ბილეთი1

1)ევროპული კინო 30-იან წლებში-საფრანგეთი,გერმანია,საბჭოთა კავშირი

2)ჟან ვიგოს ფილმი "ატალანტა"
ახლად დაქორწინებული წყვილი ჯულიეტა და გემის კაპიტანი ჯინი ერთად ყოფნის
პირველ წლებში ბევრ პრობლემებს აწყდებიან, როდესაც ისინი მოგზაურობენ გემი
"ატალანტათი" ჟულთან და კაბინის ბიჭთან ერთად.
ფილმის გადაღებას ოთხი თვე დასჭირდა. გადაღების დროს ვიგო ხშირად ასრულებდა
სცენებს თავად მსახიობებისთვის და დაჟინებით მოითხოვდა, რომ გადაეღოთ სცენები ,
სანამ ისინი სრულყოფილი გახდებოდნენ.
როდესაც ატალანტა გამოვიდა 1934 წლის სექტემბერში, ეს იყო კომერციული
წარუმატებლობა და მიიღო ცუდი შეფასებები კრიტიკოსებისგან, რომლებმაც მას უწოდეს
"სამოყვარულო, ავადმყოფური". -ვიგო ძალიან სუსტი იყო მისი კრიტიკისგან დასაცავად ,
რადგან მისი ჯანმრთელობის მდგომარეობა გაუარესდა.
ატალანტა და ვიგოს მთელი ნამუშევრები ძირითადად მივიწყებული იქნა 1930-იანი
წლების ბოლოს. ვიგოს ნამუშევრების ხელახლა აღმოჩენა მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ
დაიწყო. ვიგოს ეწოდა "ერთ-ერთი იმ რამდენიმე ნამდვილი ორიგინალური
რეჟისორიდან, ვისაც კი კინოში უმუშავია. ."
3.დოკუმენტური კინო 30-იან წლებში, ფილმი ,,ნების ტრიუმფი“
1930-იანი წლები გადამწყვეტი ეპოქა იყო დოკუმენტური კინოსათვის.
კინემატოგრაფისტებმა, როგორიცაა ჯონ გრიერსონი, პოპულარიზაცია გაუწიეს ტერმინს
"დოკუმენტურს" და ხაზი გაუსვეს ფილმის გამოყენებას, როგორც სოციალური
კომენტარებისა და განათლების ინსტრუმენტს. "ნების ტრიუმფი" ასახავს ნაცისტურ
პროპაგანდას. ამ ფილმებმა საფუძველი ჩაუყარა დოკუმენტური კინოს გადაღების
ხელოვნებას, აეწყო ისტორიის თხრობა რეალურ თემებს, რათა მოეხიბლა მაყურებელი და
ნათელი მოჰფინა საზოგადოების მრავალფეროვანი ასპექტებისთვის .
ნების ტრიუმფი — დოკუმენტურ-პროპაგანდისტული ფილმი გერმანელი კინორეჟისორი
ლენი რიფენშტალის მიერ; აღწერილია 1934 წელს ნიურნბერგში გამართული ნაცისტური
პარტიის კონგრესის ქრონიკა. ფილმში გამოსახულია უნიფორმიანი პარტიის წევრები ,
რომლებიც კლასიკური მელოდიების ფონზე მარშირებენ. ფილმში ასევე შესულია
სხვადასხვა ნაცისტ ლიდერთა სიტყვით გამოსვლები კონგრესის დროს , მათ შორის
ადოლფ ჰიტლერის სიტყვის ფრაგმენტები. ფილმი ჰიტლერის შეკვეთით შეიქმნა . ფილმის
ძირითადი თემა გერმანიის, როგორც ზესახელმწიფოს, დაბრუნებაა, სადაც ჰიტლერი ,
როგორც ნამდვილი გერმანელი ლიდერი, ერს სიდიადეს მოუტანს .
4.ანიმაციური ფილმი ,,პრესტო"
"Presto" , ჩვენს ენაზე როგორც - "პრესტო" ,მოკლემეტრაჟიანი ანიმაციური ფილმია,
რომელიც პიქსარმა 2008 წელს გამოუშვა. მისი სცენარის დაწერაში დიდი წვილი მიუძღვის
ამერიკელ ანიმატორსა და ფილმის შემქმნელ დაგ სვიტლენდს , რომელიც პიქსარის
ყოფილი ანიმატორი იყო.

იქამდე სანამ უშუალოდ ანიმაციის განხილვაზე გადავიდოდეთ, აუცილებელია , შევეხოთ

პიქსარის ჩამოყალიბების ამბავს, რადგან "პრესტოს" შექმნაში მან დიდი როლი ითამაშა .
კომპიუტერული ანიმაციის კინოსტუდია - პიქსარი, ამერიკაში 1979 წელს დაარსდა . 1986
წლამდე ის "Lucasfilm"-ის შემადგენლობაში შედიოდა, ხოლო შემდეგ კი სტივ ჯობსის
ხელში გადავიდა, რომელმაც პიქსარი 2006 წელს უოლტ დისნეის კომპანიას მიჰყიდა .
ჯამში პიქსარმა ცამეტი სრულმეტრაჟიანი ფილმი გამოუშვა, მოიპოვა ოცდაოთხი ოსკარი ,
ექვსი ოქროს გლობუსი და სამი გრემი. სწორედ პიქსარს ეკუთვნის ანიმაცია "პრესტოც ",
რომელიც მხოლოდ 5 წუთს მოიცავს და ამ 5 წუთშიც კი შეუძლია ადამიანის მხიარულ
განწყობაზე დაყენება. მთავარ პერსონაჟად ავტორის მიერ გამოყვანილია მშიერი ,
გაბრაზებული კურდღელი , რომელსაც მფლობელი, ამასთანავე ცნობილი ჯადოქარი ,
სტაფილოს ჭამის საშუალებას არ აძლევს, მაგრამ ბაჭია არც ისეთი სულელია , როგორიც
გვგონია, პირიქით, პატრონზე მეტად ჭკვიანი და გაქნილია, სტაფილოს მისაღებად
მრავალ ოინებს უწყობს პრესტოს, რომელიც არა და არ ნებდება,ცდილობს მაყურებლის
წინაშე მყოფმა არაფერი შეიმჩნიოს,რადგანაც დადგმის ჩაშლა არ სურს . ანიმაციას
დიალოგების არარსებობა კიდევ უფრო სასაცილოს და მსუბუქს ხდის. ეს იმას უწყობს
ხელს,რომ მულტფილმის გაგება უნივერსალურად ნებისმიერი ეროვნების ადამიანს
შეუძლია, დასაწყისშივე ყველა ხვდება, თუ რა სურს კურდღელს და რატომაც ცდილობს
იგი გალიიდან გამოღწევას, მას შია! მხოლოდ თავის პოპულარობაზე შეყვარებული
პრესტო კი ბაჭიას სატიკივარზე ოდნავადაც არ ღელავს - პირიქით , მას ანიშნებს , რომ
სტაფილოს მას შემდეგ მიიღებს, რაც თავის საქმეს წარმატებულად შეასრულებს .
არცერთი ნებდება, აქ ორივეს სიჯიუტე ჩანს. კურდღელი პრესტოს აწამებს, ის კი ბაჭიას
სტაფილოს განადგურებით ემუქრება ,თუ არ დაემორჩილება. მიუხედავად ამ
დაპირისპირებისა, მულტფილმი მაინც მხიარულ და სასაცილო ნოტაზე სრულდება .
ნაცემი, დაჟეჟილი და თვალებჩალურჯებული პრესტო მაინც ბედნიერია , რადგან ხალხის
ოვაციები და სიყვარული დაიმსახურა, კურდღელი კი სტაფილოს იღებს, რომელიც ასე
ძლიერ სურდა.

ავტორს მთავარ როლში არა პრესტო, როგორც ნიჭიერი და ეშმაკი პიროვნება , არამედ
მისი ცხოველი ჰყავს გამოყვანილი, რომელიც მრავალ ანიმაციაში ხშირად
მეორეხარისხოვან როლს ასრულებს ხოლმე და ეხმარება პატრონს ჯადოქრობის
განხორციელებაში. ჩანს ნაწარმოების ორიგინალურობა და განსხვავებულობა სწორედ ამ
კუთხით, ტრადიციული სიუჟეტის მახასიათებლებიდან გადახვევა , თუნდაც ის ,რომ
ანიმაციას ენა არ გააჩნია და იგი უნივერსალურად ყველასათვის გასაგებია ,
მოკლემეტრაჟიანია,მაგრამ სახალისო და ბევრის მთქმელიც, მუსიკალური ეფექტები
სიტუაციას ჰარმონიულად ერწყმის, იგრძნობა კულმინაცია და მოსალოდნელი
მხიარულება, რომელიც მნახველს ელის "პრესტოს" ყურებისას. ხშირად ადამიანები
საკუთარ ცხოვრებაზე და წარმატებაზე იმდენად ვართ კონცენტრირებულნი , გვავიწყდება
სხვათა პრობლემები და სურვილები, მათგან მხოლოდ კონკრეტულს მოველით , რაც
კვლავ ჩვენთვის გამოსადეგი იქნება,ნაკლებად თუ გვესმის იმის, რა სურთ სხვებს და რა
უჭირთ მათ. პრესტოს პერსონაჟი სწორედ ის ადამიანია, რომელიც მხოლოდ საკუთარ
კეთილდღეობაზე ფიქრობს და სულაც არ აღელვებს , რა სურს მშიერ ბაჭიას, მიუხედავად
იმისა, რომ ძალიან მარტივია მხოლოდ ერთი ცალი სტაფილო მისცეს და დაანაყროს
ცხოველი. ამ მხიარულ და მსუბუქ ანიმაციაში სულაც არ იგრძნობა სიძველე, პირველი
ნახვისას მეგონა, რომ 2023 წლის მულტფილმს ვუყურებდი,რადგანაც სპეც-ეფექტები,
ფერები, ხარისხი, სტილი და სიუჟეტი ძალიან თანამედროვეა, ფერადი და
ორიგინალურია, სულაც ვერ წარმოვიდგენდი რომ 2008 წელს იქნებოდა გამოშვებული და
ამაზე ადრე დაწერილი, შემდეგ გადაღებული დიდი შრომისა და წვალების შედეგად .

დასკვნის სახით, "პრესტო" პიქსარის იმ ნაშრომთაგან ერთ-ერთია,რომელიც ადამიანმა

თავის ცხოვრებაში ერთხელ მაინც აუცილებლად უნდა ნახოს, რადგან ეს 5 წუთი
არასდროს არ იქნება ფუჭად დაკარგული, პირიქით - მნახველს პოზიტივითა და
მხიარულებიით აავსებს, დააფიქრებს კიდეც ოდნავ , ისევე როგორც მე დამაფიქრა
ცხოვრების პატარა დეტალებზე, რომლებსაც ხშირად ვერ ვამჩნევთ ყოველდღიურად .
 ბილეთი 2

