Chương 1 - Tổng quan về thương mại điện tử

BÀI GIẢNG HỌC PHẦN
THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ
Giảng viên: GVC.ThS. Lê Văn Chiến

Đơn vị: Khoa Kinh tế - QTKD, Trường Đại học Mỏ - Địa chất
SĐT: 0984.033.076
Email: levanchien@humg.edu.vn
Bài giảng học phần: Thương mại điện tử Hà Nội - 2023 1

MỤC TIÊU CỦA MÔN HỌC
▪ “Thế giới phẳng”, quốc tế hóa, toàn cầu hóa nền kinh tế đang diễn ra
mạnh mẽ ở khắp nơi, trở thành hiện thực trong cuộc sống
▪ Việc kinh doanh không còn RÀO CẢN về không gian và thời gian
▪ Thương mại điện tử phát triển nhanh chóng (đa dạng, rộng khắp, theo
cấp số nhân) -> Tạo điều kiện thuận lợi cho cả doanh nghiệp lẫn người
tiêu dùng trao đổi mua, bán
=> Môn học cung cấp cho sinh viên những kiến thức cơ bản về Thương
mại điện tử như: Cơ sở hạ tầng TMĐT, các mô hình kinh doanh trong
TMĐT, an toàn thông tin, thanh toán điện tử, marketing điện tử…. Để
nhanh chóng tiếp cận, ứng dụng TMĐT trong DN.

NỘI DUNG MÔN HỌC
Chương 1: Tổng quan về thương mại điện tử
Chương 2: Cơ sở phát triển thương mại điện tử
Chương 3: Các mô hình kinh doanh điện tử phổ biến
Chương 4: Marketing điện tử (E-Marketing)

TÀI LIỆU HỌC TẬP
A. Tài liệu học tập
Sách Thương mại điện tử căn bản – TS. Trần Thị Thập, TS. Nguyễn Trần Hưng
(2020) – NXB Thông tin và truyền thông
Giáo trình Thương mại điện tử căn bản - Nguyễn Văn Minh và các tác giả (2011)
- Nhà xuất bản Thống kê, Hà Nội
B. Tài liệu tham khảo

Giáo trình Thương mại điện tử căn bản – Trần Văn Hòe (2007) - Nhà xuất bản Đại
học Kinh tế quốc dân, Hà Nội.
Electronic Commerce A Managerial Perspective – Efraim Turban, David King, Jea
Lee, Ting-Peng, Deborrah Turban (2010)
Electronic commerce and supply chain management - Sing, Chan Kah (2003) -
Australia: Thomson Learning.

THỜI LƯỢNG HỌC TẬP
Tổng số tiết học phần: 45 tiết

- Nghe giảng lý thuyết: 30 tiết
- Thảo luận + làm bài tập trên lớp: 10 tiết
- Ôn tập, giải đáp thắc mắc: 3 tiết
- Kiểm tra giữa kỳ: 2 tiết
- Tự nghiên cứu: 75 giờ.

YÊU CẦU
- Có mặt tối thiểu 80% số tiết học trên lớp;
- Hoàn thành đầy đủ các bài tập về nhà được giao;
- Tham dự kiểm tra giữa học kỳ;
- Tham dự thi kết thúc học phần (bắt buộc);
- Chủ động chuẩn bị các nội dung học tập và thực hiện giờ tự học;
- Các yêu cầu khác: Đúng giờ, không làm việc riêng trong giờ học…

YÊU CẦU
- Có mặt tối thiểu 80% số tiết học trên lớp;
- Hoàn thành đầy đủ các bài tập về nhà được giao;
- Tham dự kiểm tra giữa học kỳ;
- Tham dự thi kết thúc học phần (bắt buộc);
- Chủ động chuẩn bị các nội dung học tập và thực hiện giờ tự học;
- Các yêu cầu khác: Đúng giờ, không làm việc riêng trong giờ học…

ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP
Trọng số
TT Các chỉ tiêu đánh giá Phương pháp đánh giá
(%)
1 Tham gia học trên lớp Quan sát, điểm danh 5
2 Tinh thần xây dựng bài Số lần phát biểu 5
3 Kiểm tra giữa kỳ (1-2 bài) Chấm bài 30
4 Thi kết thúc học phần Thi viết/Trắc nghiệm 60

Tổng 100

NỘI DUNG MÔN HỌC
Chương 2: Cơ sở phát triển thương mại điện tử
Chương 3: Các mô hình kinh doanh điện tử phổ biến
Chương 4: Marketing điện tử (E-Marketing)

