ τησ παρεχόμενησ εκπαίδευςησ.
• Αφξηςη τησ αβεβαιότητασ και τησ αναςφάλειασ των εκπαιδευτικϊν.
• Ανάδειξη νζων πεδίων που αναδεικνφνται από την τεχνολογική και
επιςτημονική πρόοδο ςε βαςικοφσ ςτόχουσ των εκπαιδευτικϊν
ςυςτημάτων.
Θέματα αςφάλειασ και υγείασ
εργαζομένων
• Το αρχικό όςο και διαχρονικό ενδιαφζρον ςε θζματα αςφάλειασ
ςτην εκπαίδευςη επικεντρωνόταν ςτουσ μαθητζσ. Οι αιτίεσ κινδφνου
εντοπίηονται ςε υλικζσ (με το χϊρο του ςχολείου) και ςυμπεριφοράσ
(απροςεξία, επιθετική και βίαιη ςυμπεριφορά μαθητϊν).
• Τα τελευταία χρόνια ζχει δοθεί ενδιαφζρον ςε θζματα υγείασ και
αςφάλειασ των εκπαιδευτικϊν. Βαςικζσ αιτίεσ για αυτό είναι:
Η αναγνϊριςη των ατυχημάτων και αςθενειϊν που το κατατάςςει
τρίτο από άποψη ποςοςτοφ περιςτατικϊν.
Αφξηςη κρουςμάτων επιθετικήσ ςυμπεριφοράσ, εξφβριςησ,
εκφοβιςμοφ και βίασ από μαθητζσ, πρϊην μαθητζσ και γονείσ.
Η αναγνϊριςη του γεγονότοσ ότι οι εκπαιδευτικοί υπόκεινται ςε
ςυνθήκεσ ζντονου εργαςιακοφ άγχουσ λόγω των ςυνθηκϊν
εργαςίασ (πίεςη χρόνου, ζλλειψη πειθαρχίασ, ελλείψεισ ςε
εξοπλιςμό και υποδομζσ) με αποτζλεςμα, η χρονίηουςα αυτή
κατάςταςη να οδηγεί ςε επαγγελματική εξουθζνωςη (burnout).
Σχέςεισ ςτελεχών με το εξωτερικό

περιβάλλον
Επίδραςη του εξωτερικού περιβάλλοντοσ
• Οπτική του ζργου: Το εξωτερικό περιβάλλον μπορεί να ζχει
καθοριςτικό ρόλο ςτην αποτελεςματικότητα και την επιβίωςη
του οργανιςμοφ.
• Οπτική των πληροφοριϊν: Το εξωτερικό περιβάλλον γίνεται
αντιληπτό ωσ η βαςική πηγή άντληςησ πληροφόρηςησ ςχετικά
με το τι αναμζνεται να παράγει η εκπαίδευςη και η κοινωνία.
• Οπτική τησ εξάρτηςησ λόγω πόρων: Το εξωτερικό περιβάλλον
γίνεται αντιληπτό ωσ ο βαςικόσ προμηθευτήσ πόρων που
βρίςκονται ςε ανεπάρκεια και είναι απαραίτητοι για τη
λειτουργία του οργανιςμοφ.
• Η θεςμική οπτική: Οι εκπαιδευτικοί οργανιςμοί ωθοφνται να
ςυμμορφωθοφν ςε παντοδφναμα κανονιςτικά πλαίςια και ςε
απαιτήςεισ που επιβάλλονται από το νομικό, κοινωνικό,
επαγγελματικό και κοινωνικό περιβάλλον τουσ.
Στρατηγικέσ αντιμετώπιςησ προκλήςεων

του εξωτερικού περιβάλλοντοσ
Εςωτερικζσ ςτρατηγικζσ
• Προςτατευτιςμόσ: Η αποτελεςματικότητα των ςχολείων μπορεί να
αυξηθεί μόνο όταν εξαςφαλίηεται ςταθερότητα και δεν
παρεμβάλλονται εξωτερικζσ αβεβαιότητεσ και επιρροζσ.
• Ρφθμιςη εςωτερικήσ λειτουργίασ: Δεν υπάρχει άριςτοσ τρόποσ
οργάνωςησ και λειτουργίασ αλλά πολλοί εναλλακτικοί τρόποι που
ο καθζνασ είναι πιο κατάλληλοσ ςε ςυγκεκριμζνο περιβάλλον.
Εξωτερικζσ ςτρατηγικζσ
• Εγκαθίδρυςη ευνοϊκϊν ςυνδζςεων: Η ανάπτυξη ςυνεργαςιϊν με
ζνα πλαίςιο φορζων.
• Προςπάθεια διαμόρφωςησ ςτο περιβάλλον ςτοιχείων χάραξησ
τησ εκπαιδευτικήσ πολιτικήσ: Συνεργαςία με ομάδεσ
ενδιαφζροντοσ (Ενϊςεισ Γονζων, ΕΛΜΕ, ΟΛΜΕ) που αςκοφν πίεςη
ςε φορείσ λήψησ αποφάςεων.
Ο ρόλοσ των διοικητικών ςτελεχών ςε
ςχέςη με το εξωτερικό περιβάλλον
• Στον τομζα των διαπροςωπικϊν ςχζςεων: Περιλαμβάνονται
οι ρόλοι τησ ςυμβολικήσ κεφαλήσ, του ηγζτη και του
ςυνδζςμου με το εξωτερικό περιβάλλον.
• Στον τομζα τησ διαχείριςησ πληροφοριϊν: Περιλαμβάνονται

οι ρόλοι του αναηητητή-δζκτη πληροφοριϊν, του διαβιβαςτή-
πομποφ πληροφοριϊν και του εκπροςϊπου ςτο εξωτερικό
περιβάλλον.
• Στον τομζα τησ λήψησ αποφάςεων: Περιλαμβάνονται οι

ρόλοι του καινοτόμου και του μεταρρυθμιςτή, του
διαχειριςτή προβλημάτων και δυςλειτουργιϊν, του
διαχειριςτή πόρων και του διαπραγματευτή.
Αναγκαιότητα και θεςμική κατοχύρωςη με

παράγοντεσ του εξωτερικού
περιβάλλοντοσ
• Γονείσ: Αμφίδρομη και ιςότιμη ςυνεργαςία.
• Σχζςεισ με την τοπική κοινωνία, επιςτημονικοφσ,

ςυνδικαλιςτικοφσ και κοινωνικοφσ φορείσ.
≠
• Εςωςτρζφεια: Προςήλωςη ςτα εςωτερικά ηητήματα του
οργανιςμοφ και αντιμετϊπιςη των εξωτερικϊν παραγόντων
ωσ αναγκαίο κακό και πηγή αναςτάτωςησ, εκνευριςμοφ και
αναςφάλειασ.
Διαχείριςη κρίςεων ςτο ςχολικό
περιβάλλον
• Η κρίςη ωσ ζννοια ςυνδζεται με απροςδόκητεσ δυςμενείσ
εξελίξεισ που απαιτοφν άμεςη παρζμβαςη για την
αντιμετϊπιςή τησ.
• Εξελικτικζσ κρίςεισ: Συνδζονται με την εξζλιξη του ατόμου,
είναι ςχετικά προβλζψιμεσ και επιδεινϊνονται από
φαινόμενα που ςχετίηονται με το ςφγχρονο τρόπο ηωήσ.
• Περιςταςιακζσ κρίςεισ: Συνδζονται με απροςδόκητα
γεγονότα τα οποία επηρεάηουν τη ςχολική κοινότητα και
την ευρφτερη κοινωνία (καταςτροφζσ, αςθζνειεσ,
ατυχήματα).
• Εςωτερικζσ και εξωτερικζσ κρίςεισ: Οφείλονται ςε γεγονότα
που λαμβάνουν χϊρα εντόσ και εκτόσ ςχολείου αντίςτοιχα.
Κρίςη ςτο ςχολικό περιβάλλον-Οριςμόσ

Σχέδιο διαχείριςησ κρίςεων
Παρέμβαςη ςτην κρίςη

Αντικείμενο και Πεδία Ανάλυςησ

τησ Κοινωνιολογίασ τησ Εκπαίδευςησ
• Αντικείμενο: Η εκπαίδευςη ωσ κοινωνικόσ θεςμόσ και ο ρόλοσ του
θεςμοφ αυτοφ ςτην κοινωνία, καθόςον είναι επιφορτιςμζνοσ με τη
μετάδοςη τησ γνϊςησ και πιςτοποιεί την κατοχή γνϊςεων.
• Πεδία Ανάλυςησ:
 Κοινωνική ζνταξη και ενςωμάτωςη
 Σφνθεςη ςχολικοφ πληθυςμοφ
 Επιλογή γνϊςεων
 Επιλογήσ παιδείασ (κουλτοφρασ) και η γλϊςςα που το ςχολείο
μεταδίδει
 Σφνολο αρχϊν, ιδεϊν και αξιϊν που ςυνθζτουν την ιδεολογία
του ςχολείου
 Η ςχζςη του ςχολείου με την οικονομία, τεχνολογία, ΜΜΕ και
άλλουσ ςημαντικοφσ τομείσ τησ κοινωνικήσ ηωήσ.
Μακροκοινωνιολογικέσ, δομικέσ
θεωρήςεισ
• Αναδεικνφουν τη δομικοφ χαρακτήρα ανάλυςη τησ
κοινωνίασ.
• Διερευνοφν προβλήματα με επιςτημονικό τρόπο (η
κοινωνία ωσ αντικείμενο τησ κοινωνιολογίασ).
• Οι θεςμοί, ομάδεσ και οι όποιεσ παγιωμζνεσ μορφζσ
κοινωνικϊν ςχζςεων είναι «εκεί ζξω».
• Οι κοινωνικοί επιςτήμονεσ παρατηροφν την κοινωνία με
ςυςτηματικό τρόπο, μετροφν, καταγράφουν και,
καταλήγοντασ ςε γενικεφςεισ, εξηγοφν τα φαινόμενα.
• Ωσ εκ τοφτου, η ερευνητική προςζγγιςη αντιςτοιχεί με
εκείνη των Φυςικϊν Επιςτημϊν (θετικιςμόσ/ποςοτική
προςζγγιςη).
Μικροκοινωνιολογικέσ, ερμηνευτικέσ
θεωρήςεισ
• Αναδεικνφουν τη μελζτη τησ ανθρϊπινησ δράςησ και του νοήματοσ
που δίνουν οι δρϊντεσ ςε αυτή.
• Μελετάται ο τρόποσ με τον οποίο τα άτομα τα οποία δρουν ςε
κοινωνικζσ καταςτάςεισ ορίηουν την περίςταςη και οικοδομοφν
την κοινωνική πραγματικότητα.
• Αντικείμενο τησ κοινωνιολογίασ είναι η ανθρϊπινη δράςη και
διαντίδραςη, καθϊσ και η ςχζςη που κάθε φορά προκφπτει από
αυτή, ςτο μικρο-επίπεδο των κοινωνικϊν δράςεων.
• Ωσ εκ τοφτου η ερευνητική προςζγγιςη αφορά ςτην ερμηνεία των
κοινωνικϊν δράςεων και των νοημάτων που αυτζσ παράγουν.
• Μελετϊνται οι προθζςεισ και τα κίνητρα των δρϊντων
υποκειμζνων, που αφοροφν ςε καθαρά υποκειμενικζσ λειτουργίεσ
παρά ςε κανονικότητεσ υποκείμενεσ ςε καταγραφή, μζτρηςη και
εξήγηςη.
Συνδυαςτικέσ, κριτικέσ θεωρήςεισ
• Αναδεικνφουν την ζννοια τησ κριτικήσ θεϊρηςησ και επιςημαίνουν
την αλληλεξάρτηςη των δομικϊν και ερμηνευτικϊν ςτοιχείων ςτη
διαδικαςία ςυγκρότηςησ τησ κοινωνικήσ πραγματικότητασ.
• Μελετάται η ςχζςη, αλληλεξάρτηςη και αλληλεπίδραςη των
δομικϊν (περιςςότερο ςταθερϊν) χαρακτηριςτικϊν μιασ
κοινωνικήσ περίςταςησ και των υποκειμενικϊν νοημάτων και
ερμηνειϊν που δίνουν οι δρϊντεσ ςτο πλαίςιο μιασ περίςταςησ.
• Τα δομικά και υποκειμενικά ςτοιχεία ςυμβάλλουν από κοινοφ ςτη
δόμηςη και την αναδόμηςη (αλλαγή) τησ εξελιςςόμενησ
κοινωνικήσ πραγματικότητασ.
• Ωσ εκ τοφτου η ερευνητική προςζγγιςη ςυνδζεται με την κριτική
αξιοποίηςη των παρατηρήςιμων και μετρήςιμων χαρακτηριςτικϊν
ενόσ κοινωνικοφ φαινομζνου, ςε ςυνδυαςμό με την κατανόηςη και
ερμηνεία των νοημάτων που αποδίδουν οι δρϊντεσ ςε δράςεισ που
εκδηλϊνονται ςτο εςωτερικό ενόσ κοινωνικοφ φαινομζνου.
Μακροκοινωνιολογική, δομική θεώρηςη:

