Chương 4: DÒNG CHẢY QUA CÔNG TRÌNH

Phần 1: DÒNG CHẢY QUA ĐẬP TRÀN

- Các loại đập tràn thông dụng:
+ Đập tràn thành mỏng
+ Đập tràn mặt cắt thực dụng
+ Đập tràn đỉnh rộng
Mực nước thượng lưu = H + P1

BG Thuỷ lực - TS. Võ Thị Tuyết Giang 1

4.3. Đập tràn đỉnh rộng

(2 ÷ 3)H < δ < (8 ÷ 10) H
- Chiều dày đỉnh đập ảnh hưởng đến làn nước tràn, đập tràn là một
ngưỡng chắn ngang dòng chảy làm cho dòng chảy tràn lên đỉnh
ngưỡng.

BG Thuỷ lực - TS. Võ Thị Tuyết Giang 2

HÌNH DẠNG DÒNG CHẢY TRÊN ĐỈNH ĐẬP
Sự biến đổi của hình dạng dòng chảy
khi chiều dày đỉnh đập thay đổi.

BG Thuỷ lực - TS. Võ Thị Tuyết Giang 3

HÌNH DẠNG DÒNG CHẢY TRÊN ĐỈNH ĐẬP

Sự biến đổi của hình dạng dòng chảy
khi chiều dày đỉnh đập thay đổi.

BG Thuỷ lực - TS. Võ Thị Tuyết Giang 4

HÌNH DẠNG DÒNG CHẢY TRÊN ĐỈNH ĐẬP
Sự biến đổi của hình dạng dòng chảy
khi MN hạ lưu thay đổi.

- MNHL < đỉnh đập: trên đỉnh đập có khu chảy xiết thay đổi dần CD
(hình b).
- MNHL > đỉnh đập, nhưng chưa nhiều lắm: dc trên đập sẽ nối tiếp
với HL bằng nước nhảy ngập hoặc nước nhảy mặt ngoài dạng sóng,
còn hdạng dc trên đỉnh đập chưa thay đổi. MNHL chưa ảnh hưởng
gì đến chế độ chảy qua đập, đập vẫn chảy không ngập (hình a và b).
BG Thuỷ lực - TS. Võ Thị Tuyết Giang 5

HÌNH DẠNG DÒNG CHẢY TRÊN ĐỈNH ĐẬP

Sự biến đổi của hình dạng dòng chảy
khi MN hạ lưu thay đổi.

- Nước nhảy hình sóng lan trên đỉnh đập, phần sau của nước nhảy là
khu chảy êm có sóng, nhưng phần trước vẫn còn là khu chảy xiết,
mặt cắt bị co hẹp c-c chưa bị ngập (hình c) thì MNHL vẫn chưa ảnh
hưởng đến phần trước nước nhảy, cột nước thượng lưu không thay
đổi, vẫn còn chế độ chảy không ngập tuy độ ngập hn đã khá lớn.
- Nước nhảy sóng lùi dần về phía trước, cho đến lúc làm ngập mặt
cắt co hẹp c-c. Dc trên toàn bộ đỉnh đập là chảy êm (hình d). MNHL
bắt đầu ảnh hưởng lên đến thượng lưu và đập trở thành chảy ngập.
BG Thuỷ lực - TS. Võ Thị Tuyết Giang 6
HÌNH DẠNG DÒNG CHẢY TRÊN ĐỈNH ĐẬP
Sự biến đổi của hình dạng dòng chảy
khi MN hạ lưu thay đổi.

- Nếu tiếp tục tăng MNHL thì độ sâu trên đỉnh đập cũng tăng dần,
biên độ sóng giảm dần (hình e), dòng chảy trên đỉnh đập nằm ngang
thấp hơn MNHL một độ cao z2 (độ cao hồi phục).

BG Thuỷ lực - TS. Võ Thị Tuyết Giang 7

ĐẬP TRÀN ĐỈNH RỘNG CHẢY KHÔNG NGẬP

chảy không ngập

- Cửa đập HCN:

BG Thuỷ lực - TS. Võ Thị Tuyết Giang 8

ĐẬP TRÀN ĐỈNH RỘNG CHẢY KHÔNG NGẬP

- Cửa đập HCN:

Có thể biến đổi công thức này để đưa về dạng chung của đập tràn:

BG Thuỷ lực - TS. Võ Thị Tuyết Giang 9

ĐẬP TRÀN ĐỈNH RỘNG CHẢY KHÔNG NGẬP

- Cửa đập HCN:

At

Từ k suy ra h
(độ sâu trên đỉnh đập)

BG Thuỷ lực - TS. Võ Thị Tuyết Giang 10

ĐẬP TRÀN ĐỈNH RỘNG CHẢY KHÔNG NGẬP
- Cửa đập HCN:

BG Thuỷ lực - TS. Võ Thị Tuyết Giang 11

ĐẬP TRÀN ĐỈNH RỘNG CHẢY KHÔNG NGẬP

- Cửa đập HCN:

BG Thuỷ lực - TS. Võ Thị Tuyết Giang 12

ĐẬP TRÀN ĐỈNH RỘNG CHẢY KHÔNG NGẬP
- Cửa đập HCN:

BG Thuỷ lực - TS. Võ Thị Tuyết Giang 13

ĐẬP TRÀN ĐỈNH RỘNG CHẢY KHÔNG NGẬP

- Cửa đập HCN:
Với các tri số m gần đúng của Cumin đã xác đinh như slide trước,
các tri sô φ và k tương ứng lấy ở bảng sau:

BG Thuỷ lực - TS. Võ Thị Tuyết Giang 14

ĐẬP TRÀN ĐỈNH RỘNG CHẢY NGẬP

BG Thuỷ lực - TS. Võ Thị Tuyết Giang 15

ĐẬP TRÀN ĐỈNH RỘNG CHẢY NGẬP

Theo nghiên cứu thực nghiệm của Cumin, trị số phân giới

phụ thuộc hệ số m và tỷ số
Ah

lấy theo đồ thị, trong đó Ah là diện tích mặt cắt dòng chảy ở hạ lưu
đập tràn, ứng với độ sâu hh.

BG Thuỷ lực - TS. Võ Thị Tuyết Giang 16

ĐẬP TRÀN ĐỈNH RỘNG CHẢY NGẬP

Theo Cumin

BG Thuỷ lực - TS. Võ Thị Tuyết Giang 17

ĐẬP TRÀN ĐỈNH RỘNG CHẢY NGẬP

BG Thuỷ lực - TS. Võ Thị Tuyết Giang 18

ĐẬP TRÀN ĐỈNH RỘNG CHẢY NGẬP

Ah

Ah
BG Thuỷ lực - TS. Võ Thị Tuyết Giang 19

ĐẬP TRÀN ĐỈNH RỘNG CỬA KHÔNG PHẢI CHỮ NHẬT

- Chảy không ngập:

h - độ sâu tính toán trên đập, h = k.H0

A - diện tích mặt cắt ướt ứng với độ sâu h

- Chảy ngập:

Các trị số φ, k, A của đập cửa không phải CN có thể lấy gần đúng
theo các trị số của đập cửa CN.

BG Thuỷ lực - TS. Võ Thị Tuyết Giang 20

Các bài toán về đập tràn đỉnh rộng:

BG Thuỷ lực - TS. Võ Thị Tuyết Giang 21

Bài tập

1.

2.

BG Thuỷ lực - TS. Võ Thị Tuyết Giang 22