1)კინოს დაარსების წინაპირობა- ედისონი

ძმებ ლუმიერებამდე კინემატოგრაფის დაბადებას ხანგრძლივი წინაისტორია
ჰქონდა.უძველესი დროიდან კაცობრიობა ცდილობდა სიცოცოხლის ერთ_ერთი
უმნიშვნელოვანესი თვისება –მუდმივი მოძრაობა,ცხოვრება აესახა მის ბუნებრივ
მდგომარეობაში_დინამიკაში.ამ მცდელობის დასტურია ეგვიპტელ ქურუმთა მიერ
''სასწაულების'' მოსახდენად გამოგონილი ოპტიკური აპარატები,სახელგანთქმული
ჩინური''ჩრდილთა თეატრი'',ფრანგული''ჯადოსნური ფარანი''.მე_16_17 საუკუნეებში
ტექნიკური აზრის სწრაფმა პროგრესმა კაცობრიობას საშუალება მისცა ხორცი შეესხა ამ
მისწრაფებისთვის. მე_17 საუკუნეშ გამოიგონეს ''ჯადოსნური ფარანი'' რომელიც უძრავი
გამოსახულების პროექციას იძლეოდა სიბრტყეზე. ადამიანის თვალის ბადურას გააჩნია
შესანიშნავი თვისება_გარკვეული დროით შეინარჩუნოს საგნის გამოსახულება..ამ უნარს
პერსისტენცია ეწოდება.გამოკვლევებისა და ცდების საფუძველზე ევროპაში
მრავალრიცხოვანი ოპტიკური აპარატები და სათამაშოები შეიქმნა. 1853 წელს პირველად
ხდება მოძრავი სურათების ეკრანზე ჩვენება.ამისთვის ევროპელებს''ჯადოსნური
ფარნის''გახსენება მოუწიათ.
მხოლოდ მე_19 საუკუნის 60_იანი წლებისათვის მიაღწია კინემატოგრაფიამ მიზანს
დაეჭირა გადასაღები ობიექტი მოძრაობაში. ამის მიღწევაში უდიდესი წვლილი მიუძღვის
ამერიკელ გამომგონებელს - თომას ედისონს. ედისონი ინტერესდება მოძრავი
ფოტოგრაფიით და თავის მოსწავლე უილიამ დიქსონთან ერთად იწყებს კინოაპარატის
შექმანს .ის უზრონველყოფდა ფოტოგრაფიის მაღალ ხარისხს,მოძრაობის ზუსტ
დაფიქსირებას ფირის თანაბარი გადაადგილების მეშვეობით . ედისონისა და დიქსონის
აპარატი წარმოადგენდა ედისონის მიერ გამოგონებული ხმის ჩამწერი აპარატის
ფონოგრამის კინოკამერასთან გაერთიანების ცდას.ექსპერიმენტები უკვე დასასრულს
უახლოვდებოდა როცა ედისონი ევროპაში გაემგზავრა, როდესაც ამერიკიდან
დაბრუნებული ედისონი თავის ლაბორატორიას ესტუმრა, ჩაბნელებულ ოთახში
ქაღალდის ფურცლის მეოთხედის ზომის ეკრანიდან თავად დიქსონი მიესალმა ქუდის
მოხდით''გამარჯობათ! მისტერ ედისონ ,ბედნიერი ვარ თქვენი ხილვით.ვიმედოვნებ
კმაყოფილი ხართ თქვენი კინოფონოგრაფით.'' ამრიგად 1889 წლის 6 ოქტომბეს
ნაჩვენები იყო პირვლი ხმოვანი ფილმი. ათასობით გამომგონებელი ეძებდა კინოს
ჩვენების საიდუმლოს და მათ თითქმის ერთდროულად მიაღწიეს მიზანს.
2)მუნჯი კინოს პერიოდი
კინო ჩვენი ცხოვრების განუყოფელი ნაწილია. შეიძლება ითქვას, რომ ყოველი ჩვენგანის
ცხოვრებაში კინოს დიდი ადგილი უჭირავს და ჩვენი მოვალეობაა, ცოტა რამ მაინც
ვიცოდეს მის შესახებ .პარიზი კაპუცინების ბულვარი''გრან კაფეს'' საბილიარდო ''ინდური
სალონი'' მთელი მსოფლიოს კინემატოგრაფისტებისა და კინომოყვარულებისათვის ეს
სიტყვები ერთ თარიღთან ასოცირდება სწორედ აქ 1895 წლის 28 დეკემბერს იშვა მეათე
მუზა''მეოცე საუკუნის სასწაულად წოდებული'' მეშვიდე ხელოვნება - კინემატოგრაფი. ამ
საღამოს გაიმართა მსოფლიოში პირველი საჯარო ფასიანი კინოთეატრი რომლის
ორგანიზატორებიც ძმები : ოგიუსტ და ლუი ლუმიერები გახლდნენ.ლუმიერებმა
მაყურებელს მათმიერ შეკმნილი აპარატის მეშვეობით გადაღებული და ეკრანზე
პროეცირებული''გაცოცხლებული ფოტოგრაფია ''წარუდგინეს''აპარტს მათ
კინემატოგრაფი უწოდეს. პირველი სიანსი სულ ოციოდე წუთი გრძელდებოდა და
რამდენიმე ერთწუთიანი სიუჯეტისგან შედგებოდა.მაყურებელმა დღეისათვის
სახელგანთქმული ფილმები იხილა. მატარებლის შემოსვლა,მუშების გამოსვლა
ლუმიერების ფაბრიკიდან,ბავშვის საუზმე,გაწუწული მებაღე. ლუმიერები ,
თავდაპირველად კინემატოგრაფს მხოლოდ კომერციული მიზნებისთვის იყენებდნენ. არც
კი უფიქრიათ, რომ გამოგონება ხელოვნების ახალი დარგი გახდებოდა.ცნობა ახალი
სასწაულის შესახებ ელვის სისწრაფით გავრცელდა.აქედან იწყება კინომატოგრაფის
ტრიუმფალური სვლა. კინოხელოვნების პირველი ნიმუშები გაუხმოვანებელი ფილმები
იყო, თავდაპირველად უხმო კინო შედგებოდა ათასობით კადრისაგან, ანუ სურათისაგან
რომლებიც რეგულარული პერიოდულობით იცვლება მაყურებლის თვალწინ. ყოველი
კადრი მეხსიერებაში რჩება მანამ, სანამ ახალი არ გამოჩნდება. ეს ისეთი სისწრაფით
ხდება, რომ განსხვავება კადრებს შორის არ შეიმჩნევა და მოძრავი გამოსახულება
იქმნება. თუმცა კინოს გადაღებისათვის მხოლოდ სურათები არ კმარა. კინოს შექმნის
საშუალება ხელოვანებს შეექმნათ მას შემდეგ, რაც ამერიკელმა გამომგონებელმა
თომას ედისონმა პირველი კინოაპარატი შექმნა. მუნჯი ფილმი, ისე როგორც თავად
კინემატოგრაფი, ერთბაშად არ შექმნილა. როგორც უკვე ავღნიშნეთ ძმებმა ოგუსტ და
ლუი ლუმიერებმა შექმნეს სინემატოგრაფი, რომლის საშუალებითაც ეკრანზე კინოს
გაშუქება ხდებოდა. სიტყვა "სინემაც"(კინო) აქედან მომდინარეობს. მაშინ ფილმებს
ძირითადად მხოლოდ ერთი წერტილიდან იღებდნენ. ნელ-ნელა ცნება კინო უფრო და
უფრო ღრმავდებოდა. იმ დროის საუკეთესო რეჟისორმა ჟორჟ მელიესმა 1902 წელს
გადაღებული ფილმით "მოგზაურობა მთვარეზე" მსოფლიო აღიარება მოიპოვა.
ფილმი "ძარცვა მატარებელში" საკმაოდ მრავალფეროვანი და იმ დროისათვის
შედევრული გამოდგა, რადგან კინემატოგრაფიის ისტორიაში პირველად მოხდა
პარალელური მონტაჟის ტექნოლოგია, ერთი სცენიდან მეორეზე გადასვლა. ამ პერიოდს
მიეკუთვნება კინოხელოვნების უდავო გენიოსი დევიდ გრიფითი,რომელმაც, შექმნა
კინოხელოვნების სინტაქსი, გამოსახულების მონტაჟი და მრავალი მხატვრული ხერხი,
რომელთა საშუალებით კინო მეათე მუზად და ხელოვნების მეშვიდე დარგად იქცა.მან
პირველმა შემოიღო და დანერგა კინოინდუსტრიაში ახალი ხერხები: დაბნელება, დიდი
ხედი, მოძრავი კამერის გამოყენება, ერთსა და იმავე სცენის სხვადასხვა მხრიდან
გადაღება და სხვ. მისი ფილმები მსოფლიო შედევრებს მიეკუთვნება. 1916 წელს
ნაჩვენები იყო გრიფითის ფილმი "შეუწყნარებლობა", რომლის სახვითი მხარეც
შედევრად აღიარეს. ფილმი ოთხი კინომოთხრობისგან შედგებოდა. ყოველი ამბავი
ნაწყვეტებად იყო გადმოცემული. "შეუწყნარებლობა" გრიფითის გენიალურ
გამოგონებათა შემაჯამებელი ფილმია. ამ ფილმით იწყება კინოხელოვნება არამარტო
ამერიკისთვის, არამედ მთელი კინემატოგრაფიული სამყაროსთვის. საშინელებათა
ფილმები,რომლებიც მხატვრული კინოს ერთ_ერთი ჟანრია, არსებობდა მუნჯური კინოს
დროსაც,პირველი მუნჯური საშინელებათა ფილმი ჟორჟ მელიესის იყო, რომლის
მოქმედებაც გოთიკურ ციხე-კოშკში ვითარდებოდა.
3)უოლტ დისნეის "Bambi"
ეს არის კლასიკური ანიმაციური ფილმი, რომელიც გამოუშვა Walt Disney Productions-მა 1942
წელს. იგი მოგვითხრობს ახალგაზრდა ირმის, სახელად ბამბის შესახებ, რომელიც ატარებს
ცხოვრებას ტყეში, მეგობრების თანხლებით, როგორიცაა კურდღელი ტამპერი და ყვავილი
სკუნკი.განსაცვიფრებელი ანიმაცია, განსაკუთრებით მისი ბუნების მშვენიერების ნათელი
ასახვა და აღწერს მეგობრობის, ერთგულებისა და სიყვარულის თემებს. თავდაპირველად
"Bambi"-ს ემოციური სიღრმე, დასამახსოვრებელი პერსონაჟები და ჰარმონიული თხრობა
მართლაც განუმეორებელს ხდის მას. ფილმმა მიიღო ოსკარის სამი ნომინაცია - საუკეთესო
ხმის , საუკეთესო სიმღერის და საუკეთესო მუსიკის კატეგორიებში.
4)ფრანსუა ტრიუფოს "400 დარტყმა"
ფრანსუა ტრიუფოს პირველი ფილმი, ფრანგული ახალი ტალღის ერთ-ერთი ნიმუში. ფილმი
ნახევრად ავტობიოგრაფიულია და პირველია იმ ფილმებს შორიც, რომლებიც გამოგონილი
პერსონაჟის, ანტუან დუანელის ცხოვრებას ეხება, რომელიც შემდგომში დუანელის შესახებ
ტრიუფოს სხვა ფილმებშიც თამაშობდა. ფილმის სახელწოდება პირდაპირი თარგმანია
ფრანგული იდიომისა, რომელიც შფოთვის გამოწვევას ნიშნავს.
ფილმის მოქმედება 1950-იანი წლების მეორე ნახევარში მიმდინარეობს. 13 წლის ბიჭის,
ანტუან დუანელის, ბავშვური, თავისუფალი ბუნება ვერ ეგუება არსებულ სოციალურ
ჩარჩოებს. მას გამუდმებით კონფლიქტი მოსდის სკოლის მასწავლებლებთან, დედასთან,
მამინაცვალთან. ანტუანს დააკავებენ მამინაცვლის საბეჭდი მანქანის ქურდობისთვის. ამის
შემდეგ მშობლები მის რთულად აღსაზრდელ ბავშვთა იზოლირებულ დაწესებულებაში
გადაყვანას გადაწყვეტენ. ანტუანი ვერ ეგუება კოლონიის მკაცრ აღმზრდელობით რეჟიმს და
ერთ დღესაც, ფეხბურთის თამაშისას, გაძვრება კოლონიის გარშემო შემოვლებულ
მავთულხლართში და გაიქცევა. ფილმის დასკვნით სცენაში გათავისუფლებული ანტუანი
ხვდება გაშლილი ზღვის სანაპიროზე.
ბილეთი3
1.ამერიკის კინო 30-იან წლებში,ჟანრების მრავალფეროვნება
2)ჯონ ფორდის ვესტერნი ფილმი “დილიჟანსი”
ჯონ ფორდის 1939 წლის ვესტერნი. ფილმი ასახავს დილიჟანსის მოგზაურობას აპაჩების
მიერ კონტროლირებად სახიფათო ტერიტორიაზე.
ერთ-ერთი საუკეთესო ვესტერნია, რომელიც კინოეკრანებზე უჩვენებიათ . ინდოელთა
თავდასხმა, კავალერია გადარჩენაში, მთვრალი ექიმი, აზარტული მოთამაშე და გმირი ,
რომელიც ამ ყველა დანარჩენის საქმეს მარტო აკეთებს და გააღწევს კიდეც ნაკაწრის
გარეშე. შესანიშნავად შესრულებული, გადაჭარბებების გარეშე. დაძაბული და
ცხოვრებისეული გამოცდილებებით სავსე ფილმი, რომელიც ბევრს გვასწავლის .
ეს არის გასაოცარი გასართობი ფილმი ულამაზესი პეიზაჟებითა და საოცარი სამოქმედო
თანმიმდევრობით. შორეულმა კადრებმა კარგად აღბეჭდა პეიზაჟები, პერსონაჟები
ძალიან დასამახსოვრებელია და დაძაბულობა შენარჩუნებულია, მოქმედების სცენები იყო
მაღალი დონის, განსაკუთრებით ინდიელების მიერ დევნილი ვრცელი ღია სივრცის
შუაგულში გაშვებული სცენა. უეინი იარაღს ზემოდან ისროდა და ცხენებს აკონტროლებდა
საოცარი მოქმედებების თანმიმდევრობა იყო. ამ ფილმმა ორი შესანიშნავი რამ გააკეთა .
უეინი გახდა მთავარი კინოვარსკვლავი ვესტერნ ფილმებში, რომლებიც განახლდა
მაღალ კლასამდე. მგზავრებს აცნობენ საგანგაშო ამბავს, რომ ჯერონიმო ომის გზაზეა და
მათ სიცოცხლეს საფრთხე ემუქრება, მაგრამ თითოეულ მგზავრს აქვს საკუთარი მიზეზები
რისკის გასაწევად. როდესაც მარშალს აცნობებენ, რომ დანიშნულების ქალაქში
კანონგარეშე იმყოფება, ის შეუერთდება სასცენო ტრასას, რომელიც სავსეა მძღოლით ,
რომელსაც აქვს უნიკალური ხმა, მეძავი, რომელიც ახლახან გააძევეს წინა ქალაქიდან ,
მთვრალი ექიმი, ორსული ქალი, აზარტული მოთამაშე, ალკოჰოლური სასმელების
გამყიდველი და თაღლითი ბანკირი. რინგო უერთდება მატარებელს . მან თავისი იარაღი
უნდა გადასცეს მარშალს და დააპატიმრებენ მას შემდეგ, რაც ისინი მიაღწევენ დანიშნულ
ქალაქს.
3)ნეორეალიზმის შემდეგი პერიოდი იტალიურ კინოში
იტალიური ნეორეალიზმის საწყისი ტალღის შემდეგ 1940-იანი წლების ბოლოს და 1950-იანი
წლების დასაწყისს ხშირად მოიხსენიებენ როგორც „მეორე ტალღას“ ან „ახალ ნეორეალიზმს“,
ამ ფაზაში კინორეჟისორები გადახედავდნენ ნეორეალიზმის ძირითად პრინციპებს, ახალ
თემებსა და სტილებს. ამ პერიოდის ფილმები მიზნად ისახავდა აღეწერა იტალიის
ცვალებადი სოციალური და ეკონომიკური , მეორე მსოფლიო ომის შემდეგომი ვითარება.
ადრეული ნეორეალიზმის მკაცრი რეალიზმისგან თავის დაღწევისას, ამ ფილმებმა
შეინარჩუნეს აქცენტი ადამიანის მდგომარეობასა და სოციალურ საკითხებზე, თუმცა უფრო
სტილიზებული და ინტროსპექტული თხრობის მეთოდებით. იტალიური ნეორეალიზმის
მეორე ტალღამ აღნიშნა გადასვლა უფრო რთულ ნარატივებზე და რეალიზმის შერწყმა
ინოვაციურ კინემატოგრაფიულ ტექნიკებთან, რამაც გრძელვადიანი გავლენა დატოვა
მსოფლიო კინოზე.
4.მიუზიკლი კინოში, ფილმი- ,,ქეთო და კოტე“
ფილმი, რომელზეც ახლა საუბარი გვექნება ჩვენი ქვეყნის კინემატოგრაფიის
მარგალიტია. "ქეთო და კოტე" - 1948 წელს სტალინის დაკვეთით გადაღებული ქართული
საბჭოთა ფილმია, შექმნილი ცნობილი რეჟისორების - შალვა გედევანიშვილისა და
ვახტანგ ტაბლიაშვილის მიერ. რომელიც კინოსტუდია "ქართულ ფილმში" გადაიღეს და
უკვე 100 წელზე მეტია უკვდავია , არსებობს არა მხოლოდ ფილმის, ასევე ოპერისა და
თეატრის სახითაც. საგულისხმოა ის ფაქტი, რომ ფილმი დაფუძნებულია ავქსენტი
ცაგარელის კომედია "ხანუმასა" და ვიქტორ დოლიძის ოპერა "ქეთო და
კოტეზე" ,რომლის პირველი ჩვენებაც 1953 წლის 8 ივნისს შედგა. მასში მკაფიოდ ჩანს
მუსიკის შემოსვლა კინოში, რომელ ჟანრსაც მიუზიკლი ეწოდება. მიუზიკლი 30-იან წლებში
ჩაისახა ამერიკაში, საქართველოში კი უკვე 40-იანი წლებიდან იკიდებს ფეხს , რისი
ნათელი გამოვლინებაცაა სწორედ "ქეთო და კოტე", რომელშიც ხშირად ვხვდებით
მუსიკალურ ეპიზოდებს მთავარი პერსონაჟებისა. ფილმის სიუჟეტს მეტ სილამაზესა და
ჰაეროვნებას სწორედ მასში არსებული სიმღერები სძენს, ამ სიმღერებთან შეწყობილი
ცეკვა და მსახიობთა დახვეწილი მიმიკა-ქმედებები.
შესარჩევ გადაღებებზე ოპერის თითქმის ყველა მომღერალი მიიწვიეს. ამის საჭიროება
იმიტომ იყო,რომ ფილმში არა მხოლოდ გამართული მეტყველება მოეთხოვებოდათ
მსახიობებს, არამედ დახვეწილი და ძლიერი ვოკალის ფლობაც. საგულისხმოა ის
ფაქტი,რომ რეჟისორს ქეთოს როლზე თავიდანვე გადაწყვეტილი ჰქონდა მედეა
ჯაფარიძის დამტკიცება,რადგანაც იგი დარწმუნებული იყო ამ ნიჭიერი პიროვნების
შესაძლებლობებში. ხოლო კოტეს პოვნა კი ცოტა გაუჭირდა,მაგრამ ბოლოს მაინც ბათუ
კრავეიშვილზე შეაჩერა აზრი.
„ქეთო და კოტე“ სატირული სახის ნაშრომია , რომელშიც ,ერთის მხრივ ,ნაჩვენებია
მიძინებული თავად-აზნაურობა, ხოლო მეორე მხრივ - ვაჭარ-მრეწველთა ფეხადგმული
კლასი. კარგად ჩანს მაჭანკლის სახეც, რომელიც რეჟისორს გაიძვერა-გაქნილად ჰყავს
გამოყვანილი. იგი მხოლოდ ფულის შოვნაზე ფიქრობს და მეტზე არაფერზე . ამ მრავალი
უარყოფითი ამბისა თუ თვისების ფონზე ძალიან ლამაზადაა დახატული შეყვარებული
წყვილის სახეები და მათი ეპიზოდები ერთად. ქეთოსა და კოტეს ერთმანეთი უზომოდ
უყვართ, მათი ეს გრძნობა კი იმდენად ძლიერია , რომ არაფერს უშინდებიან და მრავალი
დაბრკოლების მიუხედავად მაინც ერთად რჩებიან ბოლოს. ბედნიერი დასასრული ფილმს
კიდევ უფრო მშვენიერს ხდის, რომელიც სავსეა მუსიკალურობითა და ექსპრესიულობით ,
დინამიკით. თითოეულ პერსონაჟს თავისი სიმღერა აქვს, ყველაზე მეტი ,რა თქმა უნდა ,
ქეთოსა და კოტეს. სასაცილოა ასევე სიკოსა და ნიკოს ეპიზოდებიც ფილმიდან ,
რომლებმაც მაყურებლის მოწონება დაიმსახურეს, ასევე მაჭანკლების შერკინებაც , რასაც
მნახველი აზარტში შეჰყავს და ანდომებს გაიგოს, მიხვდეს, რომელი გამოდგება უფრო
ეშმაკი და გაიძვერა და როგორ გადაწყდება ერთმანეთზე შეყვარებული წყვილის ბედი .
ფილმში ანტიგმირი გამოკვეთილად არ ფიქსირდება, მაგრამ ქეთოსა და კოტეს
სიყვარულის ხელისშემშლელად ქეთოს მამა, თავადი ლევანი , და კნეინაა გამოყვანილი ,
როგორც ორი ანტაგონისტი. ხოლო დამხმარე პერსონაჟის როლს კი ხანუმა ასრულებს ,
რომლის გარეშეც, რეალურად, ქეთო და კოტე ბედნიერ დასასრულს ვერ ეღირსებოდნენ .
ყურადღებას იქცევს ფილმის პერსონაჟთა ტანისსამოსი, აქსესუარები და მდიდრული
ცხოვრების სხვა მრავალი ასპექტი. თუნდაც ის , რომ მაღალი წრის წარმომადგენლები
მთელ დღეს ნადიმსა და ქეიფში, დროს ტარებაში ატარებენ, არ იკლებენ გართობას და
უდარდელად არიან. იკვეთება მათი უარყოფითი თვისებები : დაუკმაყოფილებლობა ,
გაუმაძღრობა, მეტის და მეტის სურვილი, გამდიდრებისკენ დაუღალავი სწრაფვა , ეს
მანკიერი მახასიათებლები მხოლოდ მაღალ წრეს არ მიეწერება, ასევე შეგვიძლია იგივე
ვთქვათ ხანუმასა და კნეინაზე, ამათგან კი უფრო მეორეში ჩანს მკაფიოდ მეტი ფულის
შოვნის წყურვილი. მიუხედავად ამისა, ყურადღებას მაინც ქეთო და კოტე იქცევენ , მათი
წრფელი სიყვარული ბოროტებას ამარცხებს, მათი ერთგულება არაფერს უშინდება და
მათი ძლიერი გრძნობები არ ნელდება ერთმანეთისადმი. სწორედ ამიტომაც შეიყვარა
ქართველმა ერთმა "ქეთო და კოტე" ასე ძლიერ და ბევრისთვის იგი ფავორიტ ფილმად
იქცა , ისეთ ფილმად, რომელსაც კონკრეტული დრო და ეპოქა არ გააჩნია, იგი მუდმივია ,
მუდმივად მბრუნავი დროში, რადგან ნებისმიერ პერიოდს მიესადაგება მარტივი ,
ლაკონური და მსუბუქი სიუჟეტის მეშვეობით, რომელიც ბედნიერად სრულდება და
მაყურებელს იმის იმედს აძლევს, რომ თუ სიყვარული ძლიერია, რომ თუ ორი ადამიანი
ერთგულია სიცოცხლის ბოლომდე ერთმანეთისა , არაფერს და არავის არ შეუძლია ამ
შეჭმარიტი გრძნობის შეჩერება.
"ბილეთი4
1)კინოავანგარდი- ბუნუელი, სალვადორი დალი
ორი ახალბედა ესპანელი ხელოვანი: ლუის ბუნუელი და სალვადორ დალი, რომლებიც
პარიზში იმყოფებოდნენ, რათა თავიანთი შემოქმედებით განეცვიფრებინათ
ადგილობრივი ელიტა, შეუდგნენ მუშაობას ფილმზე, რომლის იდეა დაიბადა მას შემდეგ,
რაც თითოეულმა ერთმანეთს გაუზიარა ნანახი სიზმარი: ბუნიუელს დაესიზმრა, თუ
როგორ კვეთდა მთვარეს სიფრიფანა ღრუბელი, ხოლო დალის _ ადამიანის მიწაზე
დაგდებული, მოჭრილი ხელი, ჭიანჭველების მიერ დაჭმულ-გახვრეტილი. კინოსურათის
შესაქმნელად ბუნიუელმა დედამისისაგან ისესხა ფული. ახალგაზრდა ავტორებმა
სათაურისათვის გამოიყენეს ანდალუსიაში გავრცელებული ჩვეულება, რომლის
მიხედვითაც როცა პატრონი კვდება, მისი ძაღლი ყმუის და ამით ყველას ამცნობს თავს
დატეხილი ტრაგედიის შესახებ. ამ ნამუშევარს დაერქვა `ანდალუსიური ძაღლი~,
რომელიც ეკრანებზე გავიდა 1929 წელს. კინორეჟისორის ამპლუაში იყო ბუნიუელი,
ხოლო სცენარი ორივემ ერთად დაწერა და ეპიზოდური როლებიც შეასრულა.
მიუხედავად ამისა, დალი გადაღებაშიც აქტიურად ერეოდა. ისინი აცხადებდნენ, რომ
აკეთებდნენ სიურრეალისტური პოეზიის გამორჩეულ ნიმუშს კინოში. პრემიერის დღეს
ბუნიუელმა კინოეკრანის უკან დადგა `გრამოფონი~, რომელიც ფილმის მსვლელობის
დროს უკრავდა არგენტინულ ტანგოსა და რიხარდ ვაგნერის მუსიკას ოპერიდან
`ტრისტანი და იზოლდე~. ამასთანავე, მას ჯიბეები ქვებით ჰქონდა სავსე, რადგან
ეშინოდა, რომ, თუ მაყურებელს არ მოეწონებოდა კინოსურათი და მის შემქმნელებთან
ანგარიშის გასწორებას მოინდომებდა, მათი საშუალებით თავს დაიცავდა, თუმცა საქმე
აქამდე არ მისულა. სიურრეალისტური სიმბოლოებით სავსე `ანდალუსიურ ძაღლში~
მეტაფორულ სახეებზე დაყრდნობით გადმოიცა ადამიანის განცდები და
დამოკიდებულება მორალურ პრინციპებთან. ბუნიუელმა მოგვიანებით მიუთითა, რომ იგი
გულისხმობდა საზოგადოების აღსასრულს და ამას აჩვენებდა უჩვეულოდ მხატვრული
ხერხებით, ასოციაციური ფორმებით მაყურებლის შოკში ჩაგდების მიზნით. ის
უკომპრომისო ადამიანი იყო და მიაჩნდა, რომ კინემატოგრაფისტმა უნდა იფიქროს
გამოსახულებებით და იგრძნოს ისინი, რადგან სხვანაირად ვერავის გააგებინებს თავის
პოზიციასო. ეს კინოსურათი ზოგ კრიტიკოსს მოეწონა, ხოტბა შეასხა და
`სიურრეალისტური სუვენირი~ უწოდა, ხოლო სიურრეალისტმა მხატვრებმა რატომღაც
მას ზურგი აქციეს, მისი ავტორები კი გიჟებად, `უსაგნო ხუმარებად~ და ბურჟუაზიის
მტრებად შერაცხეს. ფილმის წინააღმდეგ გაილაშქრა ეკლესიამაც. ბუნიუელის ეს
კინოსარეჟისორო დებიუტი ითვლება ისეთ ავანგარდისტულ ნაწარმოებად, რომელმაც
შეძლო ინტელექტუალთა ყურადღების მიპყრობა და მსჯელობის საგნად ქცევა.