Emile Durkheim
• Η εκπαίδευςη ζχει κοινωνικοποιητικό χαρακτήρα.
• Στο ςχολείο πρζπει να υπάρχει πειθαρχία όπωσ ακριβϊσ
και ςτην κοινωνία.
• Το ςχολείο οφείλει να μεταδίδει ςτη νζα γενιά του
αποδεκτοφσ κανόνεσ και αξίεσ που υπάρχουν ςτην
κοινωνία, να ενιςχφει την υπαρκτή τάςη των μαθητϊν
για την εφαρμογή κανόνων, οι οποίοι κανόνεσ να είναι
υποχρεωτικοί για όλουσ, να είναι γενικοί και να
αφήνουν περιθϊρια για επανόρθωςη.
• Οι πολφ λεπτομερείσ κανόνεσ μετατρζπουν το παιδί ςε
παθητικό δζκτη εξωτερικϊν καταναγκαςμϊν, δεν
οδηγοφν ςτην αυτοπειθαρχία και εθίηουν το παιδί ςτην
παράβαςη του κανόνα.
Emile Durkheim
• Οι κανόνεσ πρζπει να ζχουν ορατοφσ και λογικοφσ ςκοποφσ
διότι το παιδί τον κατανοεί καλφτερα και τον ακολουθεί
ςυνειδητά, μαθαίνει τον τρόπο λειτουργίασ τησ κοινωνίασ και
καλλιεργείται ο ορθολογικόσ τρόποσ ςκζψησ.
• Οι κανόνεσ πρζπει να προβλζπουν τιμωρία για όςουσ τουσ
παραβαίνουν, η οποία τιμωρία να αντιςτοιχεί με το μζγεθοσ
και τα χαρακτηριςτικά τησ παράβαςησ και να αποφεφγεται η
ςωματική ποινή διότι λειτουργεί εισ βάροσ τησ αξιοπρζπειασ
του ατόμου.
• Το παιδί πρζπει να κατανοήςει τουσ λόγουσ για τουσ οποίουσ
τιμωρήθηκε.
• Η τιμωρία ωσ αποτζλεςμα ςτιγμιαίου εκνευριςμοφ και όχι
ωσ παράβαςη κανόνα, δεν ςυμβάλλει ςτην ανάπτυξη τησ
αυτοπειθαρχίασ.
Emile Durkheim
• Η εκπαίδευςη ζχει επιλεκτικό χαρακτήρα.
• Η επιβίωςη τησ κοινωνίασ ςυνδζεται με την παραγωγή και
αναπαραγωγή τησ ειδίκευςησ.
• Το ςχολείο οφείλει να επιλζγει τουσ ικανοφσ και τουσ ζχοντεσ την
κατάλληλη εξειδίκευςη για τη ςτελζχωςη των υποςυςτημάτων τησ
οικονομίασ.
• Παράλληλα το παιδί πρζπει να μάθει τισ ανάγκεσ και τισ
απαιτήςεισ τησ κοινωνίασ.
• Μολονότι ο επιλεκτικόσ χαρακτήρασ δημιουργεί ιεραρχίεσ και
ανιςότητεσ, μπορεί να γίνει αποδεκτόσ όταν κατανοηθεί η ανάγκη
αξιοκρατικήσ ςτελζχωςησ των κοινωνικϊν θεςμϊν.
• Αναδεικνφεται η ςτενή ςχζςη τησ κοινωνικοποίηςησ και επιλογήσ
ωσ βαςικϊν λειτουργιϊν τησ εκπαίδευςησ, όπου ο Durkheim δίνει
ζμφαςη ςτον κοινωνικοποιητικό χαρακτήρα του ςχολείου.
Μικροκοινωνιολογική, ερμηνευτική
θεώρηςη: David Hargreaves
• Θεωρία τησ κοινωνικήσ ετικζτασ: Ορίηει καταςτάςεισ απόκλιςησ
και απαιτεί την αλληλόδραςη μεταξφ του ατόμου που επικολλά την
ετικζτα και του ατόμου που διενεργεί πράξεισ που υποτίθεται ότι
παραβαίνουν κάποιον κανόνα ή χαρακτηρίηονται αποκλίνουςεσ.
• Ο χαρακτηριηόμενοσ ωσ αποκλίνων μαθητήσ δε ςημαίνει ότι θα
αποδεχτεί το χαρακτηριςμό ωσ ςωςτό και δίκαιο και δεν θα
αντιδράςει μεγιςτοποιϊντασ το πρόβλημα.
• Η ζνταςη και ζκταςη των αντιδράςεων δεν είναι κοινωνικά
ουδζτερη, καθόςον αντιδροφν περιςςότερο μαθητζσ προερχόμενι
από τα μεςαία και άνω κοινωνικά ςτρϊματα.
• Χρειάηεται προςεκτική μελζτη τόςο των αντιδράςεων του μαθητή
ςτον οποίο οι εκπαιδευτικοί επικολλοφν ετικζτα, όςο και των
περιςτάςεων κάτω από τισ οποίεσ ο μαθητήσ δζχεται την ετικζτα
και αντιδρά με ιδιαίτερουσ τρόπουσ ςε αυτή.
• Παράγοντεσ που μποροφν να οδηγήςουν το
μαθητή ςε αποδοχή του χαρακτηριςμοφ:
Συχνότητα με την οποία γίνεται ζνασ
χαρακτηριςμόσ.
Το κφροσ του προςϊπου που κάνει το
χαρακτηριςμό και πόςο ςπουδαίο το θεωρεί ο
μαθητήσ.
Η ςυμφωνία πολλϊν άλλων με τον αποδιδόμενο
χαρακτηριςμό.
Η δημοςιοποίηςη του χαρακτηριςμοφ ενόσ
μαθητή.
• Συνζπειεσ από την επικόλληςη κοινωνικήσ ετικζτασ:
Μπορεί να λειτουργήςει θετικά εφόςον αποτρζπει τα άτομα από
ενζργειεσ που θεωροφνται αποκλίνουςεσ.
Μπορεί να λειτουργήςει ωσ πρωτογενήσ απόκλιςη η οποία μπορεί να
ομαλοποιηθεί με τισ αντιδράςεισ των ατόμων που ζχουν δεχτεί το
χαρακτηριςμό, καθϊσ και με τεχνικζσ «ομαλοποίηςησ».
Μπορεί να λειτουργήςει ωσ δευτερογενήσ απόκλιςη και να διευρφνει
το πρόβλημα διότι ο μαθητήσ : α) Αντιμετωπίηεται ωσ πρόβλημα και
βρίςκεται υπό διαρκή επιτήρηςη. β) Αιςθάνεται αδικημζνοσ και
αποδζχεται ότι δεν είναι ικανόσ ή φυςιολογικόσ. γ) Ακόμα και αν η
ςυμπεριφορά του είναι φυςιολογική κανείσ δεν την αποδζχεται ωσ
τζτοια και επαναλαμβάνονται οι δημόςιοι χαρακτηριςμοί με την
πρϊτη ευκαιρία. γ) Οι ταπεινϊςεισ ωθοφν ςτην ζνταξή του ςε τυπική
ομάδα αποκλινόντων και ζτςι
• Μονιμοποιοφνται τα προβλήματα και ολοκληρϊνεται η
δευτερεφουςα απόκλιςη.
Συνδυαςτική, κριτική θεώρηςη: Basil
Bernstein
• Κράτοσ: Παρεμβαίνει ςτη ςυγκρότηςη του επίςημου
παιδαγωγικοφ μηχανιςμοφ, επιλζγοντασ τουσ βαςικοφσ
παράγοντεσ.
• Ανεπίςημοι παράγοντεσ: Άτομα/ομάδεσ ςε πανεπιςτήμια
ή ανεξάρτητα ερευνητικά κζντρα και παράγουν την καθαρά
επιςτημονική γνϊςη.
• Επίςημοι παράγοντεσ: Επιδιϊκουν να διαμορφϊςουν την
κατάλληλη για το πεδίο παραγωγήσ γνϊςη.
• «Σχετικά αυτόνομοι» ανεπίςημοι παράγοντεσ:
Λειτουργοφν ςε πανεπιςτήμια ή ανεξάρτητα ερευνητικά
κζντρα. Νομιμοποιοφν ή υπονομεφουν τισ επιλογζσ των
επίςημων παραγόντων προβάλλοντασ τη νομιμοποιητική
δυναμική τησ επιςτημονικήσ γνϊςησ.
Διαχείριςη ςυγκρούςεων ςτο πλαίςιο
του ςχολείου
Η ςφγκρουςη ςτη ςχολική κοινότητα, είτε ωσ
ζννοια ειλικρινοφσ διάςταςησ απόψεων η
οποία πηγάηει από την παρουςία
εναλλακτικϊν τρόπων δράςησ, είτε ωσ
γνήςια αντιπαράθεςη ςυμφερόντων ή
προςωπικοτήτων, αποτελεί πολφτιμο
κομμάτι τησ ςχολικήσ ηωήσ (Everard & Morris,
1999, ςελ. 119, όπ. αναφ. ςτο Λεπίδασ,
Σταυρόπουλοσ & Τεντηζρησ, 2015).

του ςχολείου-Διαχειριςτικέσ ςτάςεισ
ΑΠΟΦΤΓΗ-ΑΡΝΗΤΙΚΑ
• Δημιουργεί άγχοσ ςε όλεσ τισ πλευρζσ
• Τποδηλϊνει προβλήματα επικοινωνίασ
• Φανερϊνει αδιαφορία
ΑΠΟΦΤΓΗ-ΘΕΤΙΚΑ
• Αποφεφγεται η ςφγκρουςη για ηητήματα «ήςςονοσ»
ςημαςίασ.
• Η πιθανή ηημιά από την αντιπαράθεςη υπερςκελίηει
τα οφζλη τησ λφςησ.
του ςχολείου-Διαχειριςτικέσ ςτάςεισ
ΣΤΜΒΙΒΑΣΜΟΣ-ΑΡΝΗΤΙΚΑ
• Οδηγεί ςε αμφιταλάντευςη και ςε «παηάρια» εισ
βάροσ αρχϊν και αξιϊν.
ΣΤΜΒΙΒΑΣΜΟΣ-ΘΕΤΙΚΑ
• Είναι χρήςιμοσ ςτην περίπτωςη που αντίπαλοι με ίςη
δφναμη επιδιϊκουν αλληλοαποκλειόμενουσ ςτόχουσ.
• Τα ηητήματα είναι μζςησ ςπουδαιότητασ αλλά δεν
υπάρχει χρόνοσ να ακολουθηθεί επιλυτική
προςζγγιςη.
• Χρηςιμεφει ςυχνά ωσ προςωρινή λφςη.