1.1. Khái niệm và quá trình phát triển của thương mại điện tử
1.2. Đặc điểm, phân loại thương mại điện tử
1.3. Lợi ích và hạn chế của thương mại điện tử
1.4. Ảnh hưởng của thương mại điện tử
1.5. Các mô hình thương mại điện tử
Chương 1: Tổng quan về thương mại điện tử Hà Nội - 2023 11


THẢO LUẬN
10 Phút
❖ Tất cả các hoạt động trên internet đều là thương mại điện tử?
Giải thích?
❖ Phân tích sự khác nhau giữa phương pháp bán hàng truyền thống
và bán hàng hiện đại?

KHÁI NIỆM
THẢO LUẬN
10 Phút
Hoạt động thương mại là gì?

Mua bán hàng hóa là gì?
Cung ứng dịch vụ là gì?

KHÁI NIỆM
Hoạt động thương mại
Là hoạt động nhằm mục đích sinh lợi, bao gồm mua bán hàng hoá, cung
ứng dịch vụ, đầu tư, xúc tiến thương mại và các hoạt động nhằm mục đích
sinh lợi khác.
Mua bán hàng hoá
Là hoạt động thương mại, theo đó bên bán có nghĩa vụ giao hàng,
chuyển quyền sở hữu hàng hóa cho bên mua và nhận thanh toán; bên
mua có nghĩa vụ thanh toán cho bên bán, nhận hàng và quyền sở hữu
hàng hoá theo thỏa thuận.
Cung ứng dịch vụ
Là hoạt động thương mại, theo đó một bên có nghĩa vụ thực hiện
dịch vụ cho một bên khác và nhận thanh toán; bên sử dụng dịch vụ có
nghĩa vụ thanh toán cho bên cung ứng dịch vụ và sử dụng dịch vụ theo
thỏa thuận.
KHÁI NIỆM
Thương mại điện tử (e-commerce) là gì?

Thương mại điện tử là việc mua bán hàng hoá và dịch vụ
thông qua các phương tiện điện tử và mạng viễn thông,
đặc biệt là máy tính và internet.
Ở góc độ NHÀ NƯỚC
Ở góc độ DOANH NGHIỆP
I - Infrastructure Cơ sở hạ tầng cho sự phát triển TMĐT
M - Marketing quảng bá và xúc tiến thương mại qua internet.
M - Message Thông điệp dữ liệu
S - Sales thực hiện giao dịch, ký kết hợp đồng.
B - Basic rules Các quy tắc điều chỉnh chung về TMĐT
D - Distribution phân phối sản phẩm, logistics, giao nhận.
S - Specific rules Các quy tắc riêng từng lĩnh vực chuyên sâu
P - Payment phương thức thanh toán điện tử
A - Applications Các ứng dụng TMĐT, mô hình KD TMĐT
Kinh doanh điện tử (e-business) là gì? - Mua hàng
- Quản lý dây chuyền cung cấp nguyên vật liệu,
Kinh doanh điện tử là thiết lập hệ - Xử lý đơn hàng,
thống hay ứng dụng thông tin để phục - Phục vụ khách hàng
vụ và làm tăng hiệu quả kinh doanh - Giao dịch với đối tác
- Chia sẻ dữ liệu giữa các bộ phận chức năng
CHỨC NĂNG CỦA THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ
Chức năng lưu thông
Chức Chức
năng năng
thị phân
trường phối
CÁC THÀNH PHẦN THAM GIA VÀO THỊ TRƯỜNG ĐIỆN TỬ
Người môi giới

Back-end
Front-end
Thị trường
điện tử
Người mua Người bán
Hàng hóa / Dịch vụ Hỗ trợ
Cơ sở hạ tầng

CÁC THÀNH VIÊN THAM GIA THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ

HỆ THỐNG TMĐT CỦA DOANH NGHIỆP

MÔ HÌNH CHUNG VỀ TMĐT B2B VÀ B2C

THẢO LUẬN
10 Phút
❖ Các phương tiện thực hiện thương mại điện tử ?
❖ Quá trình phát triển thương mại điện tử ?

