HỌP GIAO BAN

Tuần 20 - 2021
CHƯƠNG 4: CUNG, CẦU VÀ CHÍNH
SÁCH CỦA CHÍNH PHỦ
Giảng viên: Ths Đoàn Thị Vân
ĐT: 0937076179
Email: vandt@vhu.edu.vn
or mayhallowen@yahoo.com
 NỘI DUNG CHÍNH

 Thặng dư tiêu dùng và thặng dư sản xuất

 Sự can thiệp của chính phủ vào thị trường
- Giá trần
- Giá sàn
- Thuế
- Trợ cấp
Thặng dư người tiêu dùng và thặng dư người sản
xuất

• Thặng dư người tiêu dùng (CS)

- Thặng dư người tiêu dùng cá nhân
- Thặng dư người tiêu dùng của thị trường
• Thặng dư người sản xuất (PS)
- Thặng dư sản xuất cá nhân
- Thặng dư sản thị trường
 Thặng dư tiêu dùng

• Thặng dư tiêu P TDTD của

dùng cá nhân: NTD A
chênh lệch giữa
S
5
sẵn lòng chi trả và
mức giá thực trả 4
TDTD
3 của
NTD B

D
1 2 3
Q
 Thặng dư tiêu dùng

P
• Thặng dư tiêu dùng Thặng dư
Của thị trường (CS): tiêu dùng
Tổng thặng dư tiêu
S
5
Cá nhân, được thể
hiện bởi diện tích 4
dưới đường cầu
và trên đường giá 3

1
D
50 70 90
Q
 Thặng dư tiêu dùng

• Sự thay đổi thặng P Phần

dư tiêu dùng TDTD cho S
5 NTD mới

Phần TDTD
3
tăng thêm
cho NTD hiện
2
tại

D
90 110
Q
 Sự thay đổi thặng dư tiêu dùng

P
S

Phần TDTD mất Phần

4
đi đối với NTD TDTD mất
mua được hàng 3
đi cho
NTD
không
mua được
hàng
D
70 90
Q
 Thặng dư sản xuất

P
• Thặng dư sản xuất cá
nhân: chênh lệch TDSX của
Giữa giá thực bán NSX B
và mức giá sẵn 5 S
lòng bán
4

TDSX của
3
NSX A
2

1
D
1 2 3
Q
 Thặng dư sản xuất

P
• Thặng dư sản xuất thị
trường (PS): tổng
Thặng dư
thặng dư sản xuất cá 5
sản xuất S
nhân, được thể hiện
bởi diện tích dưới
đường giá và trên 4
đường cung
3

1
D
50 70 90
Q
 Thặng dư sản xuất thay đổi

P
Phần TDSX
cho NSX mới
5
S

Phần TDSX 4
tăng thêm
3
cho NSX
hiện hữu 2 D1
1
D
50 70 90 110
Q
 Sự can thiệp của chính phủ vào thị trường

• Chính phủ có thể can thiệp vào thị trường bằng các biện pháp sau:
- Giá trần (giá tối đa)
- Giá sàn (giá tối thiểu)
- Đánh thuế
- Trợ cấp
 Giá trần

• Giá trần (Pmax) là giá cao nhất để

bán hàng hóa hay dịch vụ do chính
phủ quy định. P
• Giá trần thấp hơn giá cân bằng trên S
thị trường tự do.
• Mục đích của giá trần là bảo vệ
người mua được áp dụng khi cầu
lớn hơn cung.

Pmax

Thiếu hụt
D
QS QD Q
 Giá trần

 Hệ quả của giá trần (Pmax):

-QD > Qs => thiếu hụt hàng hóa hoặc dịch vụ trên thị
trường.
-Giá không đóng vai trò để phân phối hàng hóaxuất hiện
hình thức phân phối phi giá .( xếp hàng, bốc thăm, định
lượng…)
-Một số người mua không mua được HH hoặc dịch vụ ở
mức giá trầnxuất hiện thị trường chợ đen.
-Ở mức giá trần một số người bán sẽ giảm sản
lượngnguồn lực bị lãng phí.
-Người bán không có động cơ cải thiện chất lượng HH hoặc
DV HH hoặc DV có chất lượng thấp.
Giá trần gây tổn thất cho xã hội
Đánh giá tổn thất xã hội do giá trần

A B
P0
C D

Pmax
E
D

QS Q0 Q
 Giá sàn

• Giá sàn là mức giá thấp nhất để mua

hàng hóa và dịch vụ do chính phủ
quy định. (P min)
• Giá sàn cao hơn giá cân bằng trên thị P S
trường tự do.
Dư thừa
• Mục đích của giá sàn là để bảo vệ Giá sàn
người bán, được áp dụng khi cung
lớn hơn cầu.