του ςχολείου-Επιλυτικέσ ςτάςεισ
ΚΑΤΕΤΝΑΣΜΟΣ
ΛΤΣΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ

ΜΑΧΗ
Κοινωνιολογία τησ ΤΕΕ
Συνθήκεσ λειτουργίασ του εκπαιδευτικού

επαγγέλματοσ (1/4)

Αθαναςοφλα-Ρζππα, Α. (χ.χ.). Βαςικζσ κοινωνιολογικζσ ζννοιεσ–Κοινωνιολογία τησ
εκπαίδευςησ. Διαθζςιμο ςτο:
http://repository.edulll.gr/edulll/retrieve/3685/1089_01_oaed_enotita03a_v01.pdf
Λεπίδασ, Δ., Σταυρόπουλοσ, Β., & Τεντηζρησ, Ε. (2015). Το ςυνεργατικό και

ανταγωνιςτικό προφίλ εκπαιδευτικϊν πρωτοβάθμιασ εκπαίδευςησ και η ςυμβολή
του ςτον προςανατολιςμό των ςυγκροφςεων ςτο χϊρο του ςχολείου. Νζοσ
Παιδαγωγόσ, 6 (Σεπτζμβριοσ 2015), 129-137. Διαθζςιμο ςτο:
http://www.neospaidagogos.gr/periodiko/files/6_Teyxos_Neou_Paidagogou_Septem
vriou_2015.pdf
Προςαρμογή του υλικοφ του Δρ. Β. Ντακοφμη (Ενότητα 02) που είναι διαθζςιμο
ςτο: http://eclass.aspete.gr/modules/document/document.php?course=EPPAIK188
Υλικό μαθήματοσ του Δρ. Β. Ντακοφμη (Ενότητα 07) που είναι διαθζςιμο ςτο:
http://eclass.aspete.gr/modules/document/document.php?course=EPPAIK188
Κατςαρόσ, (2008).Οργάνωςη
Κατσαρός,Ι.Ι.(2008). Οργάνωςηκαι
καιΔιοίκηςη
Διοίκηςητησ
τησΕκπαίδευςησ.
Εκπαίδευςησ.Αθήνα:
Αθήνα:ΥΠΕΠΘ/Π.Ι.
ΥΠΕΠΘ/Π.Ι.
ΜΕΛΕΤΗ
ΜΕΛΕΣΗΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ
ΠΕΡΙΠΣΩ΢Η΢1,1,ςελ.
σελ.73
73
ΜΕΛΕΤΗ
ΜΕΛΕΣΗΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ
ΠΕΡΙΠΣΩ΢Η΢2,2,ςελ.
σελ.106
106
Κατσαρός, Ι. (2008). Οργάνωςη και Διοίκηςη τησ Εκπαίδευςησ. Αθήνα: ΥΠΕΠΘ/Π.Ι.
ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ 3, ςελ. 111
ΜΕΛΕΣΗ ΠΕΡΙΠΣΩ΢Η΢ 3, σελ. 111

Κατσαρός, Ι. (2008). Οργάνωςη

ΜΕΛΕΤΗκαι Διοίκηςη τησ 5,
ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ Εκπαίδευςησ.
ςελ. 20 Αθήνα: ΥΠΕΠΘ/Π.Ι.

Κατσαρός, Ι. (2008). Οργάνωςη και Διοίκηςη τησ Εκπαίδευςησ. Αθήνα: ΥΠΕΠΘ/Π.Ι.
ΜΕΛΕΣΗ ΠΕΡΙΠΣΩ΢Η΢ 7, σελ. 170-171

ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ 8, ςελ. 84-85
Διοικητικέσ τάςεισ και πρακτικέσ με
έμφαςη ςτην Ευρωπαΰκή Ένωςη
• Μεταφορά τησ ζμφαςησ ςτην
αποτελεςματικότητα και την αποδοτικότητα.
• Εφαρμογή τησ αρχήσ τησ ελευθερίασ τησ
επιλογήσ.
• Διαχωριςμόσ τησ χρηματοδότηςησ από την
παραγωγή εκπαιδευτικϊν υπηρεςιϊν (η
περίπτωςη των “voucher”)
• Μεταφορά τησ δφναμησ από τουσ παραγωγοφσ ή
παρόχουσ ςτουσ πελάτεσ ή αποδζκτεσ τησ
δημόςιασ εκπαίδευςησ.
Αποκέντρωςη και κατανομή των

εκπαιδευτικών αρμοδιοτήτων ςτην ΕΕ
• Ενίςχυςη τησ εξουςίασ τησ τοπικήσ αυτοδιοίκηςησ.
• Ειςαγωγή μηχανιςμϊν ελεφθερησ αγοράσ ςτη
δημόςια εκπαίδευςη, με ςκοπό την αφξηςη τησ
αποτελεςματικότητασ των ςχολείων.
• Ανάγκη αφξηςησ τησ περιφερειακήσ και τοπικήσ
αυτονομίασ.
• Αυξανόμενη ανάγκη εφρεςησ νζων πηγϊν
χρηματοδότηςησ τησ δημόςιασ εκπαίδευςησ.
• Πίεςη ομάδων ενδιαφζροντοσ (π.χ. γονζων) που
κρατοφνταν εκτόσ μηχανιςμϊν λήψησ
αποφάςεων.
Διοικητικά επίπεδα εκπαιδευτικών
αρμοδιοτήτων ςτην ΕΕ
• Δήμοι: Αποτελοφν καθοριςτικοφσ φορείσ λήψησ
αποφάςεων ακόμα και ςε θζματα ουςίασ και
περιεχομζνου τησ εκπαίδευςησ ςτισ Σκανδιναβικζσ
χϊρεσ και κατά δεφτερο λόγο ςτη Γερμανία, ενϊ
ζχουν υποβαθμιςμζνο ρόλο ςε χϊρεσ όπωσ η Αγγλία,
η Γαλλία και η Ελλάδα.
• Στην Ελλάδα, ο ρόλοσ των Δήμων εξαντλείται ςτη
διαχείριςη τησ ςχολικήσ περιουςίασ και την κατανομή
χρηματικϊν κονδυλίων βάςει κριτηρίων. Η
περιφερειακή αυτοδιοίκηςη ζχει πιο περιοριςμζνο
ρόλο και αρκείται κυρίωσ ςτην κάλυψη μαθητικϊν
δρομολογίων.
Οι ιδιαιτερότητεσ του ςυςτήματοσ Οργάνωςησ
και Διοίκηςησ τησ Εκπαίδευςησ ςτην Ελλάδα
ςυνδέονται με (Σαΰτησ, 2000, όπ. αναφ. ςτο Κατςαρόσ, 2008, ςελ. 34)
Ερωτήματα αναφορικά με την Ευρωπαϊκή
Εκπαιδευτική Πολιτική
• Γιατί προκφπτει μια τζτοια ανάγκη για την Ε.Ε.;

• Ποιοι είναι οι θεςμοί, οι μορφζσ και η μζθοδοσ
άςκηςησ αυτήσ τησ πολιτικήσ;
• Ποιοι είναι οι βαςικοί τησ άξονεσ;
• Ποιεσ τάςεισ αναπτφςςονται ςτην ευρωπαϊκή
εκπαιδευτική πραγματικότητα;
• Η χϊρα μασ παρακολουθεί ςτισ τάςεισ αυτζσ;
Καταλαβαίνοντασ την Ευρωπαϊκή Ένωςη
• Ευρωπαϊκή Ζνωςη και λήψη αποφάςεων: η

κοινοτική μζθοδοσ
• Οι κοινοτικζσ εκφράςεισ – είδη εγγράφων:
• Κανονιςμοί – Οδηγίεσ – Αποφάςεισ – Γνϊμεσ και
Συςτάςεισ
• Η λειτουργική αρμοδιότητα και η εξελικτική
ερμηνεία ςτην ΕΕ
• Η αρχή τησ επικουρικότητασ
Η ΑΝΑΓΚΗ ΑΝΑΠΣΤΞΗ΢ ΜΙΑ΢ ΔΤΡΩΠΑΪΚΗ΢ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΗ΢ ΠΟΛΙΣΙΚΗ΢
Η αλάπηπμε κηαο επξσπατθήο εθπαηδεπηηθήο

πνιηηηθήο γηα ηελ … νηθνλνκία
Η επηδίσμε γηα εγθαζίδξπζε ηνπ θνηλνύ νηθνλνκηθνύ ρώξνπ …ηελ
αλάδεημε ηεο Δπξώπεο σο ηεο δπλακηθόηεξεο νηθνλνκίαο ηεο γλώζεο
…
… θαη ηα εξγαιεία ηεο
ΘΔ΢ΜΟΙ ΚΑΙ ΜΟΡΦΔ΢ Α΢ΚΗ΢Η΢ ΣΗ΢ ΔΤΡΩΠΑΪΚΗ΢ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΗ΢ ΠΟΛΙΣΙΚΗ΢
Η ζεζκνζέηεζε ηεο Δπξσπατθήο Δθπαηδεπηηθήο

Πνιηηηθήο: Η ΢πλζήθε ηνπ Μάαζηξηρη
Άξζξν 126: «Η θνηλόηεηα ζα ζπκβάιιεη ζηελ αλάπηπμε πνηνηηθήο εθπαίδεπζεο,
ελζαξξύλνληαο ηε ζπλεξγαζία κεηαμύ ησλ θξαηώλ κειώλ θαη, εθόζνλ είλαη
απαξαίηεην, ππνζηεξίδνληαο θαη ζπκπιεξώλνληαο ηε δξάζε ηνπο, πιήξσο ζεβόκελε
ηελ επζύλε ησλ θξαηώλ κειώλ γηα ην πεξηερόκελν ηεο δηδαζθαιίαο, ηελ νξγάλσζε
ησλ εθπαηδεπηηθώλ ζπζηεκάησλ θαη ηελ πνιηηηζηηθή θαη γισζζηθή πνηθηιία ... Η
θνηλνηηθή δξάζε ζα απνβιέπεη ζηελ αλάπηπμε ηεο επξσπατθήο δηάζηαζεο ηεο
εθπαίδεπζεο, ηδηαίηεξα δηα κέζνπ ηεο δηδαζθαιίαο θαη ηεο δηάδνζεο ησλ γισζζώλ ησλ
θξαηώλ κειώλ, ζηελ ελζάξξπλζε ηεο θηλεηηθόηεηαο ησλ θνηηεηώλ θαη εθπαηδεπηηθώλ,
κε ηελ παξαθίλεζε, κεηαμύ ησλ άιισλ, ηεο αθαδεκατθήο αλαγλώξηζεο ησλ πηπρίσλ
θαη ησλ πεξηόδσλ ζπνπδώλ, ζηελ πξνώζεζε ηεο ζπλεξγαζίαο κεηαμύ ησλ
εθπαηδεπηηθώλ ηδξπκάησλ ζηελ αλάπηπμε ησλ αληαιιαγώλ πιεξνθνξηώλ θαη
εκπεηξηώλ ζε ζέκαηα θνηλά ζηα εθπαηδεπηηθά ζπζηήκαηα ησλ θξαηώλ κειώλ, ζηελ
ελζάξξπλζε ηεο αλάπηπμεο ησλ αληαιιαγώλ λέσλ θαη ησλ αληαιιαγώλ
εθπαηδεπηηθώλ, ζηελ αλάπηπμεο ηεο εμ απνζηάζεσο εθπαίδεπζεο.»
Άξζξν 127: «Η θνηλόηεηα εθαξκόδεη πνιηηηθή επαγγεικαηηθήο εθπαίδεπζεο, ε νπνία
ζηεξίδεη θαη ζπκπιεξώλεη ηηο δξάζεηο ησλ θξαηώλ κειώλ, ζεβόκελε ηαπηόρξνλα
πιήξσο ηελ αξκνδηόηεηα ησλ θξαηώλ – κειώλ γηα ην πεξηερόκελν θαη ηελ νξγάλσζε
ηεο επαγγεικαηηθήο εθπαίδεπζεο.»
ΘΔ΢ΜΟΙ ΚΑΙ ΜΟΡΦΔ΢ Α΢ΚΗ΢Η΢ ΣΗ΢ ΔΤΡΩΠΑΪΚΗ΢ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΗ΢ ΠΟΛΙΣΙΚΗ΢
ΘΔ΢ΜΟΙ
Σα ζεζκηθά όξγαλα ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο
Σν Δπξσπατθό Κέληξν γηα ηελ Αλάπηπμε ηεο Δπαγγεικαηηθήο Καηάξηηζεο
(CEDEFOP)
Σν Δπξσπατθό Ίδξπκα Δπαγγεικαηηθήο Δθπαίδεπζεο (EFT)
ΜΟΡΦΔ΢
Δπξσπατθά Πξνγξάκκαηα: ζπλεξγαζία κε ηξίηεο ρώξεο, επξσπατθά εθπαηδεπηηθά
πξνγξάκκαηα
Υξεκαηνδνηήζεηο από ηα επξσπατθά ηακεία
Η ΜΔΘΟΓΟ΢ Α΢ΚΗ΢Η΢ ΣΗ΢ ΔΤΡΩΠΑΪΚΗ΢ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΗ΢ ΠΟΛΙΣΙΚΗ΢
Η Αλνηθηή Μέζνδνο ΢πληνληζκνύ