Các phương tiện thực hiện thương mại điện tử
- Điện thoại và Internet:
- Máy fax:
- Truyền hình:
- Radio:
- Máy tính và mạng Internet:

QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỦA THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ




CÁC CẤP ĐỘ PHÁT TRIỂN CỦA TMĐT
Cấp độ 2 Cấp độ 4 Cấp độ 6

Hiện diện Chuẩn bị TMĐT không
Có Website Cả thế giới
trên mạng TMĐT Áp dụng dây
chuyên trong một
TMĐT
nghiệp máy tính
Cấp độ 1 Cấp độ 3 Cấp độ 5
http://ecommerce.gov.vn

Theo UNCTAD (2003)

Bậc 6 Bậc 6
Tối ưu trang Tối ưu chuỗi cung ứng
Bậc 5 Bậc 5
Xây dựng quan hệ Đặt hàng trực tuyến
Bậc 4 Bậc 4
Đặt hàng trực tuyến Gửi email chào hàng
Bậc 3 Bậc 3
Trang tương tác Catalog trực tuyến
Bậc 2 Bậc 2
Trang giới thiệu Trạng thái còn hàng
Bậc 1 Bậc 1
Gửi email chào hàng Đánh giá nhà cung cấp
TMĐT bên mua TMĐT bên bán


ĐẶC ĐIỂM
TMĐT gắn liền và tác động qua lại Tổi thiểu ba chủ thể tham gia
với sự phát triển của ICT
Đặc điểm
Giao dịch thương mại điện Thời gian không giới hạn
tử là hoàn toàn qua mạng TMĐT
Phạm vi hoạt động phi biên giới Trong thương mại điện tử, hệ thống
thông tin chính là thị trường

THẢO LUẬN
10 Phút
❖ Theo bạn TMĐT phù hợp trong những lĩnh vực nào?

PHÂN LOẠI
Theo mức độ số
hóa các thành Theo hình thức Theo mức độ Theo đối tượng
phần tham gia dịch vụ phối hợp tham gia
TMĐT
TMĐT toàn phần Chính phủ điện tử Thương mại thông tin B2B, B2C, B2G
TMĐT từng phần Giáo dục điện tử Thương mại giao dịch C2C, C2B, C2G
(dựa trên 3 yếu tố: Tài chính điện tử Thương mại cộng tác G2B, G2C, G2G
sản phẩm, tổ chức, Ngân hàng điện tử
quá trình)
Chứng khoán điện tử

PHÂN LOẠI
THEO ĐỐI TƯỢNG THAM GIA


LỢI ÍCH
Đối với doanh nghiệp Đối với người tiêu dùng Đối với xã hội
THẢO LUẬN
10 Phút
❖ TMĐT mang lại lợi ích gì cho doanh nghiệp, người tiêu dùng và xã hội?

LỢI ÍCH
Đối với doanh nghiệp Đối với người tiêu dùng Đối với xã hội
Mở rộng thị trường Vượt giới hạn về không gian và Nâng cao mức sống của người
thời gian dân
Giảm chi phí sản xuất
Có nhiều lựa chọn về sản phẩm Lợi ích cho các nước nghèo
và dịch vụ
Tối ưu hệ thống phân phối Dịch vụ công được cung cấp
Giá thấp hơn thuận tiện hơn
Tối đa thời gian hoạt động
Giao hàng nhanh hơn với các Nâng cao an ninh trong nước
Cá nhân hóa sản phẩm hàng hóa số hóa được
Cải thiện thông tin, giảm ách tắc
Mô hình kinh doanh mới Thông tin phong phú, thuận tiện giao thông và ô nhiễm MT
và chất lượng cao hơn
Tốc độ ra mắt sản phẩm mới
Đấu giá
Củng cố quan hệ khách hàng
Cộng đồng TMĐT
Cập nhật thông tin

HẠN CHẾ
THẢO LUẬN
10 Phút
❖ Theo bạn TMĐT hiện nay có những hạn chế nào?

HẠN CHẾ

HẠN CHẾ
• An ninh và quyền riêng tư;
• Thiếu lòng tin;
Về mặt • Hệ thống pháp luật chưa hoàn thiện;
thương • Phương pháp đánh giá hiệu quả chưa hoàn thiện;
mại • Cần thời gian để thay đổi thói quen;
• Nhiều hình thức gian lận mới và gia tăng;
• Khó khăn trong thu hút vốn đầu tư.
Hạn chế
• Chưa có tiêu chuẩn quốc tế về chất lượng, an
toàn và độ tin cậy;
Về mặt • Khả năng truy cập và tốc độ Internet còn hạn chế;
kỹ thuật • Khó khăn khi kết hợp các phần mềm;
• Đòi hỏi chi phí đầu tư cao cho các máy chủ TMĐT
đặc biệt;
• Đòi hỏi kho hàng tự động lớn trong B2C.