2)გერმანული ექსპრესიონიზმი, რობერტ ვინეს ფილმი “დოქტორ კალიგარის

კაბინეტი"
ექსპრესიონიზმი როგორც ხელოვნების მიმდინარეობა 1910-1904წლებში გერმანიაში
პირველ მსოფლიო ომამდე ჩაისახა.თავიდან ექსპრესიონიზმი,როგორც ხელოვნების
მიმდინარეობა არ სცნეს და ერთ ხანს ოფიციალურადაც აკრძალეს,რადგან ერთგვარ
პროტესტსაც წარმოადგენდა.მათი შემოქმედებითი კრედო უარყოფდა ნატურალიზმს და
იმპრესიონიზმს.
გერმანული ექსპრესიონისტული მოძრაობა თავდაპირველად შემოიფარგლებოდა
გერმანიით, რადგან ქვეყანამ განიცადა იზოლაცია პირველი მსოფლიო ომის დროს . 1916
წელს მთავრობამ აკრძალა უცხოური ფილმები. თეატრების მოთხოვნამ ფილმების
გენერირებაზე გამოიწვია შიდა კინოწარმოების ზრდა.
საწყის ეტაპზე ექსპრესიონისტები ერთსულოვანნი იყვნენ და 1909წელს გაერთიანებაც
შექმნეს “ახალი კლუბი". კინომაც შეითვისა ეს მიმდინარეობა და 1920წელს,ბერლინში
შეიქმნა ფილმი “დოქტორ კალიგარის კაბინეტი”.ექიმი ფსიქიატრი მონუსხავს პაციენტს
და ღამით უდანაშაულო ადამიანებს ახოცინებს.ეკრანზე უსწორმასწორო
სახლები,ოკრობოკრო ქუჩები,ერთმანეთზე მიბჯენილი სახლები დ დახატული ხეები
ჩანს.ამ პირობითობით სავსე დეკორაციულ ქუჩებში უცნაურად ჩაცმულ-გრიმიანი
ადამიანები დადიან.მიუხედავად იმისა,რომ ექსპრესიონისტულ ფილმში უარყოფილია
ბუნებრივი გარემო და ნატურალისტური ხედვა,წინა პლანზე კი სუბიექტური ხილვაა
წარმოჩენილი –გასათვალისწინებელია,რომ ამ სუბიექტურად დახატულ გარემოს თავისი
ალეგორიული დანიშნულებაც გააჩნდა.კარუსელის ტრიალში -ბედის ბორბალის ტრიალი
იყო ნაგულისხმევი,კალიგარესა და ჩეზარეს სახით კი გერმანია თავისი ტირანიით და
მკვლელით არის წარმოდგენილი.
პირველმა ექსპრესიონისტულმა ფილმებმა შეადგინეს მდიდრული ბიუჯეტის ნაკლებობა ,
გამოიყენეს დეკორაციები სასტიკად არარეალისტური, გეომეტრიულად აბსურდული
კუთხით, კედლებზე და იატაკზე დახატული დიზაინით, განათების , ჩრდილებისა და
საგნების წარმოსადგენად. ექსპრესიონისტული ფილმების სიუჟეტები და სიუჟეტები
ხშირად ეხება სიგიჟეს, ღალატს და სხვა " ინტელექტუალურ " თემებს, რომლებიც
გამოწვეულია პირველი მსოფლიო ომის გამოცდილებით (განსხვავებით სტანდარტული
სათავგადასავლო და რომანტიული ფილმებისგან).

3)ქართული კინო 50-იან წლებში.ფილმი - ,,მაგდანას ლურჯა“

1950-იან წლებში ქართულმა კინომ მნიშვნელოვანი ზრდისა და მხატვრული მიღწევების
პერიოდი განიცადა. ამ ეპოქამ აღინიშნა რამდენიმე ნიჭიერი ქართველი რეჟისორის გაჩენა,
რომლებმაც წვლილი შეიტანეს ქვეყნის კინემატოგრაფიულ პეიზაჟში.რეჟისორებმა,
როგორიცაა თენგიზ აბულაძე და გიორგი შენგელაია, სწორედ ამ პერიოდში დაიწყეს
კარიერის დამკვიდრება, მათ ფილმებში ჰუმანიზმისა და სოციალური კომენტარების
თემების შესწავლა. მაგალითად, შენგელაიას „მაგდანას ლურჯა“ (1956) შემაძრწუნებელი და
ალეგორიული ნარატივით ასახავდა სოფლის ცხოვრების გაჭირვებას. 1950-იანი წლები იყო
ქართული კინოს ფორმირების პერიოდი, რომელმაც საფუძველი ჩაუყარა შემდგომ
მხატვრულ მიღწევებს, რომლებიც ხელს შეუწყობდა ქვეყნის მდიდარ კინემატოგრაფიულ
მემკვიდრეობას.
ქვრივი მაგდანას შვილებმა მიხომ და კატომ შარაზე მომაკვდავი სახედარი იპოვეს, კარგი
მოვლით ფეხზე დააყენეს და „ლურჯა“ შეარქვეს. ლურჯამ წვრილშვილიან ქვრივს შრომა
შეუმსუბუქა. ამიერიდან მაგდანა მაწვნით სავსე ქილებს ქალაქში ლურჯას დახმარებით
ეზიდებოდა. ხანმოკლე გამოდგა ოჯახის სიხარული - ვაჭარმა მიტუამ თავისი მიტოვებული
სახედრის უკან დაბრუნება მოინდომა, სასამართლო მოისყიდა და ქვრივის ოჯახს ლურჯა
წაართვა. თუმცა სიკეთემ მაინც შეძლო ბოროტებაზე გამარჯვება, ლურჯა საბოლოოდ მაინც
დაიბრუნა მაგდანამ მოწმეების დახმარებით და ამით დიდად გაახარა შვილები.