κεηαμύ πνηθηινκνξθίαο θαη ζύγθιηζεο;
5 βαζηθέο αξρέο
ð επηθνπξηθόηεηα
ð ζύγθιηζε
ð έκθαζε ζηα απνηειέζκαηα
ð παξαθνινύζεζε θάζε ρώξαο
ð νινθιεξσκέλε πξνζέγγηζε
Βαζίδεηαη θαηά θύξην ιόγν:

ð ζηνλ από θνηλνύ πξνζδηνξηζκό ησλ πξνο επίηεπμε ζηόρσλ (απνθαζίδνληαη
από ην ΢πκβνύιην)
ð ζε κέζα κέηξεζεο πνπ έρνπλ νξηζηεί από θνηλνύ (ζηαηηζηηθέο, δείθηεο,
θαηεπζπληήξηεο γξακκέο)
ð ζηε ζπγθξηηηθή αμηνιόγεζε, ζηε ζύγθξηζε δειαδή ησλ επηδόζεσλ ησλ
θξαηώλ κειώλ θαη ζηελ αληαιιαγή ησλ βέιηηζησλ πξαθηηθώλ (επνπηεία
πνπ δηελεξγείηαη από ηελ Δπηηξνπή).
Η ΜΔΘΟΓΟ΢ Α΢ΚΗ΢Η΢ ΣΗ΢ ΔΤΡΩΠΑΪΚΗ΢ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΗ΢ ΠΟΛΙΣΙΚΗ΢
Η Αλνηθηή Μέζνδνο ΢πληνληζκνύ

επέθηαζε ζε άιια πεδία πνιηηηθήο
Κνηλσληθή ελζσκάησζε. ΢ηόρνο: Δζληθά ΢ρέδηα Γξάζεο θαηά

ηεο θηώρεηαο θαη ηνπ θνηλσληθνύ απνθιεηζκνύ (Ινύληνο
2001 / Ινύιηνο 2003)
΢πληάμεηο - ζηόρνο: «επαξθείο θαη βηώζηκεο ζπληάμεηο»
Τγεία θαη καθξόρξνλε θξνληίδα ειηθησκέλσλ - ζηόρνο:
«αληηκεηώπηζε ησλ πξνθιήζεσλ ηεο γήξαλζεο»
Βειηίσζε ησλ θηλήηξσλ απαζρόιεζεο - ζηόρνο: «όηαλ έλαο
άλεξγνο βξίζθεη κηα ρακειόκηζζε ζέζε εξγαζίαο, ην θαζαξό
εηζόδεκά ηνπ απμάλεηαη θαηά 15% (θαηά κ.ν. ζηελ ΔΔ)»
πγεία θαη καθξόρξνλε θξνληίδα ειηθησκέλσλ- ζηόρνο:
«αληηκεηώπηζε ησλ πξνθιήζεσλ ηεο γήξαλζεο»
ΒΑ΢ΙΚΟΙ ΑΞΟΝΔ΢ Α΢ΚΗ΢Η΢ ΣΗ΢ ΔΤΡΩΠΑΪΚΗ΢ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΗ΢ ΠΟΛΙΣΙΚΗ΢
Η ΢ΣΡΑΣΗΓΙΚΗ ΣΗ΢ ΛΙ΢΢ΑΒΟΝΑ΢ (2000-2010)

Η ηερλνινγηθή πξόθιεζε: πξέπεη λα εμαζθαιηζηεί όηη απηή ε θνηλσλία ησλ
πιεξνθνξηώλ είλαη πξνζηηή ζε όινπο, ρσξίο δηάθξηζε θνηλσληθήο θαηεγνξίαο, θπιήο,
ζξεζθείαο ή θύινπ. Η ςεθηαθή νηθνλνκία επηηξέπεη λα βειηησζεί ε πνηόηεηα ηεο δσήο,
είλαη παξάγνληαο βειηησκέλεο αληαγσληζηηθόηεηαο θαη δεκηνπξγίαο ζέζεσλ εξγαζίαο
Μηα θνηλσλία βαζηζκέλε ζηε γλώζε: Γηα λα δνζεί ζηα πξόζσπα πνπ εηζέξρνληαη ζηελ
αγνξά εξγαζίαο δπλαηόηεηα λα ζπκκεηάζρνπλ ελεξγά ζηελ νηθνλνκία ηεο γλώζεο,
πξέπεη ην επίπεδν ηεο θαηάξηηζήο ηνπο λα είλαη πςειό. Δπεηδή ηείλεη λα νμπλζεί ε
αληίζηξνθε ζρέζε επηπέδνπ ζπνπδώλ /πνζνζηνύ αλεξγίαο, ε Δπξώπε πξέπεη λα
εμαζθαιίζεη ηελ άλνδν ηνπ κνξθσηηθνύ επηπέδνπ ησλ απνθνίησλ. Η εθπαίδεπζε θαη ε
έξεπλα πξέπεη λα ζπληνληζηνύλ θαιύηεξα ζε επξσπατθό επίπεδν.
Η αύμεζε ηεο αληαγσληζηηθόηεηαο ηεο Δπξώπεο: είλαη αλαγθαίν, εθηόο ηεο βειηίσζεο
ησλ ζπλζεθώλ έξεπλαο, λα δεκηνπξγεζεί επλντθόηεξν θιίκα γηα ηελ
επηρεηξεκαηηθόηεηα θπξίσο κε ηε κείσζε ησλ δαπαλώλ πνπ ζπλδένληαη κε ηε
γξαθεηνθξαηία… λα νινθιεξσζεί ε απειεπζέξσζε ζε εηδηθνύο ηνκείο (ειεθηξηθή
ελέξγεηα, ηαρπδξνκηθέο ππεξεζίεο, κεηαθνξέο)
Οινθιήξσζε ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθώλ αγνξώλ θαη ζπληνληζκόο ησλ πνιηηηθώλ: ε
πξνηεξαηόηεηα εμαθνινπζεί λα είλαη ε καθξννηθνλνκηθή ζηαζεξόηεηα, όπσο νξίζηεθε
ζην ζύκθσλν ζηαζεξόηεηαο θαη αλάπηπμεο , αιιά ελζσκαηώλνληαο ηαπηόρξνλα
ηνπο ζηόρνπο ηεο αλάπηπμεο θαη ηεο απαζρόιεζεο.
Δθζπγρξνληζκόο θαη ελίζρπζε ηνπ επξσπατθνύ θνηλσληθνύ κνληέινπ: Η Δπηηξνπή
αλέπηπμε κεγάιε δξαζηεξηόηεηα, ηόζν γηα ηελ θαηαπνιέκεζε ηεο μελνθνβίαο θαη ηνπ
ξαηζηζκνύ όζν θαη γηα ηελ πξνώζεζε ησλ ίζσλ επθαηξηώλ γηα ηηο γπλαίθεο θαη ηνπο
άλδξεο ή αθόκε κε ηηο ελέξγεηέο ηεο ππέξ ησλ αηόκσλ κε εηδηθέο αλάγθεο
ΣΟ ΔΤΡΩΠΑΊΚΟ ΠΛΑΙ΢ΙΟ ΔΠΑΓΓΔΛΜΑΣΙΚΗ΢ ΔΚΠΑΙΓΔΤ΢Η΢ ΚΑΙ ΚΑΣΑΡΣΙ΢Η΢
΢ην πιαίζην ηεο ΢ηξαηεγηθήο ηεο Ληζζαβόλαο,

ε ΔΔ ζέζπηζε κηα πνιηηηθή γηα ηελ επίηεπμε ησλ
θξηηεξίσλ αλαθνξάο πνπ πεξηέιαβε:
•αλάπηπμε ηεο δηα βίνπ κάζεζεο
•εθαξκνγή ησλ ζπκθσλεζέλησλ ζηόρσλ γηα ηα
ζπζηήκαηα εθπαίδεπζεο θαη θαηάξηηζεο
•αλάπηπμε ηεο ειεθηξνληθήο κάζεζεο
•πξνώζεζε ηεο θηλεηηθόηεηαο
•ζπλεξγαζία ηεο δηαδηθαζίαο ηεο Κνπεγράγεο
Έλα πιαίζην ελεξγεηώλ ζηνλ ηνκέα ηεο

επαγγεικαηηθήο εθπαίδεπζεο θαη θαηάξηηζεο
ζπκθσλήζεθε κε ηέζζεξηο πξνηεξαηόηεηεο:
•πξνζδηνξηζκόο θαη πξόβιεςε ησλ ηθαλνηήησλ
θαη ησλ αλαγθώλ γηα πξνζόληα
•πηζηνπνίεζε θαη ηελ επηθύξσζε ησλ
ηθαλνηήησλ θαη ησλ πξνζόλησλ
•πιεξνθόξεζε, ππνζηήξημε θαη θαζνδήγεζε
•πόξνη
Δπξσπατθά θξηηήξηα αλαθνξάο γηα ηελ εθπαίδεπζε θαη ηελ

θαηάξηηζε: (Δθπαίδεπζε θαη Καηάξηηζε 2010)
Καηαλέκνληαη ζε έμη ηνκείο:

α) επελδύζεηο ζηελ εθπαίδεπζε θαη ζηελ θαηάξηηζε,
β) πξόσξε εγθαηάιεηςε ηνπ ζρνιείνπ,
γ) απόθνηηνη ζεηηθώλ επηζηεκώλ θαη ηερλνινγηθώλ ζπνπδώλ,
δ) απνθνίηεζε από ηελ αλώηεξε βαζκίδα ηεο δεπηεξνβάζκηαο
εθπαίδεπζεο
ε) βαζηθά εθόδηα
ζη) ζπκκεηνρή ζηε δηα βίνπ κάζεζε.
http://europa.eu/scadplus/leg/el/cha/c11086.htm Λεπηνκεξέο πξόγξακκα ησλ

