2007-2008 წლების სურსათის

ფასების კრიზისი

სალომე გულიაშვილი
ნათია ტაკიძე
თენგიზ შალამბერიძე
 რამ გამოიწვია კრიზისი?
კრიზისის დასაწყისი დაკავშირებული იყო აშშ-ს უძრავი
ქონების ბაზარზე ე.წ. სუბსტანდარტული იპოთეკური
დაკრედიტების კრიზისთან, რომელიც 2007 წლის ზაფხულის
შემდეგ გავრცელდა რიგ სხვა ეკონომიკაზე, სუბსტანდარტულ
აქტივებზე პირდაპირი დამოკიდებულების, აქტივების
გარკვეული კლასების მიმართ ნდობის დაკარგვისა და
ფინანსურ ბაზრებზე ლიკვიდობის ამოწურვის გამო, რასაც
ხელი შეუწყო ამ ქვეყნებში ადგილობრივი ფინანსური
დისბალანსის არსებობამ.
 როგორრი სახე მიიღოს აშშ_ში დაწყებულმა
კრიზისმა
აშშ-ში დაწყებულმა კრიზისმა
გლობალური მასშტაბი შეიძინა, და
გახდა ყველაზე დიდი ეკონომიკური
დაღმასვლის პერიოდი მეორე
მსოფლიო ომის შემდეგ. 2008 წელს
უოლ სტრიტზე, როგორც მსოფლიო
საფინანსო ცენტრზე, ერთი მეორის
მიყოლებით განიცადეს კოლაფსი
წამყვანმა საფინანსო ინსტიტუტებმა.
კრიზისი ეკონომიკის სხვა სფეროებსაც
გადასწვდა. საფრთხის წინაშე
აღმოჩნდა საბანკო, საავიაციო თუ
სამრეწველო სექტორები. ათასობით
ადამიანი უმუშევარი დარჩა.
პირველადი მოხმარების პროდუქტებზე
ფასების მნიშვნელოვანი ზრდა
ფასი გაიზარდა 130%_ით

ფასი გაიზარდა 30%_ით

2008 წლის თებერვალსა და მარტში

ერთბაშად 10-10%-ით გაძვირდა
სურსათის ფასების ქცევა ჩამოყალიბდა
მთელი რიგი ფაქტორებით:

გლობალური სასურსათო მარაგების

შემცირება
ენერგოპროდუქციის ესკალაცია და
ბიოპროდუქტების წარმოების გაფართოება
ფულის მიწოდების ცვლილებები
აშშ დოლარის ცვეთის
სოფლის მეურნეობის ვაჭრობის
ცვლილებები
 2010 წელს საერთაშორისო კვების პოლიტიკის კვლევის
ინსტიტუტმა შეისწავლა 2008 წლის სურსათის ფასების ზრდის
გამომწვევი მიზეზები. დაასკვნა, რომ კრიზისი არ იყო პირველ
რიგში მოსავლიანობის ან მარაგების შემცირებით, არც ხორცის და
საკვების მარცვლეულობის მოთხოვნით და არც ბაზრის
სპეკულაციებით გამოწვეული.
კრიზისი გამოწვეული იყო:
ცუდი მოსავალი
მსოფლიო ეკონომიკის სწრაფი ზრდით
განპირობებული ინფლციის მაღალი დონე;
ექსპორტის აკრძალვები და შეზღუდვები;
აშშ დოლარის გაუფასურება.
 მარცვლეულის გამოყენება ბიო-საწვავის
საწარმოებლად;
 სწრაფად მზარდი ეკონომიკებიდან მოთხოვნის ზრდა;
 ფიუჩერსული ბაზრებით სპეკულირება.
 წარმოების მარაგების შემცირება
 ნვთობის ფასების ზრდა - რამაც მეურნეობებისთვის
წარმოების და ტრანსპორტირების დანახარჯების ზრდა
განაპირობა.
 ფედერალური სარეზერვო სისტემის მიერ გატარებული ზედმეტად შერბილებული მონეტარული
პოლიტიკა
 გლობალური ფინანსური დისბალანსის ზრდა და მასთან დაკავშირებული კაპიტალის ნაკადების
ინტენსივობის ზრდა
მადლობა ყურადღებისთვის