24/04/2022

PHÂN RIÊNG HỆ KHÍ KHÔNG

ĐỒNG NHẤT
Nguyen Van Minh
Faculty of Food Technology
Nha Trang University
E-mail: minhnv@ntu.edu.vn

Khái niệm
 Hệ khí không đồng nhất: là hệ gồm các hạt rắn, lỏng phân tán
trong môi trường khí.

 Hệ khí không đồng nhất gồm 2 pha:

 Pha phân tán (pha nội, pha gián đoạn): các hạt rắn, lỏng.

 Pha bị phân tán (pha ngoại, pha liên tục): môi trường khí
chứa các hạt rắn, lỏng.

1
 24/04/2022

Khái niệm
 Hệ gồm các hạt rắn phân tán trong môi trường khí: hệ bụi:

 Khi dtđ của các hạt rắn = 0,015 m  hệ khói.

 Hệ gồm các hạt lỏng phân tán trong môi trường khí: hệ mù

dtđ = 0,0015 m

 Đường kính tương đương của một phần tử bất kỳ:

3 6V 3
𝑑tđ = = 1,24√𝑉
𝜋

Khái niệm
 Các phương pháp phân riêng:

 Phương pháp lắng.

 Phương pháp lọc.

 Phương pháp làm ướt.

 Tùy thuộc vào tính chất của hệ khí không đồng nhất để lựa chọn
phương pháp phân riêng cho phù hợp.

2
 24/04/2022

Phân riêng bằng phương pháp lắng

 Lằng bằng lực trọng trường (lắng bằng trọng lực)

 Lắng bằng phòng lắng

 Lắng bằng đường lắng

 Thiết bị lắng nhiều ngăn

 Lắng bằng trường lực ly tâm (lắng bằng cyclon)

 Lắng bằng trường tĩnh điện

Phân riêng bằng phương pháp lắng

 Lắng bằng phòng lắng

Phòng lắng

Hệ bụi Khí sạch

Bụi

3
 24/04/2022

Phân riêng bằng phương pháp lắng

 Lắng bằng phòng lắng
L

B
Wd: tốc độ dòng của Wd

hệ bụi W
Wo
Wo: tốc độ lắng dưới
tác dụng của trọng H
lực

W: tốc độ của hạt

rắn Bề mặt lắng

Phân riêng bằng phương pháp lắng

L
+ Tiết diện dòng bụi vào:
B
A = B.H (m2) Wd
+ Bề mặt lắng: W
Wo
F = B.L (m2)
L H
+ Thời gian lưu: Tl 
Wd

H Bề mặt lắng
+ Thời gian lắng: To 
Wo

4
 24/04/2022

Phân riêng bằng phương pháp lắng

 Điều kiện để hạt bụi lắng trong phòng lắng:

 Tốc độ dòng (Wd) < tốc độ lôi cuốn bụi (tốc độ bay).

 To < Tl

 Năng suất của phòng lắng:

Vs = B.H.W d = B.L.Wo = F.Wo (m3/s)

Từ công thức cho thấy, năng suất của phòng lắng chỉ phụ thuộc vào
diện tích bề mặt lắng, không phụ thuộc vào chiều cao phòng lắng.

Phân riêng bằng phương pháp lắng

 Để tăng năng suất, sử dụng phòng lắng có nhiều ngăn (tầng):

5
 24/04/2022

Phân riêng bằng phương pháp lắng

 Để tăng hiệu quả lắng, sử dụng đường lắng:

Tấm chắn

Hệ bụi vào Khí sạch

Bụi

Phân riêng bằng phương pháp lắng

 Lắng bằng trường lực ly tâm (lắng bằng cyclon)

6
 24/04/2022

Phân riêng bằng phương pháp lắng

 Lắng bằng trường lực ly tâm (lắng bằng cyclon)

Phân riêng bằng phương pháp lắng

V
 Lực ly tâm và yếu tố phân ly:
FR
Hạt bụi chịu tác dụng bởi 2 lực:
R
+ Trọng lực: FG = m.g (N)
m.V 2
+ Lực ly tâm: FR  (N) FG
R

Gọi KP là yếu tố phân ly: KP tăng  Khả năng phân ly tăng

FR V 2
KP  
FG R.g

7
 24/04/2022

Phân riêng bằng phương pháp lắng

 Cyclon tổ hợp:

Phân riêng bằng phương pháp lắng

 Cyclon ướt: Khí sạch

Bơm nước

Huyền phù

8
 24/04/2022

Phân riêng bằng phương pháp lắng

 Lắng bằng trường điện từ:

- A

Hệ bụi

Nguồn điện 1 chiều

Phân riêng bằng phương pháp lắng

 Lắng bằng trường điện từ:

9
 24/04/2022

Phân riêng bằng phương pháp lắng

 Lắng bằng trường điện từ:

Phân riêng bằng phương pháp lắng

 Các quá trình vật lý xảy ra trong thiết bị:

 Tích điện cho các hạt bụi

 Dịch chuyển các hạt bụi tích điện đến các cực trái dấu

 Lắng các hạt bụi trên các điện cực

 Hạt bụi chịu tác dụng của các lực:

 Lực dòng khí lôi cuốn

 Trọng lực (nhỏ không đáng kể)

 Lực cảm ứng của các điện tích

 Lực điện trường (lực Culong)

10
 24/04/2022

Phân riêng bằng phương pháp lắng

 Hạt bụi chịu tác dụng của các lực:

 Lực của luồng gió điện (các ion dịch chuyển)

 Lực cản của môi trường

Tuy nhiên, lực lắng chủ yếu là lực điện trường và lực cản của môi
trường.