επαθόινπζσλ εξγαζηώλ ζρεηηθά κε ηνπο ζηόρνπο ησλ ζπζηεκάησλ εθπαίδεπζεο θαη
θαηάξηηζεο ζηελ Δπξώπε
Δπελδύζεηο ζηελ εθπαίδεπζε θαη ζηελ θαηάξηηζε
ΓΗΜΟ΢ΙΔ΢ ΓΑΠΑΝΔ΢ ΓΙΑ ΣΗΝ ΔΚΠΑΙΓΔΤ΢Η Ω΢ ΠΟ΢Ο΢ΣΟ ΔΠΙ ΣΟΤ ΑΔΠ (2000-2002)
Δςπωπαϊκό ΢ςμβούλιο ΠΡΟΧΡΗ ΔΓΚΑΣΑΛΔΙΦΗ ΣΟΤ ΢ΥΟΛΔΙΟΤ

Ποζοζηό ηος πληθςζμού 18-24 εηών ζηην ΕΕ-15
Δκπαίδεςζηρ (Βπςξέλλερ 2003)
με επίπεδο εκπαίδεςζηρ ISCED 0-2 [2000]
Κπιηήπιο αναθοπάρ EU Benchmark 2010
(benchmark) για ηην ππόυπη
εγκαηάλειτη ηος ζσολείος
Έυρ ηο 2010 θα ππέπει να έσει

μειυθεί ηοςλάσιζηον ζηο ήμιζς
ηο ποζοζηό ηυν αηόμυν πος
εγκαηαλείποςν ππόυπα ηο
ζσολείο, ζε ζσέζη με ηο
ποζοζηό ηος 2000, ώζηε ο
μέζορ όπορ για ηα άηομα πος
εγκαηαλείποςν ππόυπα ηο
ζσολείο να είναι ίζορ ή
μικπόηεπορ ηος 10%
ΠΗΓΗ: Επιηποπή ηυν Εςπυπαφκών

Κοινοηήηυν, Βπςξέλλερ, [Official Journal C
ΠΗΓΗ: Eurostat-Έπεςνα Επγαηικού Δςναμικού
134, of 07.06.2003].
ΠΡΟΧΡΗ ΔΓΚΑΣΑΛΔΙΦΗ ΣΟΤ ΢ΥΟΛΔΙΟΤ

Ποζοζηό ηος πληθςζμού 18-24 εηών ζηην ΕΕ-15 και
ΕΕ-25 με επίπεδο εκπαίδεςζηρ ISCED 0-2 [2002]
EU Benchmark 2010
ΕΕ-15 18,8
Χώπερ
8,4
Πποζσώπηζηρ
10
ΕΕ-25 16,4
Ελλάδα 16,1
0 5 10 15 20
%
ΠΗΓΗ: Eurostat-Έπεςνα Επγαηικού Δςναμικού

Δςπωπαϊκό ΢ςμβούλιο ΑΠΟΦΟΙΣΟΙ ΘΔΣΙΚΧΝ ΔΠΙ΢ΣΗΜΧΝ ΚΑΙ

Δκπαίδεςζηρ (Βπςξέλλερ 2003) ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΧΝ ΢ΠΟΤΓΧΝ, ISCED 5 - 6
Κπιηήπιο αναθοπάρ (benchmark)

για αποθοίηοςρ θεηικών
επιζηημών και ηεσνολογικών
ζποςδών
Έυρ ηο 2010 θα ππέπει αςξηθεί

καηά 15% ο απιθμόρ ηυν
αποθοίηυν θεηικών επιζηημών
και ηεσνολογικών ζποςδών και
παπάλληλα να μειυθεί ζηο μιζό
ηο ποζοζηό ηηρ διαθοπά
εκπποζώπηζηρ ηυν δύο θύλυν
όζον αθοπά ηοςρ αποθοίηοςρ
αςηών ηυν ζποςδών
ΠΗΓΗ: Επιηποπή ηυν Εςπυπαφκών

134, of 07.06.2003]. ΠΗΓΗ:Εurostat, UOE
ΑΝΧΣΔΡΗ ΒΑΘΜΙΓΑ ΓΔΤΣΔΡΟΒΑΘΜΙΑ΢ ΔΚΠΑΙΓΔΤ΢Η΢

Δςπωπαϊκό ΢ςμβούλιο Ποζοζηό ηος πληθςζμού ηλικίαρ 22 εηών πος έσει ολοκληπώζει
Δκπαίδεςζηρ (Βπςξέλλερ 2003) ηοςλάσιζηον ηην ανώηεπη βαθμίδα δεςηεποβάθμιαρ εκπαίδεςζηρ [

2000 ]
EU Benchmark 2010
Κπιηήπιο αναθοπάρ (benchmark) EU-15
για ανώηεπη βαθμίδα UK
δεςηεποβάθμιαρ εκπαίδεςζηρ FIN
AUS
Έυρ ηο 2010 θα ππέπει να

SWE
FRA
εξαζθαλιζηεί όηι ηοςλάσιζηο ηο BEL
85% ηυν αηόμυν ηλικίαρ 22 IRL
εηών θα έσοςν ολοκληπώζει GRC
ηοςλάσιζηον ηην ανώηεπη LUX
βαθμίδα ηηρ δεςηεποβάθμιαρ GER
εκπαίδεςζηρ
DEN
NET H
IT A
ESP
ΠΗΓΗ: Επιηποπή ηυν Εςπυπαφκών POR
Κοινοηήηυν, Βπςξέλλερ, [Official Journal C 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
134, of 07.06.2003]. %
ΠΗΓΗ:Εurostat, Έπεςνα Επγαηικού Δςναμικού

Δςπωπαϊκό ΢ςμβούλιο ΒΑ΢ΙΚΑ ΔΦΟΓΙΑ

Δκπαίδεςζηρ (Βπςξέλλερ 2003) Ποζοζηό μαθηηών ηλικίαρ 15 εηών με επίπεδο αναγνωζηικήρ
ικανόηηηαρ 1 ή μικπόηεπο ζηην έπεςνα PISA [2000]
EU Benchmark 2010
Κπιηήπιο αναθοπάρ (benchmark) EU-15
για ηιρ βαζικέρ ικανόηηηερ LUX
POR
GRC
Έυρ ηο 2010 θα ππέπει να GER
μειυθεί καηά 20 % (ζε ζύγκπιζη BEL
με ηο 2000) ο απιθμόρ ηυν ITA
μαθηηών πος έσοςν σαμηλέρ DEN
ESP
επιδόζειρ ζηην αναγνυζηική FRA
ικανόηηηα (reading literacy) AUS
UK
SWE
ΠΗΓΗ: Επιηποπή ηυν Εςπυπαφκών IRL
NETH
134, of 07.06.2003].
FIN
0 5 10 15 20 25 30 35 40
%
Δςπωπαϊκό ΢ςμβούλιο ΓΙΑ ΒΙΟΤ ΜΑΘΗ΢Η

Ποζοζηό πληθςζμού 25-64 εηών πος παπακολούθηζε κάποια μοπθή
Δκπαίδεςζηρ (Βπςξέλλερ 2003) εκπαίδεςζηρ ή καηάπηιζηρ ζηιρ 4 εβδομάδερ πος πποηγήθηκαν ηηρ έπεςναρ
Κπιηήπιο αναθοπάρ (benchmark)

EU Benchmark 2010
για ηην δια βίος μάθηζη EU-15
IRL
SWE
Έυρ ηο 2010 ηο μέζο επίπεδο UK
ζηην ΕΕ ζςμμεηοσήρ ζηη δια βίος DEN
μάθηζη ππέπει να είναι ηο 12,5% FIN
ηοςλάσιζηον ηος ενήλικος NETH
πληθςζμού ζε ηλικία επγαζίαρ

AUS
BEL
(25-64 εηών) ITA
ΠΗΓΗ: Επιηποπή ηυν Εςπυπαφκών GER
Κοινοηήηυν, Βπςξέλλερ, [Official Journal C ESP

134, of 07.06.2003]. LUX
POR
FRA
GRC
0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24
%

ΣΑ΢ΔΙ΢ ΢ΣΗΝ ΔΤΡΩΠΑΪΚΗ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΣΙΚΟΣΗΣΑ
Οη ηάζεηο ζηελ επξσπατθή εθπαίδεπζε

[Αξηζκνί θιεηδηά ηεο εθπαίδεπζεο ζηελ Δπξώπε 2005]
•Η Σξηηνβάζκηα Δθπαίδεπζε ηείλεη λα κεγεζπλζεί
•Η πνηνηηθή αμηνιόγεζε ζηελ εθπαίδεπζε εθαξκόδεηαη ζε πνιιά επίπεδα
•Απμάλεηαη ε ζπκκεηνρή ζηελ πξνζρνιηθή αγσγή
•΢ε αλώηεξν δεπηεξνβάζκην επίπεδν, πεξηζζόηεξνη καζεηέο θνηηνύλ ζηελ επαγγεικαηηθή
παξά ζηε γεληθή εθπαίδεπζε
•Όινη νη ηνκείο ιήςεο απνθάζεσλ ππνδειώλνπλ πνηθίια επίπεδα απηνλνκίαο ζηα
ζρνιεία
•Οη εθπαηδεπηηθνί ζηαδηνδξνκνύλ σο δεκόζηνη ππάιιεινη ζε κόλν κηα κηθξή νκάδα
επξσπατθώλ ρσξώλ
•Όιεο νη ρώξεο επελδύνπλ έλα ζεκαληηθό κέξνο ηνπ εζληθνύ ηνπο πινύηνπ ζηελ
εθπαίδεπζε. Οη κηζέο ρώξεο δηαζέηνπλ ην 5% κε 6% ηνπ Αθαζάξηζηνπ Δγρώξηνπ
Πξντόληνο
Η Τριτοβάθμια Εκπαίδευση τείνει να μεγεθυνθεί
Η πνηνηηθή αμηνιόγεζε ζηελ εθπαίδεπζε εθαξκόδεηαη ζε

πνιιά επίπεδα
Αυξάνεται η συμμετοχή στην προσχολική αγωγή
΢ε αλώηεξν δεπηεξνβάζκην επίπεδν, πεξηζζόηεξνη καζεηέο θνηηνύλ ζηελ

επαγγεικαηηθή παξά ζηε γεληθή εθπαίδεπζε
Όλοι οι τομείς λήψης αποφάσεων υποδηλώνουν ποικίλα επίπεδα

αυτονομίας στα σχολεία
Οη εθπαηδεπηηθνί ζηαδηνδξνκνύλ σο δεκόζηνη ππάιιεινη ζε κόλν κηα κηθξή

νκάδα επξσπατθώλ ρσξώλ
Όιεο νη ρώξεο επελδύνπλ έλα ζεκαληηθό κέξνο ηνπ εζληθνύ ηνπο πινύηνπ
ζηελ εθπαίδεπζε
Europe 2020 Strategy

Οι άξονεσ τησ Στρατηγικήσ

Η νζα ευρωπαϊκή Στρατηγική «Ευρϊπη 2020» (διάδοχοσ τησ
Στρατηγικήσ Λιςςαβόνασ) καθορίηει ωσ προτεραιότητεσ τρεισ
αλληλζνδετεσ πτυχζσ τησ ανάπτυξησ:
• την ζξυπνη ανάπτυξη, που ςημαίνει ενίςχυςη τησ γνϊςησ και τησ
καινοτομίασ,
• τη βιϊςιμη ανάπτυξη, μζςω τησ προϊθηςησ μιασ πιο πράςινησ
και πιο ανταγωνιςτικήσ οικονομίασ, ςτην οποία οι πόροι
χρηςιμοποιοφνται πιο αποδοτικά,
• την ανάπτυξη χωρίσ αποκλειςμοφσ, μια οικονομία με υψηλά
ποςοςτά απαςχόληςησ που επιτυγχάνει οικονομική, κοινωνική
και εδαφική ςυνοχή.
Εκπαιδεςηική
Πολιηική
Άλλερ Πολιηική για