4. ოთარ იოსელიანის ფილმი ,,გიორგობისთვე"

ქართველი კინორეჟისორი, საქართველოს სახალხო არტისტი.დაამთავრა თბილისის
კონსერვატორია კომპოზიციის, დირიჟორისა და ფორტეპიანოს განხრებით. მუშაობდა
კინოსტუდია „ქართულ ფილმში“ დოკუმენტური ფილმების რეჟისორად, ხოლო 1961
წლიდან იყო სტუდიის რეჟისორი და სცენარისტი.
გიორგობისთვე — ოთარ იოსელიანის ფილმი, გადაღებულია 1966 წელს. ფილმმა მიიღო
ჟორჟ სადულის სახელობის პრემია. ფილმი დაიწუნა საბჭოთა კრიტიკამ. მას უწოდეს
ანტისაბჭოთა, ანტიქართული პასკვილი, რომელიც ამასხარავებდა ქართულ ტრადიციებს,
მეღვინეობასა და მთლიანად სოფლის მეურნეობას.
ნიკოს და ოთარს სამუშაოდ ღვინის ქარხანაში გაანაწილებენ. კარიერისტი ოთარი თავიდანვე
უფროსობის მაამებლობის გზას აირჩევს. მისგან განსხვავებით, ნიკო ქარხნიდან კერძო პირთა
მიერ ღვინის უკანონოდ გატანას და გეგმის შესასრულებლად უხარისხო ღვინის ჩამოსხმას
ვერ ეგუება. როდესაც დაუდუღებელი ღვინის სარეალიზაციოდ ჩამოსხმას დააპირებენ, ნიკო
ღვინის მთელ პარტიაში ჟელატინს ჩაასხამს და გეგმას ჩაშლის. ქარხნის დირექცია
აღშფოთდება, მაგრამ ნიკოს დასჯას ვერ გაბედავს.

ბილეთი 5
1.20-იანი წლების ქართული კინო(ნ,შენგელაია,მ,კალატოზიშვილი)
ნიკოლოზ შენგელაია - ქართველი სცენარისტი და კინორეჟისორი, 1922 წლიდან
ფუტურისტულ ლექსებს წერდა. 1924 წელს იგი რეჟისორის ასისტენტად მიიწვია კოტე
მარჯანიშვილმა. სერგო კლდიაშვილთან ერთად დაწერა სცენარი ფილმებისთვის
„სამანიშვილის დედინაცვალი". 1927 წლიდან დაიწყო რეჟისორობა. პირველი ფილმი
„გიული“ მან ლეო პუშთან ერთად გადაიღო იმავე წელს. მის შემოქმედებაში მხატვრული
თვალსაზრისით გამორჩეული ფილმი იყო ალექსანდრე ყაზბეგის ნაწარმოების
მოტივებზე გადაღებული „ელისო". შენგელაია გამოირჩეოდა რეჟისორული
გამომგონებლობით, დინამიკური კადრების სიმრავლით, მონტაჟის ოსტატობით,
დახვეწილი კინემატოგრაფიული აზროვნებით, ტემპერამენტითა და პოეტურობით. მისი
ინიციატივით საქართველოში ჩამოყალიბდა კინემატოგრაფიის საზოგადოების
საორგანიზაციო ბიურო. შენგელაია ადრეულ ასაკში გარდაიცვალა.
მიხეილ კალატოზიშვილი— ქართველი კინორეჟისორი, სახალხო არტისტი.
კარიერის დასაწყისში კალატოზიშვილი მუშაობდა ფირის დამწებებლად,
კინომექანიკოსად, მძღოლად, ლაბორანტად, მემონტაჟედ, მსახიობად, ოპერატორად,
სცენარისტად, ოპერატორის ასისტენტად. აქვეყნებდა წერილებს ჟურნალებში,
რომლებშიც აქტიურად გამოთქვამდა აზრს კინოს შესახებ. კალატოზიშვილის პირველი
დამოუკიდებელი რეჟისორული ნამუშევარია ფილმი „მათი სამეფო“ . შემდეგ გადაიღო
ფილმი „ჯიმ შვანთე“ - ნოვატორული, პოეტური ნაწარმოები, რომელშიც დოკუმენტური და
მხატვრული კინოს სანახაობითი პრინციპები ერთმანეთშია შერწყმული. ფილმში
ასახულია ის მკაცრი და აუტანელი პირობები, რომელშიც სვანეთის მოსახლეობას უხდება
ცხოვრება. სხვა გასაჭირთან ერთად სვანების პრობლემა მარილის უქონლობა და
დეფიციტი იყო. მოსახლეობა ჩადის ბარში, რათა მარილი შეიძინოს და უგზოობის გამო
ბევრი იღუპება. საბჭოთა ხელისუფლებას მოსახლეობის დასახმარებლად სვანეთში გზა
გაჰყავს. სარეჟისორო მოღვაწეობას დაუბრუნდა 1939. შემდეგი ეტაპი რეჟისორის
შემოქმედებით ბიოგრაფიაში იწყება კინოკომედია „ერთგული მეგობრებით“. რომელშიც
ლირიკა და პოეტურობა ოსტატურადაა შერწყმული სატირასა და გროტესკთან. მსოფლიო
აღიარება მოიპოვა კალატოზიშვილის ფილმმა „მიფრინავენ წეროები“. ფილმში,
რომელიც ყველა დროის საუკეთესო საბჭოთა ფილმად გამოცხადდა, სრულყოფილად
აისახა ომისა და მშვიდობის, სიყვარულისა და მეგობრობის, ახალგაზრდობის თემა.
კალატოზიშვილი დაჯილდოებულია 3 ორდენითა და მედლებით.
2)კოტე მიქაბერიძის ფილმი “ჩემი ბებია”
ქართული მხატვრული ფილმი, რომლის რეჟისორია კოტე მიქაბერიძე. ფილმი
გადაღებულია 1929 წელს, თუმცა მისი ჩვენება აკრძალული იყო 40 წლის განმავლობაში.
ფილმი აღადგინა რეჟისორმა ლეილა გორდელაძემ. "ჩემი ბებია" არის საბჭოთა
ექსცენტრული კინოს მაგალითი და სატირულად გადმოსცემს ჯერ კიდევ ახალგაზრდა
საბჭოთა სისტემის ცხოვრებას.
ქართული კინოავანგარდი "ჩემი ბებია“ სატირული ფილმია. "ბებია“ ნიშნავდა ადამიანს ,
რომელიც საკუთარ თანამდებობას ახლობლების საკეთილდღეოდ იყენებდა . ფილმის
მთავარ გმირს სამსახურიდან ითხოვენ. ახალი სამუშაო ადგილის ძებნისას ის
აცნობიერებს, რომ მფარველის გარეშე ვერაფერს გახდება. "სარეკომენდაციო წერილზე “
დამოკიდებულია არამხოლოდ მისი, არამედ ოჯახის ბედიც.
ფილმში ხშირია - ჰიპერბოლა , მისი პერსონაჟების სრული აბსურდულობა, მკაფიო
ტრაექტორიის არარსებობა. კომედია - საერთოდ ძირს უთხრის თანმიმდევრული
პოლიტიკური გზავნილის არსებობას. კულმინაციას აქვს საოცრად თანამედროვე
კომიკური ეფექტი, ზედმეტობა ხუმრობად იქცევა სიუჟეტის სტრუქტურისა და უწყვეტობის
გამოსაკვეთად. მაგრამ საბჭოთა ავანგარდის ბედის გაგებით, ძნელია უყურო ამბავს
წინასწარ განცდის გარეშე.
3.ხმოვანების მოსვლა კინოში და ახალი ჟანრების დაბადება
ხმის მოსვლამ კინოში, განსაკუთრებით სინქრონიზებული დიალოგისა და ხმოვანი
ეფექტების შემოღებამ 1920-იანი წლების ბოლოს, აღნიშნა ტრანსფორმაციული პერიოდი
კინოინდუსტრიისთვის. ამ ტექნოლოგიურმა წინსვლამ მოახდინა რევოლუცია მოთხრობის
შესაძლებლობებში და გამოიწვია ახალი ჟანრებისა და ნარატიული ტექნიკის დაბადება. ერთ-
ერთი მნიშვნელოვანი გავლენა იყო მიუზიკლების ზრდა. ხმისა და გამოსახულების
სინქრონიზაციის შესაძლებლობით, კინორეჟისორებმა დაიწყეს ფილმების შექმნა, სადაც
პერსონაჟებს შეეძლოთ სიმღერა და ცეკვა, რამაც გამოიწვია მდიდრული მუსიკალური
ნაწარმოებების პოპულარობა, როგორიცაა "ჯაზის მომღერალი" (1927) და "ბროდვეის
მელოდია" (1929). გარდა ამისა, დიალოგისა და გარემოს ბგერების აღბეჭდვის ახალმა უნარმა
გააფართოვა მოთხრობის ფარგლები. ამან განაპირობა ისეთი ჟანრების განვითარება,
როგორიც არის ფილმ ნუარი, რომელიც ხასიათდება მისი უხეში და დაძაბული
ნარატივებით, ხშირად თან ახლავს ხმოვანი თხრობა და ატმოსფერული ჟღერადობები.
4.ვიტორიო დე სიკას ფილმი-,,ველოსიპედების გამტაცებელი“
ნეორეალიზმი მიზნად ისახავდა ომის შემდგომი იტალიის მკაცრი რეალობის გამოსახვას,
ფოკუსირებული იყო ჩვეულებრივი ადამიანების ცხოვრებაზე და მათ ბრძოლაზე
განადგურებულ საზოგადოებაში. იტალიელი ნეორეალიზმის რეჟისორები, მათ შორის
რობერტო როსელინი, ვიტორიო დე სიკა და ლუჩინო ვისკონტი, იყენებდნენ
არაპროფესიონალ მსახიობებს, ბუნებრივ განათებას და რეალურ ადგილებს სიღარიბის,
სოციალური საკითხებისა და ადამიანის მდგომარეობის ავთენტური ასახვის შესაქმნელად.
ველოსიპედის ქურდი" (1948), რეჟისორი ვიტორიო დე სიკა, წარმოადგენს იტალიური
ნეორეალიზმის შემოქმედს . ფილმი მოგვითხრობს კაცზე სახელად ანტონიო რიჩიზე,
რომელიც უიმედოდ ცდილობს საშინელ პირობებში გადარჩენას. მოპარული ველოსიპედი,
გადამწყვეტია მისი საქმისთვის. მოქმედება მეორე მსოფლიო ომის შემდგომ ვითარდება,
ფილმი ასახავს უხეში რეალობისა და ყოველდღიური ცხოვრების ბრძოლებს, ასახავს
ადამიანის მდგომარეობას უკიდურეს სიღარიბეში. დე სიკას მიერ არაპროფესიონალი
მსახიობების აყვანა და რეალური ადგილები ხელს უწყობს ფილმის ავთენტურობას, რაც მას
მეტად რეალისტურად წარმოაჩენს , საფუძველს უდებს ნეორეალიზმის წარმოქმნას.
ბილეთი 6
1.კინოს ჩამოყალიბების პირველი ეტაპი,კინო როგორც ატრაქციონი.
კინო ჩვენი ცხოვრების განუყოფელი ნაწილია. შეიძლება ითქვას, რომ ყოველი ჩვენგანის
ცხოვრებაში კინოს დიდი ადგილი უჭირავს და ჩვენი მოვალეობაა, ცოტა რამ მაინც
ვიცოდეს მის შესახებ .პარიზი კაპუცინების ბულვარი''გრან კაფეს'' საბილიარდო ''ინდური
სალონი'' მთელი მსოფლიოს კინემატოგრაფისტებისა და კინომოყვარულებისათვის ეს
სიტყვები ერთ თარიღთან ასოცირდება სწორედ აქ 1895 წლის 28 დეკემბერს იშვა მეათე
მუზა''მეოცე საუკუნის სასწაულად წოდებული'' მეშვიდე ხელოვნება - კინემატოგრაფი. ამ
საღამოს გაიმართა მსოფლიოში პირველი საჯარო ფასიანი კინოთეატრი რომლის
ორგანიზატორებიც ძმები : ოგიუსტ და ლუი ლუმიერები გახლდნენ.ლუმიერებმა
მაყურებელს მათმიერ შეკმნილი აპარატის მეშვეობით გადაღებული და ეკრანზე
პროეცირებული''გაცოცხლებული ფოტოგრაფია ''წარუდგინეს''აპარტს მათ
კინემატოგრაფი უწოდეს. პირველი სიანსი სულ ოციოდე წუთი გრძელდებოდა და
რამდენიმე ერთწუთიანი სიუჯეტისგან შედგებოდა.მაყურებელმა დღეისათვის
სახელგანთქმული ფილმები იხილა. მატარებლის შემოსვლა,მუშების გამოსვლა
ლუმიერების ფაბრიკიდან,ბავშვის საუზმე,გაწუწული მებაღე. ლუმიერები ,
თავდაპირველად კინემატოგრაფს მხოლოდ კომერციული მიზნებისთვის იყენებდნენ. არც
კი უფიქრიათ, რომ გამოგონება ხელოვნების ახალი დარგი გახდებოდა.ცნობა ახალი
სასწაულის შესახებ ელვის სისწრაფით გავრცელდა.აქედან იწყება კინომატოგრაფის
ტრიუმფალური სვლა. კინოხელოვნების პირველი ნიმუშები გაუხმოვანებელი ფილმები
იყო, თავდაპირველად უხმო კინო შედგებოდა ათასობით კადრისაგან, ანუ სურათისაგან
რომლებიც რეგულარული პერიოდულობით იცვლება მაყურებლის თვალწინ.
იმ დროის საუკეთესო რეჟისორმა ჟორჟ მელიესმა 1902 წელს გადაღებული ფილმით
"მოგზაურობა მთვარეზე" მსოფლიო აღიარება მოიპოვა. ფილმი "ძარცვა
მატარებელში" საკმაოდ მრავალფეროვანი და იმ დროისათვის შედევრული გამოდგა,
რადგან კინემატოგრაფიის ისტორიაში პირველად მოხდა პარალელური მონტაჟის
ტექნოლოგია, ერთი სცენიდან მეორეზე გადასვლა. ამ პერიოდს მიეკუთვნება
კინოხელოვნების უდავო გენიოსი დევიდ გრიფითი,რომელმაც, შექმნა კინოხელოვნების
სინტაქსი, გამოსახულების მონტაჟი და მრავალი მხატვრული ხერხი, რომელთა
საშუალებით კინო მეათე მუზად და ხელოვნების მეშვიდე დარგად იქცა.მან პირველმა
შემოიღო და დანერგა კინოინდუსტრიაში ახალი ხერხები: დაბნელება, დიდი ხედი,
მოძრავი კამერის გამოყენება, ერთსა და იმავე სცენის სხვადასხვა მხრიდან გადაღება და
სხვ. მისი ფილმები მსოფლიო შედევრებს მიეკუთვნება. 1916 წელს ნაჩვენები იყო
გრიფითის ფილმი "შეუწყნარებლობა", რომლის სახვითი მხარეც შედევრად აღიარეს.
ფილმი ოთხი კინომოთხრობისგან შედგებოდა. ყოველი ამბავი ნაწყვეტებად იყო
გადმოცემული. "შეუწყნარებლობა" გრიფითის გენიალურ გამოგონებათა შემაჯამებელი
ფილმია. ამ ფილმით იწყება კინოხელოვნება არამარტო ამერიკისთვის, არამედ მთელი
კინემატოგრაფიული სამყაროსთვის. საშინელებათა ფილმები,რომლებიც მხატვრული
კინოს ერთ_ერთი ჟანრია, არსებობდა მუნჯური კინოს დროსაც,პირველი მუნჯური
საშინელებათა ფილმი ჟორჟ მელიესის იყო, რომლის მოქმედებაც გოთიკურ ციხე-კოშკში
ვითარდებოდა.
2)ძმები ლუმიერები:

1880 წელს ფრანგმა ფოტოგრაფმა და მხატვარ-პორტრეტისტმა, ანტუან ლუმიერმა ერთ

გაზეთში წაიკითხა ინფორმაცია, რომ რომელიღაც ბელგიელმა ქიმიკოსმა გამოიგონა
ახალი, მშრალი ფოტოფირფიტები და თავად გადაწყვიტა, ეწარმოებინა ასეთივე
პროდუქცია საკუთარ სტუდიაში, მაგრამ ამ ჩანაფიქრმა ფიასკო განიცადა. ანტუანმა
დახმარებისათვის შვილს _ ლუის, მიმართა. ამ უკანასკნელმა უკეთესი ფოტოფირფიტა
გააკეთა, რითაც სახელი გაითქვა და მამამ გახსნა ფაბრიკა, სადაც აწარმოებდა ასეთ
ფოტოფირფიტებს. როგორც კი დიდი ფული დაუგროვდა, ანტუანი სრულიად
გადასხვაფერდა, გაიბღინძა, მიეჩვია ბანკეტებს, ფულის უაზრო ხარჯვას და ბოლოს
გაკოტრდა კიდეც. ამის შედეგად მან თავისი ფირმის პატრონებად შვილები, ლუი და
ოგუსტი გამოაცხადა. ძმებმა ააწყვეს საქმე. თუკი 1884 წელს ფაბრიკაში მუშაობდა 12
თანამშრომელი, რამდენიმე წლის შემდეგ მათი რიცხვი სამასამდე გაზარდეს და
ყოველწლიურად აწარმოებდნენ და უშვებდნენ 15 მილიონ ფოტოფირფიტას. ანტუანი
მეგობარმა დაპატიჟა პარიზში ჩატანილი ედისონის `კინეტოსკოპის~ დემონსტრაციაზე.
მას მოეწონა აპარატი, მისი ფირის მცირე ნაჭერი წაიღო და შვილებს აჩვენა, თანაც
შესთავაზა, რომ მოეგონებინათ `კინეტოსკოპზე~ უკეთესი ხელსაწყო, რომელიც
სიბრტყეზე გადაიტანდა `მოძრავ ფოტოგრაფიებს~. პირველად ოგუსტმა სცადა
ხელსაწყოს თავისეული ვარიანტი გაეკეთებინა, მაგრამ არა გამოუვიდა. 1894 წლის 26
დეკემბერს ლიონის ერთ-ერთი გაზეთი ამცნობდა მკითხველს, რომ ძმებმა ლუმიერებმა
შექმნეს ახალი აპარატი, - ლუმიერის სინემატოგრაფი~. 1895 წლის გაზაფხულზე ლუიმ
გადაიღო პირველი პატარა ფილმი `მუშების გამოსვლა ლუმიერების ფაბრიკიდან~,
რითაც თავისებური, შეფარული რეკლამა გაუწია თავიანთ საწარმოს. შემდეგ ის და მისი
ძმა იღებდნენ ასეთივე ზომის ნამუშევრებს საკუთარი ოჯახის წევრებზე, მეგობრებზე,
სტუმრებზე, რასაც `ცხოვრების სურათებს~ უწოდებდნენ. ეს არ იყო არანაირი
კინემატოგრაფიული აზროვნების შედეგი, არამედ მხოლოდ ცალკეული კადრების
დაფიქსირებას ემსახურებოდა. ძმებმა დაიწყეს `სინემატოგრაფის~ კერძო ჩვენებები
სხვადასხვა დაწესებულებაში. გაიზარდა ლუმიერების კინოსურათების რაოდენობა. ლუიმ
გადაიღო `გაწუწული მებაღე~, კომიკური ამბავი იმაზე, თუ როგორ გაწუწავს ბიჭუნა ბაღის
მორწყვით დაკავებულ მებაღეს. სპეციალისტები ერთსულოვნად თანხმდებიან, რომ ეს
იყო მსოფლიოში პირველი მხატვრული კინოკომედია. ამის მერე ძმებმა წარმოადგინეს
ძირითადი პროგრამა, რომელიც შეიცავდა 10 კინოსურათს. ლუმიერებმა შექმნეს თავისი
დროისათვის ყველაზე წარმატებული კინოაპარატი, რომელსაც ხმაურიანი რეკლამა
გაუკეთეს და რომლის გამოჩენასაც არნახული აჟიოტაჟი მოჰყვა. `გრან კაფეში~
ჩატარებული პირველი კინოჩვენების თარიღი _ 1895 წლის 28 დეკემბერი _ პირობითად
აღიარებულია კინოს დაბადების დღედ.

3)ქეთო და კოტე ( მესამე ბილეთში)

4.ჟანრების სიმრავლე კინოში

კინო ამაყობს ჟანრების ფართო სპექტრით, რომელთაგან თითოეული ემსახურება

სხვადასხვა გემოვნებასა და თხრობის სტილს. დრამა: დრამატული ფილმები ხშირად
იკვლევენ მძაფრ ემოციებს და ადამიანურ კონფლიქტებს, რთულ ნარატივებსა და
პერსონაჟების განვითარებას. კომედია: დაწყებული მხიარული იუმორით დამთავრებული
მახვილგონივრული სატირით, კომედიები მიზნად ისახავს გართობა და სიცილის
პროვოცირება სხვადასხვა კომედიური მოწყობილობების საშუალებით . საბრძოლო:
ფოკუსირებული მომაჯადოებელ სცენებზე. სამოქმედო ფილმები, როგორც წესი, ასახავს
ადრენალინის ამაღლებულ სცენებს, საბრძოლო ხელოვნებას ან გაბედულ ტრიუკებს .
სამეცნიერო ფანტასტიკა: სპეკულაციური ელემენტებისა და ფუტურისტული
პარამეტრების გამოყენებით, სამეცნიერო ფილმები იკვლევენ წარმოსახვითი
კონცეფციებს, ტექნოლოგიას და სამეცნიერო წინსვლის გავლენას. საშინელება:
საშინელებათა ფილმები მოიცავს სხვადასხვა თემატიკებს, როგორიცაა ზებუნებრივი ან
საშიში ძალები, რომელიც მიზნად ისახავს აუდიტორიის შეშინებას. რომანტიკა:
სიყვარულის ისტორიებსა და ურთიერთობებზე ორიენტირებული, რომანტიკული ფილმები
ხშირად ხაზს უსვამს ემოციებს და რომანტიკულ ხასიათს. თრილერი: ცნობილია საეჭვო
ნაკვეთებით, თრილერები სავსეა დაძაბულობითა და მოულოდნელი ამბებით . ფანტაზია:
ხშირად ჯადოსნური სამყაროთი ან მითიური ელემენტებით გამოირჩევა , ფანტასტიკური
ფილმები აუდიტორიას წარმოსახვით სფეროებში გადასვლის შესაძლებლობას აძლევს .
სათავგადასავლო: ყურადღების გამახვილება მოგზაურობებზე. სათავგადასავლო
ფილმები გვთავაზობს აღფრთოვანებას პერსონაჟების აღმოჩენებისა და გამოწვევების
საშუალებით.
ბილეთი7
1.ქართული კინოს დაბადება-ამაშუკელი, დიღმელოვი
ვასილ ამაშუკელი - ქართველი რეჟისორი და კინოოპერატორი. პირველი ქართული
დოკუმენტური ფილმის ავტორი. 1912 წელს გადაიღო აკაკი წერეთლის მოგზაურობა რაჭა -
ლეჩხუმში. ხატვის სიყვარულის გამო სწავლობდა ქუთაისში ვასილ ბალანჩივაძის
სამხატვრო სკოლაში. 1900 წელს სწავლის გაგრძელების მიზნით წავიდა მოსკოვში, სადაც
ის კინემატოგრაფიით დაინტერესდა. მალე პატარა კინოთეატრ „ელექტრიკში“ ფილმების
გაშვება მიანდეს. მალე მუშაობა დაიწყო კინოთეატრში „ელექტრო-
ბიოგრაფი“.ამაშუკელმა ბაქოში შექმნა ფილმები, რომლებიც შემორჩენილი არ არის ,
ცნობილია მხოლოდ მათი სახელები და ქრონომეტრაჟი. 1910 წელს ამაშუკელი დაბრუნდა
ქუთაისში, სადაც იმხანად გაიხსნა ახალი კინოთეატრი „რადიუმი“, რომლის ტექნიკური
გამართვა ამაშუკელმა ჩაიბარა. ეს იყო ახლებული სტილის, 450-კაციანი კინოდარბაზი ,
რომელსაც ორი სასულე და სიმებიანი ორკესტრი ჰყავდა. ამაშუკელი „რადიუმის“
კინომექანიკოსი გახდა და თან განაგრძობდა კინოების გადაღებას. განსაკუთრებით
აღსანიშნავია ფილმი „აკაკი წერეთლის მოგზაურობა რაჭა-ლეჩხუმში“ (1912), რომელიც
ქართული დოკუმენტური კინოხელოვნების უნიკალური ძეგლია . მას სახალხო არტისტის
წოდება მიენიჭა, მის პატივსაცემად ჩატარდა პირველი ეროვნული კინოფესტივალი ,
ზეიმით აღინიშნა მისი 90 წლის იუბილე.

ალექსანდრე დიღმელოვი - ნამდვილი გვარი - დიღმელაშვილი. იგი იყო ფოტოგრაფ

დავით დიღმელოვის შვილი. 1900 წელს დავით დიღმელოვმა მოსკოვიდან თბილისში
ჩაიტანა „ლატერნა მაჯიკა“ და იმით აწყობდა ჩვენებებს, მალე დიღმელოვებმა
სინემატოგრაფი შეიძინეს. პარალელურად ის მუშაობდა კინომექანიკოსად კინოთეატრ
„ილუზიონში“. 1910 წლიდან თავად დაიწყო ფილმების გადაღება. გადაღებული აქვს
დოკუმენტური, კინოქრონიკალური მოკლემეტრაჟიანი სიუჟეტები და მხატვრული
ფილმები: „თბილისის იპოდრომი“ (1910), „პირველი ავიატორები“, „ხატობა მცხეთაში“.
გადაღებები პირველმა მსოფლიო ომმა შეაწყვეტინა.იყო პირველი ქართული მხატვრული
ფილმის, „ქრისტინეს“ ოპერატორი. მე–20 საუკუნის დასაწყისში აქტიურად მონაწილეობდა
ქართული კინემატოგრაფიის განვითარებაში. იგი საქართველოში კინემატოგრაფის
საწყისი პერიოდის მემუარების ავტორია.საქართველოს ხელოვნების დამსახურებული
მოღვაწე ,საბჭოთა კავშირის სახელმწიფო პრემიის ლაურეატი (1946, ფილმის "გიორგი
სააკაძის" გადაღებაში მონაწილეობისათვის).
2. დოკუმენტური ფილმი “აკაკის მოგზაურობა რაჭა-ლეჩხუმში”

XX საუკუნის 10-იან წლებში განსაკუთრებით აქტუალურია ეროვნული გმირის პრობლემა .ამ

პრობლემის გადასაჭრელად საზოგადოებამ ისევ კინემატოგრაფიას მიმართა . აკაკის
იუბილეს, როგორც სარწმუნოებრივი, ისე ღრმა ეროვნული მისია ჰქონდა დაკისრებული :
`თვით უკიდურეს ურწმუნოებსაც სარწმუნოება ჩაუნერგა. ამგვარად , 1908 წელს აკაკის
იუბილეთი შექმნილმა საერთო-ემოციურმა განწყობამ, სიმბოლურ-ალეგორიული ნიშან -
ხატების გაცოცხლების სურვილი მისცა პირველი სრულმეტრაჟიანი დოკუმენტური
ფილმის `აკაკის მოგზაურობა რაჭა-ლეჩხუმში~ შექმნას. აიხსნება ფილმის დემოკრატიული
პათოსი და ამასვე მოწმობს სახვითი გადაწყვეტის თავისებურებაც: ერთ მუშტად შეკრული
ქართველი ხალხი ,ნატიფი არისტოკრატიზმის, სულიერი ენერგიის, ეროვნული
ნდივიდუალობის გამომხატველია და არა ცალკეული პარტიული თუ რევოლუციური
მოსაზრების, განყენებული, მშრალი პოლიტიკური ფორმულებისა და
საპროგრამოდებულებების მქადაგებელი. ფილმი `აკაკის მოგზაურობა რაჭა -ლეჩხუმში ~
დოკუმენტურად ასახავს ქართული , ქრისტიანული ხუროთმოძღვრების უნიკალურ ნიმუშს ,
ნიკორწმინდას. შესაბამისად,ფილმის ფართო პანორამა აღწერს ნიკორწმინდის
ეკლესიას. ამაშუკელის კინოკამერა ნელი, მსუბუქი მოძრაობით მიუყვება ტაძრის
ფასადებს, რაც მაყურებელში სულიერი ზესწრაფვის შთაბეჭდილებას იწვევს . კამერა
ჩერდება ცალკეულ სკულპტურულ რელიეფებზე, წმინდანთა გამოსახულებაზე , `სწვდება ~
ცად აზიდულ გუმბათს. პანორამით ნაჩვენები ქრისტიანული ეკლესია და ცალკეული
არქიტექტურულ-სკულპტურული დეტალები ხალხის სულიერი იდეალებისა და
სარწმუნოებრივი მისწრაფების სიმბოლური გამოხატულებაა. ეროვნული სული და
ინდივიდუალობა ესთეტიკურ-პლასტიკურ აზროვნებაში მჟღავნდება , და ფილმიც ამის
მკაფიო მაგალითია. მართლმადიდებელი სარწმუნოება და აკაკის ღვთივკურთხეული
პოეზია განუყოფელ მთლიანობას წარმოადგენს. მისივე სურვილიიყო, რომ ვასილ
ამაშუკელს ფირზე აღებეჭდა ქართველი ხალხი, საქართველოს განუმეორებელი ბუნება :
ფერხულში ჩაბმული მოცეკვავე გლეხები ერის საყრდენი, ჯანსაღი სულიერი ძალაა . ამ
ერთობას პლასტიკუ-რად გამოხატავს `ფერხულის~ შეკრული წრე.ფილმის თითოეული
ეპიზოდი პოეზიით არის `დამუხტული~ და გამსჭვალულია აკაკის ინტონაციით , ფარული
სევდითა და რწმენით, ეროვნული გაერთია-ნებისკენ მისწრაფებით.აკაკის მოგზაურობის
ფირზე აღბეჭდვა უდიდეს ეროვნულ მოვლენად იქცა, ეს ფილმი შეიძლება მკვდრეთით
აღმდგარი საქართველოს სიმბოლოდაც აღვიქვათ. ქართული პოეზიიდან
კინემატოგრაფში ინაცვლებს სიმბოლურ-ალეგორიული ნიშან-ხატები, ხოლო მშრალი ,
მექანიკური კინოქრო-ნიკის ნაცვლად, ფირზე ზოგადეროვნული მასშტაბის მოქმედება ,
სანახაობა აისახება. საგულისხმოა, რომ ფილმი წარმატებით იქნადემონსტრირებული არა
მხოლოდ საქართველოში, არამედ უცხოეთის ქვეყნებშიც. მასში უკლებლივ ყველა
სოციალური ფენისა და საზოგადოების წარმომადგენელი იქნა ჩართული :თავად -
აზნაურობა, გლეხობა, სამღვდელოება, ინტელიგენცია თუ არისტოკრატია, სტუდენტობა ,
ბავშვები. საზეიმო ღონისძიება შორდება ჩვეულებრივ, სქემატურ,დაპროგრამებულ
სანახაობას და საერთო-ეროვნულ მნიშვნელობას იძენს.