Phân riêng bằng phương pháp lắng

 Các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình lắng:

 Ảnh hưởng của kích thước hạt bụi: Điện tích trên hạt bụi phụ
thuộc vào đường kính hạt bụi (d)

+ Nếu d < 10-4 cm: điện tích tỷ lệ bậc nhất với bán kính của hạt.

+ Nếu d > 10-4 cm: điện tích tỷ lệ với bình phương bán kính hạt.

Vậy, hạt càng lớn thì tích điện càng nhiều  lực điện trường càng
lớn  lắng càng dễ.

11
 24/04/2022

Phân riêng bằng phương pháp lắng

 Các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình lắng:

 Ảnh hưởng của tính chất vật lý hạt bụi: Chia hạt bụi thành 3 nhóm
theo điện trở riêng:

+ < 104 cm: do điện trở nhỏ nên sau khi trao đổi điện tích với bản
cực, hạt bụi dễ bị tích điện lại và bị đẩy ra khỏi cực lắng  khó lắng
(để khắc phục phải chế tạo bản cực đặc biệt hình chữ C hoặc E)

+ 104  2.104 cm

+  2.104 cm: hạt bụi trao đổi điện kém  tới bản cực hạt bụi bị
giữ lại  khó tách ra.

Phân riêng bằng phương pháp lắng

 Các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình lắng:

 Các yếu tố ảnh hưởng khác:

+ Ảnh hưởng của nồng độ hạt bụi: Phù hợp khi nồng độ bụi không
cao (cần phải lắng hoặc lọc sơ bộ).

+ Độ ẩm trong hệ bụi lớn  giảm dòng điện  lắng không hiệu quả.

+ Vận tốc dòng lớn  lắng không hiệu quả

+ Nhiệt độ cao  làm giảm điện tích đánh thủng  xuất hiện tia lửa
điện.

12
 24/04/2022

Phân riêng bằng phương pháp lắng

 Thiết bị lắng kiểu ống:
Cơ cấu rũ bụi

Khí sạch

Cực dây
Cực ống

Hệ bụi
Buồng phân phối

Bụi Bụi

Phân riêng bằng phương pháp lắng

 Thiết bị lắng kiểu ống:

13
 24/04/2022

Phân riêng bằng phương pháp lắng

 Thiết bị lắng kiểu tấm:
Điện cực dây (-)

Hệ bụi Khí sạch

Điện cực tấm (+)

Phân riêng bằng phương pháp lọc

 Nguyên lý chung: Cho hệ bụi đi qua một lớp vật liệu ngăn như:
lưới, vải, bông, xơ, sứ xốp... Khi đó khí sạch sẽ chui qua các ống
mao quản của lớp vật liệu ngăn ra ngoài, còn bụi được giữ lại
trên bề mặt của lớp vật liệu ngăn.

 Do bụi được giữ lại trên bề mặt của lớp vật liệu ngăn  làm cho
các ống mao quản dần bị bít lại  làm cho trở lực của thiết bị
ngày một tăng  làm giảm năng suất của thiết bị. Vì vậy, ta phải
làm sạch lớp bụi trên bề mặt của lớp vật liệu ngăn bằng phương
pháp gián đoạn hoặc liên tục.

14
 24/04/2022

Phân riêng bằng phương pháp lắng

 Thiết bị lọc vải:
TB rũ bụi

Khí sạch

Vải lọc

Hệ buị

Bụi

Phân riêng bằng phương pháp lắng

 Thiết bị lọc vải:

15
 24/04/2022

Phân riêng bằng phương pháp làm ướt

 Nguyên lý chung: Cho dòng khí bụi lội qua lớp chất lỏng hoặc ta
phun chất lỏng hay nước ở dạng sương mù vào hệ bụi. Khi đó
các hạt bụi sẽ hút ẩm làm tăng thể tích và tăng khối lượng. Dưới
tác dụng của lực trong trường các hạt bụi rớt xuống và được đưa
ra ngoài.

Phân riêng bằng phương pháp làm ướt

 Tháp rửa: Nước

Khí sạch

Lớp đệm

Hệ bụi

Huyền phù

16
 24/04/2022

Phân riêng bằng phương pháp làm ướt

 Tháp rửa:

Phân riêng bằng phương pháp làm ướt

 Tháp rửa:

17
 24/04/2022

Phân riêng bằng phương pháp làm ướt

 Tháp rửa:

Phân riêng bằng phương pháp làm ướt

 Tháp rửa:

18
 24/04/2022

Phân riêng bằng phương pháp làm ướt

 Thiết bị sủi bọt:
Khớ sạch

Lớp bọt

Lỏng sạch Lỏng bẩn

Lưới
Hệ bụi

Huyền phù

Phân riêng bằng phương pháp làm ướt

 Tháp rửa:

19