Πολιηικέρ Την αγοπά επγαζίαρ
Πολιηική δεξιοηήηων
και διά βίος μάθηζη
Διεθνείρ Τάζειρ Εμποπική και
και Διεπγαζίερ Βιομησανική Πολιηική
Πολιηική ςγείαρ Πεπιβαλλονηική

και παποσών Πολιηική
Πλαίςιο για τη ςυνεργαςία ςτην Εκπαίδευςη και την

Κατάρτιςη (Εκπαίδευςη και Κατάρτιςη 2020)
Σημαντική πρόοδοσ ςημειϊνεται

• ςτην υποςτήριξη των εθνικϊν μεταρρυθμίςεων τησ δια βίου
μάθηςησ
• ςτον εκςυγχρονιςμό τησ τριτοβάθμιασ εκπαίδευςησ
• ςτην ανάπτυξη κοινϊν ευρωπαϊκϊν εργαλείων για την
προαγωγή τησ ποιότητασ, τησ διαφάνειασ και τησ
κινητικότητασ
Στρατηγικοί ςτόχοι:
• Η πραγματοποίηςη τησ δια βίου μάθηςησ και τησ κινητικότητασ
• Η βελτίωςη τησ ποιότητασ και τησ αποτελεςματικότητασ τησ
εκπαίδευςησ και τησ κατάρτιςησ
Πλαίςιο για τη ςυνεργαςία ςτην Εκπαίδευςη και την

Κατάρτιςη (Εκπαίδευςη και Κατάρτιςη 2020)
Σημαντική πρόοδοσ ςημειϊνεται

• ςτην υποςτήριξη των εθνικϊν μεταρρυθμίςεων τησ δια βίου
μάθηςησ
• ςτον εκςυγχρονιςμό τησ τριτοβάθμιασ εκπαίδευςησ
• ςτην ανάπτυξη κοινϊν ευρωπαϊκϊν εργαλείων για την
προαγωγή τησ ποιότητασ, τησ διαφάνειασ και τησ
κινητικότητασ
Στρατηγικοί ςτόχοι:
• Η πραγματοποίηςη τησ δια βίου μάθηςησ και τησ κινητικότητασ
• Η βελτίωςη τησ ποιότητασ και τησ αποτελεςματικότητασ τησ
εκπαίδευςησ και τησ κατάρτιςησ
Πλαίςιο πολιτικήσ ανακοινωθέν τησ

Bruges
7 Δεκ του 2010. Το ανακοινωθζν τησ Bruges ςχετικά με την ενιςχυμζνη ευρωπαϊκή ςυνεργαςία ςτον τομζα τησ
επαγγελματικήσ εκπαίδευςησ και κατάρτιςησ για την περίοδο 2011-2020
I. ΝΕΑ ΩΘΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ
• Εκπαίδευςη και Κατάρτιςη για την Ευρϊπη του Αφριο /Ζξοδοσ από την κρίςη / Ευζλικτα Συςτήματα
• Εξζλιξη τησ αγοράσ εργαςίασ
• Οι κατάλληλεσ δεξιότητεσ / Μετάβαςη ςτην πράςινη οικονομία
• Η γήρανςη τησ κοινωνίασ / Δια βίου μάθηςη
• Ο διττόσ ςτόχοσ τησ ΕΕΚ / «Η αρχική και ςυνεχιηόμενη επαγγελματική εκπαίδευςη και κατάρτιςη αναφζρονται
ςτο διττό ςτόχο τησ ςυμβολήσ ςτην απαςχοληςιμότητα και την οικονομική ανάπτυξη, και να ανταποκριθοφν ςε
ευρφτερεσ κοινωνικζσ προκλήςεισ, ιδίωσ την προϊθηςη τησ κοινωνικήσ ςυνοχήσ. Και οι δφο θα πρζπει να
προςφζρουν ςτουσ νζουσ, αλλά και ςτουσ ενήλικεσ, ελκυςτικζσ δυνατότητεσ ςταδιοδρομίασ και θα πρζπει να
απευθφνονται εξίςου ςε άνδρεσ και γυναίκεσ, ςε άτομα με μεγάλεσ δυνατότητεσ και ςε εκείνουσ που, για
οποιονδήποτε λόγο, αντιμετωπίηουν τον κίνδυνο αποκλειςμοφ από την αγορά εργαςίασ.»
• Ποιότητα και αριςτεία
• Ενδυνάμωςη των ατόμων
• Η επζνδυςη ςτην ΕΕΚ - κοινή ευθφνη / «Η διαμόρφωςη τησ ΕΕΚ είναι κοινή ευθφνη των εθνικϊν κυβερνήςεων,
των κοινωνικϊν εταίρων, των παρόχων ΕΕΚ, των διδαςκόντων, των εκπαιδευτϊν και εκπαιδευομζνων: όλοι ζχουν
αμοιβαίο ενδιαφζρον για ςτενότερη ςυνεργαςία. Η αυξημζνη ζμφαςη ςτην εκπαίδευςη των ενηλίκων τα
τελευταία χρόνια απαιτεί πρόςθετουσ πόρουσ. Η οικονομική φφεςη δεν πρζπει να οδηγήςει ςε μείωςη των
επενδφςεων ςτον τομζα τησ ΕΕΚ. Οι δημοςιονομικοί περιοριςμοί μασ αναγκάηουν να καταλήξουμε ςε καινοτόμεσ
λφςεισ, προκειμζνου να διαςφαλιςτεί η βιϊςιμη χρηματοδότηςη για την ΕΕΚ και για να εξαςφαλιςτεί ότι οι
πόροι κατανζμονται αποτελεςματικά και δίκαια.
Πλαίςιο πολιτικήσ ανακοινωθέν τησ

Bruges
II. ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΟΡΑΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΤΟ 2020
III. ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ 2011-2020, ΑΚΟΛΟΥΘΟΥΜΕΝΟΙ ΑΠΟ
ΜΕΣΟΠΡΟΘΕΣΜΑ ΠΑΡΑΔΟΤΕΑ 2011-2014
Το ανακοινωθζν τησ Bruges περιλαμβάνει ζνα μεςοπρόθεςμο ςχζδιο που ςτοχεφει ςτην
ενθάρρυνςη τησ λήψησ ςυγκεκριμζνων μζτρων ςε εθνικό επίπεδο και υποςτήριξησ
ευρωπαϊκό επίπεδο. Με αυτό καλοφνται οι χϊρεσ:
• να επανεξετάςουν τη χρήςη κινήτρων, δικαιωμάτων και υποχρεϊςεων ϊςτε να
• ενθαρρυνθοφν περιςςότερα άτομα να ςυμμετάςχουν ςε κατάρτιςη
• να εφαρμόςουν τη ςφςταςη του 2009 ςχετικά με τη διαςφάλιςη ποιότητασ ςτην
• επαγγελματική κατάρτιςη
• να ενθαρρφνουν την ανάπτυξη επαγγελματικϊν ςχολείων, με την υποςτήριξη
• τοπικϊν και περιφερειακϊν αρχϊν
• να θεςπίςουν ςτρατηγικζσ διεθνοποίηςησ για την ενίςχυςη τησ διεθνοφσ κινητικότητασ
• να αυξήςουν τη ςυνεργαςία με τον επιχειρηματικό κόςμο ϊςτε να εξαςφαλιςτεί ότι η
κατάρτιςη είναι κατάλληλη, δίνοντασ επί παραδείγματι ςτουσ εκπαιδευτικοφσ τη
δυνατότητα πρακτικήσ κατάρτιςησ ςε επιχειρήςεισ
• να αναλάβουν επικοινωνιακζσ ςτρατηγικζσ για την προβολή των οφελϊν τησ
επαγγελματικήσ κατάρτιςησ.
Δξσηήκαηα αλαθνξηθά κε ηελ Δπξσπατθή
Πνιηηηθή ζηελ Δπαγγεικαηηθή Δθπαίδεπζε
θαη Καηάξηηζε
• Γηαηί πξνθύπηεη κηα ηέηνηα αλάγθε γηα ηελ Δ.Δ.;
• Πνηνη είλαη νη ζεζκνί, νη κνξθέο θαη ε κέζνδνο
άζθεζεο ηεο πνιηηηθήο;
• Πνηνη είλαη νη βαζηθνί ηεο άμνλεο;
• Πνηεο ηάζεηο αλαπηύζζνληαη ζηελ επξσπατθή
εθπαηδεπηηθή πξαγκαηηθόηεηα;
• Η ρώξα καο παξαθνινπζεί ζηηο ηάζεηο απηέο;
https://www.google.gr/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=1&ved=0CCEQFj
AA&url=http%3A%2F%2Fimpetsasaspaite.weebly.com%2Fuploads%2F5%2F3%2F7
%2F8%2F5378040%2F__...ppt&ei=7aVHVZD8I8_paKrwgHg&usg=AFQjCNGYki-iW-
eIZZWKN60i6uVakG62RQ&bvm=bv.92291466,d.d2s&cad=rja
Πρωτεργάτεσ τησ Κοινωνιολογίασ (1/2)
 Πατζρασ τησ Κοινωνιολογίασ θεωρείται ο Κοντ. Συηητήςεισ όµωσ για
τα κοινωνικά φαινόµενα ζχουν καταγραφεί από την αρχαιότητα και
καθόλη τη διάρκεια του κοινωνικοφ βίου. Πµωσ επρόκειτο για
ςκόρπιεσ και µη ςυςτηµατικζσ φιλοςοφικζσ ενατενίςεισ.
 Το ζργο του Αφγουςτου Κοντ (Auguste Comte, 1798-1857),
ουςιαςτικά προςδιόριςε την κοινωνιολογία ωσ επιςτήµη και ωσ
ακαδηµαϊκό κλάδο. O Kont δεν ήταν µόνο ο θεµελιωτήσ τησ
κοινωνιολογίασ και αυτόσ που καθιζρωςε τον όρο, αλλά και ο ιδρυτήσ
τησ λεγόµενησ ςχολήσ του «θετικιςµοφ», ςφμφωνα με την οποία
χρειαηόµαςτε επιςτηµονικά πειράµατα και ανάλυςη των κοινωνικϊν
γεγονότων.
Πρωτεργάτεσ τησ Κοινωνιολογίασ (2/2)

 Μαρξ: Ζβλεπε τη µελζτη των κοινωνικϊν φαινοµζνων ενςωµατωµζνη ςτην
οικονοµική επιςτήµη και η κοινωνιολογική οπτική διευρφνθηκε γιατί δεν
είναι µόνο η αναηήτηςη και η µελζτη των νόµων του κοινωνικοφ γίγνεςθαι
κάτω από δεδοµζνεσ ςταθερζσ ςυνθήκεσ, αλλά και η ςφγκρουςη των
µαηικϊν κοινωνικϊν ςυµφερόντων και δυνάµεων, που τα εκφράηουν, που
οδηγοφν τισ ιςτορικό- κοινωνικζσ µεταβολζσ.
 Ντυρκάιμ: Ξεκαθάριςε τη θζςη τη ςχζςη κοινωνιολογίασ- ψυχολογίασ,
τονίηοντασ ότι τα κοινωνικά γεγονότα ζχουν µια αντικειµενική υπόςταςη,
που πρζπει ωσ τζτοια να µελετάται πζρα από τα ψυχολογικά κίνητρα των
όποιων φορζων τησ.
 Βζμπερ: Προςπάθηςε ςε ζνα τεράςτιο κοινωνικό ζργο να διευκρινήςει τη
ςχζςη αλληλεπίδραςησ των υλικϊν παραγόντων τησ κοινωνικήσ ηωήσ και
βαςικά του οικονοµικοφ µε τισ ιδζεσ και γενικότερα αυτό που αποκαλοφςε
«νοηµατικά περιεχόµενα».
 Αμερικανοί κοινωνιολόγοι (Πάρςονσ κλπ): «Μικροκοινωνιολογική προςζγγιςη».
Μελζτη των κοινωνικϊν φαινοµζνων µε ςτατιςτικζσ-μαθηµατικζσ µεθόδουσ
παράλληλα με την ανάπτυξη τησ κοινωνικήσ ψυχολογίασ, που µελετά τουσ
παράγοντεσ διαµόρφωςησ των ςυλλογικϊν ςτάςεων και ςυµπεριφορϊν.
«Σχολειοποίηςη» (1/2)
Το ςχολείο διαρρηγνφει τουσ δεςµοφσ µε το παλιό ςφςτηµα

