Môn học: TMĐT

GIỚI THIỆU CHUNG VỀ MÔN HỌC

VÀ CÁCH HỌC

GV: Phạm Thị Châu Quyên

Trường ĐH Ngoại thương TP. HCM
GIỚI THIỆU CHUNG MÔN HỌC VÀ CÁCH HỌC

•  Giảng viên và nội quy

•  Nội dung môn học
•  Lịch trình học
•  Phương pháp học (chia
nhóm)
•  Tài liệu tham khảo

2  
Thông tin GV

THS. PHẠM THỊ CHÂU QUYÊN

Email: chauquyen@ftu.edu.vn
Nội quy lớp học

•  Không đến trễ

•  Không nói chuyện/làm việc riêng trong
giờ học
•  Không sử dụng điện thoại di động
•  Có 1 quyển vở + bút để ghi chép
•  Tích cực tham gia thảo luận + phát biểu
3 PHƯƠNG PHÁP ĐÁNH GIÁ

Điểm giữa
kỳ 30% Điểm thi
cuối kỳ
60%

Điểm chuyên
cần 10%
3 PHƯƠNG PHÁP ĐÁNH GIÁ

THAM DỰ LỚP (10%)

CHUYÊN CẦN •  Trừ 2đ/buổi vắng

•  Bài kiếm tra giữa kỳ (15%)

GIỮA KỲ
•  Thuyết trình (15%)

THI CUỐI KỲ •  THI VIẾT (60%)

 3 THUYẾT TRÌNH
•  SV CHỌN 01 TRONG SỐ CÁC NỘI DUNG SAU ĐỂ LÀM
BÀI TẬP TIỂU LUẬN/THUYẾT TRÌNH:
(1)  Chọn và phân tích chi tiết một mô hình TMĐT trên thực
tế
(2)  Tìm và phân tích một chiến lược marketing điện tử mà
DN đã triển khai trên thực tế
(3)  Xây dựng giải pháp marketing điện tử cho 01 DN cụ thể
được chọn
(4)  Nhận diện các rủi ro trong TMĐT và đưa ra giải pháp
(5)  Đề xuất một ý tưởng kinh doanh điện tử và xây dựng
website và các kênh online cho mô hình này.
4 PHƯƠNG PHÁP HỌC

ON THE ROAD TO SUCCESS

-  Làm việc theo
nhóm
- GV hướng dẫn,
SV nghiên cứu
chính.
4 LEARNING METHOD

What we hear, we forget

What we see, we remember
What we do, we understand
 Phương pháp học
•  Tại lớp: lắng nghe, đặt câu hỏi,
chia sẻ quan điểm, làm bài tập,
trao đổi với các bạn, thảo luận
nhóm.
•  Bên ngoài lớp học: tự nghiên
cứu các nội dung không trình
bày trên lớp, nghiên cứu sâu
hơn các tài liệu thêm liên quan
môn học, cập nhật thông tin
kiến thức thực tiễn liên quan,
làm việc nhóm.
TTQT_GV.  Phạm  Thị  Châu  Quyên   10  
Bạn  sử  dụng  
Internet    
để    
làm    
gì?  
5 MỤC TIÊU MÔN HỌC
Đạt được các kiến thức, kỹ năng về
thương mại điện tử ở các nội dung:
•  TMĐT là gì và lịch sử phát triển
•  Các mô hình TMĐT
•  Marketing điện tử
•  Hợp đồng điện tử
•  Luật điều chỉnh trong lĩnh vực TMĐT
•  Thanh toán điện tử
•  Chữ ký số và chứng thực chữ ký số
•  An ninh trong lĩnh vực TMĐT
•  Xây dựng dự án TMĐT
6 NỘI DUNG CÁC CHƯƠNG
1 Tổng quan về TMĐT