D
QD QS Q
16
 Hệ quả của giá sàn

 Hệ quả của giá sàn

-QD < Qs  dư thừa hàng hóa trên thị trường.
-Một số người bán không bán được hàng hóa ở mức giá sàn  Chính phủ
phải mua hết lượng hàng hóa thừa nếu muốn Pmin có hiệu lực.
-Trường hợp chính phủ không mua hết lượng hàng hóa thừa thì Pmin không
có hiệu lực.
-Ở mức giá sàn, một số người mua không mua hàng HH không được tiêu
thu hết nguồn lực bị lãng phí.
 Giá sàn gây tổn thất cho xã hội
Đánh giá tổn thất xã hội do giá sàn

S
A
Pmin
B C N
P0
D
E
F

D
QD Q0 QS
 Đánh Thuế

 Trong thực tế chính phủ đánh thuế để :

-Phân phối lại thu nhập:
-Hạn chế việc SX và tiêu dùng một loại HH hoặc dịch vụ nào đó.
 Có 2 loại thuế trực thu và thuế gián thu
-Thuế trực thu: TNCN, TNDN, Thuế thừa kế tài sản.
- Thuế gián thu: Thuế GTGT, thuế tiêu thụ đặc biệt, Thuế XNK…
 Xem xét thuế gián thu tính bằng một số tiền trên một đơn vị sản phẩm.
 Đánh Thuế

P Thuế đánh vào

Giá S1 người bán sẽ làm
người mua dịch chuyển đường
trả
P* cung lên trên một
đoạn đúng bằng
Giá P0 thuế S
không có khoảng thuế
thuế PS

Giá
người bán
nhận
D

0 Q* Q0 Q 20
 Đánh Thuế

Gánh nặng
S1
P S thuế một phần do
Phần người tiêu dùng
thuế chịu, một phần do
NTD P* người sản xuất
chịu
P0 chịu.
Phần PS Tuy nhiên, ai
thuế chịu thuế nhiều
NSX t hơn?
chịu
D

Q* Q Q
21
 Gánh nặng thuế do ai chịu

Cung co giãn, cầu kém co giãn

P 1. Khi cung co giãn

hơn cầu …
Giá người
mua trả S
2… người tiêu
thuế dùng sẽ chịu phần
Giá không thuế nhiều hơn …
có thuế
Giá người 3… người sản xuất
bán nhận
sẽ chịu phần thuế ít
D hơn.
22
0 Q
 Gánh nặng thuế do ai chịu

Cung kém co giãn, cầu co giãn

1. Khi cầu co giãn
P hơn cung…
Giá người
mua trả S 3… người tiêu dùng
Giá không sẽ chịu phần thuế ít
có thuế hơn.
thuế

Giá người 2… người sản D

bán nhận xuất sẽ chịu
phần thuế
nhiều hơn…
0 Q 23
 Gánh nặng thuế do ai chịu

Cầu hoàn toàn không co giãn:

P S + thuế

P* S
Người
mua chịu
hết thuế
Ps=P0

D
Q
Q 24
 Gánh nặng thuế do ai chịu

Cầu co giãn hoàn toàn

S + thuế S
P

P*=P0
Người
bán
chịu
hết
PS
thuế

Q* Q0 Q 25
Thuế ảnh hưởng đến phúc lợi như thế nào

A S
91 = P*
CS = A+B+C
B
C
PS=D+E+F
88 = P0 CS = A
E
D PS= F
76 = PS ∆CS= -B-C
F ∆PS=-D-E
T=B+D
D DWL=-C-E

P’=P+t
0 Q*=18 Q0 = 24 Q
26
 Ví dụ

• Vd1:Cho hàm số cung cầu có dạng như sau:

P = -1,5Q + 160
P = 0,5Q + 20
1. Xác định P, Q tại điểm cân bằng thị trường
2. Tại điểm cân bằng tính CS, PS
3. Tại điểm cân bằng tính Ed=?; Es=? Để tăng doanh thu thì
DN nên tăng giá hay giảm giá?
4. Chính phủ đánh thuế t = 10$/SP, xác định P, Q tại điểm cân
bằng mới?
5. Cho biết ai chịu thuế nhiều hơn? Xác định số tiền thuế
chính phủ thu được.
6. Tính tổn thất của thị trường do chính phủ đánh thuế?
 Ví dụ

• Vd 2: Cho hàm số cung cầu có dạng như sau:

Qs = 0,5P – 20
Qd = -2P + 200
1. Xác định P, Q tại điểm cân bằng thị trường
2. Tại điểm cân bằng tính CS, PS=?
3. Chính phủ đánh thuế t = 15$/sp, xác định P, Q tại điểm cân
bằng mới?
4. Cho biết ai chịu thuế nhiều hơn? Xác định số tiền thuế
chính phủ thu được?
5. Tính tổn thất của thị trường do chính phủ đánh thuế?
 Trợ cấp

• Trợ cấp giống như một khoản thuế âm

• Chính phủ trợ cấp để hỗ trợ cho sản xuất hoặc tiêu dùng một loại hàng
hóa hoặc dịch vụ nào đó.
• Lợi ích của trợ cấp được chia cho cả người mua và người bán tùy thuộc
vào độ co giản của cung và cầu.
 Tác động của trợ cấp

P S
Giá người
bán nhận
PS S+tr
tr
Giá không
có trợ cấp Po

PD
Giá người
mua trả D

Qo Q1 Q

- Giá người bán nhận tăng

Giá người mua trả giảm
Số lượng mua bán tăng
30
 Trợ cấp ảnh hưởng đến phúc lợi như thế nào

Diện tích E là tổng thặng

dư bị giảm và đây cũng S
chính là tổn thất xã hội A
PS
(DWL) do trợ cấp B C
P0 E tr
F D
PD
G
D

Q0 Q1 Q
31