მუსიკალური

ინტერვალების
ეფექტი
მუსიკა უნივერსალური ენაა,
რომელსაც შეუძლია ჩვენში
სხვადასხვა ემოციებისა და
შეგრძნებების გამოწვევა. იგი
შედგება სხვადასხვა
ელემენტებისგან, როგორიცაა
რიტმი, მელოდია, ჰარმონია და რაც
მთავარია, ინტერვალები.
ინტერვალი არის მანძილი ორ
მუსიკალურ ნოტს შორის და ის
გადამწყვეტ როლს თამაშობს იმაში,
თუ როგორ აღვიქვამთ მუსიკას.
ვისაუბრებ სხვადასხვა მუსიკალური
ინტერვალების ნეირობიოლოგიურ
ეფექტებს ყურებზე.
 ყური რთული სენსორული ორგანოა,
რომელიც შედგება სამი ნაწილისაგან:
გარეთა ყური, შუა ყური და შიდა ყური.
გარე ყური პასუხისმგებელია ხმის
ტალღების შეგროვებაზე და შუა ყურისკენ
მიმართვაზე. შუა ყური შეიცავს სამ პატარა
ძვალს, ამ ძვლებიდან პირველი (ჩაქუჩი)
მიბმულია დაფის აპკზე, ბოლო (უზანგი) –
კი ოვალური ფანჯრის თხელ აპკზე,
რომელიც შუა ყურს შიდა ყურისგან
გამოყოფს. ისინი აძლიერებენ ხმას და
აგზავნიან მას შიდა ყურში. შიდა ყური
ყურის ყველაზე პატარა და
მნიშვნელოვანი ნაწილია. მასში
ჩართულია სმენის ორგანო (ლოკოკინა)

ყურის და წონასწორობის ორგანო ანუ

ვესტიბულარული აპარატი.

აგებულება წონასწორობის ორგანოში მოთავსებულია

უჯრედები, რომლებიც სხეულის სივრცეში
მუსიკალური ინტერვალებს შიდა ყურით აღვიქვამთ,
კონკრეტულად კოხლეაში. კოხლეა შეიცავს ათასობით თმის
უჯრედს, რომლებიც პასუხისმგებელნი არიან ხმის სხვადასხვა
სიხშირის გამოვლენაზე. როდესაც ხმის ტალღები შედიან
კოხლეაში, ისინი იწვევენ თმის უჯრედების ვიბრაციას, რაც
აგზავნის ელექტრო სიგნალებს ტვინში. შემდეგ ტვინი ამ
სიგნალებს ახარისხებს, როგორც სხვადასხვა ბგერებს, მათ
შორის მუსიკალურ ინტერვალებს.
სხვადასხვა მუსიკალური
ინტერვალები სხვადასხვანაირად
მოქმედებს კოხლეის თმის უჯრედებზე.
მაგალითად, ტერცია, რომელიც არის
ოთხი ნახევარტონის მანძილი,
წარმოქმნის ტვინისთვის სასიამოვნო
ბგერას. ეს იმიტომ ხდება, რომ ორი
ნოტის სიხშირე დაკავშირებულია
მარტივი რიცხვით თანაფარდობასთან
(5:4). როდესაც კოხლეის თმის
უჯრედები აღმოაჩენენ ამ სიხშირეებს,
ისინი ვიბრირებენ ბგერის ტალღებთან
სინქრონში, რაც იწვევს მკაფიო და
ჰარმონიულ ხმის აღქმას.
მეორეს მხრივ, ინტერვალი პატარა
სეკუნდა, რომელიც არის ერთი
ნახევარტონის მანძილი, წარმოქმნის
დისონანსურ და უხეშ ბგერას. ეს
იმიტომ ხდება, რომ ორი ნოტის
სიხშირე არ არის დაკავშირებული
მარტივი რიცხვითი თანაფარდობით.
როდესაც კოხლეის თმის უჯრედები
აღმოაჩენენ ამ სიხშირეებს, მათი
ვიბრაცია ვერ სინქრონირდება ბგერის
ტალღებთან, რაც იწვევს
დამახინჯებულ და უსიამოვნო ხმას.
სხვადასხვა მუსიკალური ინტერვალის
გავლენა ჩვენს ყურებზე სცილდება მხოლოდ
კოხლეას. კვლევებმა აჩვენა, რომ მუსიკას
გავლენა აქვს ტვინის სხვა ნაწილების
აქტივობაზე, როგორიცაა პრეფრონტალური
ქერქი, ამიგდალა და ჰიპოკამპი. მაგალითად ,
მუსიკის მოსმენას, რომელიც შეიცავს
მარტივ ინტერვალებს, როგორიცაა ტერცია,
შეუძლია გაააქტიუროს ტვინში ჯილდოს
ცენტრები, რაც იწვევს სიამოვნებისა და
ბედნიერების განცდას. მუსიკის მოსმენას,
რომელიც შეიცავს დისონანსურ
ინტერვალებს, როგორიცაა პატარა სეკუნდა,
შეუძლია გაააქტიუროს ამიგდალა,
რომელიც პასუხისმგებელია უარყოფითი
ემოციების დამუშავებაზე..
სხვადასხვა სახის ექსპერიმენტები ჩატარდა იმის შესასწავლად , თუ როგორ