2 Giao dịch điện tử

3 Marketing điện tử
 
4 Rủi ro và phòng tránh rủi ro trong TMĐT

5 Ứng dụng TMĐT trong DN

6 Luật điều chỉnh TMĐT

7 TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.  Giáo trình Thương mại điện tử (Trường Đại
học Ngoại thương);
2.  E-commerce, 11th edition, Kenneth Laudon
(e-book)
3.  Báo cáo Thương mại điện tử Việt Nam
(2005 đến 2015)
4.  Chỉ số thương mại điện tử Việt Nam (2012
đến 2020)
5.  www.vecita.gov.vn (cục TMĐT và CNTT)
6.  www.idea.gov.vn (website của Cục TMĐT
và Kinh tế số)
7.  www.vecom.vn (website của Hiệp hội TMĐT
Việt Nam)
8.  Sách, báo, tạp chí, Internet...
7 TÀI LIỆU THAM KHẢO
-  Luật Giao dịch điện tử số 51/2005/
QH11
-  Luật CNTT Việt Nam số 67/2006/
QH11;
-  Nghị định 26/2007/NĐ-CP;
-  Nghị định 106/2011/NĐ-CP;
-  Nghị định 90/2008/NĐ-CP;
-  Nghị định 77/2012/NĐ-CP;
-  Nghị định 185/2013/NĐ-CP;
-  Nghị định 52/2013/NĐ-CP;
-  Nghị định 72/2013/NĐ-CP...
 Môn học: TMĐT
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ
THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ

GV: Phạm Thị Châu Quyên

Trường ĐH Ngoại thương TP. HCM
1 NỘI DUNG CHƯƠNG 1

1 Khái niệm TMĐT

2 Đặc điểm, phân loại TMĐT

3 Lợi ích và hạn chế của TMĐT

4 Ảnh hưởng của TMĐT

5 Cơ sở vật chất, kỹ thuật và pháp lý

để phát triển TMĐT
6 Thực trạng TMĐT của VN và thế giới
1.1 KHÁI NIỆM TMĐT

•  Sự ra đời và phát triển của Internet

•  Khái niệm TMĐT
•  Các phương tiện thực hiện TMĐT
•  Hệ thống các hoạt động cơ bản trong TMĐT
•  Quá trình phát triển TMĐT
•  Các vấn đề chiến lược trong TMĐT
1.1.1 Sự ra đời và phát triển của Internet
 1.1.
1.1.1 Sự ra đời và phát triển của Internet

Quá trình ra đời,

phát triển internet

Quá trình
phát triển TMĐT
 Sự ra đời và phát triển của Internet
1.1.1

Internet: an interconnected network

• 1961 – 1974: giai đoạn “innovation”
• 1975 – 1994: giai đoạn “institutionalization”
• 1995 – present: giai đoạn “commercialization”
World wide web / Web
• Web 1.0: readable
• Web 2.0: writable
• Web 3.0, 4.0: executable
 THẢO LUẬN

Dựa vào lịch sử ra đời của TMĐT và sự phát

triển của TMĐT từ năm 1995 đến nay, bạn có

thể dự đoán những gì về sự phát triển

của TMĐT trong thời gian tới?
 CÂU HỎI

Thương mại điện tử là gì?

1.1.2 Khái niệm TMĐT

Theo nghĩa hẹp và theo nghĩa rộng

Dưới góc độ của DN và

dưới góc độ của Nhà nước (UNCTAD)
1.1.2 Khái niệm TMĐT

TMĐT là việc mua bán

hàng hoá và dịch vụ
thông qua máy tính và
internet.
1.1.2 Khái niệm TMĐT

TMĐT là việc tiến hành các

HOẠT ĐỘNG THƯƠNG MẠI

thông qua các phương tiện

điện tử và mạng viễn thông.

1.1.2 Khái niệm TMĐT

Hoạt động thương mại là hoạt động nhằm

mục đích sinh lợi, bao gồm mua bán hàng

hoá, cung ứng dịch vụ, đầu tư, xúc tiến thương
mại và các hoạt động nhằm mục đích sinh lợi
khác.  
Nguồn: Khoản 1, Điều 3, Luật Thương mại VN
số 36/2005/QH11
1.1.2 Khái niệm TMĐT