3. ფრანგული კინო 50-იანი წლების საწყის ეტაპზე

ფრანგული კინემატოგრაფი 1950-იანი წლების დასაწყისში იყო პერიოდი, რომელიც აღინიშნა

ფილმების გადაღების სტილის მრავალფეროვანი სპექტრით და გავლენიანი რეჟისორებით,
რომლებიც იკვლევდნენ სხვადასხვა თემებსა და ტექნიკას. ერთ-ერთი თვალსაჩინო
ტენდენცია იყო ფრანგული პოეტური რეალიზმის მოძრაობის გაგრძელება 1930-იანი
წლებიდან, თუმცა ვითარდებოდა მისი თემებითა და მოთხრობების მიდგომებით.
კინორეჟისორები, როგორიცაა ჟაკ ბეკერი და მარსელ კარნე, განაგრძობდნენ უხეში და
ატმოსფერული ნარატივების შესწავლას, რომლებიც ასახავს ომის შემდგომ საფრანგეთში
ყოველდღიური ცხოვრების ბრძოლას. გარდა ამისა, ამ ეპოქაში გამოჩნდა მოძრაობა "Cinéma
du Look" . ეს მოძრაობა ფოკუსირებული იყო ვიზუალურ სტილზე, ესთეტიკასა და
ახალგაზრდული კულტურისა და გაუცხოების თემებზე. რეჟისორები, როგორიცაა ჟან-ლუკ
გოდარი და ფრანსუა ტრიუფო, თუმცა ჯერ არ იყვნენ ამ მოძრაობის ექსკლუზიურად
ნაწილი, იწყებდნენ მოთხრობის ახალი ტექნიკისა და ვიზუალური სტილის შესწავლას,
რომლებიც მოგვიანებით გახდნენ ფრანგული ახალი ტალღის განმსაზღვრელი ელემენტები
1950-იანი წლების ბოლოს და 1960-იანი წლების დასაწყისში. ავტორებმა განაგრძეს
თავიანთი კვალი ვიზუალურად განსაცვიფრებელი და ემოციურად მდიდარი ფილმებით,
წარმოაჩინეს თავიანთი ოსტატობა სიუჟეტისა და კინემატოგრაფიაში. საერთო ჯამში, 1950-
იანი წლების დასაწყისში ფრანგული კინო გარდამავალი პერიოდის როლს ასრულებდა,
რომელმაც საფუძველი ჩაუყარა ინოვაციებსა და მხატვრულ მოძრაობებს, რომლებიც
ყვავდებოდა ათწლეულის ბოლოს და აყალიბებდა კინოს მომავალს მთელ მსოფლიოში.

4.ნეორეალიზმი იტალიურ კინოში

ეს იყო მნიშვნელოვანი მოძრაობა, რომელიც გაჩნდა მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ.

ნეორეალიზმი მიზნად ისახავდა ომის შემდგომი იტალიის მკაცრი რეალობის გამოსახვას,
ფოკუსირებული იყო ჩვეულებრივი ადამიანების ცხოვრებაზე და მათ ბრძოლაზე
განადგურებულ საზოგადოებაში. იტალიელი ნეორეალიზმის რეჟისორები, მათ შორის
რობერტო როსელინი, ვიტორიო დე სიკა და ლუჩინო ვისკონტი, იყენებდნენ
არაპროფესიონალ მსახიობებს, ბუნებრივ განათებას და რეალურ ადგილებს სიღარიბის,
სოციალური საკითხებისა და ადამიანის მდგომარეობის ავთენტური ასახვის შესაქმნელად.
ძირითადი ფილმები, როგორიცაა როსელინის "რომი, ღია ქალაქი" (1945), დე სიკას
"ველოსიპედის ქურდი" (1948) და ვისკონტის "La Terra Trema" (1948) ამ მოძრაობის
სამაგალითო ნამუშევრებია.
ბილეთი 8
1.კინოს ხელოვნების დარგად ჩამოყალიბების პროცესი:კამერის მოძრაობა,ხედები,ჟანრები
კინოხელოვნება გაჩნდა მე-20 საუკუნეში, რომლის კონცეფცია არის შავ-თეთრი ან
ფერადი მოძრავი ნახატების პროეცირება ეკრანზე. კინოხელოვნებაში ხდება
ლიტერატურის, თეატრის, სახვითი ხელოვნებისა და მუსიკის სინთეზი მისთვის
დამახასიათებელი გამოხატვის საშუალებებით, რომელთაგან უმთავრესია
კინოგამოსახულების ფოტოგრაფიული ბუნება და მონტაჟი. ხელოვნების ეს დარგი
თითქმის მთლიანად არის დამოკიდებული ტექნიკურ განვითარებაზე , მათ შორის
ფოტოგრაფიების მოძრაობის, პროექცირების, გახმოვანების, კინოფირების დამუშავებისა
და გამჟღავნების ტექნოლოგიებზე.
ძმები ლუმიერების წამოწყების წარმატებას, ბუნებრივია, მხოლოდ მათ იღბლიანობასა და
კომერციულ გამჭრიახობას ვერ მივაწერთ. ლუმიერების კინოსეანსებმა მსოფლიო
რეზონანსი გამოიწვია. ლაბორატორიული გამოკვლევების ხანა სრულდება . იწყება
კინემატოგრაფიის მეფობის ხანა. კინო სწრაფად იპყრობს ამერიკას, ინგლისს, მთელ
ევროპას. მაგრამ ეს რეპერტუარი საკმარისი არ აღმოჩნდა მოზღვავებული მაყურებლის
ცნობისმოყვარეობის დასაკმაყოფილებლად. სიუჟეტების ძიებაში ოპერატორები მთელ
მსოფლიოს მოედვნენ.
კინემატოგრაფი იმ პერიოდისთვის მხოლოდ ატრაქციონი, მასობრივი სანახაობა იყო . მას
ხანგრძლივი და რთული გზა ედო წინ, სანამ ხელოვნების სხვა დარგთა შორის
სრულფასოვან ადგილს დაიმკვიდრებდა. კინოხელოვნების პირველი ნიმუშები
გაუხმოვანებელი ფილმები იყო, თავდაპირველად უხმო კინო შედგებოდა ათასობით
კადრისაგან, ანუ სურათისაგან რომლებიც რეგულარული პერიოდულობით იცვლება
მაყურებლის თვალწინ. ყოველი კადრი მეხსიერებაში რჩება მანამ, სანამ ახალი არ
გამოჩნდება. ეს ისეთი სისწრაფით ხდება, რომ განსხვავება კადრებს შორის არ შეიმჩნევა
და მოძრავი გამოსახულება იქმნება. თუმცა კინოს გადაღებისათვის მხოლოდ სურათები
არ კმარა. კინოს შექმნის საშუალება ხელოვანებს შეექმნათ მას შემდეგ, რაც ამერიკელმა
გამომგონებელმა თომას ედისონმა პირველი კინოაპარატი შექმნა. მუნჯი ფილმი, ისე
როგორც თავად კინემატოგრაფი, ერთბაშად არ შექმნილა. როგორც უკვე ავღნიშნეთ
ძმებმა ოგუსტ და ლუი ლუმიერებმა შექმნეს სინემატოგრაფი, რომლის საშუალებითაც
ეკრანზე კინოს გაშუქება ხდებოდა. სიტყვა "სინემაც"(კინო) აქედან მომდინარეობს. მაშინ
ფილმებს ძირითადად მხოლოდ ერთი წერტილიდან იღებდნენ. ნელ-ნელა ცნება კინო
უფრო და უფრო ღრმავდებოდა. იმ დროის საუკეთესო რეჟისორმა ჟორჟ მელიესმა 1902
წელს გადაღებული ფილმით "მოგზაურობა მთვარეზე" მსოფლიო აღიარება მოიპოვა.
ედვინ პორტერის მიერ გადაღებული ფილმი "ძარცვა მატარებელში" საკმაოდ
მრავალფეროვანი და იმ დროისათვის შედევრული გამოდგა, რადგან კინემატოგრაფიის
ისტორიაში პირველად მოხდა პარალელური მონტაჟის ტექნოლოგია, ერთი სცენიდან
მეორეზე გადასვლა. ამ პერიოდს მიეკუთვნება კინოხელოვნების უდავო გენიოსი დევიდ
გრიფითი,რომელმაც, შექმნა კინოხელოვნების სინტაქსი, გამოსახულების მონტაჟი და
მრავალი მხატვრული ხერხი, რომელთა საშუალებით კინო მეათე მუზად და ხელოვნების
მეშვიდე დარგად იქცა.მან პირველმა შემოიღო და დანერგა კინოინდუსტრიაში ახალი
ხერხები: დაბნელება, დიდი ხედი, მოძრავი კამერის გამოყენება, ერთსა და იმავე სცენის
სხვადასხვა მხრიდან გადაღება და სხვ. მისი ფილმები მსოფლიო შედევრებს
მიეკუთვნება. 1916 წელს ნაჩვენები იყო გრიფითის ფილმი "შეუწყნარებლობა", რომლის
სახვითი მხარეც შედევრად აღიარეს. ფილმი ოთხი კინომოთხრობისგან შედგებოდა.
ყოველი ამბავი ნაწყვეტებად იყო გადმოცემული. "შეუწყნარებლობა" გრიფითის
გენიალურ გამოგონებათა შემაჯამებელი ფილმია. ამ ფილმით იწყება კინოხელოვნება
არამარტო ამერიკისთვის, არამედ მთელი კინემატოგრაფიული სამყაროსთვის.
საშინელებათა ფილმები,რომლებიც მხატვრული კინოს ერთ_ერთი ჟანრია, არსებობდა
მუნჯური კინოს დროსაც,პირველი მუნჯური საშინელებათა ფილმი ჟორჟ მელიესის იყო,
რომლის მოქმედებაც გოთიკურ ციხე-კოშკში ვითარდებოდა.

2.ჟორჟ მელიესი, დოკუმენტური ფიქსირება, მსახიობი ეკრანზე და თეატრში

ჟორჟ მელიესი - ფრანგი ილუზიონისტი და კინორეჟისორი, რომელსაც მნიშვნელოვანი
წვლილი მიუძღვის კინოტექნიკის განვითარებაში. მოძრავი კინოს პიონერი . მიიჩნევა
სპეცეფექტების მამამთავრად. მის სახელს უკავშირდება მსოფლიოში პირველი
კინოსტუდიის გახსნა. ჟორჟ მელიესმა 1902 წელს გადაღებული ფილმით "მოგზაურობა
მთვარეზე" მსოფლიო აღიარება მოიპოვა. პირველი მუნჯური საშინელებათა ფილმი
სწორედ მისი იყო, რომლის მოქმედებაც გოთიკურ ციხე-კოშკში ვითარდებოდა.
ქმნის თხრობითი-ნარატიული ხასიათის მქონე კინოსურათებს.ჟორჟ მელიესს მიეკუთნება
ის მრავალი მიგნება, რომელიც დღემდე კინემატოგრაფიული ხელოვნების შექმნის
მთავარ ტექნიკურ საშუალებებსა და ხერხებს წარმოადგენს.
აღსანიშნავია, რომ კინო კარიერის საწყის ეტაპზე მელიესის ფილმები ძმები ლუმიერების
კინოსურათების აშკარა ზეგავლენას განიცდის. მელიესი პირველ ნამუშევარს " ბანქოს
თამაშს“ უშვებს , რომელიც სტილისტურად ძალიან ჰგავს ლუმიერების ამავე
სახელწოდების მქონე ერთ-ერთ პირველ კინოსურათს.
მალევე მელიესი მნიშვნელოვან აღმოჩენას აკეთებს, რაც უდიდეს გარდატეხას ახდენს
კინოსურათების განვითარების პროცესში:პარიზის ქუჩის გადაღების დროს ჟორჟს
აპარატში ფირი გაეჭედა, რის გამოც მცირე ხნით შეწყვიტა მუშაობა.პრობლემის
გამოსწორების შემდეგ კი, როცა განაახლა გადაღება, , აღმოაჩინა, რომ ირგვლივ
მოცემული ვითარება შეიცვალა, სხვა სცენა დახვდა ახალი ადამიანებითა და
სიუჟეტებით.მომხდარის შედეგად მელიესმა დაასკვნა, რომ შესაძლებელია სხვადასხვა
სცენების გადაღება და ერთმანეთთან დაკავშირება, სიუჟეტის ცვლილება , პერსონაჟებისა
და სივრცის განახლება.შესაბამისად, ამ დროიდან კინოს ისტროიაში ჩნდება მონტაჟის
ტექნიკა, რომელიც ჭეშმარიტად მელიესის შემქომედებას უკავშირდება
მელიესის კინოსურათებში, ისევე, როგორც ძმები ლუმიერების ფილმებში, კამერა
სტატიკურ მდგომარეობაშია.მელიესის მთავარი ამოცანა იყო, კინოსურათებში
მსახიობების მთელი ფიგურა გამოეჩინა, როგორც თეატრში. უდენის თეატრის
მეპატრონემ თეატრალური სამყაროსთვის დამახასიათებელი თავისებურებები კინოშიც
გადაიტანა.
მელიესი იწყებს მხატვრული კინოსურათების გადაღებას, უპირატესობას ანიჭებს
ზღაპრულ სამყაროს, და ხშირად ფანტასტიკური ჟანრის ფილმებზე მუშაობს .იგი კინოს
გასართობი საშუალებიდან აქცევს ხელოვების ერთ-ერთ არსებით ფორმად , სძენს
მაღალმხატვრულ მნიშვნელობასა და ღირებულებას, ანიჭებს ნარატიულობასა და
თხრობით ხასიათს.მელიესი ქმნის ინტერესის აღმძვრელ შინაარსის მქონე
ნამუშევრებს.არტისტი იწყებს ლიტერატურული ნაწარმოებების ეკრანიზაციასაც , ამისი
მაგალითია äფაუსტი და მარგარიტა“ . ჟორჟი აღნიშნულ კინოსურათში მრავალფეროვან
სპეცეფექტებს იყენებს, გამოსახულებები ნელ-ნელა მქრთალდება და ქრება

3.ქართული კინო 40-იან წლებში(განდიდების ხანა)

1940-იანი წლების ქართული კინო, რომელსაც ხშირად „საბჭოთა სოციალისტური

რეალიზმის“ ეპოქასაც უწოდებენ, მხატვრული გამოხატულების ცვლილებას მოესწრო . ამ
პერიოდში საბჭოთა იდეოლოგიამ დიდი გავლენა მოახდინა ქართულ კინოზე , ხაზს
უსვამდა ნარატივებს, რომლებიც აღნიშნავდნენ საბჭოთა კავშირის მიღწევებს , მის
სოციალისტურ ღირებულებებს და მის ლიდერებს. ქართველმა კინემატოგრაფისტებმა
წვლილი შეიტანეს ამ განდიდებაში საბჭოთა ნარატივის შესაბამისი ფილმების შექმნით ,
ისეთ თემებზე, როგორიცაა კოლექტიური პროგრესი, ინდუსტრიალიზაცია და მუშათა
კლასის გმირობა. ფილმები მიზნად ისახავდა საბჭოთა საზოგადოებისა და მისი
მიღწევების იდეალიზებულ იმიჯის წარმოჩენას, ხშირად ასახავს ისტორიებს სოფლის
მეურნეობის კოლექტივიზაციის, ტექნოლოგიური წინსვლისა და პატრიოტული
ენთუზიაზმის შესახებ. რეჟისორებმა, როგორიცაა მიხეილ ჭიაურელი , ამ დროს
გამოირჩეოდნენ თავიანთი ფილმებით, რომლებიც ადიდებდნენ საბჭოთა რეჟიმს და მის
ლიდერებს. ისტორიული ფიგურები, როგორიცაა სტალინი განდიდებულ შუქზე.
ჭიაურელის ფილმში „აღთქმა“ (1946) ასახავდა სტალინის როლს საბჭოთა ხალხის
ხელმძღვანელობაში მეორე მსოფლიო ომის დროს, რაც ასახავს ეპოქის განდიდებისა და
პროპაგანდისკენ მიდრეკილებას. 1940-იანი წლები ქართულ კინოში ხასიათდებოდა
საბჭოთა იდეალების პროპაგანდისა და ქვეყნის იდეალიზებული იმიჯის წარმოჩენით
საბჭოთა სოციალისტური რეალიზმის კონტექსტში.