ςυναιςθηµάτων µε αποτζλεςµα το παιδί να διαχωρίηει τον
''ιδιωτικό'' από το ''δηµόςιο'' κοινωνικό χϊρο: ζτςι, το παιδί
ενϊ είναι αγαπηµζνο από το ςπίτι του και την οικογζνειά
του όπου περιβάλλεται µε ςυναιςθήµατα αγάπησ και
αντιµετωπίηεται ωσ ''µοναδική προςωπικότητα'', ςτο
ςχολείο γίνεται ''ζνα µεταξφ των πολλϊν παιδιϊν'' το
οποίο, ςφµφωνα µε το κυρίαρχο µοντζλο τησ
''δηµοκρατικήσ κοινωνίασ των ίςων'' που προαναφζραµε,
ζχει τα ίδια δικαιϊµατα και τισ ίδιεσ υποχρεϊςεισ υπακοήσ
µε τουσ υπόλοιπουσ ςυµµαθητζσ του ςτον ''απρόςωπο
νόµο'' του ςχολείου.
«Σχολειοποίηςη» (2/2)
H απαρχή τησ ''ςχολειοποίηςησ'' αρχίηει από το 17ο αιϊνα

και ςυµπίπτει µε το ςταδιακό ''εκδηµοκρατιςµό του
ςχολείου'', αίτηµα που προζκυψε ςτο πλαίςιο τησ
''δηµοκρατικήσ κοινωνίασ των πολιτϊν'' κάτω από το
ζµβληµα τησ ''φυςικήσ ιςότητασ των ανθρϊπων''.
Πράγµατι, ο εκδηµοκρατιςµόσ του ςχολείου αρχίηει µε µια
ςτοιχειϊδη εκπαίδευςη τησ µάηασ των ανθρϊπων το 17ο
αιϊνα, ςχηµατοποιείται και ενδυναµϊνεται ςτη διάρκεια
του 19ου αιϊνα και ολοκληρϊνεται ςτα µζςα του 20ου
αιϊνα, µε µια µαηική δευτεροβάθµια εκπαίδευςη.
Κοινωνικοποίηςη
 Οριςμόσ: Στην πραγµατικότητα κοινωνικοποίηςη είναι η εκµάθηςη των
ρόλων που καλοφνται να παίξουν τα άτοµα, των υποχρεϊςεων και των
δικαιωµάτων, που ζχουν ωσ προσ τα άλλα µζλη ή µη µζλη τησ οµάδασ,
του τρόπου γενικότερα, µε τον οποίο οφείλουν να ενεργοφν ςε κάθε
περίςταςη.
 Η κοινωνικοποίηςη εξυπηρετεί δυο βαςικοφσ ςτόχουσ. Ο πρϊτοσ είναι η
δηµιουργία κοινωνικϊν ατόµων και η ςυµβολή ζτςι ςτη ςυνοχή και ςτη
διατήρηςη τησ υπάρχουςασ κοινωνικήσ δοµήσ και τάξησ. Αυτόσ ο
ςτόχοσ είναι η κοινωνιοκεντρική διάςταςη τησ κοινωνικοποίηςησ και
αναφζρεται ςτουσ λόγουσ για τουσ οποίουσ επί µζρουσ κοινωνικά
ςφνολα ή η κοινωνία επιδιϊκουν να προςδϊςουν ςτοιχεία οµοιοµορφίασ
και κανονικότητασ ςτη ςυµπεριφορά των µελϊν τουσ. Ο δεφτεροσ ςτόχοσ
αφορά ςτην ατοµοκεντρική διάςταςη τησ κοινωνικοποίηςησ και αφορά
ςτο ίδιο το άτοµο και τισ αντιλήψεισ που ςυνειδητά ή αςυνείδητα
ςχηµατίηει, τισ ιδιαιτερότητεσ τησ ςυµµόρφωςήσ του µε το ιςχφον
ςφςτηµα αξιϊν, τον τρόπο µε τον οποίο εντάςςεται ςτο άµεςο κοινωνικό
του περιβάλλον κλπ.
Κοινωνικόσ έλεγχοσ-Αυτοέλεγχοσ
 O κοινωνικόσ ζλεγχοσ αφορά τα µζςα µε τα οποία µια κοινωνία ή οµάδα
κατευθφνει και υποχρεϊνει τα µζλη τησ να ςυµµορφωθοφν µε τα
καθιερωµζνα πρότυπα ςυµπεριφοράσ. Η φπαρξη των κοινωνικϊν κανόνων δεν
αρκεί από µόνη τησ για να πειθαρχήςουν τα άτοµα: είναι απαραίτητο να ζχει η
οµάδα και τη δφναµη να επιβάλλει µία ςυςτηµατική εφαρµογή τζτοιων κανόνων
καθϊσ και οριςµζνεσ ςυνζπιεσ για εκείνουσ που αποκλίνουν από τισ κοινωνικζσ
επιταγζσ.
 O κοινωνικόσ ζλεγχοσ δεν είναι ανεξάρτητοσ από την κοινωνικοποίηςη, αλλά
ςυνδζεται άµεςα και λειτουργεί ςυµπληρωµατικά µε αυτήν. Ενϊ η
κοινωνικοποίηςη προςδιορίηει και µεταδίδει ςτα µζλη τησ οµάδασ το ςφςτηµα
των κοινωνικϊν αξιϊν ο κοινωνικόσ ζλεγχοσ διενεργείται µε µηχανιςµοφσ που
εξαςφαλίηουν ή παρακινοφν προ τη ςυµµόρφωςη µε αυτό το ςφςτηµα.
 Ο αυτοζλεγχοσ αφορά τουσ φραγµοφσ που θζτουν τα ίδια τα άτοµα ςτη
ςυµπεριφορά τουσ και τισ ενζργειζσ tουσ είτε από το φόβο τησ τιµωρίασ που θα
υποςτοφν αν αγνοήςουν τουσ κοινωνικοφσ κανόνεσ είτε γιατί αποδζχονται τουσ
ακόνεσ αυτοφσ ωσ λογικοφσ και αναγκαίουσ. Πρόκειται µε άλλα λόγια για µια
εςωτερική µορφή ελζγχου που όµωσ η ςηµαςία και ο βαθµόσ του
καθορίηονται από την κοινωνικοποίηςη των ατόµων.
Γλώςςα και ςχολική επίδοςη
Τα Αποτελζςµατα χρήςησ τησ ‘επίςηµησ γλϊςςασ’ είναι: Οργάνωςη τησ
ςκζψησ, επιθυµιϊν και ςυναιςθηµάτων. Κατανόηςη ζµµεςων και βαθφτερων
νοηµάτων. Οργάνωςη δόµηςη και ενίςχυςη τησ αντίληψησ. Ευκολότερη
προςαρµογή ςτη ςχολική κοινότητα. Αναγνϊριςη τησ ιεραρχικήσ δοµήσ και
οργάνωςησ του ςχολείου.
Αντίθετα τα χαρακτηριςτικά τησ κοινήσ γλϊςςασ που είναι: Σφντοµεσ,
γραµµατικά απλζσ, ηµιτελείσ προτάςεισ µε φτωχή ςυντακτική µορφή, απλή και
επαναλαµβανόµενη χρήςη ςυνδζςµων π.χ. ζτςι, τότε, και, γιατί , ςπάνια χρήςη
δευτερευουςϊν προτάςεων για τον διαχωριςµό των αρχικϊν κατηγοριϊν του
ιδίου θζµατοσ, ανικανότητα διατήρηςησ του ιδίου θζµατοσ ςε µια διαδοχή
προτάςεων (αςφνδετο πληροφοριακό περιεχόµενο), άκαµπτη και
περιοριςµζνη χρήςη επιρρηµάτων και επιθζτων, ςπάνια χρήςη απρόςωπων
αντωνυµιϊν ωσ υποκείµενα υποθετικϊν φράςεων ή προτάςεων, ςυχνή χρήςη
δηλϊςεων όπου γίνεται ςφγχυςη αιτίασ και ςυµπεράςµατοσ ςτην παραγωγή
µιασ κατηγορηµατικήσ δήλωςησ κ. αλ. ζχουν επιπτϊςεισ Λογικζσ, Κοινωνικζσ,
Ψυχολογικζσ ςε διάφορουσ τοµείσ τησ επίδοςησ του ατόµου.
Νέεσ τεχνολογίεσ και ψηφιακόσ

αποκλειςμόσ
Οι ζρευνεσ επιβεβαιϊνουν ότι το οικογενειακό και το ευρφτερο
κοινωνικό περιβάλλον καθορίηουν ςε µεγάλο βαθµό την
''προδιάθεςη'', τισ δυνατότητεσ εµπζδωςησ και καλλιζργειασ
γνϊςεων και δεξιοτήτων, τισ πιθανότητεσ εξζλιξησ και ανζλιξησ
καθϊσ και την ''επιτυχία'' ή την ''αποτυχία'' των νζων ςτην
εκπαιδευτική και ςχολική τουσ ςταδιοδροµία.
Έτςι, οι δυνατότητεσ ή οι αδυναµίεσ χρήςησ των δυνατοτήτων
που προςφζρουν οι ΤΠΕ φζρνουν ςτο προςκήνιο ζνα
καινοφανζσ είδοσ κοινωνικοφ αποκλειςµοφ: τον ''ψηφιακό
αποκλειςµό'', ο οποίοσ είναι τόςο πιο αποτελεςµατικόσ όςο
εµφανίηεται ςαν αποτζλεςµα ''εγγενϊν'', δηλαδή ''φυςικϊν
αδυναµιϊν'' των εν δυνάµει χρηςτϊν αυτϊν των νζων
τεχνολογιϊν.
Το ςχολείο ωσ κοινωνικόσ οργανιςμόσ
Το ςχολείο ωσ κοινωνικόσ οργανιςµόσ µεταδίδει τα

«επιθυµητά» κοινωνικά πρότυπα.
Το ςχολείο ωσ κοινωνικόσ οργανιςµόσ µεταβιβάηει

πολιτικζσ ιδζεσ.
Επαγγελματική κοινωνικοποίηςη (1/3)