Phương tiện điện tử là phương tiện hoạt

động dựa trên công nghệ điện, điện tử, kỹ
thuật số, từ tính, truyền dẫn không dây,
quang học, điện từ hoặc công nghệ tương
tự.
Nguồn: Khoản 10, Điều 4, Luật GDĐT Việt Nam ,
Số 51/2005/QH11
1.1.2 Khái niệm TMĐT
1.1.2 Khái niệm TMĐT

TELECOMMUNICATION
 

TELE (Prefix)
 
+ COMMUNICATION
 

   
1.1.2 Khái niệm TMĐT
§  Telephone networks;
§  Television networks;
§  Intranet;
§  Extranet;
§  LAN/MAN/WAN/WLAN
§  Internet;
§  3G networks;
§  4G networks;
§ ….
1.1.2 Khái niệm TMĐT

Hoạt động thương mại điện tử là việc tiến hành

một phần hoặc toàn bộ quy trình của hoạt
động thương mại bằng phương tiện điện tử có
kết nối với mạng Internet, mạng viễn thông di
động hoặc các mạng mở khác.
Nguồn: Khoản 1, điều 3, Nghị định 52/2013/NĐ-CP
1.1.2 Khái niệm TMĐT

UNCITRAL:
TMĐT là việc trao
đổi thông tin EU: TMĐT bao gồm
thương mại thông các giao dịch thương
qua các PTĐT, mại thông qua các
không cần phải in mạng viễn thông và
ra giấy bất cứ sử dụng các phương
công đoạn nào tiện điện tử
của quá trình giao
dịch.
 THẢO LUẬN NHÓM

The Future of Books

 THẢO LUẬN NHÓM

Tương lai của sách

1.  Theo bạn, những loại sách truyền thống nào sẽ dễ bị

thay thế bởi sách điện tử nhất?

2.  Liệt kê những ưu điểm và nhược điểm của sách
điện tử so với sách truyền thống (sách giấy)?
1.1.2 Khái niệm TMĐT

Dưới góc độ của DN (ngang):

MSDP

Dưới góc độ của Nhà nước

(dọc): IMBSA

Nguồn: UNCTAD (United Nations Conference on Trade and Development –

Hội nghị Liên Hiệp quốc về Thương mại và Phát triển).
1.1.2 Khái niệm TMĐT

(i) MSDP

Marketing Sales Distribution Payment

1.1.2 Khái niệm TMĐT
 Một  quy  trình  TMĐT  

hàng hóa hữu

hình

hàng hóa số hóa

Quảng Đặt Phân Thanh

cáo hàng phối toán
 THẢO LUẬN

SO SÁNH
catalogue điện tử và catalogue giấy?
1.1.2 Khái niệm TMĐT

Infrastructure
Message
Basic rules
Specific rules
Application
1.1.2 Khái niệm TMĐT
 HẠ TẦNG CƠ SỞ CHO THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ

Giao kết hợp đồng

Sàn giao dịch

Thanh toán
Quảng cáo
Đấu thầu
Mua bán

ICT: máy tính, đường truyền, giá cả, ...

Xã hội: pháp luật, thuế, bảo hộ QSHTT, ...

Con người: nhận thức, văn hóa, tập quán

 Thương mại điện tử

Thương
mại

TMĐT

Công nghệ Pháp lý

    Kinh  doanh  điện  tử  ?  
                                                     và  
     Thương  mại  điện  tử?  
 
Sự  khác  biệt  giữa  thương  mại  điện  tử  và  kinh  doanh  
điện  tử  
 1.3.
1.1.3 Các phương tiện thực hiện TMĐT
 1.4. Hệ thống các hoạt động cơ bản trong TMĐT
1.1.4

①  R & D điện tử
②  Inbound logistics (mua sắm trực tuyến)
③  Sản xuất điện tử
④  Outbound logistics
⑤  Marketing và bán hàng điện tử
⑥  Dịch vụ sau bán hàng
 Công  cụ  đánh  giá  giải  pháp  TMĐT  