MARCH 3RD
მოქმედებს სხვადასხვა მუსიკალური ინტერვალები სენსორულ ორგანოებზე ,
განსაკუთრებით ყურზე.

01 02 03
ელექტროფიზიოლოგიურ
ფსიქოფიზიკური ნეიროვიზუალიზაციური
ი
იყენებენ ფუნქციური
მონაწილეებმა მოიცავს სმენის ნერვის
მაგნიტურ-
მოუსმინეს ტონებს ან ტვინის ელექტრული
რეზონანსული
სხვადასხვა აქტივობის ჩაწერას,
გამოსახულება (fMRI) ან
ინტერვალებით და როდესაც მონაწილეები
პოზიტრონის ემისიური
შეაფასეს, რამდენად უსმენენ სხვადასხვა
ტომოგრაფია (PET)
სასიამოვნო ან მუსიკალურ
ტვინის აქტივობის
უსიამოვნოა ისინი. ინტერვალებს.
ცვლილებების
ვიზუალიზაციისთვის.
ჩატარებული კვლევის ერთ-ერთი მაგალითია ნინა კრაუსისა და მისი
გუნდის კვლევითი პროექტი ჩრდილო-დასავლეთის უნივერსიტეტში . ამ
კვლევაში ვირთხებს მოასმენინეს ორი სახის ჰარმონიული ინტერვალები :
დიდი კვინტა და ტრიტონები. მკვლევარებმა გაზომეს სმენის დროს
ვირთხების ტვინის ღეროს პასუხის (ABR) აქტივობა.

შედეგებმა აჩვენა, რომ ვირთხების ტვინის ღეროს პასუხი უფრო

სინქრონიზებული იყო, როდესაც ისინი უსმენდნენ დიდ კვინტას
ინტერვალს.

მკვლევარები ვარაუდობენ, რომ ეს შეიძლება გამოწვეული იყოს სიხშირის

უფრო მარტივი თანაფარდობით სრულყოფილ მეხუთე ინტერვალში, რაც
იწვევს თმის უჯრედების უფრო სინქრონიზებულ და რეგულარულ
ვიბრაციას კოხლეაში.

ვირთხებზე ჩატარებული ეს კვლევა დამატებით მტკიცებულებას იძლევა

იმის შესახებ, რომ სხვადასხვა მუსიკალურ ინტერვალებს შეიძლება
ჰქონდეს განსხვავებული გავლენა სენსორულ ორგანოებზე ,
განსაკუთრებით სმენის სისტემაზე.
გმადლობთ ყურადღებისთვის!