THẢO LUẬN
10 Phút
❖ Phân tích sự giống và khác nhau giữa bán hàng truyền thống và bán
hàng hiện đại?


ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP SỰ PHÁT TRIỂN CỦA CHÍNH PHỦ ĐIỆN TỬ
Thay đổi mô hình kinh doanh Tạo môi trường kinh doanh tốt hơn
Ảnh hưởng đến hoạt động Cải thiện phương thức giao dịch và
Marketing cung ứng dịch vụ công
Tăng cường sự điều hành có hiệu

Ảnh hưởng đến hoạt động kinh
quả của chính phủ và sự tham gia
doanh
rộng rãi của người dân
Ảnh hưởng đến tình hình tài chính

Nâng cao năng suất và tính hiệu
và hạch toán kinh doanh của
quả của các cơ quan chính phủ
doanh nghiệp
Nâng cao chất lượng cuộc sống cho

các cộng đồng vùng sâu vùng xa


B2C Là mô hình doanh nghiệp sử dụng các phương tiện

điện tử để bán sản phẩm tới người tiêu dùng
B2B Là mô hình giao dịch qua các phương tiện điện tử giữa
doanh nghiệp với doanh nghiệp
B2G Là mô hình doanh nghiệp cung cấp các sản phẩm và

dịch vụ cho chính phủ

C2C Là mô hình TMĐT giữa những cá nhân với nhau
C2B Là mô hình TMĐT trong đó người tiêu dùng tạo ra giá

trị và doanh nghiệp tiêu thụ giá trị đó
Là mô hình TMĐT phép người dân đăng phản hồi hoặc

C2G yêu cầu thông tin liên quan đến các lĩnh vực công trực
tuyến

G2C Chính phủ có thể tuyên truyền thông tin trên website,
tiến hành huấn luyện, giúp người dân
G2B Là mô hình Chính phủ bán sản phẩm cho doanh nghiệp
G2G Bao gồm các hoạt động của các đơn vị trong chính phủ,
giữa các chính phủ khác nhau

THẢO LUẬN
10 Phút
❖ Bạn đã tham gia vào mô hình TMĐT nào? Mô tả?
❖ Theo bạn mô hình nào phổ biến/phát triển nhất hiện nay? Tại sao?

MỘT SỐ MÔ HÌNH TMĐT THÀNH CÔNG TRÊN THẾ GIỚI





THẢO LUẬN
10 Phút
❖ Ý kiến của bạn về nhận định sau: “Việt Nam là một thị trường
thương mại điện tử tiềm năng”?

TỔNG QUAN VỀ THỊ TRƯỜNG THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ VIỆT NAM
❖ Những nét chính trong Báo cáo chỉ số TMĐT Việt

Nam năm 2023 – 15 phút
- Tốc độ tăng trưởng TMĐT 2022? Quy mô?
- Mức độ ưu tiên đối với nhân sự có kỹ năng/được đào
tạo về CNTT và TMĐT?
- Các hình thức QC website chủ yếu?
- Sản phẩm, kênh mua, hình thức thanh toán, tiêu chí lựa
chọn mua hàng trên TMĐT?
- Cập nhật một số chính sách mới năm 2022 về TMĐT?
❖ Xu hướng phát triển TMĐT Việt Nam – 10 phút
- Đến năm 2025: Tốc độ tăng trưởng? Quy mô?


















Thương mại điện tử: "Miếng bánh Thương Mại Điện Tử - Hướng Đi Chuyển động số: Thương mại điện tử
khổng lồ" của nền kinh tế số Sống Còn | Shark Phạm Thanh Hưng Việt Nam - Cơ hội và thách thức
Cửa" mới cho Thương mại điện tử | Covid-19 đốt nóng cuộc đua Thương Vì sao ví điện tử là xu thế? |
VTV24 mại điện tử | VTV24 VTV24

ÔN TẬP
Câu 1: Internet là gì? Quá trình hình thành và phát triển của Internet?
Câu 2: Thương mại điện tử là gì? Kinh doanh điện tử là gì? Sự khác nhau giữa
Thương mại điện tử và Kinh doanh điện tử?
Câu 3: Phân tích các đặc trưng cơ bản của thương mại điện tử?
Câu 4: Giải thích các loại hình thương mại điện tử?
Câu 5: Phân tích những lợi ích và hạn chế của thương mại điện tử?
Câu 6: Mô tả lịch sử và xu hướng phát triển thương mại điện tử trên thế giới và ở
Việt Nam?