•  4N cho TMĐT Cửa hàng

–  Nhận thức trực
Nhà sản
Người tuyến
–  Nhân lực xuất
bán
–  Nối mạng buôn
–  Nội dung
•  7 C / website TMĐT
eMatrix
–  Nội dung
–  Giao dịch Người Người
bán lẻ cung
–  Thẩm mỹ cấp
–  Giao tiếp
–  Cộng đồng Người Người
gom hàng phân phối
–  Cá biệt hóa
–  Liên két
 Quá trình phát triển TMĐT
1.1.5

3. Thương mại “cộng tác”(c-Business)

Integrating / Collaborating
3  giai  đoạn   Nội bộ doanh nghiệp các bộ phận liên
phát  triển   kết (integrating) và kết nối với các đối
tác kinh doanh (connecting)
chính  
2. Thương mại Giao dịch (t-Commerce)
Hợp đồng điện tử (ký kết qua mạng)
Thanh toán điện tử (thực hiện qua mạng)
(online transaction),

1. Thương mại Thông tin (i-Commerce) 

Thông tin (Information) lên mạng web
Trao đổi, đàm phán, đặt hàng qua mạng (e-mail, chat, forum...)
Thanh toán, giao hàng truyền thống
 SỰ PHÁT TRIỂN CỦA THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ
Các quy trình
kinh doanh
được liên kết
đầy đủ
Mức độ ứng dụng thương mại điện tử

Extranet
ERP
ASP CRM
SCM

Intranet Liên kết với hệ thống

Hiện diện trên của nhà cung cấp
Máy tính các website Hoá đơn và thanh toán
Email
Quản lý nguồn lực,
Web tài chính, kế toán
Dịch vụ và hỗ trợ Logistics, quản lý kho hàng
sản phẩm Chia sẻ dữ liệu
Giao dịch bằng email với
khách hàng, nhà cung cấp
Tìm kiếm thông tin trên
Internet

Tiến độ, quy mô kinh doanh, khả năng đầu tư

Giai đoạn 1
- Mua máy tính, email,
lập website
- Giao dịch với khách
hàng, nhà cung cấp
bằng email
- Tìm kiếm thông tin
trên web
- Quảng bá doanh
nghiệp trên web
- Hỗ trợ khách hàng về
sản phẩm, dịch vụ
Giai đoạn 2
- Xây dựng mạng nội
bộ doanh nghiệp
- Ứng dụng các phần
mềm quản lý Nhân sự,
Kế toán, Bán hàng,
Sản xuất, Logistics
- Chia sẻ dữ liệu giữa
các đơn vị trong nội bộ
doanh nghiệp
Giai đoạn 3
- Liên kết doanh
nghiệp với nhà cung
cấp, khách hàng, ngân
hàng, cơ quan quản lý
nhà nước
- Triển khai các hệ
thống phần mềm Quản
lý khách hàng (CRM),
Quản lý nhà cung cấp
(SCM), Quản trị nguồn
lực doanh nghiệp
(ERP)
 Minh họa: Qui trình kinh doanh của DELL
Tổng hợp các đơn hàng
thông tin cho NCC
2

Lắp ráp và Phân phối

3
1
2

Giao hàng cho

Đặt hàng qua Internet, Phone, trang khách hàng
web của KH DN

Đặc điểm:
4
- KHÔNG nguyên liệu
lưu kho
Một số sản phẩm giao trực tiếp
- KHÔNG thành phẩm
lưu kho
- Sản phẩm không phổ
biến được giao ngay từ
Nhà sản xuất khác đến
KH
 CÁC VẤN ĐỀ CHIẾN LƯỢC TRONG TMĐT
1.1.5
1.2 ĐẶC ĐIỂM, PHÂN LOẠI TMĐT

•  Đặc điểm
•  Phân loại
1.2.1 ĐẶC ĐIỂM CỦA TMĐT

8 UNIQUE FEATURES OF E-COMMERCE TECHNOLOGY

Internet/Web is available everywhere: at work, at home
Ubiquity
and elsewhere via mobile devices, anytime
The technology reaches across national boundaries,
Global reach
around the Earth
There is one set of technology standards, namely
Universal standards
Internet standards

Richness Video, audio and text messages are possible

Interactivity The technology works through interaction with the user

The technology reduces information costs and raises

Information density
quality
P e r s o n a l i z a t i o n / The technology allows personalized messages to be
Customization delivered to individuals as well as groups