4.ალბერტ ლამორისი, ფილმი- ,,წითელი ბუშტი“

წითელი ბუშტი (1956) ალბერ ლამორისის შესანიშნავი ნამუშევარია. პატარა ბიჭი პასკალი
პარიზის ქუჩებში ბუშტს იპოვის, რომელიც ნათურაზე ეკიდა.ამის შემდეგ ისინი განუყრელი
მეგობრები ხდებიან. რა თქმა უნდა ფილმი მეტაფორულია. სულ რაღაც 34 წუთიანია ,
ფილმს ყველაზე მეტად მისი სიმარტივე ალამაზებს. ფილმში თითქმის არ გვხვდება
დიალოგები, მხოლოდ რამოდენიმეჯერ. სანამ პირველი სცენა დაიწყებოდეს გვესმის
მუსიკა, რომელიც წითელ ბუშტს მშვენიერ ფილმად აქცევს. საინტერესოა პასკალისა და
ბუშტის ურთიერთობა, თუ როგორ ემორჩილება ბუშტი პასკალს. ასევე პასკალის
დამოკიდებულება ბუშტისადმი. ბიჭუნას მთელი დღეების გატარება ბუშტთან ერთდა სურს ,
თუმცა სკოლა ამის საშუალებას არ აძლევს. წითელი ბუშტი სავსეა წარუშლელი
სურათებით. განსაკუთრებულად ლამაზია ის საკითხი, რომ ბუშტს თავისი ცნობიერება
აქვს: პასკალი ბუშტს სახლში შეიყვანს, ხოლო ბიჭუნას მეურვე ბუშტს ფანჯრიდან უშვებს ,
თუმცა ის არა ცისკენ არამედ იქვე ფანჯარასთან ელოდება, თავის განუყრელ მეგობარს .
ერთი ნამდვილად განსაკუთრებული და ჩემთვის საყვარელი მომენტია , როდესაც
პასკალი და ახალგაზრდა გოგონა ცისფერი ბუშტით , ერთმანეთს ხვდებიან. წითელი
ბუშტი მაშინვე ცისფერისაკენ მიილტვის. ეს თითქოს პასკალისა და გოგონას
სასიყვარულო ურთიერთქმედებაა. ფილმში კარგ მომენტებთან ერთად არის ცუდიც ,
როდესაც ასე ვიტყვი შურისაგან შეპყრობილი ბავშვები დაედევნებიან პასკალსა და
წითელ ბუშტს, პასკალი მათ ხელში აღმოჩნდება,ისინი ქვებს უშინებენ ბუშტს , და ბუშტი
საბოლოოდ ძირს ეცემა. სევდიანი პასკალი მის მეგობართან დარჩა. ბოლოს მთელს
ქალაქში ბუშტები ჩნდებიან და პასკალისკენ მიემართებიან. სევდიანი და მოწყენილი
პასკალი იღიმება და მის ფერად მეგობრებთან ერთად, ცისკენ მიემართება.

რეჟისორი ალეგორიულად, მრავლისმეტყველი და კომპლექსური ნიუანსებით გვიჩვენებს ,

თუ რამდენად პირქუში, ეგოცენტრული, ცალსახად ინფერნალური საზოგადოება ვართ და
როგორ ვეღობებით წინ ცნობიერად თუ ქვეცნობიერად სხვების ბედნიერებას. ერთ -ერთი
გზა საკუთარი იდენტობის კვლევა, ეგზისტენციალურ „მესთან“ მაქსიმალურად
მიახლოება, მისი ნაწილების აღმოჩენა და „ფაზლის“ ანუ პიროვნული „მეს“ აწყობაა,
რასაც მოჰყვება საკუთარი თავის რეალიზებაც და სოციუმის ტაშის დაკვრა აღარ
დაგვჭირდება მიწაზე მყარად სადგომად და ჩვენივე თავის შემდგარ , ერთიან პიროვნებად
გასაცნობიერებლად. მეორე მხრივ, საზოგადოებამ უნდა მოახდინოს ჩემი , შენი და მისი
სრულფასოვან ადამიანებად იდენტიფიცირება სილამაზის უმაღლესი სტანდარტების
დაკმაყოფილების, ოლიმპიადებში გამარჯვებისა და/ან ძვირადღირებული სამოსის
გარეშე.
ბილეთი 9
1)კინო როგორც ხელოვნების დარგი
კინოხელოვნება არის ხელოვნების დარგი, რომლის ნაწარმოების შესაქმნელად
კინოფირზე გადააქვთ რეალური, სპეციალურად ინსცენირებული ან მულტიპლიკაციური
ხერხებით შექმნილი მოვლენები. კინოხელოვნების ნაწარმოები ანუ ფილმი შემოქმედების
სხვადასხვა დარგის მუშაკთა (მწერალი-კინოდრამატურგი , რეჟისორი , მსახიობი ,
ოპერატორი, მხატვარი, კომპოზიტორი) ერთიანი, კოლექტიური შრომის ნაყოფია .
გამომსახველობითი საშუალებებიდან მთავარია მონტაჟი და გამოსახულების
ფოტოგრაფიული ბუნება, რომელიც საშუალებას გვაძლევს ცხოვრებისეული სიზუსტით
წარმოვიდგინოთ სინამდვილის სურათი. კინოხელოვნება ხელს უწყობს ადამიანის იდეურ -
პოლიტიკურსა და მოლარულ-ზნეობრივ აღზრდას, მისი გონებრივი ჰორიზონტის
გაფართოებას, ესთეტიკური გემოვნების ჩამოყალიბებასა და დახვეწას.
კინოხელოვნების არსებობის მანძილზე ჩამოყალიბდა მისი 4 ძირითადი სახეობა : 1.
მხატვრული კინომატოგრაფია, რომელიც საშემსრულებლო შემოქმედების ხერხებითა
და საშუალებელით ხორცს ასხამს კინოდრამატურგიულ ნაწარმოებს (სცენას ), ან პროზის ,
დრამისა თუ პოეზიის სათანადოდ ადაპტირებულ ნიმუშებს; 2. დოკუმენტური,
კინოსახოვანი პუბლიცისტიკის განსაკუთრებული დარგი, რომელიც ძირითადად ემყარება
კინოფირზე უშუალოდ ფიქსირებულ რეალურ სინამდვილეს; 3. მულტიპლიკაციური
კინომატოგრაფია, რომელიც გრაფიკულ და თოჯინურ პერსონაჟებს "აცოცხლებს" და 4.
მეცნიერულ-პოპულარული კინო, რომელიც ზემოხსენებული სამივე სახეობის
საშუალებებს იყენებს მეცნიერული პროპაგანდის მიზნით. კინომატოგრაფია არის არა
მარტო ხელოვნება, არამედ წარმოებაც. ცნობილია ფორმულა: ფილმი - ხელოვნებაა ,
კინო - წარმოება. კინო მრეწველობისა და ვაჭრობის განსაკუთრებული დარგია . წლების
განმავლობაში სოციალისტურ ქვეყნებში კინოსაწარმოო ფინანსები და გაქირავების
სისტემა სახელმწიფოს ხელში იყო, ხოლო კაპიტალისტურ ქვეყნებში მას მრავალი კერძო
კინოკორპორაციები აკონტროლებენ.
2. დევიდ უორკ გრიფიტის ფილმი "შეუწყნარებლობა”
დევიდ უორკ გრიფიტი -კინოანბანის შემქმნელ დაიბადა 1875 წელს, კენტუკის შტატში
მსოფლიო კინოხელოვნების მამად აღიარებული. დეივიდ გრიფიტის შემოქმდებიდან
იწყება კინოხელოვნების ანბანი. მან პირველმა გამოიყენა მსხვილი პლანი,
პარალელური მონტაჟი, საგნები დააპირისპირა ერთმანეთთან და შემოიტანა
კინოგანათება. მან გადაიღო 200-მდე ვრცელი და 450- მდე მოკლემეტრაჟიანი ფილმი.
როგორც რეჟისორმა, პირველმა დასვა საკითხი და გამიჯნა ერთმანეთისგან თამაში
სცენაზე და თამაში კინოკამერის წინ, ანუ გრიფიტმა პირველმა გაწყვიტა მაერთიანებელი
ჯაჭვი თეატრთან და კინოსამსახიობო ოსტატობა მოითხოვა. პერსონაჟთა სულიერი
სამყაროს გახსნის გზით გადმოსცა ტკივილი, მწუხარება ისე, რომ სახეზე
გამომეტყველების ასახვა მექანიკური, ყალბი ქმედება კი არ ყოფილიყო, არამედ
უკანასკნელი ეტაპი, რომელშიც გმირის მთელი ემოციური ხაზი უნდა გამოვლენილიყო.
მსახიობებისგან სურდა სხეულის სრული, ზედმიწევნითი ფლობა, ისეთი პლასტიკის ქონა,
რომ საჭიროების შემთხევაში, აზვირთებულ ოკეანეში მცურავი გემის კიჩოზე
შესძლებოდათ ცეკვა და ეს იყო, ალბათ, შესაძლებლობების პიკი, მაგრამ, უპირველეს
ყოვლისა, გრიფიტი ასწავლიდა, როგორ ეთამაშათ გრძნობით, ემოციით, კამერის წინ.
გრიფიტისეულმა სკოლამ შეძლო და, არამარტო როგორც კინოს ტექნიკურმა
განმვითარებელმა დაიმკვიდრა სახელი, არამედ, როგორც კინოს შინაარსობრივმა
შემქმნელმა. რეჟისორი ძალიან პოპულარული გახადა მისმა ადრეულმა
მოკლემეტრაჟიანმა ფილმებმა, რომელთა ქრონომეტრაჟიც დაახლოებით 5-8 წუთს
მოიცავდა. საზოგადოებისთვის პრობლემური, სოციალური თემატიკა შემოიტანა და
ხმამაღლა დაიწყო გაცხადება საზოგადოების და ოჯახის მორალური დაშლის,
სოციალური უთანასწორობის და ეროვნული ჩაგვრის შესახებ. გრიფიტიმ ყველაზე დიდი
ენერგია ჩადო ფილმ „შეუწყნარებლობაში”, სადაც სხვადასხვა დროის ოთხი ამბავი
უკავშირდება ერთმანეთს. შეუწყნარებლობით გამოწვეული სამი ყველაზე დიდი
დანაშაული კაცობრიობის ისტორიაში: მეფე ბალთაზარი, ქრისტე და ბართლომეს
ღამე, ამას ემატება კიდევ ერთი ამერიკული ისტორია, თანამედროვე ცხოვრებიდან
უდანაშაულო კაცის გაწირვის შესახებ. ეს ფილმი მიჩნეულია მისი შემოქმედების
მწვერვალად, უნაკლოდ და ერთადერთ ფილმად, ჩავარდნების გარეშე, რომლამდეც
მთელი ცხოვრება მიდიოდა და რომლის შემდეგაც დეკადანსი იწყება.
3. ახალი ჟანრები კინოში (წერია)
4.ქართული ფილმი-,,მაგდანას ლურჯა“ (წერია უკვე ესეც )
ბილეთი 10
1) კინომსახიობი - ცხოვრებისეული სიმართლე ეკრანზე (ბიჭუნა)
The kid - ჩარლი ჩაპლინის 1921 წელს გამოსული კომედიურ-დრამატული მუნჯი ფილმი,
რომლის რეჟისორი, სცენარისტი, პროდიუსერი და მთავარი როლის შემსრულებელია
ჩარლი ჩაპლინი. ეს იყო ჩაპლინის მიერ გადაღებული პირველი სრულმეტრაჟიანი
ფილმი.ჩაპლინი ასრულებს როლს მაწანწალისა, რომელიც იშვილებს ბიჭუნას. ფილმს
დიდი წარმატება ჰხვდა წილად და იქცა 1921 წლის მეორე ყველაზე შემოსავლიან
ფილმად. კონგრესის ბიბლიოთეკამ ფილმს კულტურული მნიშვნელობა მიანიჭა და
დაიცვა ფილმების ეროვნული რეესტრში. ინოვაციური კომედიური და დრამატული
ელემენტების წყალობით,ფილმი მიჩნეულია ყველა დროის ერთ-ერთ საუკეთესო მუნჯ
ფილმად.
(ამ ბილეთში იგულისხმება ის, რომ ჩარლი ჩაპლინის ცხოვრება მარტივი არ
ყოფილა. ის ღარიბ ოჯახში დაიბადა და ხშირად ფილმებშიც მსგავს როლებში
მონაწილეობდა. მოკლედ, მისი ცხოვრებისეული სიმართლე კინოებში გააჟღერა და
გადმოსცა სინემატოგრაფიული ენით. (ეს თემა რომ გაშალოთ და ამ ფილმის
მცირედი განხილვაც დაწეროთ, საკმარისი იქნება)
2. ჩარჩლი ჩაპლინის ფილმი “დიდი დიქტატორი”
კინემატოგრაფიულ ასპარეზზე გამოსულმა ჩარლზ ჩაპლინმა უმოკლეს ვადაში მოიპოვა
ისეთი პოპულარობა, რაც დიდების ნებისმიერ მაძიებელს შეშურდებოდა. ამ
კინემატოგრაფისტმა თავისი კინოსამსახიობო და სარეჟისორო ნამუშევრებით
დაამტკიცა, რომ კინოს წარუშლელი შთამაგონებელი ძალა გააჩნია, შექმნა საკუთარი
სტილი, ფართოდ რომ წარუდგინა მსოფლიოს, აჩვენა განუმეორებელი შემოქმედებითი
ნიჭი, რომლის წყალობითაც მიაღწია სრულყოფილსა და გამაოგნებელ ოსტატობას. იგი
თავად გახდა კინოს სიმბოლო და ცხოვრებაშივე იქცა ლეგენდად. ჩაპლინი დაიბადა
ღარიბი და უიღბლო მსახიობების ოჯახში. ბავშვობა მან საშინელ სიღატაკეში გაატარა.
ამას თან დაერთო ოჯახური პრობლემაც – მშობლები ერთმანეთს დაშორდნენ. პირველი
ხმოვანი ფილმი ჩაპლინისა არის „დიდი დიქტატორი “ რომლის პრემიერაც იყო 1940
წლის 15 ოქტომბერს ეს ფილმი ჩაპლინის უკანასკნელი ფილმია ,სადაც ის
მონაწილეობას იღებს, როგორც ღატაკი და მაწანწალა. ფილმი წარმოადგენს სატირას
ადოლფ ჰიტლერსა და გერმანელ ნაციონალ სოციალისტებზე.
„დიდი დიქტატორი“ იქცა კომერციულად ყველაზე მომგებიან ფილმად ჩარლი
ჩაპლინისათვის. ფილმი ნაციზმისა და ადოლფ ჰიტლერის დაცინვის პირველ
მცდელობას წარმოადგენს კინოხელოვნების ისტორიაში.
3.განდიდების ხანა- ფილმები ,,ფიზი“, ,,გიორგი სააკაძე“, ,,არსენა“,ბერლინის დაცემა“
ამ პერიოდში ქართველი კინემატოგრაფისტები საბჭოთა იდეოლოგიის გავლენის ქვეშ
იყვნენ და შექმნეს ფილმები, რომლებიც აღნიშნავდნენ საბჭოთა ფასეულობებს ,
ისტორიულ მოღვაწეებს და საბჭოთა კავშირის მიღწევებს. "ფიზი": რეჟისორი ნუცა
გოგობერიძე, "ფიზი" (1958) ასახავს ახალგაზრდა გოგონას, სახელად ფიზის, ხაზს უსვამს
მის ცხოვრებას და მის გარდაქმნას საბჭოთა სისტემაში. ფილმი მიზნად ისახავდა
წარმოეჩინა წინსვლა და შესაძლებლობები, რომლებიც გათვალისწინებული იყო
ინდივიდებისთვის საბჭოთა საზოგადოების შიგნით. "გიორგი სააკაძე ": ეს ფილმი ,
რომელიც გადაიღო მიხეილ ჭიაურელმა 1943 წელს, ყურადღებას ამახვილებს XVII
საუკუნის გამოჩენილი ქართველი მხედართმთავრის, გიორგი სააკაძის ცხოვრებაზე .
სააკაძე გამოსახულია უცხო დამპყრობლების წინააღმდეგ მებრძოლი გმირული ფიგურის
სახით, რომელიც ხაზს უსვამს პატრიოტიზმსა და ვაჟკაცობას. "არსენა ": 1953 წელს მიხეილ
ჭიაურელის რეჟისორობით, "არსენა" ასახავს ქართველი ხალხის ბრძოლასა და
გმირობას 1917 წლის რუსეთის რევოლუციისა და შემდგომი სამოქალაქო ომის დროს.
ფილმი ამაღლებს რევოლუციურ სულს და ხალხის მიერ გაღებულ მსხვერპლს ახალი
სოციალური წესრიგის დევნაში. "ბერლინის დაცემა" (ან "ბერლინის დაცემა "): რეჟისორი
მიხეილ ჭიაურელი 1950 წელს, ეს ეპიკური ფილმი ასახავს ბერლინის ბრძოლას მეორე
მსოფლიო ომის დროს, ყურადღება გამახვილებულია საბჭოთა გამარჯვებაზე და იოსებ
სტალინის როლზე ერის ხელმძღვანელობაში. ტრიუმფი. ფილმი ემსახურებოდა როგორც
პროპაგანდისტულ ნაწილს, ადიდებდა სტალინს და ხაზს უსვამდა საბჭოთა კავშირის ომის
დროს მიღწევებს. ეს ფილმები შეიქმნა საბჭოთა პროპაგანდისტული თხრობის
გასათვალისწინებლად, ხაზს უსვამდა პატრიოტიზმს, გმირობას და საბჭოთა სისტემის
სიმტკიცეს, ხოლო ხშირად ასახავს ისტორიულ ფიგურებს ან მოვლენებს განადიდებული
ლინზების საშუალებით.