Chương 1 - Tổng quan về thương mại điện tử

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Chương 1 - Tổng quan về thương mại điện tử

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

BÀI GIẢNG HỌC PHẦN

THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ

Giảng viên: GVC.ThS. Lê Văn Chiến

Bài giảng học phần: Thương mại điện tử Hà Nội - 2023 1

Bài giảng học phần: Thương mại điện tử Hà Nội - 2023 3

Chương 1: Tổng quan về thương mại điện tử

Chương 2: Cơ sở phát triển thương mại điện tử

Chương 3: Các mô hình kinh doanh điện tử phổ biến

Chương 4: Marketing điện tử (E-Marketing)

Bài giảng học phần: Thương mại điện tử Hà Nội - 2023 4

B. Tài liệu tham khảo

Bài giảng học phần: Thương mại điện tử Hà Nội - 2023 5

Tổng số tiết học phần: 45 tiết

Bài giảng học phần: Thương mại điện tử Hà Nội - 2023 6

- Có mặt tối thiểu 80% số tiết học trên lớp;

- Hoàn thành đầy đủ các bài tập về nhà được giao;

- Tham dự kiểm tra giữa học kỳ;

- Tham dự thi kết thúc học phần (bắt buộc);

Bài giảng học phần: Thương mại điện tử Hà Nội - 2023 7

- Có mặt tối thiểu 80% số tiết học trên lớp;

- Hoàn thành đầy đủ các bài tập về nhà được giao;

- Tham dự kiểm tra giữa học kỳ;

- Tham dự thi kết thúc học phần (bắt buộc);

Bài giảng học phần: Thương mại điện tử Hà Nội - 2023 8

2 Tinh thần xây dựng bài Số lần phát biểu 5

3 Kiểm tra giữa kỳ (1-2 bài) Chấm bài 30

4 Thi kết thúc học phần Thi viết/Trắc nghiệm 60

Bài giảng học phần: Thương mại điện tử Hà Nội - 2023 9

Chương 1: Tổng quan về thương mại điện tử

Chương 2: Cơ sở phát triển thương mại điện tử

Chương 3: Các mô hình kinh doanh điện tử phổ biến

Chương 4: Marketing điện tử (E-Marketing)

Bài giảng học phần: Thương mại điện tử Hà Nội - 2023 10

1.2. Đặc điểm, phân loại thương mại điện tử

1.3. Lợi ích và hạn chế của thương mại điện tử

1.4. Ảnh hưởng của thương mại điện tử

1.5. Các mô hình thương mại điện tử

Chương 1: Tổng quan về thương mại điện tử Hà Nội - 2023 11

1.2. Đặc điểm, phân loại thương mại điện tử

1.3. Lợi ích và hạn chế của thương mại điện tử

1.4. Ảnh hưởng của thương mại điện tử

1.5. Các mô hình thương mại điện tử

Chương 1: Tổng quan về thương mại điện tử Hà Nội - 2023 12

Chương 1: Tổng quan về thương mại điện tử Hà Nội - 2023 13

Hoạt động thương mại là gì?

Chương 1: Tổng quan về thương mại điện tử Hà Nội - 2023 14

Thương mại điện tử (e-commerce) là gì?

Chức năng lưu thông

Người môi giới

Người mua Người bán

Hàng hóa / Dịch vụ Hỗ trợ

Chương 1: Tổng quan về thương mại điện tử Hà Nội - 2023 18

Chương 1: Tổng quan về thương mại điện tử Hà Nội - 2023 19

Chương 1: Tổng quan về thương mại điện tử Hà Nội - 2023 20

Chương 1: Tổng quan về thương mại điện tử Hà Nội - 2023 21

❖ Quá trình phát triển thương mại điện tử ?

Chương 1: Tổng quan về thương mại điện tử Hà Nội - 2023 22

Các phương tiện thực hiện thương mại điện tử

- Điện thoại và Internet:

- Máy tính và mạng Internet:

Chương 1: Tổng quan về thương mại điện tử Hà Nội - 2023 23

Chương 1: Tổng quan về thương mại điện tử Hà Nội - 2023 24

Chương 1: Tổng quan về thương mại điện tử Hà Nội - 2023 25

Chương 1: Tổng quan về thương mại điện tử Hà Nội - 2023 26