Social technology User content generation and social networking

1.2.2 PHÂN LOẠI
1. Brick and mortar organizations
Hầu hết các hoạt động tiến hành off-line, hàng hóa
được phân phối trên các kênh truyền thống.
2. Virtual (pure-play) organizations
Hầu hết các hoạt động đều online.
3. Click and mortar (click and brick)
organizations
Một số hoạt động kinh doanh online, đa số các
hoạt động còn lại vẫn tiến hành như truyền thống.
 Websites

Digital print Webshops

Call center
Omni- Social
network
channel

Email Physical
Stores

Mobile
apps
(1)   xây  dựng  hệ  thống  lõi  
(2)   phát  triển  các  kênh  bán  hàng  

!
 Một  số  mô  hình  TMĐT  

Người tiêu dùng

Chính phủ (G) Doanh nghiệp (B)
(C)

G2G G2B G2C

Chính phủ (G) Dịch vụ công
ELVIS (Vn-Mỹ) Hải quan điện tử
TNCNonline.com.vn

B2B B2C
Doanh nghiệp B2G
Alibaba.com Amazon.com
(B) Đấu thầu công
Ecvn.com.vn Raovat.com.vn

C2B C2C
Người tiêu C2G
Priceline.com Ebay.com
dùng(C ) Ato.gov.au
Vietnamwork.com Chodientu.vn
1.3 LỢI ÍCH VÀ HẠN CHẾ CỦA TMĐT

•  Lợi ích
•  Hạn chế
1.3.1 Lợi ích của TMĐT

Giảm chi phí

Tăng doanh thu

Duy trì và phát triển

Đối với quan hệ khách hàng  
người bán

Nâng cao năng lực

cạnh tranh  
Giảm chi phí
•  Sản xuất sản phẩm
•  Bán hàng (mặt bằng, văn
phòng, nhân sự…)
•  In ấn tài liệu (catalogue,
bảng giá, vé điện tử…)
•  Phân phối (hàng hóa số
hóa)
•  Chi phí quản lý
ü Xử lý và lưu trữ thông tin,
chứng từ
ü  Liên lạc, giao dịch
ü  Theo dõi đơn hàng
ü  Quản lý tồn kho
 Ảnh  hưởng  của  thương  mại  điện  tử  lên    
chi  phí  phân  phối  (USD/  giao  dịch)  

Thanh Phân
Vé
toán Bảo phối
Ngân máy
hóa hiểm phần
hàng bay
đơn mềm

Theo hình thức truyền

1.08 2.22 400 15 8.0
thống

Sử dụng tới điện thoại 0.54 N/A N/A 5 N/A

Trên môi trường mạng 0.13 0.65 200 0.20 1.00

Tiết kiệm 89 71 50 97 87
 Tăng doanh thu

Vượt  giới  hạn  

về  ……………….  

Vượt  giới  hạn  

về………………..  

(*) Ngoài ra, nhiều mô hình KD khác giúp DN tăng DT

 Xây dựng, duy trì và phát triển mối quan hệ với KH

Tiếp  tục   Bán  hàng   Doanh  thu  

mua  hàng   nhiều  hơn   nhiều  hơn  

Chí  phí  Zm  1  khách   Chí  phí  giữ  1  khách  

hàng  mới   hàng  cũ  
1.3.1 Lợi ích của TMĐT

Chi phí giảm

Đối với
khách
hàng

Thuận tiện hơn  

Khi bạn có nhiều lựa chọn hơn,
bạn có thể quyết định một sản phẩm

có tính năng tốt hơn

tại một giá cả cạnh tranh hơn

Thanh
toán
hóa
đơn
trực
tuyến
1.3.2 Hạn chế của TMĐT

Các vấn đề mặt

thương mại

Các vấn đề về mặt

Đối với công nghệ  
người bán

Các vấn đề pháp lý  

1.3.2 Hạn chế của TMĐT

Thiếu an toàn

Đối với
khách
hàng

Giảm các giao tiếp

xã hội trực tiếp