Professional Documents
Culture Documents
12 ლექცია
12 ლექცია
ხატია შუკაკიძე
რაქიტი
• რაქიტი ვითარდება ბავშვის საკვებში D ვიტამინის
ნაკლებობის ან ორგანიზმში ამ ვიტამინის სინთეზის
დარღვევის შედეგად, რასაც იწვევს ულტრაიისფერი
სხივების ნაკლებობა.
• რაქიტის დროს სისხლში ქვეითდება ფოსფორისა და
კალციუმის რაოდენობა, მატულობს ტუტე ფოსფატაზის
აქტივობა, ქსოვილებში, სისხლის პლაზმასა და შარდში
ციტრატების რაოდენობა კლებულობს, ხოლო
ამინომჟავების რაოდენობა შარდში მატულობს.
• კალციუმის ნაკლებობას მოჰყვება პარათირეოიდული
ჯირკვლების ფუნქციის გაძლიერება. ყველა ამ
ცვლილების შედეგად ირღვევა კალციუმის ცვლა
სისხლსა და ძვლის ქსოვილს შორის.
• ევროპისა და ჩრდილოეთი ამერიკის ქვეყნებში
ალიმენტური – არასწორი კვებით გამოწვეული –
რაქიტი ფაქტობრივად აღარ გვხვდება, რაც
საკვების D ვიტამინით შევსების დამსახურებაა.
• ინგლისში ამ ვიტამინის დეფიციტი აქვს 100
000-დან 7-8 ბავშვს, განვითარებად ქვეყნებში
კი რაქიტი ხუთიდან ერთი ყველაზე
გავრცელებული დაავადებაა.
• ნიგერიაში ის ბავშვების 9%-ს აღენიშნება.
საქართველოში რაქიტის გავრცელების შესახებ
მონაცემები არ არსებობს, ვინაიდან ის არ
შედის სატისტიკურად აღრიცხვადი
დაავადებების ჩამონათვალში.
გამომწვევი მიზეზი:
* ღვიძლისა და თირკმელების იმ
* გასტროინტესტინური ტრაქტის
დაავადებებით, რომელთა
დაზიანებით, რის გამოც ვერ
* კანის იმ დაავადებებით, დროსაც ირღვევა D ვიტამინის
ხერხდება საკვებით მიღებული D
რომლის დროს დაქვეითებულია აქტიური მეტაბოლიტების
ვიტამინის ათვისება
ქოლეკალციფეროლის სინთეზი; წარმოქმნა (ჰეპატობილიარული
(მალაბსორბციის სინდრომი,
დარღვევა, თირკმლის
პანკრეასის უკმარისობა და სხვ.);
ქრონიკული უკმარისობა და სხვა).
რისკფაქტორები:
• დედის ასაკი (35 წელზე მეტი);
• დედის არაბალანსირებული,
არაადეკვატური კვება ორსულობისა და
ლაქტაციის პერიოდში;
• დაბალი სოციალურ-ეკონომიკური
მდგომარეობა;
• ბავშვის დღენაკლულობა;
• დიდი მასა დაბადებისას;
• სიცოცხლის პირველი 3 თვის
განმავლობაში წონის ჭარბი ნამატი;
• ხელოვნური კვება;
• ჰიპოდინამია (გახვევა ან აკვანში ჩაკვრა);
• ხშირი რესპირაციული ინფექცია და
დიარეა.
• ადამიანის ორგანიზმში D ვიტამინის
(კალციფეროლი) ორი ფორმა
არსებობს: D2 და D3. D2-ს საკვების
მეშვეობით ვიღებთ, D3 კი
ორგანიზმშივე წარმოიქმნება მზის
ულტრაიისფერი სხივების კანთან
კონტაქტის დროს.
• D ვიტამინის ძირითადი ფუნქციაა
ნაწლავებში კალციუმისა და
ფოსფორის შეწოვის ხელშეწყობა,
თირკმელებში ფოსფორის
უკუშეწოვის გაძლიერება, ძვლებში
კალციუმისა და ფოსფორის
ჩალაგება.
• რაქიტის პირველი ნიშნები პირველ-მეორე
თვესვე იჩენს თავს, თუმცა კლინიკური სურათის
სრული გამოვლენა 4-დან 12 თვემდე ხდება.
• რაქიტი ცვლილებებს იწვევს ნერვულ,
ძვალსახსროვან და კუნთოვან სისტემებში.
სიმპტომების გამოვლენის ხარისხი დაავადების
სიმძიმეზეა დამოკიდებული. ანამნეზური
მონაცემებიდან ყურადღება უნდა გამახვილდეს
კვების ხასიათზე, დღის რეჟიმზე, მოვლის
პრინციპებზე
გამოყოფენ დაავადების მსუბუქ, საშუალო და მძიმე
ფორმებს.