Το ςχολείο ωσ επαγγελµατικόσ οργανιςµόσ: Τα ςχολεία είναι οργανιςµοί
που αποτελοφνται από άτοµα των οποίων η δουλειά ανήκει ςτα
“επαγγζλµατα”. Τα επαγγζλµατα ζχουν τα ακόλουθα χαρακτηριςτικά :
1. Η εργαςία βαςίηεται, τουλάχιςτον µερικϊσ, ςε ζνα επιςτηµονικό ςϊµα
γνϊςησ. Η εξάςκηςη τησ απαιτεί ζνα µακρφ χρονικό διάςτηµα
2. Η εργαςία ζχει κάποια ςηµαντικότητα για τουσ πελάτεσ.
3. Η ςχζςη µεταξφ του επαγγελµατία και του πελάτη επηρεάηει ζντονα την
αποτελεςµατικότητα τησ παρεχόµενησ υπηρεςίασ.
4. Ο επαγγελµατίασ εργαηόµενοσ αιςθάνεται ότι ανήκει ςε µια ζγκυρη
οµάδα επαγγελµατιϊν.
5. Γίνονται ςυνεχείσ επαγγελµατικζσ ςυηητήςεισ µε πρακτικά και ηθικά
ςυµπεράςµατα για το ςϊµα γνϊςησ. Αυτζσ οι ςυηητήςεισ οδηγοφν ςε πιο
λεπτοµερείσ κϊδικεσ επαγγελµατικήσ ςυµπεριφοράσ.
Οι µεταβολζσ ςτον εργαςιακό χϊρο απαιτοφν τη διαρκή επαγγελµατική
ανάπτυξη ωσ µζςο αναβάθµιςησ και επαγγελµατικήσ ανζλιξησ των
εκπαιδευτικϊν και των ςτελεχϊν τησ Εκπαίδευςησ. Ακόµη οι νζεσ
µεθοδολογικζσ προςεγγίςεισ για τη διδαςκαλία και τη µάθηςη µε την
ουςιαςτική και βιωµατική προςζγγιςη των µεθόδων και του περιεχοµζνου τησ
Σφγχρονησ Τεχνολογίασ, µετζβαλλαν το ρόλο του εκπαιδευτικοφ και απαιτοφν
από τουσ εκπαιδευτικοφσ και τα ςτελζχη τησ εκπαίδευςησ, να λειτουργήςουν
ωσ ενιςχυτζσ και διευκολυντζσ τησ µάθηςησ και να ςυνδζςουν τη µάθηςη µε τη
πραγµατική ηωή.
Οι εκπαιδευτικοί και τα ςτελζχη πρζπει να είναι ςε θζςη να
χρηςιµοποιήςουν νζεσ τεχνολογίεσ, οι οποίεσ µεταβάλλουν ςυνεχϊσ τον
τρόπο µε τον οποίο οι άνθρωποι ηουν, εργάηονται και µαθαίνουν. Για να
αποκριθοφν ςε αυτοφσ τουσ µεταβαλλόµενουσ ρόλουσ και τισ ευθφνεσ, οι
εκπαιδευτικοί χρειάηονται µια αποτελεςµατική επαγγελµατική ανάπτυξη που
θα µπορεί να τουσ βοηθήςει να διατηρήςουν την υπάρχουςα γνϊςη και
εµπειρία τουσ αλλά και να ενςτερνιςτοφν τουσ νζουσ τρόπουσ βελτίωςησ τησ
πρακτικήσ τουσ.

Στισ εκθζςεισ των περιςςότερων ευρωπαϊκϊν κρατϊν
διαπιςτϊνεται ότι, δεν υπήρχε καµία νοµοθετική ρφθµιςη, η
οποία να αναφζρεται ςτισ ςυνθήκεσ ή τισ ικανότητεσ των
εκπαιδευτικϊν. Παρόµοια, ελάχιςτα αναφζρονται για την
εργαςία του εκπαιδευτικοφ εκτόσ τησ τάξησ ή την ανάπτυξη
και την ςυνεργαςία ςτη διαµόρφωςη του προγράµµατοσ
ςπουδϊν µε τουσ κοινωνικοφσ εταίρουσ.
Εντοφτοισ, ςε διάφορεσ χϊρεσ, οι µεταβαλλόµενεσ

διαςτάςεισ του ρόλου του εκπαιδευικοφ και οι νζεσ
ικανότητεσ/δεξιότητεσ, ήταν ήδη ςιωπηρά προαπαιτοφµενα
ςτο πλαίςιο των εκπαιδευτικϊν µεταρρυθµίςεων.
http://repository.edulll.gr/edulll/retrieve/3685/1089_01_oaed_enotita03a_v01.pd
f
Εκπαίδευςη και Ανάπτυξη

Εκπαιδευτικό ςύςτημα και κοινωνική
κινητικότητα
Εκπαιδευτικό ςύςτημα και δημογραφικέσ

αλλαγέσ
Οι λειτουργίεσ του ςχολείου (1/4)


Εκπαιδευτική Αλλαγή (1/2)
Εκπαιδευτική Αλλαγή (2/2)

Κοινωνιολογία τησ ςχολικήσ τάξησ
Κοινωνιολογία τησ ςχολικήσ τάξησ-

Χαρακτηριςτικά (1/3)

Τρόποσ με τον οποίο ορίζουν το ρόλο τουσ

οι εκπαιδευτικοί (1/4)


οι μαθητέσ
Δυναμικέσ ςτο πλαίςιο αλληλεπίδραςησ
μαθητών-εκπαιδευτικών (1/2)
Δυναμικέσ ςτο πλαίςιο αλληλεπίδραςησ

μαθητών-εκπαιδευτικών (2/2)
http://repository.edulll.gr/edulll/retrieve/3685/1089_01_oaed_enotita03a_v01.pd
f
Υλικό μαθήματοσ του Δρ. Β. Ντακοφμη (Ενότητα 07) που είναι διαθζςιμο ςτο:
http://eclass.aspete.gr/modules/document/document.php?course=EPPAIK188
 Με το Ν. 4547/2018, καταργήθηκε ο θεςμόσ του Σχολικοφ Συμβοφλου και ςυςτήθηκαν
τα Περιφερειακά Κζντρα Εκπαιδευτικοφ Σχεδιαςμοφ (ΠΕ.Κ.Ε.Σ.), ςτα οποία υπάγονται
οι Συντονιςτζσ Εκπαιδευτικοφ Έργου (Σ.Ε.Ε.). Το Τμήμα Επιςτημονικήσ Καθοδήγηςησ
αντικατάςταθηκε από τον Οργανωτικό Συντονιςτή του ΠΕ.Κ.Ε.Σ.
Πηγζσ αναφοράσ
Ντακοφμησ, Β. (2015). Παραδόςεισ μαθήματοσ «Οργάνωςη, Διοίκηςη & Κοινωνιολογία τησ
Εκπαίδευςησ. Βόλοσ: ΕΠΠΑΙΚ ΑΣΠΑΙΤΕ, Παράρτημα Βόλου.
“Ν. 4547/2018 - Υπουργείο Παιδείασ”. Διαθζςιμο ςτο: https://www.minedu.gov.gr/publications/docs2018/EPAL_N_4547_FEK_102A_12-06-2018.pdf

Οργάνωση Διοίκηση Και Κοινωνιολογία Της Εκπαίδευσης Σταυρόπουλος Βασίλειος ΑΣΠΑΙΤΕ

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Οργάνωση Διοίκηση Και Κοινωνιολογία Της Εκπαίδευσης Σταυρόπουλος Βασίλειος ΑΣΠΑΙΤΕ

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Οργάνωση Διοίκηση και Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης

Σταυρόπουλος Βασίλειος ΑΣΠΑΙΤΕ

Οργάνωςη και Διοίκηςη τησ Εκπαίδευςησ

ζχουν δϊςει ζμφαςη ςε διαφορετικζσ

«το διοικείν εςτί προβλζπειν»

Peter Drucker «το ζργο τησ διοίκηςησ είναι

Σφμφωνα με τον Fayol, ωσ διοίκηση

Ανεξάρτητα από την ζμφαςη που δίνουν ςτον

• Μποροφν οι βαςικζσ αρχζσ του management

• Η εκπαίδευςη μπορεί να εκληφθεί ωσ χϊροσ

Την κατάλληλη προςαρμογή των γενικϊν αρχϊν

Ο Busch θεωρεί τη διοίκηςη των εκπαιδευτικϊν

«διαδικαςία ςυντονιςμοφ των πόρων

• Η Κοινωνιολογία τησ εκπαίδευςησ αποτελεί

Μζςα ςτη μαθηςιακή διαδικαςία που

• Ζτςι, ο εκπαιδευτικόσ οργανιςμόσ αποτελεί ζναν ηωντανό

• Στο πλαίςιο αυτό, αποτελεί πρόκληςη για τον

Κύρια γνωρίςματα του διοικητικού φαινομένου

• Επιδίωξη τησ πραγματοποίηςησ, ςτον καλφτερο

• Οργάνωςη των μζςων.

• Αντίληψη τησ διοίκηςησ ωσ διαδικαςίασ που

• Όροσ «οργάνωςη»: α) Οντότητα (ςχολείο,

Ιδιαιτερότητεσ των εκπαιδευτικών οργανιςμών

• Αποδοτικότητα: Το μζγεθοσ εκείνο που χαρακτηρίηει

Θεωρητικέσ προςεγγίςεισ ςτην οργάνωςη και

Διάκριςη εννοιών μάνατζμεντ και ηγεςίασ

Προςεγγίςεισ τησ ηγεςίασ (2/4)

• Ενδεχομενική θεωρία (Fiedler): Μποροφμε να μιλάμε

• Ενδεχομενικζσ προςεγγίςεισ (5 ςτιλ ηγεςίασ, Vroom &

Προςεγγίςεισ τησ ηγεςίασ (4/4)

Σύγχρονεσ προςεγγίςεισ και τύποι ηγεςίασ

Σύγχρονεσ προςεγγίςεισ και τύποι ηγεςίασ

Σύγχρονεσ προςεγγίςεισ και τύποι ηγεςίασ

Σύγχρονεσ προςεγγίςεισ και τύποι ηγεςίασ

LISA (Leadership Improvement for Student Achievement) Project-The leadership

Σταυρόπουλοσ, Β., & Μπαγινζτασ, Κ. (2015). Αειφορική ηγεςία ςε ςχολικζσ μονάδεσ:

Έννοια τησ Ποιότητασ

Στάδια ειςαγωγήσ τησ ΔΟΠ ςτην

• Προςδιοριςμόσ προςδοκιϊν εξυπηρετοφμενων-

• Επιλογή ςτάςεων, μζτρων και διαδικαςιϊν

• Αξιολόγηςη διαδικαςιϊν και αποτελεςμάτων.

• Επιτυχία και μετάβαςη (ποςοςτά εγκατάλειψησ του ςχολείου,

• Παρακολοφθηςη τησ ςχολικήσ εκπαίδευςησ (Αξιολόγηςη και

• Πόροι και δομζσ (εκπαίδευςη και κατάρτιςη των εκπαιδευτικϊν,

Σχέςεισ ςτελεχών με το εξωτερικό

Στρατηγικέσ αντιμετώπιςησ προκλήςεων

• Στον τομζα τησ διαχείριςησ πληροφοριϊν: Περιλαμβάνονται

• Στον τομζα τησ λήψησ αποφάςεων: Περιλαμβάνονται οι

Αναγκαιότητα και θεςμική κατοχύρωςη με

• Γονείσ: Αμφίδρομη και ιςότιμη ςυνεργαςία.

• Σχζςεισ με την τοπική κοινωνία, επιςτημονικοφσ,

Κρίςη ςτο ςχολικό περιβάλλον-Οριςμόσ

Παρέμβαςη ςτην κρίςη

Αντικείμενο και Πεδία Ανάλυςησ

Μακροκοινωνιολογική, δομική θεώρηςη:

Διαχείριςη ςυγκρούςεων ςτο πλαίςιο

Διαχείριςη ςυγκρούςεων ςτο πλαίςιο

Διαχείριςη ςυγκρούςεων ςτο πλαίςιο

Συνθήκεσ λειτουργίασ του εκπαιδευτικού

Συνθήκεσ λειτουργίασ του εκπαιδευτικού

Λεπίδασ, Δ., Σταυρόπουλοσ, Β., & Τεντηζρησ, Ε. (2015). Το ςυνεργατικό και

ΜΕΛΕΣΗ ΠΕΡΙΠΣΩ΢Η΢ 4, σελ. 150

ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ 4, ςελ. 150

Κατσαρός, Ι. (2008). Οργάνωςη