4. ნეორეალიზმი:

ნეორეალიზმი, განსაკუთრებით კინოში, გაჩნდა იტალიაში მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ ,

რაც წარმოადგენდა მნიშვნელოვან ცვლილებას სიუჟეტისა და ფილმის გადაღების
ტექნიკაში. ეს მოძრაობა მიზნად ისახავდა ომის შემდგომი საზოგადოების დაუმუშავებელი
და გაუფილტრავი რეალობის აღქმას, ხაზს უსვამდა უბრალო ადამიანების ცხოვრებას
ეკონომიკური გაჭირვების, სოციალური ბრძოლების და ომის შემდგომი შედეგების ფონზე .
ფილმში ნეორეალიზმის ძირითადი მახასიათებლები მოიცავს: არაპროფესიონალი
მსახიობების გამოყენება: კინორეჟისორები პროფესიონალი მსახიობების ნაცვლად
უბრალო ადამიანებს ანაწილებენ, რათა თავიანთ ისტორიებში ავთენტურობა და
რეალიზმი შემოიტანონ. რეალური ლოკაციები: ნეორეალიზმი ემხრობოდა გადაღებას
ლოკაციაზე და არა სტუდიებში, აჩვენა რეალური გარემო, სადაც ხალხი ცხოვრობდა და
მუშაობდა. აქცენტი სოციალურ საკითხებზე: ნეორეალისტური ფილმები ხშირად
ასახავდნენ სიღარიბეს, უმუშევრობას და სოციალურ უსამართლობას , რაც ნათელს
ჰფენდა ყოველდღიურ ცხოვრებას. მარტივი ნარატივები: ისტორიები ხშირად იყო
პირდაპირი, ფოკუსირებული იყო ჩვეულებრივი ადამიანების ცხოვრებაზე და მათ
გამოცდილებაზე, მოკლებული გლამურულობისა და ხელოვნურობისგან.
ნეორეალისტური მოძრაობის გამორჩეული ფილმებია რობერტო როსელინის "რომი , ღია
ქალაქი" (1945), რომელიც ასახავდა იტალიის წინააღმდეგობას ნაცისტური ოკუპაციის
წინააღმდეგ და ვიტორიო დე სიკას "ველოსიპედის ქურდი" (1948), რომელიც ასახავს
მუშათა კლასის გაჭირვებას. კაცი მოპარული ველოსიპედის ძიებაში, რომელიც
გადამწყვეტია მისი სამუშაოსთვის. ნეორეალიზმა ღრმა გავლენა მოახდინა მსოფლიო
კინემატოგრამაზე, გავლენა მოახდინა კინორეჟისორებზე გლობალურად და გზა გაუხსნა
სიუჟეტის უფრო რეალისტური და სოციალურად გაცნობიერებული მიდგომისთვის . მისი
მემკვიდრეობა აგრძელებს რეზონანსს თანამედროვე კინოში , რაც შთააგონებს
კინორეჟისორებს, გამოიკვლიონ ნამდვილი ადამიანური გამოცდილება და სოციალური
საკითხები.
ბილეთი11
1.გერმანული ექსპრესიონიზმი
ექსპრესიონიზმი როგორც ხელოვნების მიმდინარეობა 1910-1904წლებში გერმანიაში
პირველ მსოფლიო ომამდე ჩაისახა.თავიდან ექსპრესიონიზმი,როგორც ხელოვნების
მიმდინარეობა არ სცნეს და ერთ ხანს ოფიციალურადაც აკრძალეს,რადგან ერთგვარ
პროტესტსაც წარმოადგენდა.მათი შემოქმედებითი კრედო უარყოფდა ნატურალიზმს და
იმპრესიონიზმს.
გერმანული ექსპრესიონისტული მოძრაობა თავდაპირველად შემოიფარგლებოდა
გერმანიით, რადგან ქვეყანამ განიცადა იზოლაცია პირველი მსოფლიო ომის დროს . 1916
წელს მთავრობამ აკრძალა უცხოური ფილმები. თეატრების მოთხოვნამ ფილმების
გენერირებაზე გამოიწვია შიდა კინოწარმოების ზრდა.
საწყის ეტაპზე ექსპრესიონისტები ერთსულოვანნი იყვნენ და 1909წელს გაერთიანებაც
შექმნეს “ახალი კლუბი". კინომაც შეითვისა ეს მიმდინარეობა და 1920წელს,ბერლინში
შეიქმნა ფილმი “დოქტორ კალიგარის კაბინეტი”.ექიმი ფსიქიატრი მონუსხავს პაციენტს
და ღამით უდანაშაულო ადამიანებს ახოცინებს.ეკრანზე უსწორმასწორო
სახლები,ოკრობოკრო ქუჩები,ერთმანეთზე მიბჯენილი სახლები დ დახატული ხეები
ჩანს.ამ პირობითობით სავსე დეკორაციულ ქუჩებში უცნაურად ჩაცმულ-გრიმიანი
ადამიანები დადიან.მიუხედავად იმისა,რომ ექსპრესიონისტულ ფილმში უარყოფილია
ბუნებრივი გარემო და ნატურალისტური ხედვა,წინა პლანზე კი სუბიექტური ხილვაა
წარმოჩენილი –გასათვალისწინებელია,რომ ამ სუბიექტურად დახატულ გარემოს თავისი
ალეგორიული დანიშნულებაც გააჩნდა.კარუსელის ტრიალში -ბედის ბორბალის ტრიალი
იყო ნაგულისხმევი,კალიგარესა და ჩეზარეს სახით კი გერმანია თავისი ტირანიით და
მკვლელით არის წარმოდგენილი.
პირველმა ექსპრესიონისტულმა ფილმებმა შეადგინეს მდიდრული ბიუჯეტის ნაკლებობა ,
გამოიყენეს დეკორაციები სასტიკად არარეალისტური, გეომეტრიულად აბსურდული
კუთხით, კედლებზე და იატაკზე დახატული დიზაინით, განათების , ჩრდილებისა და
საგნების წარმოსადგენად. ექსპრესიონისტული ფილმების სიუჟეტები და სიუჟეტები
ხშირად ეხება სიგიჟეს, ღალატს და სხვა " ინტელექტუალურ " თემებს, რომლებიც
გამოწვეულია პირველი მსოფლიო ომის გამოცდილებით (განსხვავებით სტანდარტული
სათავგადასავლო და რომანტიული ფილმებისგან).
2.დოკუმენტური კინო მუნჯი კინოს პერიოდში
კინო ჩვენი ცხოვრების განუყოფელი ნაწილია. შეიძლება ითქვას, რომ ყოველი ჩვენგანის
ცხოვრებაში კინოს დიდი ადგილი უჭირავს და ჩვენი მოვალეობაა, ცოტა რამ მაინც
ვიცოდეს მის შესახებ .პარიზი კაპუცინების ბულვარი''გრან კაფეს'' საბილიარდო ''ინდური
სალონი'' მთელი მსოფლიოს კინემატოგრაფისტებისა და კინომოყვარულებისათვის ეს
სიტყვები ერთ თარიღთან ასოცირდება სწორედ აქ 1895 წლის 28 დეკემბერს იშვა მეათე
მუზა''მეოცე საუკუნის სასწაულად წოდებული'' მეშვიდე ხელოვნება კინემატოგრაფი. ამ
საღამოს გაიმართა მსოფლიოში პირველი საჯარო ფასიანი კინოთეატრი რომლის
ორგანიზატორებიც ძმები : ოგიუსტ და ლუი ლუმიერები გახლდნენ.ლუმიერებმა
მაყურებელს მათმიერ შეკმნილი აპარატის მეშვეობით გადაღებული და ეკრანზე
პროეცირებული''გაცოცხლებული ფოტოგრაფია ''წარუდგინეს''აპარტს მათ
კინემატოგრაფი უწოდეს. პირველი სიანსი სულ ოციოდე წუთი გრძელდებოდა და
რამდენიმე ერთწუთიანი სიუჯეტისგან შედგებოდა.მაყურებელმა დღეისათვის
სახელგანთქმული ფილმები იხილა. მატარებლის შემოსვლა,მუშების გამოსვლა
ლუმიერების ფაბრიკიდან,ბავშვის საუზმე,გაწუწული მებაღე. ლუმიერები ,
თავდაპირველად კინემატოგრაფს მხოლოდ კომერციული მიზნებისთვის იყენებდნენ. არც
კი უფიქრიათ, რომ გამოგონება ხელოვნების ახალი დარგი გახდებოდა.ცნობა ახალი
სასწაულის შესახებ ელვის სისწრაფით გავრცელდა.აქედან იწყება კინომატოგრაფის
ტრიუმფალური სვლა.
მსგავსი სახის ცხოვრებისეული ეპიზოდები მართლაც დოკუმენტური კინოს ჟანრში
გადიოდა, რადგან ისინი მხატვრულად არ იყო გადაღებული და მხოლოდ ასახავდა
არსებულ რეალობას - შეულამაზებლად და შეუცვლელად, ისე როგორც რეალურად იყო ,
ყველანაირი ეფექტებისა და ცვლილებების გარეშე. მსგავსი სახის დოკუმენტური
კადრების გადაღება მთელს მსოფლიოს მოედო, სამყაროს ნებისმიერ წერტილში ვისაც კი
სინემატოგრაფი ჰქონდა, მსგავს კადრებს იღებდა. მალე ლუმიერებს მიმბაძვლებიც
გამოუჩნდათ, რომლებიც მათ ვიდეოს შინაარსსაც კი აპატენტებდნენ.
3.ჩარლი ჩაპლინის ფილმი ,,ბიჭუნა“

4.პირველი ქართული დოკუმენტური ფილმი (აკაკის...)

ბილეთი 12
1) ანიმაციური ფილმის ,,პრესტოს“ ანალიზი (წერია მაღლა)
2)ჩარჩლი ჩაპლინის ფილმი “დიდი დიქტატორი”
3.მიხეილ კალატოზიშვილის ფილმი,,ჯიმ შვანთე“

მიხეილ კალატოზიშვილი— ქართველი კინორეჟისორი, სახალხო არტისტი.

კარიერის დასაწყისში კალატოზიშვილი მუშაობდა ფირის დამწებებლად,
კინომექანიკოსად, მძღოლად, ლაბორანტად, მემონტაჟედ, მსახიობად, ოპერატორად,
სცენარისტად, ოპერატორის ასისტენტად. აქვეყნებდა წერილებს ჟურნალებში,
რომლებშიც აქტიურად გამოთქვამდა აზრს კინოს შესახებ. კალატოზიშვილის პირველი
დამოუკიდებელი რეჟისორული ნამუშევარია ფილმი „მათი სამეფო“ . შემდეგ გადაიღო
ფილმი „ჯიმ შვანთე“ - ნოვატორული, პოეტური ნაწარმოები, რომელშიც დოკუმენტური და
მხატვრული კინოს სანახაობითი პრინციპები ერთმანეთშია შერწყმული. ფილმში
ასახულია ის მკაცრი და აუტანელი პირობები, რომელშიც სვანეთის მოსახლეობას უხდება
ცხოვრება. სხვა გასაჭირთან ერთად სვანების პრობლემა მარილის უქონლობა და
დეფიციტი იყო. მოსახლეობა ჩადის ბარში, რათა მარილი შეიძინოს და უგზოობის გამო
ბევრი იღუპება. საბჭოთა ხელისუფლებას მოსახლეობის დასახმარებლად სვანეთში გზა
გაჰყავს კალატოზიშვილი დაჯილდოებულია 3 ორდენითა და მედლებით. ფილმმა
მაყურებლის არაერთგვაროვანი რეაქცია გამოიწვია. ეკრანებზე ის მხოლოდ ოთხი დღე
გადიოდა და შემდეგ მოხსნეს. უცხოელმა კინემატოგრაფისტებმა ფილმი მოიწონეს და მას
ლუის ბუნიუელის „უპურო მიწას“ ადარებდნენ.[2]
4.კინო,როგორც ატრაქციონი (წერია მაღლა ესეც)